Finansowanie Wykład PDF

FINANSOWANIE WYKŁAD 1. **Główny cel prowadzenia działalności gospodarczej:** - maksymalizacja kreowania wartości dla akcjonariuszy-następuje wtedy gdy zostanie uzyskana taka stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału, która przewyższy minimalny, wymagany przez akcjonariuszy poziom, wyn...

FINANSOWANIE WYKŁAD 1. **Główny cel prowadzenia działalności gospodarczej:** - maksymalizacja kreowania wartości dla akcjonariuszy-następuje wtedy gdy zostanie uzyskana taka stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału, która przewyższy minimalny, wymagany przez akcjonariuszy poziom, wynikający z ponoszonego ryzyka inwestycyjnego. Obraz zawierający tekst, zrzut ekranu, Czcionka, Równolegle Opis wygenerowany automatycznie 2. Finansowanie działalności firmy (zwłaszcza bieżącej) powinno mieć źródło w przepływach pieniężnych generowanych przez prowadzony biznes. Każdy właściciel oczekuje satysfakcjonującej stopy zwrotu z zaangażowania swoich środków w firmę. Oznacza to, że właściciele powinni oczekiwać generowania przez firmę nadwyżek pieniężnych, które pozwolą nie tylko na finansowanie bieżącej działalności, ale będą prowadzić do wzrostu wartości dla samych właścicieli. Kapitał to fundusze (zasoby finansowe) powierzone przedsiębiorstwu przez jego właścicieli lub wierzycieli. 3. **Podział kapitału:** - Źródła pochodzenia: wewnętrzne i zewnętrzne, - Prawo własności: kapitał własny i obcy, - Czas dysponowania: krótkoterminowe i długoterminowe, - Cel finansowania: pierwotne, bieżąca działalność, inwestycje.  4. Finansowanie mezzanine to hybrydowa forma finansowania, łącząca cechy długu i kapitału własnego. Istnieje wiele rodzajów takiego finansowania, takich jak pożyczki podporządkowane, kredyty partycypacyjne i obligacje zamienne na akcje. Udzielają go wyspecjalizowane fundusze Mezzanine Capital, Venture lub Private Equity. Proces uzyskania finansowania mezzanine obejmuje negocjacje w celu ustalenia struktury, poziomu i warunków finansowania. Wyszczególnione Kapitał własny Kapitał obcy ------------------- -------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------ Okres zwrotu Kapitał jest powierzany firmie przez właścicieli bez terminu zwrotu Kapitał jest powierzony firmie przez wierzycieli na określony okres umowy Płatności Dywidendy są wpłacane akcjonariuszom w zależności od możliwości finansowanych firm. Kapitał, odsetki, prowizje są opłacane zgodnie z harmonogramem wynikającym z umowy Opodatkowanie Dywidendy nie stanowią dla przedsiębiorstwa kosztu zmniejszającego podstawę opodatkowania. Odsetki i prowizje są kosztem zmniejszającym podstawę opodatkowania Kontrola zarządu Akcjonariusze mają prawo głosu Wierzyciele kontrolują firmę tylko w zakresie wynikającym z umowy Ryzyko bankructwa Niewypłacanie dywidend nie tworzy ryzyka upadłości Niespłacanie zobowiązań może być podstawą ogłoszenia upadlości +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Rodzaj | zalety | Wady | +=======================+=======================+=======================+ | | **Finansowanie | | | | wewnętrzne** | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Gromadzenie kapitału | -pełna niezależność | \- ograniczone zasoby | | | właścicieli w | -- wysokość kapitału | | | rozporządzaniu | własnego jest | | | posiadanym kapitałem, | uzależniona od | | | | możliwości | | | \- swoboda w zakresie | finansowych | | | decyzji | właścicieli, które | | | strategicznych, np.: | mogą być | | | o podziale zysku i | niewystarczające, | | | przyszłych | | | | inwestycjach itp. | \- brak możliwości | | | | finansowania | | | \- brak zadłużenia | większych projektów | | | obcego, | inwestycyjnych, | | | | | | | \- brak wymagań wobec | \- brak możliwości | | | wierzycieli: | wykorzystania efektu | | | obligatoryjnych | dźwigni finansowej | | | płatności, | | | | ustanawiania | | | | zabezpieczeń, | | | | przedkładania | | | | dokumentów, etc. | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | | **Finansowanie | | | | zewnętrzne** | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Nowe emisje akcji | \- umożliwia większe | \- koszty emisji | | | inwestycje, - | akcji, | | | rozłożenie ryzyka | | | | działalności na | \- konieczność | | | wszystkich | publikowania | | | akcjonariuszy | informacji | | | | dotyczących spółki, | | | | | | | | \- zysk dzielony na | | | | | | | | poszczególnych | | | | akcjonariuszy, - | | | | konieczność | | | | podzielenia się | | | | władzą w spółce | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Kapitał obcy | \- umożliwia większe | \- koszty długu oraz | | | inwestycje, - | konieczność | | | Korzyści podatkowe -- | wypełniania | | | kapitał obcy jest | dokumentów oraz | | | traktowany inaczej | przedkładania | | | niż własny i istnieje | informacji o sytuacji | | | możliwość wykazania | przedsiębiorstwa w | | | go po stronie kosztów | okresie korzystania z | | | odsetkowe korzyści | długu, | | | podatkowe | | | | | \- wzrost ryzyka -- | | | | wzrost zobowiązań | | | | może przyczynić się | | | | do pogorszenia | | | | sytuacji finansowej | | | | (zwłaszcza w | | | | sytuacjach | | | | dekoniunktury) | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Private Equity/ | \- pozyskanie środków | \- właściciele spółek | | Business Angels | ma początkowym etapie | muszą zrzec się | | | prowadzenia | części swoich | | | działalności, | udziałów i rozmyć | | | | swoją kontrolę. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Dotacje | \- zazwyczaj | \- konieczność | | | preferencyjne zasady | wypełniania | | | otrzymania, | dokumentów oraz | | | | przedkładania | | | \- w większości | informacji o sytuacji | | | przypadków możliwość | przedsiębiorstwa w | | | uzyskania lepszych | okresie korzystania z | | | warunków od | długu, | | | rynkowych. | | | | | \- relatywnie mocne | | | | monitorowanie | | | | otrzymanych środków | | | | przez instytucję | | | | udzielająca wsparcia | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ 5. **Wskaźniki zadłużenia klasyfikuje się w dwóch grupach:** - Wskaźniki struktury bilansu, - Wskaźniki możliwości obsługi długu. Obraz zawierający tekst, zrzut ekranu, Czcionka, numer Opis wygenerowany automatycznie 6. **Przykład 1** Dwóch absolwentów wyższej uczelni w tym samym czasie rozpoczęło prowadzenie działalności gospodarczej w tej samej branży. Pierwszy absolwent dysponuje środkami własnymi w wysokości 100.000zł. Drugi absolwent posiada 50.000zł, ale dodatkowo zaciąga kredyt bankowy w wysokości 50.000zł. Łączny koszt kredytu (oprocentowanie, prowizje oraz koszt ustanawianych zabezpieczeń) wynosi 8% w skali rocznej. Po roku obaj młodzi przedsiębiorcy podsumowują swoją działalność:  Zjawisko takie jest określane jako efekt dźwigni finansowej (financial leverage effect). Uzyskanie takiego efektu jest możliwe przy spełnieniu dwóch warunków: - rentowność całego kapitału przedsiębiorstwa (przed spłatą odsetek i opodatkowaniem - EBIT) do kapitału ogółem będzie wyższa od stopy oprocentowania kapitału obcego; - zachowana jest prawidłowa struktura kapitału w przedsiębiorstwie - rosnący udział kapitału obcego może spowodować wzrost kosztów pozyskania kapitału, co osłabi lub spowoduje zanik efektu dźwigni finansowej. Wykład 3-4 7. **Kapitał** -- pod tym pojęciem rozumiane są wszystkie elementy, które występują po stronie pasywów w bilansie. Dysponowanie tym kapitałem jest związane z ponoszeniem określonych kosztów (firmy zazwyczaj pozyskują kapitał w różny sposób). **Koszt kapitału firmy oblicza się w kategoriach:** - kosztu średniego, - kosztu krańcowego **ŚRENIA STOPA ZWROTU POWINNA BYĆ NIE NIŻSZA NIŻ ŚREDNI WAŻONY KOSZT KAPITAŁU FIRMY** 8. **[Koszt kapitału obcego]** Krótkoterminowe zobowiązania (z tytułu dostaw i usług, rozliczenia z tytułu podatków) nie są najczęściej oprocentowane, dlatego stanowią darmowe źródło finansowania i nie powinny być uwzględniane przy obliczaniu kapitału. Zobowiązania, z którymi związane są koszty w postaci oprocentowania, występują w postaci kredytów bankowych lub jako zobowiązania zaciągnięte na rynku kapitałowym w wyniku emisji i sprzedaży instrumentów dłużnych. Obliczenie kosztu kapitału obcego wymaga uwzględnienia tzw. osłony podatkowej. Odsetki i prowizje płacone od kapitału stanowią bowiem wydatek przedsiębiorstwa, przez co zmniejszają podstawę wymiaru podatku dochodowego. Część kosztu odsetek zostanie niejako odzyskana poprzez odprowadzenie niższego podatku do budżetu państwa. a. **koszt kredytu** Całkowity koszt kredytu to koszt zarówno spłaty samego zobowiązania - odsetek, jak i wszelkich dodatkowych prowizji i opłat, jakie trzeba ponieść w związku z zadłużeniem. Koszt kredytu to także koszty prowizji i opłat niezbędnych do zaciągnięcia kredytu i jego obsługi. **Papiery wartościowe** -- dokument potwierdzający i gwarantujący prawa majątkowe. **Dzielimy na:** - papiery wartościowe potwierdzające wierzytelności -- obligacje, - papiery wartościowe potwierdzające współwłasność -- akcje b. **koszt obligacji** Obligacje -- papiery wartościowe, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem posiadacza obligacji (wierzyciela) i zapłaci kwotę określoną na obligacji (wartość nominalną) wraz z określonym oprocentowaniem i w terminie ustalonym przez emitenta i oznaczonym na obligacji. W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach. Obligacje są instrumentami dłużnymi. W Polsce mogą być emitowane przez Skarb Państwa, NBP, banki, podmioty prowadzące działalność gospodarczą i posiadające osobowość prawną, a także przez gminy i związki międzygminne. Jeżeli oprocentowanie jest płatne raz w roku, to liczba okresów odsetkowych (n) jest równa liczbie lat, które pozostają do wykupu (jeżeli np. co kwartał to wyliczona stopę zwrotu (YTM) x 4). - koszt wypłacanych odsetek przez spółkę emitenta są kosztem uzyskania przychodów, koszt obligacji jest korygowany o stopę podatku CIT. - W przypadku nowych obligacji emitowanych na n okresów koszt obligacji wynosi: 9. **Koszt kapitału własnego:** Koszt kapitału własnego to stopa zwrotu wymagana przez właścicieli. Szacowanie kosztu kapitału własnego jest zadaniem o wiele trudniejszym od szacowania kosztu kapitału obcego. Wynika to z faktu, że o ile w przypadku kapitału obcego z góry znane są spodziewane obciążenia dla przedsiębiorstwa, to w przypadku kapitału własnego należy oszacować, jaka jest spodziewana przez właścicieli stopa zwrotu. a. **CAMP** - metoda wyceny wartości akcji. Opiera się na założeniu, że inwestorzy przy podejmowaniu decyzji kierują się oczekiwaną stopą zwrotu i ryzykiem (odchyleniem standardowym) portfela. - nie ma kosztów transakcji, - jest doskonała podzielność instrumentów finansowych, - nie ma podatków od dochodów osobistych, - transakcje pojedynczego inwestora nie mogą mieć wpływu na cenę instrumentu finansowego, - przy podejmowaniu decyzji inwestorzy biorą pod uwagę tylko oczekiwaną stopę zysku i ryzyko instrumentów, - występuje krótka sprzedaż akcji, - istnieje nieograniczona możliwość udzielania bądź zaciągania kredytu przy stopie wolnej od ryzyka, - wszyscy inwestorzy podejmują decyzję na jeden okres, - wszyscy inwestorzy mają te same oczekiwania do charakterystyk instrumentów finansowych, - wszystkie instrumenty mogą być bez przeszkód kupowane i sprzedawane na rynku. **Każdy właściciel stara się posiadać portfel efektywny:** - przy danym poziomie stopy zwrotu nie istnieją portfele o niższym ryzyku (odchyleniu standardowym stopy zwrotu), - przy danym poziomie ryzyka (odchylenia standardowego stopy zwrotu) nie istnieją portfele o wyższej stopie ryzyka. Współczynnik β wyraża korelację zmian cen akcji danej firmy ze zmianami indeksu giełdowego cen akcji. Współczynnik β jest ustalany ex-post (na podstawie danych historycznych). Poziom współczynnika β \> 1 oznacza, że ceny akcji danej spółki wzrastają szybciej w stosunku do przeciętnego wzrostu cen ogółu akcji na rynku. Natomiast β \< 1 informuje, że wzrost cen danych akcji jest mniejszy niż wzrost cen rynkowych. b. **Koszt akcji** **Akcja --** dokument potwierdzający udział jego posiadacza(akcjonariusza) w majątku firmy działającej w formie spółki akcyjnej. Średni ważony koszt kapitału- Zakładając, że działalność gospodarcza firm może być finansowana za pomocą kapitału obcego i kapitału własnego średni ważony koszt kapitału -- WACC (weighted average cost of capital). **Koszt każdego źródła finansowania jest funkcją o trzech składnikach:** - wskaźnika preferencji czasowej -- stopy zwrotu, jakiej inwestorzy będą żądać z inwestycji, która nie przynosi ryzyka, - oczekiwanej stopy inflacji -- im wyższa stopa inflacji, tym niższa realna wartość oczekiwanego przyszłego zwrotu z inwestycji, a co za tym idzie wyższa stopa zwrotu wymagana przez inwestorów, - ryzykowność inwestycji -- stopa zwrotu rośnie wraz z ryzykiem obciążającym przedsięwzięcie inwestycyjne. Wykład 5-6 10. **struktura kapitału** Struktura kapitału jest niejednoznacznie interpretowana. Mimo, iż ten termin nie jest jednoznacznie definiowany, są obserwowane dwa zasadnicze ujęcia struktury kapitału: - ujęcie szerokie, wedle którego struktura kapitału jest rozumiana jako udział poszczególnych źródeł finansowania majątku w kapitale całkowitym, - ujęcie węższe, w którym struktura kapitału traktowana jest jako relacja zadłużenia długoterminowego do kapitałów własnych przedsiębiorstwa. 11. **Optymalna struktura kapitału-** rozumiana jest jako taka proporcja między kapitałem własnym i obcym, która prowadzi do osiągnięcia równowagi między ryzykiem i zyskiem, a tym samym przyczynia się do kreacji wartości dla akcjonariuszy. Najważniejszym problemem związanym z kształtowaniem struktury kapitału jest określenie proporcji pomiędzy kapitałem własnym a zobowiązaniami (długiem). 12. **Podstawowe pytania, na które poszukuje odpowiedzi teoria struktury kapitału:** - Czy struktura kapitału wpływu na rynkową wartość przedsiębiorstwa - Czy istnieje optymalna struktura kapitału, tzn. taka przy której wartość rynkowa spółki jest najwyższa, i jakie czynniki mają na to wpływ. 13. Model Modiglianiego i Millera (M & M) opiera się na - ryzyko poszczególnych przedsiębiorstw może być liczone za pomocą odchylenia standardowego EBIT (EBIT -- zysk przed kosztami oprocentowania i opodatkowaniem); firmy o jednakowym poziomie EBIT należą do tych samych klas ryzyka, - ryzyko oczekiwania wszystkich inwestorów co do spodziewanych, przyszłych dochodów podmiotów (EBIT) i ryzyka towarzyszącego tym dochodom są jednakowe; - zysk operacyjny uzyskiwany przez dane przedsiębiorstwo jest stały w całym okresie, a więc podmiot się nie rozwija, a jego wzrost ma charakter zerowy (reprodukcja prosta); - rynki kapitałowe mają charakter doskonale konkurencyjnych, co oznacza, że wszyscy inwestorzy mają jednakowy dostęp do informacji, nie występują koszty transakcyjne, nie występuje ryzyko niewypłacalności oraz wszyscy uczestnicy rynku kapitałowego mogą korzystać z kapitału po tej samej stopie procentowej, wolnej od ryzyka. 14. **[TEORIE]** - Założenia rynku doskonałego: Rynek kapitałowy jest doskonały (brak podatków, brak kosztów transakcyjnych, pełna informacja). - Niezależność wartości firmy od struktury kapitału: Wartość rynkowa przedsiębiorstwa zależy wyłącznie od jego zdolności do generowania zysków (EBIT) i ryzyka operacyjnego. Struktura kapitału (udział długu i kapitału własnego) nie ma znaczenia. - Prawo zachowania wartości: Zysk operacyjny podzielony przez średni ważony koszt kapitału (WACC) determinuje wartość firmy. - **Uwzględnienie podatków:** Wprowadzono podatek dochodowy, co zmienia wpływ długu. Koszty odsetek stają się kosztem uzyskania przychodu, co generuje tzw. tarczę podatkową. - **Znaczenie struktury kapitału:** Dług obniża WACC, dzięki czemu przedsiębiorstwa mogą zwiększyć swoją wartość, korzystając z oszczędności podatkowych. - **Wartość firmy:** Jest sumą wartości firmy bez długu oraz wartości tarczy podatkowej. **[Druga teoria (Drugie twierdzenie Modiglianiego-Millera) -- różnice przed i po zmianie:]** **[Przed zmianą (1958):]** - **Koszt kapitału własnego**: Koszt kapitału własnego wzrasta wraz ze wzrostem udziału długu w strukturze finansowania, ponieważ inwestorzy postrzegają większe ryzyko finansowe. - **Brak efektu długu na WACC**: Średni ważony koszt kapitału (WACC) pozostaje stały, niezależnie od poziomu zadłużenia. Dług nie obniża kosztów kapitału. **[Po zmianie (1963):]** - **Wpływ podatków na koszt kapitału**: Koszt kapitału własnego nadal rośnie wraz z zadłużeniem, ale efekt tarczy podatkowej zmniejsza ten wzrost. Dzięki temu WACC może być obniżony przez wprowadzenie długu. - **Korzyści podatkowe długu**: Tarcza podatkowa zmniejsza efektywny koszt długu, co pozwala na bardziej efektywne finansowanie przedsiębiorstwa. **Kluczowa różnica między obiema teoriami:** - W **modelu bez podatków** (1958) struktura kapitału nie ma wpływu na wartość firmy ani WACC. - W **modelu z podatkami** (1963) wprowadzenie długu zwiększa wartość firmy dzięki tarczy podatkowej i obniża WACC do pewnego optymalnego poziomu. **[Teoria hierarchii źródeł finansowania (Myers, Majluf 1984):]** - Zakłada asymetrię informacji między menedżerami a inwestorami zewnętrznymi. - Firmy preferują finansowanie z wewnętrznych źródeł (zysk netto, amortyzacja), aby uniknąć publikacji informacji i kosztów związanych z emisją nowych akcji. - Kolejność finansowania: wewnętrzne fundusze → kredyty/pożyczki → emisja akcji (ostateczność). - Celem nie jest optymalizacja struktury kapitału, lecz pozyskanie najtańszego finansowania. - Asymetria informacji powoduje negatywną selekcję (np. firmy o wysokim ryzyku łatwiej uzyskują kapitał). **[Teoria kosztów agencji (Jensen, Meckling 1976):]** - Konflikt agent-pryncypał: menedżerowie (agenci) mogą realizować swoje interesy zamiast działać na korzyść właścicieli (pryncypałów). - Koszty agencji obejmują: monitorowanie zarządu, nadużycia finansowe, asymetrię informacji. - Zadłużenie może dyscyplinować menedżerów, zmuszając ich do efektywnego zarządzania. - Mechanizmy ograniczające konflikty: zwiększenie udziału menedżerów w kapitale spółki, powiązanie wynagrodzenia z wynikami. **[Teoria bankructwa (Baxter 1967):]** - Korzyści z długu (np. tarcza podatkowa) są ograniczane przez koszty bankructwa. - Koszty bankructwa dzielą się na: - Bezpośrednie: koszty prawne, likwidacji majątku, restrukturyzacji. - Pośrednie: utrata reputacji, trudności w pozyskiwaniu kapitału, pogorszenie warunków współpracy z dostawcami. - Nadmierne zadłużenie podnosi ryzyko niewypłacalności, co zwiększa WACC i obniża wartość firmy. - Optymalny poziom długu występuje, gdy korzyści podatkowe z długu równoważą koszty bankructwa. **[Teoria sygnalizacji (Ross 1977; Leland, Pyle 1977):]** - Zmiana struktury kapitału firmy jest traktowana jako sygnał dla rynku o jej przyszłych perspektywach. - Zarząd wysyła na rynek informacje, wykorzystując zmiany dźwigni finansowej (np. większy dług może sugerować optymizm co do przyszłych dochodów). - Asymetria informacji pozwala kierownictwu „przesyłać sygnały", przekonując inwestorów o wartości firmy. - Rynek reaguje na zmiany dźwigni finansowej, antycypując przyszłe wyniki firmy (np. wyższy poziom długu może być zarówno sygnałem siły, jak i ryzyka). **[Teoria substytucji (kompromisowa):]** - Dotyczy optymalizacji struktury kapitału, uwzględniając zarówno **korzyści**, jak i **koszty zadłużenia**. - **Korzyści z długu**: oszczędności wynikające z tarczy podatkowej (odliczenie odsetek od podstawy opodatkowania). - **Koszty zadłużenia**: ryzyko finansowe, trudności w spłacie długu, koszty bankructwa (bezpośrednie i pośrednie). - **Mechanizm substytucji**: - Kapitał własny jest zastępowany długiem, aż do momentu, gdy korzyści podatkowe są równe dodatkowym kosztom trudności finansowych. - **Optymalna struktura kapitału**: - Maksymalna wartość firmy i minimalny WACC osiągane są przy poziomie zadłużenia, gdzie krańcowe korzyści z długu równoważą krańcowe koszty ryzyka. - **Zasada kompromisu**: Nadmierne zadłużenie prowadzi do spadku wartości firmy, mimo początkowych korzyści podatkowych. **Kluczowe założenie:** - Nie istnieje jedna uniwersalna struktura kapitału -- zależy ona od specyfiki firmy, poziomu ryzyka, stawek podatkowych oraz struktury aktywów. **[Podsumowując, teoria substytucji jest niezwykle przydatna w ustaleniu czynników decydujących o optymalnej strukturze kapitału, takich jak:]** - wysokość dochodu do opodatkowania, - stawki podatkowe, - poziom ryzyka operacyjnego - struktura aktywów przedsiębiorstwa. 15. **Determinanty struktury kapitału Struktura kapitału kształtuje się pod wpływem kilku czynników. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:** - sytuacja finansowa firmy i jej zmienność, - ryzyko działalności przedsiębiorstwa, - elastyczność finansowa -- zdolność do pozyskiwania kapitałów, - branża, - ogólna sytuacja kraju, w którym działa firma, - perspektywy rozwoju, - wysokość podatków. Wykład 7-8 16. Kredyt oznacza okresowe przeniesienie środków pieniężnych od wierzyciela do dłużnika, przy czym wierzyciel oczekuje, że dłużnik zwróci pożyczone środki po upływie uzgodnionego terminu, w określonej umową formie i wysokości, obejmującej kapitał, odsetki oraz prowizje jako opłatę za użytkowanie kapitału w okresie, na jaki kredyt został udzielony. Historycznie pojęcie kredytu pochodzi od słowa „credere"-- wierzyć, ufać (łac. „creditum" -- pożyczka, dług). Związane jest to z faktem, iż pierwotna forma kredytu miała charakter ustnego zobowiązania, w związku z czym podstawowe znaczenie miało wzajemne zaufanie wierzyciela i dłużnika 17. **Kredyt bankowy odgrywa w gospodarce rynkowej istotną rolę**: - zwiększa on zasoby dostępnego kapitału dla finansowania działalności gospodarczej. - poprzez system nadzoru i kontroli w zakresie uruchamiania i obsługi kredytu wspiera ogólną dyscyplinę finansową w gospodarce. - finansuje on innowacje, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach, których dostęp do pozostałych źródeł zasilania jest zwykle ograniczony. - w warunkach rygorystycznej realizacji przez bank swych praw wierzycielskich wobec niesolidnych dłużników, w następstwie procesu kredytowania dochodzi do pożądanej eliminacji z rynku nieefektywnych podmiotów gospodarczych oraz realokacji uwolnionych zasobów kapitałowych w bardziej perspektywiczne sfery ich zastosowania. 18. ***Rodzaje kredytów (złotowe i dewizowe):*** - *[kredyty obrotowe ]* - kredyt w rachunku bieżącym, - kredyt w rachunku kredytowym: odnawialny (rewolwingowy) i nieodnawialny; - kredyt na sfinansowanie należności-- udzielany na sfinansowanie należności przysługujących kredytobiorcy od dłużnika, na podstawie umowy lub przepisów ustawowych; udzielany na okres nie dłuższy niż 1 rok. - *[kredyty inwestycyjne]* -- wkład własny 10-20%, - *[kredyty dyskontowe]* - dyskonto weksli polega na wykupie przez bank weksla przed terminem jego płatności i potrąceniu z góry należnych odsetek; - *[kredyt preferencyjny ARiMR, PFRON]*. 19. ***Dokumenty potwierdzające podstawę prawną i zakres działalności*** - Podstawowe dokumenty: - REGON, NIP, odpis KRS lub CEIDG, statut lub umowa spółki, ewentualne koncesje i zezwolenia. - Dokumenty potwierdzające prawo do zaciągania zobowiązań wobec banku. - Dokumenty finansowe: - Sprawozdania finansowe (rachunek zysków i strat, bilans) za 2 ostatnie lata i bieżący okres. - Informacje o amortyzacji, opinia biegłego rewidenta, podział zysku, ewidencja przychodów, VAT, zeznanie PIT. 20. ***Dokumenty wymagane przy kredytach inwestycyjnych***: - biznesplan, zawierający m.in.: harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji inwestycji, prognozę wyników finansowych kredytobiorcy w okresie kredytowania, ocenę efektywności przedsięwzięcia -- podstawowe wskaźniki, krótki opis założeń technologicznych projektu, główne czynniki ryzyka, etc. - kontrakty zawarte na realizację inwestycji, - kosztorys robót budowlanych planowanych do wykonania, oferty lub faktury zakupywanych urządzeń lub środków transportu, - niezbędne decyzje odpowiednich organów i instytucji dotyczące planowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego (np. pozwolenie na budowę, zgody na realizację inwestycji w zakresie ochrony środowiska), - udokumentowanie środków własnych przeznaczonych na finansowanie inwestycji. **[Inne dokumenty:]** - dokumenty dotyczące prawnego zabezpieczenia kredytu (w przypadku nieruchomości w większości przypadków niezbędna jest wycena sporządzana przez uprawnione do tego osoby), - umowy kredytowe, dotyczące zobowiązań finansowych zaciągniętych przez klienta w innych bankach, - zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach z urzędu skarbowego oraz zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek w ZUS lub KRUS. 21. **Badanie zdolności kredytowej:** - Ocena ilościowa (wskaźnikowa), - Ocena jakościowa, - Ocena behawioralna. 22. **Zabezpieczenia prawne o charakterze rzeczowym** - **Hipoteka**: Ograniczone prawo rzeczowe, zaspokojenie wierzytelności z przedmiotu hipoteki. - **Przewłaszczenie na zabezpieczenie**: Przeniesienie prawa własności rzeczy ruchomych (maszyny, pojazdy). - **Zastaw rejestrowy**: Zabezpieczenie na rzeczach ruchomych i prawach majątkowych (np. akcje, obligacje). - **Blokada środków pieniężnych**: Na rachunkach lokat lub rachunkach firmowych. 23. **Zabezpieczenia o charakterze osobowym** - **Weksel in blanco**: Blankietowy dokument do wypełnienia w razie niewypłacalności. - **Poręczenie**: Zobowiązanie osoby trzeciej do spłaty kredytu, jeśli kredytobiorca nie spłaci długu. - **Gwarancja bankowa**: Zabezpieczenie spłaty kredytu przez inny bank. - **Cesja wierzytelności**: Przeniesienie praw do należności lub ubezpieczenia na rzecz banku. - **Przystąpienie do długu**: Osoba trzecia staje się solidarnie odpowiedzialna za kredyt. - **Pełnomocnictwo**: Uprawnienie banku do dysponowania rachunkiem kredytobiorcy. 24. **Umowa kredytowa musi być podpisana** - Musi być zawarta **na piśmie** i określać: - Strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel kredytu, termin i zasady spłaty. - Oprocentowanie i warunki jego zmiany, prowizje, zabezpieczenia spłaty kredytu. - Uprawnienia banku do kontroli wykorzystania i spłaty środków. - Warunki zmian i rozwiązania umowy. 25. ***Podstawowe różnice między kredytem a pożyczką to***: - kredyt jest pojęciem prawa bankowego a pożyczka pojęciem prawa cywilnego, - przedmiotem kredytu są zawsze środki pieniężne natomiast przedmiotem pożyczki mogą być również oprócz pieniędzy rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, - konieczność posiadania zdolności kredytowej w przypadku kredytów (Art. 70), - kredyt udzielany jest na konkretne cele, sprecyzowane przez kredytobiorcę we wniosku kredytowym i wskazane w umowie; w przypadku pożyczki nie ma takiego wymogu. Wykład 9-10 26. Leasing- Polega on na dostarczeniu przez leasingodawcę leasingobiorcy ustalonego umownie urządzeń, wyposażenia lub budynków. Obraz zawierający tekst, zrzut ekranu, Czcionka, linia Opis wygenerowany automatycznie 27. **Co można wziąć w leasing?** [Przedmiotem leasingu mogą być aktywa trwałe:] - samochody -- osobowe, dostawcze, ciężarowe, autobusy -- zarówno nowe, jak i używane, - maszyny i urządzenia (np. maszyny budowlane, linie produkcyjne), - sprzęt biurowy (np. komputery), - nieruchomości. 28. **Leasing dzielmy na:** a. operacyjny -- najpopularniejszy rodzaj umowy leasingu. W przypadku takiej umowy przedmiot leasingu jest aktywem finansującego (leasingodawcy). Leasingobiorca ma prawo wykupić przedmiot leasingu po zakończeniu umowy. - Cena wykupu i raty leasingowe są określone w umowie leasingu. Oznacza to, że tylko finansujący (leasingodawca) może dokonywać odpisów amortyzacyjnych związanych z przedmiotem leasingu. Raty leasingowe są jego przychodem a dla korzystającego są kosztem uzyskania przychodu. Wpłata początkowa, nazywana też czynszem inicjalnym, oraz koszty eksploatacji też są kosztem podatkowym korzystającego. - Leasing operacyjny jest traktowany jak usługa, więc do rat leasingowych doliczany jest podatek VAT. - Najważniejszym ograniczeniem jest minimalny czas trwania takiej umowy, która nie może być krótsza niż 40% normatywnego okresu amortyzacji przedmiotu leasingu. - Aby umowa leasingu operacyjnego była za takową uważana przed Urzędem Skarbowym powinna trwać co najmniej 40% normatywnego czasu amortyzacji przedmiotu leasingu, czyli w przypadku: - samochodu dostawczego i osobowego, maszyny budowlanej (stawka amortyzacji 20%) min. 2 lata, - ciągnika siodłowego, naczep, samochodów specjalnych, niektórych maszyn (np. do drewna i metalu) (stawka amortyzacji 14%) min. 3 lata, - maszyn pakujących, fotowoltaiki, pomp ciepła (stawka amortyzacji 10%) min. 4 lata itd. b. finansowy -- w przypadku tej formy leasingu przedmiot umowy po jej zakończeniu zawsze staje się własnością korzystającego. - Z tego powodu taka umowa traktowana jest jako dostawa towaru. - Amortyzacja przedmiotu umowy jest dokonywana przez korzystającego a w konsekwencji tylko odsetki i koszty związane z eksploatacją przedmiotu umowy mogą być traktowane jako koszty uzyskania przychodu. - Podatek VAT wynikający z zawarcia umowy jest naliczany od razu od całej wartości przedmiotu umowy. c. zwrotny - w przypadku leasingów operacyjnego i finansowego korzystający wskazywał przedmiot, który chciał wyleasingować a finansujący nabywał go w związku z zawarciem umowy leasingu. - Umowa leasingu zwrotnego wiąże się ze sprzedażą finansującemu składnika majątku trwałego korzystającego. Następnie finansujący udostępnia kupiony przedmiot leasingu korzystającemu. Oznacza to, że pierwotnie przedmiot leasingu musi należeć do korzystającego, który sprzedaje go po to, żeby w tym samym momencie go wyleasingować od finansującego. Korzystający jest również dostawcą. Taka struktura transakcji powoduje, że korzystający może uzyskać środki finansowe w wyniku sprzedaży przedmiotu leasingu i dalej z niego korzystać płacąc raty leasingowe. - W praktyce transakcja leasingu zwrotnego składa się z zawieranych jednocześnie dwóch umów -- sprzedaży i leasingu. Umowa leasingu może mieć formę zarówno leasingu operacyjnego jak i finansowego w zależności od preferencji finansującego i korzystającego. 29. **Korzyści wynikające z leasingu** - Możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania, - Mniej skomplikowane procedury otrzymania leasingu w porównaniu z kredytami, emisją akcji i obligacji, ect. 30. **Trendy wzrostowe (2024, porównanie z 2023):** - **Statki powietrzne**: +163% (373 mln zł). - **Stacje ładowania pojazdów elektrycznych**: +64% (9 mln zł). - **Autobusy**: +33% (1 038 mln zł). - **Maszyny budowlane**: +27% (3 858 mln zł). - **Samochody osobowe**: +26% (36 646 mln zł). - **Samochody dostawcze do 3,5 t**: +25% (6 073 mln zł). - **Sprzęt medyczny**: +25% (1 120 mln zł). 31. **Trendy spadkowe (2024, porównanie z 2023):** - **Tabor kolejowy**: -26% (606 mln zł). - **Naczepy i przyczepy**: -25% (2 737 mln zł). - **Ciągniki siodłowe**: -24% (6 469 mln zł). - **Fotowoltaika**: -24% (553 mln zł). - **Jachty i łodzie**: -22% (239 mln zł). - **Nieruchomości**: -20% (443 mln zł). 32. **Wpływ Polskiego Ładu (od 2022):** - **Zmiana zasad wykupu pojazdów**: - Podatek dochodowy i VAT od realnej wartości rynkowej przy wykupie pojazdu do majątku prywatnego. - Okres opodatkowania sprzedaży samochodu wydłużony do 5 lat (zamiast 6 miesięcy). - **Podatek VAT od leasingu**: - Naliczany od pełnej wartości rynkowej pojazdu, zamiast od ostatniej raty wykupu. 33. **Ministerstwo Finansów -- Interpretacja ogólna (24.12.2024)** - **Raportowanie schematów podatkowych**: - Obowiązek dotyczy tylko, gdy spełnione jest kryterium „głównej korzyści podatkowej". - Leasingodawca nie musi aktywnie szukać motywacji klienta. - Standardowe umowy leasingu nie wymagają raportowania. - **Obowiązek raportowania powstaje, jeśli**: - Leasingodawca zaproponował leasing operacyjny z korzyściami podatkowymi. - Klient ujawnił, że umowa zawarta jest głównie w celach podatkowych. - Umowa ma niestandardowe warunki (np. bardzo wysoka opłata wstępna). 34. **Faktoring-** skup wierzytelności handlowych potwierdzonych fakturą handlową, z potrąceniem odsetek dyskontowych od kwoty faktury. Umowa faktoringu w polskim porządku prawnym jest umową nienazwaną. Oznacza to, że nie ma jednolitych przepisów, które by jej dotyczyły. Do umowy faktoringu mają zatem zastosowanie przede wszystkim przepisy art. 509 kodeksu cywilnego mówiące o swobodzie przelewu wierzytelności: § 1. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. § 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Na gruncie prawa międzynarodowego usługa faktoringu unormowana jest przez konwencję UNIDROIT o faktoringu międzynarodowym z dnia 28.05.1988 roku (tzw. konwencja ottawska). Konwencja definiuje umowę faktoringu jako umowę zawartą pomiędzy dwiema stronami (faktorem a faktorantem), zgodnie z którą faktorant przenosi na faktora wierzytelności powstałe w wyniku umowy sprzedaży towarów zawartej pomiędzy nim a jego klientami (dłużnikami).  35. **Rodzaje faktoringu:** - **Niepełny (niewłaściwy)- inaczej nazywany faktoring z regresem** - Polega na warunkowym przeniesieniu wierzytelności przedsiębiorcy(faktoranta) na firmę faktoringową (faktora) - W przypadku stwierdzenia niewypłacalności dłużnika (odbiorcy, kontrahenta) faktor wysuwa roszczenie regresowe w stosunku do faktoranta o zwrot wypłaconej kwoty. - Ryzyko niewypłacalności dłużnika ponosi więc faktorant i to on jest zobowiązany uregulować wierzytelność w przypadku braku spłaty ze strony kontrahenta. - **Pełny (właściwy) -- inaczej faktoring bez regresu** - Polega na zbyciu wierzytelności w sposób bezwarunkowy i definitywny, bez prawa regresu - Oznacza to, że w wyniku zawarcia umowy faktoringowej zostaje przeniesione ryzyko wypłacalności dłużnika na faktora (funkcja del credere). - Po podpisaniu umowy firma faktoringowa odpowiada za terminowe wyegzekwowanie od odbiorcy środków finansowych oraz ewentualną windykację należności. - Ta forma faktoringu jest stosunkowo droga, ponieważ faktor uwzględnia przy naliczaniu prowizji koszty związane z przejęciem ryzyka. - Stosowany jest najczęściej w przypadku znanych kontrahentów o dobrej sytuacji finansowej. - **Mieszany -- łączy cechy faktoringu pełnego i niepełnego** - W takim przypadku faktor ponosi odpowiedzialność w przypadku niewypłacalności kontrahenta tylko do pewnej kwoty. Powyżej tego progu odpowiedzialność ponosi faktorant. - **Odwrotny** - W przypadku takiej umowy faktorant zaciąga zobowiązanie przedstawiając faktorowi do opłacenia. Faktorant określa jakie firmy dostarczają mu niezbędnych towarów i usług, a następnie potwierdza ich dostarczenie - Na tej podstawie faktor opłaca wystawione przed kontrahentów faktury, a faktorant jest zobowiązany do uregulowania swoich należności w przyszłości. - **faktoring jawny** - kontrahent zostaje powiadomiony o cesji wierzytelności. Oznacza to, że spłata wierzytelności odbywa się na konto faktora. - **faktoring niejawny** (cichy lub tajny). W przypadku faktoringu niejawnego kontrahent nie jest informowany o cesji wierzytelności. 36. **Korzyści**: - likwidacja zatorów płatniczych, firmy mogą uzyskać natychmiast środki finansowe uzależnione od wysokości obrotów z kontrahentami, - dzięki umowie faktoringu przedsiębiorstwa mogą uzyskać istotną część wartości faktury zaraz po jej wystawieniu a jednocześnie nie narażają się na utratę kontrahenta w związku z brakiem gotowości do udzielenia kredytu kupieckiego. - zmniejszenie zaangażowania środków obrotowych w finansowanie bieżącej działalności pozwala podmiotom gospodarczym na zwiększenie nakładów na nowe przedsięwzięcia lub zaoferowanie kontrahentom korzystniejszych warunków sprzedaży towarów lub usług (poprawa konkurencyjności firmy na rynku krajowym i zagranicznym), - możliwość zaoferowania odbiorcom formy płatności bez konieczności otwierania akredytywy lub gwarancji w obrocie zagranicznym, - zwiększenie poziomu obrotów bez angażowania dodatkowych kapitałów własnych właścicieli, wspólników lub udziałowców 37. **Do największych problemów firm związanych z faktoringiem należą:** - problem ze sprzedażą małych wierzytelności, firmy faktoringowe są zainteresowane finansowaniem dużych podmiotów gospodarczych, o dobrej kondycji finansowej, posiadających ugruntowane powiązania handlowe, - zainteresowanie faktorów głównie obsługą transakcji cyklicznych, - brak wysokiej efektywności wykorzystania faktoringu w przypadku stagnacji lub recesji obrotów, faktoring jest korzystny w przypadku stopniowej progresji obrotów firmy, - brak możliwości skupu przez firmy faktoringowe wierzytelności przeterminowanych, spornych, etc. 38. **Venture Capital i Private Equity** - **[Charakterystyka:]** - [Venture Capital-]finansowanie małych i średnich firm/start-upów, które charakteryzują się dużym potencjałem wzrostu, o dużym ryzyku, ale wysokim potencjale wzrostu. Może przyjmować formę inwestycji bezpośrednich w postaci zakupu udziałów lub akcji przedsiębiorstwa. - [Private Equity-]inwestycje w dojrzałe firmy, które mają określoną pozycję rynkową, ale szukają źródła finansowania swojego dalszego rozwoju, mniejsze ryzyko, niższa oczekiwana stopa zwrotu. Oprócz środków finansowych istotne jest również wsparcie merytorycznee w postaci eksperckiego doradztwa czy przekazywania know-how. - **[Rodzaje Venture Capital wyróżnia się na podstawie etapów w rozwoju firmy, w którą fundusz inwestuje środki:]** - **Pre-Seed:** Finansowanie wstępnych pomysłów i biznesplanów, firma może otrzymać środki finansowe oraz wiedzę merytoryczną. - **Seed Funding:** Wprowadzenie produktu na rynek, testowanie prototypów, ponieważ firma nie generuje przychodów, potrzebuje finansowania do sfinansowania swoich operacji. - **Early-Stage Funding:** finansowanie na wczesnym etapie działalności, kapitał na skalowanie i rozwój produkcji, potrzebuje kapitału na zwiększenie produkcji i sprzedaży, zanim będzie mogła samodzielnie finansować swoje działania. - **[Inwestycje venture capital i private equity mogą być dokonywane w formie:]** - Spółki komandytowej inwestującej w inne spółki, - Fundusz inwestycyjnego inwestującego w spółki, - Inwestycji bezpośredniej w spółki dokonywanej przez osobę fizyczną. - **[Dwie podstawowe kategorie opłat pobieranych przez fundusze venture capital i private equity to: ]** - [opłaty za zarządzanie] -- naliczane w ujęciu procentowym od wartości aktywów funduszu, kapitału wpłaconego, a czasami nawet kapitału przyrzeczonego, pobierany z określoną częstotliwością, np. miesięczną lub kwartalną., - [opłaty za wyniki inwestycyjne] (success fee) - jest zazwyczaj pobierana, gdy IRR funduszu przekracza określony minimalny poziom (hurdle rate), jako procent od kwoty wynikającej z nadwyżki IRR ponad hurdle rate. - **[Wyjścia z inwestycji venture capital i private equity zazwyczaj dokonywane są przez:]** - sprzedaż do inwestora branżowego/strategicznego, - sprzedaż do innego funduszu, - wprowadzenie spółki na giełdę, - likwidację spółki w przypadku niepowodzenia. - **[Korzyści:]** - dostęp do niezbędnego kapitału na wczesnym etapie rozwoju działalności. - wsparcie mentorskie i dostęp do wysokiej jakości wiedzy biznesowej. - dywersyfikacja ryzyka inwestycji między założycielami firmy a inwestorami. - zwiększenie wiarygodności firmy, - poprawa zdolności kredytowej przedsiębiorstwa. - dostęp do szerokiej sieci kontaktów biznesowych. - **[Zagrożenia:]** - częściowa utrata kontroli nad zarządzaniem w zamian za udzielenie finansowania. Współpraca z VC może wymagać od przedsiębiorców oddania części udziałów w firmie, co może prowadzić do utraty kontroli nad kierunkiem rozwoju firmy. - presja na natychmiastowe zwroty. Fundusze VC mają specyficzne oczekiwania dotyczące zwrotu z inwestycji, co może stwarzać presję na przedsiębiorstwa w osiąganiu zdefiniowanych celów finansowych. - **Polskie realia:** - - - - Aniołowie biznesu z kolei, pomimo że tak samo, jak fundusze VC inwestują w podmioty na wczesnym etapie rozwoju, to jednak mają zupełnie inny model działania. Funkcjonują jako osoby fizyczne lub ich zrzeszenia, pozostawiając nierzadko w ukryciu swoją tożsamość. Inwestują własne środki, z tego też powodu często wybierają firmy mniejsze i na inwestycje poświęcają średnio niższe kwoty pieniędzy niż fundusze VC czy fundusze PE. 39. **[CROWDFUNDING]** Crowdfunding to sposób finansowania projektów, przedsiębiorstw czy pożyczek, polegający na pozyskaniu relatywnie małych kwot od wielu inwestorów lub darczyńców, którzy chcą wesprzeć konkretny rodzaj przedsięwzięcia. Ten rodzaj finansowania umożliwia inwestowanie indywidualnym inwestorom za pośrednictwem wyspecjalizowanych platform internetowych tzw. platform crowdfundingowych. - *[W przypadku finansowania poprzez crowdfunding mamy do czynienia z udziałem trzech rodzajów podmiotów: ]* - właściciela projektu, który poszukuje finasowania i przedstawia projekt, - inwestorów, którzy chcą zainwestować i sfinansować projekt, - platformy crowdfundingowej - dostawcy usług finasowania społecznościowego, który łączy właściciela projektu z inwestorami. - Działalność platform finansowania społecznościowego jest regulowana na poziomie Unii Europejskiej. Aby platforma mogła świadczyć usługi finansowania społecznościowego musi uzyskać zezwolenie w jednym z krajów członkowskich. W Polsce organem wydającym stosowne zezwolenie jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). - *[Rodzaje crowdfundingu:]* - **Crowdfunding donacyjny, z nagrodami lub przedpłacony** (donation/ reward/ preordering based) - ułatwia finansowanie osób fizycznych, organizacji charytatywnych czy organizacji non-profit, które zbierają fundusze na określony projekt (zbiórki charytatywne, projekty artystyczne, społecznie użyteczne działania). Inwestorzy występują w roli darczyńców, nie otrzymują zwrotu z przekazanych pieniędzy, ale mogą otrzymać inne świadczenia niefinansowe na przykład osobiste podziękowania, certyfikaty, nagrody w postaci ekskluzywnego produktu czy dostępu do produktu przed innymi użytkownikami. - **Crowdfunding pożyczkowy** (debt-based crowdfunding) - model, w którym osoby lub przedsiębiorstwa -- właściciele projektu, który ma zostać sfinansowany pożyczają pieniądze poprzez platformę finansowania społecznościowego od innych osób, inwestorów. Platforma pełni rolę bezstronnego pośrednika. Ostatecznie pożyczkodawcy otrzymują ustalone odsetki od pożyczonego kapitału, a pożyczkobiorca spłaca kapitał wraz z odsetkami zgodnie z ustalonym harmonogramem. - **Crowdfunding udziałowy** (equity-based, equity crowdfunding, ECF) - model, który polega na pozyskiwaniu kapitału własnego przez przedsiębiorstwa od inwestorów w zamian za udziały lub akcje. Crowdfunding udziałowy finansuje całą działalność spółki lub jej strategiczny czy operacyjny fragment. - *[Platformy crowdfundingowe w Polsce:]* - **polakpotrafi.pl**: różne przedsięwzięcia. - **wspieram.to**: różne inicjatywy. - **beesfund.com, myseed.pl**: crowdfunding udziałowy i nieudziałowy. - **siepomaga.pl, zrzutka.pl, pomagam.pl**: projekty charytatywne. - **megatotal.pl**: muzyka. - **FindFunds.pl, crowdfunders.pl**: inwestycje udziałowe/nieruchomości. - *[Problemy platform crowdfundingowych:]* - **Postępowania UOKiK (2024)**: Zarzuty wobec Zrzutka.pl (manipulacyjne treści, presja emocjonalna), wątpliwości co do mechanizmów Pomagam.pl i Siepomaga.pl. Obraz zawierający tekst, zrzut ekranu, Czcionka, numer Opis wygenerowany automatycznie  40. **[Akcje ]** - **[Spółka akcyjna to inaczej kapitałowa spółka prawa handlowego.]** - Kapitał zakładowy przedsiębiorstwa działającego jako spółka akcyjna jest podzielony na akcje, które są udziałowymi papierami wartościowymi. - Akcjonariuszami spółki akcyjnej mogą być osoby fizyczne jak i osoby prawne. Tak zawiązana spółka posiada osobowość prawną a odpowiedzialność akcjonariuszy jest ograniczona do wysokości ich wkładu kapitałowego. - Zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych minimalna wielkość kapitału zakładowego to 100.000 PLN. - Zasady funkcjonowania spółki akcyjnej muszą określone w jej statucie sporządzonym w formie aktu notarialnego. - **[Akcja i rodzaje akcji:]** - **Akcja** -- jest to dokument potwierdzający udział jego posiadacza (akcjonariusza) w majątku firmy działającej w formie spółki akcyjnej. - **Akcje imienne** -- z których uprawnienia przysługują osobie wskazanej w dokumencie akcji. Akcje te związane są z konkretną osobą wymienioną w dokumencie akcji z imienia i nazwiska -- w przypadku osób fizycznych, bądź nazwy firmy -- w przypadku osób prawnych; - **Akcje na okaziciela** -- z których uprawnienia do wykonania wynikających z nich praw przysługują każdemu posiadaczowi akcji. - **Akcje zwykłe** -- akcje dające prawo do jednego głosu na WZA. - **Akcje uprzywilejowane** -- akcje, których uprzywilejowanie może dotyczyć zarówno praw majątkowych wynikających z akcji (np. dywidendy) jak i praw niemajątkowych (np. prawo głosu). - **Akcje nieme** -- akcje, z których akcjonariuszowi nie przysługuje prawo głosu, w zamian za to posiadacz jest uprzywilejowany co do wysokości dywidendy i pierwszeństwa jej wypłaty. - **Akcje aportowe** -- akcje pokryte wkładem niepieniężnym, muszą być akcjami imiennymi. - **Akcje gotówkowe** -- akcje pokryte w formie pieniężnej, mogą być akcjami imiennymi lub na okaziciela - **[Charakterystyka akcji:]** Do powstania akcji dochodzi z chwilą wpisu spółki do rejestru lub rejestracji podwyższenia kapitału (i od tego momentu spółka może wydawać je akcjonariuszom). - Akcje są emitowane przez spółkę. Pierwsza seria jest emitowana przy jej założeniu, natomiast następne wiążą się już z podwyższeniem kapitału zakładowego. - Akcje o równej wartości nominalnej (nie niższej niż 1 grosz) składają się na kapitał akcyjny spółki. - Oprócz wartości nominalnej istnieje także cena emisyjna (cena po której spółka zbywa akcje na rynku pierwotnym), która może być wyższa niż wartość nominalna akcji. Cena emisyjna jest głównie odzwierciedleniem popytu rynków finansowych na dany papier wartościowy. Różnica ze sprzedaży pomiędzy wartością nominalną a uzyskaną ceną emisyjną jest przeznaczana na kapitał zapasowy. - Akcje kupowane i sprzedawane na giełdzie wyceniane są przez inwestorów według wartości rynkowej, która odzwierciedla aktualny popyt i podaż na dane akcje. Cena rynkowa może różnić się od ceny emisyjnej jak również od ceny nominalnej. Zdarzają się także przypadki, gdy wartość rynkowa akcji niektórych spółek, może być nawet i niższa niż cena nominalna. - Akcje są niepodzielne. Mogą być wydawane w odcinkach zbiorowych obejmujących większą liczbę akcji. - Akcje mogą być przedmiotem współwłasności. **Kapitał zakładowy** -- iloczyn ilości wyemitowanych akcji i i ich ceny nominalnej. **Kapitał zapasowy** -- wynikający ze sprzedaży akcji ich akcjonariuszom po cenie wyższej od wartości nominalnej. **Wartość nominalna akcji** -- równa (jednakowa) w stosunku do innych część kapitału zakładowego spółki. Ma jedynie znaczenie księgowe. Jest ustalana przez założycieli spółki w przypadku powoływania jej do życia. Emitowane akcje spółki powinny mieć tę samą wartość nominalną. **Cena emisyjna** -- cena sprzedaży na rynku pierwotnym.Jest to cena, po której akcje są sprzedawane inwestorom podczas pierwszej emisji (czyli przy pierwszym oferowaniu akcji na rynku, na przykład podczas debiutu giełdowego spółki) lub podczas kolejnych emisji, które mogą być przeprowadzane przez spółkę już notowaną na giełdzie. **Cena rynkowa** -- wartość rzeczywista zmieniająca się zgodnie z prawem popytu i podaży. - **[Prawa korporacyjne (organizacyjne):]** - **Prawo głosu** - prawo realizowane głównie przez uczestnictwo w zgromadzeniu akcjonariuszy. - **Bierne prawo głosu** -- jest to możliwość sprawowania funkcji członka różnych organów spółki, np. zarządu czy rady nadzorczej; - **Prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu** - akcjonariusz nie może być pozbawiony tego prawa; - **Prawo zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia** - przysługuje ono akcjonariuszowi w przypadku podjęcia uchwały sprzecznej ze statutem bądź dobrymi obyczajami, godzącej w interes spółki albo mającej na celu pokrzywdzenie akcjonariusza oraz w przypadku uchwały sprzecznej z prawem. Ze skargą może wystąpić: akcjonariusz, który głosował przeciwko uchwale, a po jej podjęciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu (nie dotyczy to akcjonariusza akcji niemej), akcjonariusz bezzasadnie niedopuszczony do udziału w walnym zgromadzeniu, akcjonariusz, który nie był obecny na walnym zgromadzeniu, jeżeli walne zgromadzenie zostało wadliwie zwołane albo jeżeli na walnym zgromadzeniu została podjęta uchwała w sprawie nie objętej porządkiem obrad; - **Prawo żądania udzielenia informacji** - na walnym zgromadzeniu i poza nim, nie później jednak niż w ciągu dwóch tygodni od jego zakończenia; - **Prawo wystąpienia z powództwem** - związane z naprawieniem szkody wyrządzonej spółce, jeżeli spółka nie wytoczy powództwa o naprawienie wyrządzonej jej szkody w terminie roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę. - **[Prawa majątkowe:]** - Prawo do dywidendy jest prawem majątkowym akcjonariuszy uprawniającym do udziału w zysku spółki przeznaczonym do podziału. Ani statut, ani uchwała zgromadzenia akcjonariuszy nie może pozbawić akcjonariusza tego prawa; - **Prawo do udziału w podziale majątku -** spółki w przypadku jej likwidacji. Akcjonariusz nie może zostać pozbawiony tego prawa przez statut ani uchwałę. - **Prawo poboru akcji nowej emisji** - kodeks spółek handlowych przyznaje dotychczasowym akcjonariuszom spółki prawo do objęcia akcji nowej emisji w przypadku podwyższenia kapitału przez spółkę. Prawo to może być w interesie spółki ograniczone lub wyłączone**.** - Prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu. - **[Rynek pierwotny i wtórny:]** - **Rynek pierwotny** - jest to ten segment rynku kapitałowego, na którym wyemitowany instrument finansowy jest sprzedawany po raz pierwszy w ofercie publicznej. Z rynkiem pierwotnym mamy do czynienia wówczas, gdy nabycie papierów wartościowych nowej emisji proponuje ich emitent. Na rynku pierwotnym ma zatem miejsce zasilenie emitenta w kapitał. Cena nabycia papierów wartościowych na rynku pierwotnym to cena emisyjna, stała do końca okresu subskrypcyjnego (emisji). - **Rynek wtórny** - jest to ten segment rynku kapitałowego, na którym dokonuje się obrotu uprzednio wyemitowanym i nabytym przez jakiegoś inwestora instrumentem finansowym. Na prawidłowo funkcjonującym rynku wtórnym cena instrumentu finansowego jest ściśle powiązana z sytuacją finansową emitenta i perspektywami jego przyszłego rozwoju. Każda spółka, której akcje są przedmiotem obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych, musi być spółką akcyjną. Jednak większość spółek akcyjnych nie jest notowana na giełdzie. Aby akcje jakiejś spółki były notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych musi ona spełnić szereg wymogów. Aktem prawnym regulującym kwestie związane wprowadzeniem akcji do obrotu na giełdzie jest Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Obok tego aktu prawnego obowiązuje również rozporządzenie w sprawie informacji zawartych w prospektach emisyjnych oraz Regulamin Giełdy, który określa sposób dopuszczania i wprowadzania instrumentów finansowych do obrotu giełdowego. - **[Dopuszczone do obrotu giełdowego mogą być instrumenty finansowe, jeśli:]** - Opublikowano prospekt emisyjny zatwierdzony przez właściwy organ nadzoru lub uznano jego równoważność (chyba że nie jest to wymagane). - Ich zbywalność nie jest ograniczona. - Emitent nie jest w postępowaniu upadłościowym, restrukturyzacyjnym lub likwidacyjnym. - [**Dodatkowe warunki dla akcji**:] - Iloczyn liczby akcji i prognozowanej ceny rynkowej (lub kapitałów własnych, gdy brak ceny) wynosi: - Minimum 60 mln zł (lub 15 mln euro). - Dla emitentów z obrotem na innym rynku przez co najmniej 6 miesięcy -- minimum 48 mln zł (lub 12 mln euro). - W posiadaniu akcjonariuszy (z udziałem poniżej 5% głosów) znajduje się co najmniej: - 15% akcji objętych wnioskiem. - 100 tys. akcji o wartości co najmniej 4 mln zł (lub 1 mln euro). - **[Schemat emisji akcji]** - decyzja Emitenta / uchwała o emisji - podjęcie przez Walne Zgromadzenie uchwały o ofercie publicznej akcji, ich dematerializacji oraz ubieganiu się o dopuszczenie akcji spółki do obrotu na rynku regulowanym; - wybór doradców finansowych i prawnych oraz domu maklerskiego; - rozważenie otrzymania ratingu kredytowego; - przygotowanie dokumentacji związanej z emisją; - zatwierdzenie dokumentu informacyjnego przez KNF - rejestracja w KDPW, - umowa z GPW - oferta i przydział przez GPW - złożenie wniosku o dopuszczenie / wprowadzenie do obrotu; - pierwsze notowanie - debiut na GPW. - **[Proces upublicznienia spółki:]** 1. **Plasowanie oferty publicznej**: - **Premarketing**: Prezentacja analizy emitenta inwestorom instytucjonalnym. - **Marketing**: Spotkania z zarządem spółki, budowanie księgi popytu i analiza deklaracji inwestorów. - Decyzja o cenie emisyjnej i liczbie akcji. 2. **Subskrypcja i przydział akcji**: - Podział na transze dla grup inwestorów, zgodnie z prospektem. 3. **Rejestracja papierów w KDPW**: - Złożenie wniosku o dopuszczenie do obrotu giełdowego. 4. **Debiut giełdowy (IPO)**: - Pierwsza publiczna sprzedaż akcji, pozyskanie kapitału na rozwój **Korzyści IPO** **Wady IPO** --------------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- Pozyskanie kapitału na rozwój Wysokie koszty Wzrost wiarygodności i rozpoznawalności Obowiązek upublicznienia informacji Rynkowa wycena spółki, uporządkowanie struktury właścicielskiej oraz organizacyjnej spółki. Ryzyko spadku wartości rynkowej Możliwość realizacji programów opcji menadżerskich. Możliwość utraty kontroli nad spółką - **[Obowiązki informacyjne:]** - Oprócz informacji na temat sytuacji spółki musi ona również przekazywać dane o zmianach w strukturze akcjonariatu. - Akcjonariusze, którzy osiągający progi 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 33%, 33 1/3%, 50%, 75% lub 90% ogólnej liczby głosów muszą poinformować o tym spółkę. - W przypadku zmiany stanu posiadania akcjonariuszy, którzy wcześniej mieli ponad 10% udziałów w spółce o więcej niż 2 % też przekłada się to na obowiązek poinformowania o tym innych akcjonariuszy za pośrednictwem spółki. - W przypadku zmian dotyczący stanu posiadania akcjonariuszy, którzy mają ponad 33% ogólnej liczby głosów próg ten jest niższy i wynosi 1%. Wymogi te wiążą się z obowiązkiem ogłaszania wezwań na akcje w przypadku akcjonariuszy posiadających znaczące pakiety akcji. - **[Koszty emisji:]** - opłaty za doradztwo finansowe; - koszty obsługi prawnej wynikające z konieczności przygotowania umów, regulaminów emisji oraz innych dokumentów prawnych, niezbędnych w procesie emisji; - opłaty regulacyjne pobierane przez organy nadzoru finansowego za przegląd i zatwierdzenie dokumentacji emisyjnej; - koszty związane z promocją i dystrybucją obejmujące organizację roadshow, przygotowanie materiałów promocyjnych, a także prowizje dla instytucji pośredniczących za sprzedaż papierów wartościowych. - **[Operacje na akcjach:]** Zgodnie z regulaminem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, najczęściej spotykanymi operacjami są m.in.: - Split akcji (podział) - polega na zwiększeniu liczby papierów wartościowych wraz ze zmniejszeniem wartości nominalnej akcji bez obniżenia kapitału akcyjnego. - Scalenie akcji (resplit - połączenie) - polega na zmniejszeniu liczby papierów wartościowych wraz ze zwiększeniem wartości nominalnej akcji bez zmiany wartości kapitału akcyjnego. - Umorzenie akcji - dokonywane jest poprzez likwidację akcji wraz z wygaśnięciem praw udziałowych związanych z umarzaną akcją. Razem z umorzeniem akcji dokonywane jest obniżenie wartości kapitału zakładowego. **Prawo poboru** - przywilej pierwszeństwa przy zakupie nowych akcji spółki przez jej dotychczasowych akcjonariuszy proporcjonalnie do liczby akcji już posiadanych. Teoretyczna wartość Prawa Poboru Kursem odniesienia dla akcji notowanych po odcięciu praw poboru, jest ich ostatni kurs zamknięcia skorygowany (pomniejszony) o teoretyczną wartość prawa poboru (o ile kurs akcji był wyższy od ceny emisyjnej nowych akcji), ustaloną zgodnie z formułą: V = (PR -- PE)/(S + 1) - **[Prawo Do Akcji (PDA) ]** Uregulowane ustawą o obrocie instrumentami finansowymi PDA (prawo do akcji) jest pełnoprawnym papierem wartościowym.. Skoro zaś jest papierem wartościowym, to może być przedmiotem obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Osoba, której przydzielono sprzedawane w publicznej subskrypcji akcje, może sprzedać na giełdzie prawo do tych akcji już w kilka dni po przydziale, tj. jak tylko prawa do nowych akcji pojawią się w obrocie giełdowym. Obrót prawami do nowych akcji podlega takim samym regułom jak obrót akcjami. - **Papiery wartościowe** -- dokument potwierdzający i gwarantujący prawa majątkowe. - **Dzielimy na**: - papiery wartościowe potwierdzające wierzytelności (obligacje), - papiery wartościowe potwierdzające współwłasność (akcje). - **Obligacje** -- papiery wartościowe, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem posiadacza obligacji (wierzyciela) i zapłaci kwotę określoną na obligacji (wartość nominalną) wraz z określonym oprocentowaniem i w terminie ustalonym przez emitenta i oznaczonym na obligacji. - **Schemat emisji obligacji (IPO):** - **Decyzja o emisji**: Uchwała walnego zgromadzenia. - **Wybór doradców**: Finansowych, prawnych i domu maklerskiego. - **Dokumentacja**: Przygotowanie i zatwierdzenie dokumentu informacyjnego przez KNF. - **Rejestracja**: Wpis w KDPW. - **Oferta i przydział**: Przeprowadzanie emisji. - **Debiut na giełdzie**: Pierwsze notowanie obligacji. - **Zalety emisji obligacji:** - Dostępność dla szerokiego kręgu inwestorów. - Łatwość składania zapisów (Internet, telefon). - Szybkie rozliczenie przez Krajowy Depozyt. - Profesjonalna koordynacja sprzedaży przez giełdę. - **Koszty emisji obligacji:** - **Doradztwo finansowe i prawne**. - **Promocja i dystrybucja**: Roadshow, materiały marketingowe. - **Opłaty regulacyjne**: Związane z rejestracją i nadzorem. - **[Oferta publiczna emisji obligacji z przydziałem dokonanym przez dom maklerski:]** - decyzja Emitenta / uchwała o emisji - w praktyce w statutach lub umowach spółek podjęcie decyzji o emisji obligacji zastrzega się zazwyczaj do kompetencji walnego zgromadzenia; - wybór domu maklerskiego i doradców; - rozważenie otrzymania ratingu kredytowego; - przygotowanie dokumentacji związanej z emisją - zatwierdzenie dokumentu informacyjnego przez KNF - rejestracja w KDPW, - przeprowadzenie oferty i przydział - złożenie wniosku o dopuszczenie / wprowadzenie do obrotu; - pierwsze notowanie - **[Ogólny koszt pozyskania kapitału przez emisję obligacji zależy od:]** - ryzyka związanego z inwestycją w te obligacje, - kosztów organizacji emisji, oraz - wprowadzenia jej do obrotu na rynku publicznym. - **Catalyst -- Rynek obligacji:** - **Regulowany rynek dłużny**: Minimalna emisja na rynku ASO -- 5 mln PLN; na rynku regulowanym -- 1 mln EUR. - **System notowań ciągłych**: Kurs ustalany na podstawie podaży i popytu. - **Rozliczenia przez KDPW**: Bezpieczeństwo i szybkość. - **Rodzaje cen obligacji:** - **Cena emisyjna**: Sprzedaż na rynku pierwotnym (z premią, dyskontem lub po nominale). - **Cena wykupu**: Kwota, jaką emitent płaci przy wykupie (najczęściej równa wartości nominalnej). - **Wartość nominalna**: Podstawa naliczania odsetek. - Cena emisyjna obligacji jest to cena, po jakiej emitent sprzedaje obligacje na rynku pierwotnym. Obligacje mogą być sprzedawane po cenie emisyjnej równej wartości nominalnej i wtedy nazywają się obligacjami kuponowymi. Obligację mogą być również sprzedane powyżej wartości nominalnej (z premią) lub poniżej wartości nominalnej (z dyskontem). - Cena wykupu obligacji jest to cena, po jakiej emitent dokonuje ich wykupu. Najczęściej jest ona równa wartości nominalnej obligacji, jednak wykup może nastąpić po cenie wyższej lub niższej, jeżeli emitent tak postanowi i określi w warunkach emisji. - **Wartość nominalna** -- wartość obligacji, od której naliczane są odsetki; określona przez emitenta, kwota za którą zobowiązuje się on wykupić daną obligację od właściciela w danym terminie. - **Emitent** - instytucja zaciągająca w wyniku sprzedaży obligacji dług u nabywcy, zobowiązująca się do zwrotu pożyczonej kwoty wraz z odsetkami. - **Oferujący** -- dom maklerski, który pośredniczy w składaniu do Komisji wniosku o zatwierdzenie publicznego dokumentu informacyjnego lub oferuje papiery wartościowe, może realizować również inne czynności związane z ofertą. - **Publiczny dokument informacyjny** -- prospekt emisyjny (lub memorandum informacyjne) sporządzany przy wprowadzaniu papierów wartościowych do obrotu, zatwierdzany przez Komisję Nadzoru Finansowego. - **Rynek zorganizowany** -- miejsce, gdzie odbywa się obrót instrumentami finansowymi na rynku regulowanym albo w alternatywnym systemie obrotu. - **Rynek regulowany** -- segment rynku zorganizowanego, podlegający nadzorowi Komisji, działający w sposób stały jako system obrotu instrumentami finansowymi dopuszczonymi do obrotu regulowanego, gdzie inwestorzy przy zawieraniu transakcji mają zapewniony powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie oraz jednakowe warunki nabywania i zbywania tych instrumentów. - **Alternatywny System Obrotu** -- funkcjonujący poza rynkiem regulowanym, niepodlegający nadzorowi Komisji, zorganizowany wielostronny system kojarzący oferty kupna i sprzedaży instrumentów finansowych, a transakcje są zawierane zgodnie z określonymi zasadami właściwymi dla tego systemu. - **Organizator Alternatywnego Systemu Obrotu** -- Giełda lub BondSpot. - **Catalyst** -- rynek instrumentów dłużnych Giełdy i BondSpot. - Catalyst to pierwszy zorganizowany rynek dłużnych instrumentów finansowych w Polsce. Rynki objęte wspólną nazwą Catalyst, są dostosowane do emisji o różnych wielkościach i różnej charakterystyce. - Wartość nominalna obligacji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym powinna wynosić lub stanowić równowartość co najmniej 1 mln EUR, natomiast na rynku ASO (Alternatywnym Systemem Obrotu) minimalna wartość emisji powinna wynosić 5 mln PLN. - Na rynkach Catalyst obowiązuje system notowań ciągłych - oznacza to, że kurs instrumentów finansowych podczas sesji jest ustalany w sposób ciągły, a transakcje zawierane są po różnych cenach. - Rozliczenia transakcji zawartych na Catalyst są przeprowadzane i gwarantowane przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.