Wykład 08 Dylematy współczesnej polityki handlowej PDF

Ekonomia międzynarodowa – teoria i praktyka Wykład 8 Andżelika Kuźnar  Dylematy współczesnej polityki handlowej Skutki wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej z punktu widzenia polityki handlowej Do przygotowania...

Ekonomia międzynarodowa – teoria i praktyka Wykład 8 Andżelika Kuźnar  Dylematy współczesnej polityki handlowej Skutki wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej z punktu widzenia polityki handlowej Do przygotowania prezentacji wykorzystano fragmenty prezentacji prof. I. Wootona: The intended and unintended consequences of Brexit zwygłoszonej w SGH 19.11.2021 Cel zajęć i efekty uczenia Cel zajęć: Zapoznanie się ze skutkami protekcjonizmu w kontekście decyzji Wielkiej Brytanii o wystąpieniu z UE Po tych zajęciach powinieneś/powinnaś potrafić: Wyjaśnić, jak wprowadzenie cła wpływa na wielkość handlu i dobrobyt Porównać efekt wprowadzenia cła w kraju dużym i małym Przedstawić podstawową formułę modelu grawitacji i jego zastosowanie Wyjaśnić rolę reguł pochodzenia w umowach o wolnym handlu Zastosować rozważania teoretyczne do wyjaśnienia skutków Brexitu Określić warunki, na których odbywa się handel Wielkiej Brytanii z UE  Trudne relacje Wielkiej Brytanii z UE 1957 1961 1973 1984 2020 Powstaje EWG (bez UK) Pierwszy z wielu wniosków UK wstępuje do EWG M. Thatcher uzyskuje rabat 31.01 – Oficjalne UK o członkostwo brytyjski opuszczenie UE Opór Francji, wsparcie 1.02-31.12 – okres Niemiec przejściwy (unia celna i jednolity rynek) 30.12 - Umowa o handlu i współpracy UE-UK Powstaje EFTA UK, Austria, Dania, 1.01 - tymczasowo Norwegia Portugalia, Wnioski o członkostwo Referendum w sprawie 23.06 - Referendum w stosowana Szwecja, Szwajcaria odrzucone przez Francję pozostania w EWG sprawie opuszczenia UE 1.05 - wejście w życie 1960 Trudne1963 relacje & 1967 Wielkiej 1975 Brytanii 2016 z UE 2021 4 Ogry są jak… 5 Brexit jest jak ogr… 6  Konsekwencje w zakresie polityki handlowej są jedną z tych warstw, przez które ocenimy Brexit Wiele warstw Brexitu 1. Wystąpienie z UE było o wiele bardziej skomplikowane, niż wielu zakładało 2. Konsekwencje są różne: niektóre zamierzone, niektóre niezamierzone, niektóre chciane, niektóre niechciane 3. Lekcje płynące z Brexitu mają i będą miały wpływ na Wielką Brytanię, UE i nas wszystkich przez wiele lat 7 Odzyskanie kontroli nad polityką handlową „Taking back control” – jedno z głównych haseł w referendum Ostatni raz UK prowadziła negocjacje handlowe ponad 40 lat temu Handel międzynarodowy wyglądał wtedy zupełnie inaczej Inna rola polityki handlowej dziś i kiedyś Gdzie teraz jest Wielka Brytania? Wielka Brytania przesunęła się na (gospodarcze) peryferia Europy opuszczenie głównych ugrupowań gospodarczych Unii celnej i jednolitego rynku (EOG) zachowując jednocześnie dostęp do wolnego handlu (free trade) z UE Nowa umowa o handlu i współpracy między UE a Wielką Brytanią  Handel Wielkiej Brytanii według rodzaju umów Nieco ponad połowa handlu – z UE Wraz z pozostałymi krajami EOG – 53%. Uwzględniając kraje, które zawarły PTA z UE – 62% Uwzględniając kraje, które negocjują PTA z UE – 82% Większość z pozostałych 18% handlu UK jest objęte zasadami WTO. https://voxeu.org/content/brexit-beckons-thinking-ahead-leading-economists, s. 55 Wyzwania, które UK musiała pokonać Negocjacja porozumienia z członkami WTO W miejsce dotychczasowej umowy UE Umowa z UE 31.01.2020 r. – Wielka Brytania przestała być państwem członkowskim Unii Europejskiej początek okresu przejściowego (nadal członek unii celnej i jednolitego rynku) 31.12.2020 – koniec okresu przejściowego 30.12.2020 – Umowa o handlu i współpracy (EU-UK Trade and Cooperation Agreement) Stosowana tymczasowo od 1.01.2021 Weszła w życie 1.05.2021 Umowy z krajami trzecimi  Problem z nowymi umowami Nowe umowy handlowe lub z nowymi państwami nie są w stanie zrekompensować strat w handlu z UE Zawieranie umów z krajami odległymi geograficznie niezgodne z wynikami modeli grawitacyjnych handlu Wielkość handlu między krajami rośnie proporcjonalnie do iloczynów ich „mas ekonomicznych” (PKB per capita) i maleje wraz ze wzrostem odległości między nimi. Model grawitacji W modelu grawitacji zakłada się, że rozmiar i odległość mają znaczenie dla handlu w następujacy sposób: A  Yi  Yj Tij = Dij Gdzie A – stała Tij wartość handlu między krajem i oraz krajem j Yi PKB kraju i, Yj PKB kraju j Dij odległość (ekonomiczna) między krajem i oraz krajem j A  Yia  Yjb Lub bardziej ogólnie: Tij = Dijc Gdzie a, b i c są różne od 1  Problem z nowymi umowami Zawieranie umów z krajami odległymi geograficznie niezgodne z wynikami modeli grawitacyjnych handlu Wielkość handlu między krajami rośnie proporcjonalnie do iloczynów ich „mas ekonomicznych” (PKB per capita) i maleje wraz ze wzrostem odległości między nimi. Zazwyczaj wyniki pokazują, że wzrost odległości o 1% wiąże się ze spadkiem rozmiarów handlu od 0,7% do 1%. W przypadku UK korekta na plus z państwami, które w przyszłości podlegały brytyjskiej zwierzchności Irlandia, Cypr, Malta Nowa Zelandia, Australia, Indie Umowa z UE - na czym polega problem? 1. Zmiana charakteru preferencyjnej umowy handlowej (PTA) zamiast unii celnej (CU) umowa o wolnym handlu (FTA) Handel między Wielką Brytanią a UE pozostaje bezcłowy ale tylko wtedy, gdy towary spełniają kryteria (reguły pochodzenia) → trzeba to udowodnić 2. Utrata dostępu do jednolitego rynku rozbieżności w standardach produktów/procesów wymagają inspekcji celnych na granicach między Wielką Brytanią a UE problemy w utrzymaniu integralności terytorialnej UK obecny problem z granicą irlandzką problem przyszłych granic brytyjskich w przypadku niepodległej Szkocji Strefa wolnego handlu a unia celna NAFTA (teraz USMCA) Unia Europejska Zachowana Trudne negocjacje dotyczące suwerenność/niezależność państwa ustalenia wspólnych taryf celnych – w zakresie ustalania wysokości ceł i pozbycie się części swojej kształtowania taryf celnych z krajami suwerenności spoza FTA na zasadach KNU Administracja celna względnie prosta Niezbędne kontrole celne i system – płaci się cło raz na granicy reguł pochodzenia towarów, aby zewnętrznej i raz dokonywana jest określić, czy towar może przekroczyć inspekcja celna granicę wewnątrz FTA bez opłacania cła Wpływ cła na dobrobyt  Kraj mały Narzędzia taryfowe (cła) Podatki od towarów przywożonych z zagranicy Nie są nakładane na konkurujące z importem towary produkowane lokalnie Podnoszą ceny płacone przez konsumentów w stosunku do tego, co otrzymują zagraniczni producenci tych towarów  Jaka równowaga? Równowaga cząstkowa – patrzymy na skutki tylko dla rynku danego dobra Równowaga ogólna – patrzymy na skutki dla całej gospodarki Badanie skutków Jaki typ konkurencji? działania ceł Doskonała konkurencja Niedoskonała konkurencja Jaki kraj? Mały kraj – nie mający wpływu na światową cenę dobra Duży kraj – mający wpływ na światową cenę dobra  Wpływ cła na handel – kraj mały P Mały kraj, na którym mamy doskonale konkurencyjny rynek pewnego dobra Nałożenie cła nie powoduje zmiany ceny światowej Pw Kraj jest „cenobiorcą” (price taker). Pd Import w warunkach wolnego handlu = (D* − Wzrost S*) ceny Pw Nałożenie cła t Powoduje wzrost ceny na rynku krajowym do Spadek importu P d = Pw + t S D Spadek importu = (Dd − Sd) S* Sd Dd D* Ilość  Wpływ cła na dobrobyt – kraj mały P Cło ma różne skutki dla różnych podmiotów w gospodarce NADWYŻKA Konsumenci tracą płacąc wyższe ceny KONSUMENTA krajowe Pd NADWYŻKA Producenci zyskują dzięki wyższym PRODUCENTA cenom krajowym Pw WPŁYWY Rząd uzyskuje wpływy z cła BUDŻETOWE S D S* Sd Dd D* STRATY Strata netto dla gospodarki krajowej Ilość PUSTE Protekcjonizm oznacza straty netto dla gospodarki Liberalizacja handlu oznacza korzyści netto dla gospodarki Podział strat/korzyści nierównomierny Wpływ cła na handel– kraj duży Cło wprowadzone przez kraj duży podnosi cenę płaconą przez konsumentów w kraju oraz obniża cenę zagranicą. Wolumen handlu spada  Wpływ cła na dobrobyt – kraj duży P Wprowadzenie cła przez kraj duży powoduje, iż cena światowa spada (do P’w) Cena krajowa = cena światowa (nowa!) plus cło NADWYŻKA Konsumenci tracą płacąc wyższe ceny krajowe KONSUMENTA Producenci zyskują dzięki wyższym cenom P d+ t NADWYŻKA krajowym PRODUCENTA t Pw Wpływy budżetowe pokrywane przez WPŁYWY krajowych konsumentów P’w BUDŻETOWE S D Wpływy budżetowe pokrywane przez EFEKT zagranicznych eksporterów TERMS OF TRADE S* Sd Dd D* Ilość Efekt netto dla gospodarki krajowej: straty STRATY puste – wpływy budżetowe (łącznie z polem: PUSTE efekt terms of trade) 1) 8 na 10 miejsc Problemy z barierami pracy w UK jest w nietaryfowymi sektorze usług – tu nie ma ceł, są za Mniej przejrzyste niż cła to bariery Przyjmują wiele form nietaryfowe W wielu branżach są główną formą ochrony rynku przed konkurencją zagraniczną 2) Różnice Często służą ważnym celom społecznym regulacyjne Trudności z pomiarem, a więc i określeniem wpływu na między UK a UE wielkość handlu i zmiany dobrobytu Szczególnie istotne w przypadku handlu usługami i artykułami rolno-spożywczymi Konsekwencje Brexitu dla Wielkiej Brytanii  The Brexit effect: how leaving the EU hit the UK | FT Film https://www.youtube.com/watch?v=wO2lWmgEK1Y&t=6s  Konsekwencje dla Wielkiej Brytanii Wielka Brytania – UE: strefa wolnego handlu z UE, a nie unia celna Konieczność spełniania reguł pochodzenia, jeśli towar ma być sprzedawany w UE bez cła Często oznacza wybór droższej produkcji z obszaru FTA W przeciwnym razie warunki KNU W obu Uczestnicząc w długich globalnych łańcuchach wartości przypadkach: bardzo trudno określić wartość dodaną każdego wyższa cena dla komponentu konsumentów Firmy mogą rezygnować z określania reguł niż w unii celnej pochodzenia, bo jest to drogie i czasochłonne i po prostu decydować się na opłacenie cła Firmy mogą przenosić produkcję z UK do innych państw UE, by sprostać regułom pochodzenia  Konsekwencje dla Wielkiej Brytanii Spadek handlu Opóźnienia na granicy i problemy ustalaniem reguł pochodzenia Utrata dostępu do jednolitego rynku Różnice standardów wymagają inspekcji celnych na granicy między Wielką Brytanią a UE (gdzie jest ta granica?) Problemy w utrzymaniu integralności UK Spór z UE w sprawie granicy irlandzkiej (Protokół irlandzki) zażegnany dopiero w 2023 r. (ramy windsorskie) Możliwy w przyszłości problem niepodległości Szkocji Koniec korzyści związanych z istnieniem czterech swobód Ograniczenia w przepływie usług, pracowników, kapitału Braki (w szczególności) pracowników sezonowych  Gdzie jest granica UK- UE? Reżim 2: Irlandia Północna – Reżim 3: reszta UK- UE reszta Wielkiej Brytanii Reżim 1: Irlandia Północna - UE  1. Jak Prof. P. Neary odnosi Posłuchaj uważnie wywiadu teorię przewag komparatywnych do przypadku wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE? 2. Jak w teorię handlu wpisuje się model grawitacji i na ile handel UK jest z nim zgodny? 3. Jakie rady, zdaniem prof. Neary’ego, Ricardo dałby Wielkiej Brytanii? https://voxeu.org/vox-talks/what-would-ricardo-do Podsumowanie Brexit można badać z wielu różnych perspektyw. Tu analiza pod kątem: Efektów wprowadzenia cła Roli reguł pochodzenia Zastosowania modelu grawitacji do badania handlu międzynarodowego Wybór, którego dokonali Brytyjczycy z ekonomicznego punktu widzenia przynosi straty dobrobytu społecznego