FINANSOWANIE WYKŁAD PDF

FINANSOWANIE WYKŁAD 1. Główny cel prowadzenia działalności gospodarczej: maksymalizacja kreowania wartości dla akcjonariuszy-uzyskanie stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału wyższej niż minimalny, wymagany przez akcjonariuszy poziom 2. Finansowanie działaln...

FINANSOWANIE WYKŁAD 1. Główny cel prowadzenia działalności gospodarczej: maksymalizacja kreowania wartości dla akcjonariuszy-uzyskanie stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału wyższej niż minimalny, wymagany przez akcjonariuszy poziom 2. Finansowanie działalności firmy: źródło w przepływach pieniężnych generowanych przez biznes. Oczekiwanie satysfakcjonującej stopy zwrotu z zaangażowania swoich środków w firmę, nadwyżki pieniężne, które będą prowadzić do wzrostu wartości dla samych właścicieli. Kapitał to fundusze powierzone przez właścicieli lub wierzycieli. 3. Podział kapitału: Źródła pochodzenia: wewnętrzne i zewnętrzne, Prawo własności: kapitał własny i obcy, Czas dysponowania: krótkoterminowe i długoterminowe, Cel finansowania: pierwotne, bieżąca działalność, inwestycje. 4. Finansowanie mezzanine to hybrydowa forma finansowania, łącząca cechy długu i kapitału własnego, np. pożyczki podporządkowane, kredyty partycypacyjne i obligacje zamienne na akcje. Udzielają go wyspecjalizowane fundusze Mezzanine Capital, Venture lub Private Equity. Proces uzyskania mezzanine obejmuje negocjacje w celu ustalenia struktury, poziomu i warunków finansowania. "mezzanine" wywodzi się z architektury i oznacza półpiętro- finansowanie pośrednie. Wyszczególnione Kapitał własny Kapitał obcy Okres zwrotu bez terminu zwrotu na określony okres umowy Płatności Dywidendy w zależności od możliwości firm. opłacane zgodnie z harmonogramem umowy Opodatkowanie Dywidendy nie stanowią kosztu zmniejszającego Odsetki i prowizje są kosztem zmniejszającym podstawę opodatkowania. podstawę opodatkowania Kontrola zarządu Akcjonariusze mają prawo głosu Wierzyciele kontrolują w zakresie wynikającym z umowy Ryzyko Niewypłacanie dywidend nie tworzy ryzyka Niespłacanie zobowiązań może być podstawą bankructwa upadłości ogłoszenia upadlości Rodzaj zalety Wady Finansowanie wewnętrzne Gromadzenie kapitału -pełna niezależność - ograniczone - swoboda w zakresie decyzji - brak możliwości finansowania większych strategicznych, projektów inwestycyjnych, - brak zadłużenia obcego, - brak możliwości wykorzystania efektu - brak wymagań wobec wierzycieli: dźwigni finansowej Finansowanie zewnętrzne Nowe emisje akcji - umożliwia większe inwestycje, - - koszty emisji akcji, - konieczność publikowania informacji dotyczących spółki, - zysk dzielony na poszczególnych akcjonariuszy, -  Kapitał obcy - umożliwia większe inwestycje, - koszty długu oraz konieczność - istnieje możliwość wykazania go po wypełniania dokumentów oraz stronie przedkładania informacji o sytuacji przedsiębiorstwa w okresie korzystania z długu, - wzrost ryzyka Private Equity/ Business Angels - pozyskanie środków ma początkowym - właściciele spółek muszą zrzec się etapie prowadzenia działalności, części swoich udziałów i rozmyć swoją kontrolę. Dotacje - zazwyczaj preferencyjne zasady - konieczność wypełniania dokumentów otrzymania, oraz przedkładania informacji o sytuacji - możliwość uzyskania lepszych przedsiębiorstwa w okresie korzystania z warunków od rynkowych. długu, - mocne monitorowanie środków przez instytucję udzielająca wsparcia 5. Wskaźniki zadłużenia klasyfikuje się w dwóch grupach: Wskaźniki struktury bilansu, Udział kapitału własnego= kapitały własne/ aktywa Im wyższy tym mniejsze zadłużenie, alarmujący na poziomie 0,2 Wskaźniki możliwości obsługi długu. Udział kapitału stałego= (kap. Własny + zob. dług.)/ aktywa trwałe 6. Przykład 1 Pierwszy absolwent dysponuje środkami własnymi w wysokości 100.000zł. Drugi absolwent posiada 50.000zł, ale dodatkowo zaciąga kredyt bankowy w wysokości 50.000zł. Łączny koszt kredytu- 8% w skali rocznej. Po roku obaj młodzi przedsiębiorcy podsumowują swoją działalność: Zjawisko takie jest określane jako efekt dźwigni finansowej, możliwe przy spełnieniu dwóch warunków: rentowność całego kapitału przedsiębiorstwa (przed spłatą odsetek i opodatkowaniem - EBIT) do kapitału ogółem będzie wyższa od stopy oprocentowania kapitału obcego; zachowana jest prawidłowa struktura kapitału w przedsiębiorstwie - rosnący udział kapitału obcego może spowodować wzrost kosztów pozyskania kapitału, co osłabi lub spowoduje zanik efektu dźwigni finansowej. 7. Kapitał –wszystkie elementy, które występują po stronie pasywów w bilansie. Dysponowanie jest związane z ponoszeniem określonych kosztów Koszt kapitału firmy oblicza się w kategoriach: kosztu średniego, kosztu krańcowego ŚRENIA STOPA ZWROTU POWINNA BYĆ WYŻSZA NIŻ ŚREDNI WAŻONY KOSZT KAPITAŁU FIRMY 8. Koszt kapitału obcego Krótkoterminowe zobowiązania nie są najczęściej oprocentowane, dlatego stanowią darmowe źródło finansowania i nie powinny być uwzględniane przy obliczaniu kapitału. Zobowiązania, z którymi związane są koszty w postaci oprocentowania, występują w postaci kredytów bankowych lub jako zobowiązania zaciągnięte na rynku kapitałowym w wyniku emisji i sprzedaży instrumentów dłużnych. Obliczenie kosztu kapitału obcego wymaga uwzględnienia tzw. osłony podatkowej. 9. Papiery wartościowe – dokument potwierdzający i gwarantujący prawa majątkowe. Dzielimy na: papiery wartościowe potwierdzające wierzytelność – obligacje, papiery wartościowe potwierdzające współwłasność – akcje a) koszt obligacji Obligacje – papiery wartościowe, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem posiadacza obligacji (wierzyciela) i zapłaci kwotę określoną na obligacji (wartość nominalną) wraz z określonym oprocentowaniem i w terminie ustalonym przez emitenta i oznaczonym na obligacji. W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach. Obligacje są instrumentami dłużnymi. W Polsce mogą być emitowane przez Skarb Państwa, NBP, banki, podmioty prowadzące działalność gospodarczą i posiadające osobowość prawną, a także przez gminy i związki międzygminne. Jeżeli oprocentowanie jest płatne raz w roku, to liczba okresów odsetkowych (n) jest równa liczbie lat, które pozostają do wykupu (jeżeli np. co kwartał to wyliczona stopę zwrotu (YTM) x 4). koszt wypłacanych odsetek przez spółkę emitenta są kosztem uzyskania przychodów, koszt obligacji jest korygowany o stopę podatku CIT. 10. Koszt kapitału własnego: Koszt kapitału własnego to stopa zwrotu wymagana przez właścicieli. Szacowanie kosztu kapitału własnego jest zadaniem o wiele trudniejszym od szacowania kosztu kapitału obcego. Wynika to z faktu kapitał własny należy oszacować, jaka jest spodziewana przez właścicieli stopa zwrotu. Średni ważony koszt kapitału- WACC (weighted average cost of capital). a) CAMP - metoda wyceny wartości akcji. Opiera się na założeniu, że inwestorzy przy podejmowaniu decyzji kierują się oczekiwaną stopą zwrotu i ryzykiem (odchyleniem standardowym) portfela. Klasyczna teoria CAPM opiera się na następujących założeniach: nie ma kosztów transakcji, doskonała podzielność instrumentów finansowych, nie ma podatków transakcje pojedynczego inwestora nie mogą mieć wpływu na cenę instrumentu finansowego, przy podejmowaniu decyzji pod uwagę tylko oczekiwaną stopę zysku i ryzyko instrumentów, występuje krótka sprzedaż akcji, istnieje nieograniczona możliwość udzielania/ zaciągania kredytu przy stopie wolnej od ryzyka, wszyscy inwestorzy podejmują decyzję na jeden okres, wszyscy inwestorzy mają te same oczekiwania do charakterystyk instrumentów finansowych, wszystkie instrumenty mogą być bez przeszkód kupowane i sprzedawane na rynku. Każdy właściciel stara się posiadać portfel efektywny: przy danym poziomie stopy zwrotu nie istnieją portfele o niższym ryzyku (odchyleniu standardowym stopy zwrotu). Współczynnik β wyraża korelację zmian cen akcji danej firmy ze zmianami indeksu giełdowego cen akcji. Współczynnik β jest ustalany ex-post (na podstawie danych historycznych). Poziom współczynnika β > 1 oznacza, że ceny akcji danej spółki wzrastają szybciej w stosunku do przeciętnego wzrostu cen ogółu akcji na rynku. 11. Akcja – dokument potwierdzający udział jego posiadacza(akcjonariusza) w majątku firmy działającej w formie spółki akcyjnej. 12. Średni ważony koszt kapitału- WACC (weighted average cost of capital). 13. Krańcowy koszt kapitału- analiza kosztów kapitału związanych ze zmianami wielkości popytu na dodatkową jego kwotę 14. Koszt każdego źródła finansowania jest funkcją o trzech składnikach: wskaźnika preferencji czasowej – stopy zwrotu, jakiej inwestorzy będą żądać z inwestycji, która nie przynosi ryzyka, oczekiwanej stopy inflacji – im wyższa stopa inflacji, tym niższa realna wartość oczekiwanego przyszłego zwrotu z inwestycji, a co za tym idzie wyższa stopa zwrotu wymagana przez inwestorów, ryzykowność inwestycji – stopa zwrotu rośnie wraz z ryzykiem obciążającym przedsięwzięcie inwestycyjne. 15. Struktura kapitału Struktura kapitału jest niejednoznacznie interpretowana. Mimo, iż ten termin nie jest jednoznacznie definiowany, są obserwowane dwa zasadnicze ujęcia struktury kapitału: ujęcie szerokie, wedle którego struktura kapitału jest rozumiana jako udział poszczególnych źródeł finansowania majątku w kapitale całkowitym, ujęcie węższe, w którym struktura kapitału traktowana jest jako relacja zadłużenia długoterminowego do kapitałów własnych przedsiębiorstwa. 16. Optymalna struktura kapitału- równoważona proporcja między kapitałem własnym i obcym, między ryzykiem i zyskiem. Najważniejszym problemem struktury kapitału jest określenie proporcji pomiędzy kapitałem własnym a zobowiązaniami (długiem). 17. Podstawowe pytania, na które poszukuje odpowiedzi teoria struktury kapitału: Czy struktura kapitału wpływu na rynkową wartość przedsiębiorstwa Czy istnieje optymalna struktura kapitału, tzn. taka przy której wartość rynkowa spółki jest najwyższa, Jakie czynniki mają na to wpływ. 18. Model Modiglianiego i Millera (M & M) opiera się na ryzyko poszczególnych przedsiębiorstw może być liczone za pomocą odchylenia standardowego EBIT– zysk przed kosztami oprocentowania i opodatkowaniem zysk operacyjny jest stały w całym okresie, wzrost ma charakter zerowy (reprodukcja prosta); rynki kapitałowe idealne konkurencyjnie, jednakowy dostęp do informacji, nie występują: koszty transakcyjne, ryzyko niewypłacalności. Wszyscy mogą korzystać z kapitału po tej samej stopie procentowej, wolnej od ryzyka. Żadne z tych założeń nie jest możliwe w praktyce. 19. TEORIE Pierwsza teoria (Modiglianiego-Millera) – różnice przed i po zmianie (1958 vs. 1963): Przed zmianą (1958): Rynek kapitałowy jest doskonały (brak podatków, pełna informacja). Niezależność wartości firmy od struktury kapitału: zależy wyłącznie od (EBIT) i ryzyka operacyjnego. Struktura kapitału ma znaczenia. Prawo zachowania wartości: WACC determinuje wartość firmy. Po zmianie (1963): Wprowadzono podatek dochodowy- tzw. tarcza podatkowa. Dług obniża WACC, przedsiębiorstwa mogą zwiększyć swoją wartość, korzystając z oszczędności podatkowych. Jest sumą wartości firmy bez długu oraz wartości tarczy podatkowej. Druga teoria (Drugie twierdzenie Modiglianiego-Millera) – różnice przed i po zmianie: Przed zmianą (1958): Koszt kapitału własnego wzrasta wraz ze wzrostem udziału długu WACC pozostaje stały, niezależnie od poziomu zadłużenia. Po zmianie (1963): Koszt kapitału własnego nadal rośnie wraz z zadłużeniem, ale efekt tarczy podatkowej zmniejsza ten wzrost. Tarcza podatkowa zmniejsza efektywny koszt długu. Kluczowa różnica między obiema teoriami: W modelu bez podatków (1958) struktura kapitału nie ma wpływu na wartość firmy ani WACC.  W modelu z podatkami (1963) wprowadzenie długu zwiększa wartość firmy dzięki tarczy podatkowej i obniża WACC do pewnego optymalnego poziomu. Teoria hierarchii źródeł finansowania (Myers, Majluf 1984): asymetria informacji między menedżerami a inwestorami zewnętrznymi. Firmy preferują finansowanie z wewnętrznych źródeł, aby uniknąć publikacji informacji i kosztów emisji nowych akcji. Kolejność finansowania: wewnętrzne fundusze → kredyty/pożyczki → emisja akcji (ostateczność). Cel: pozyskanie najtańszego finansowania. negatywną selekcję Teoria kosztów agencji (Jensen, Meckling 1976): Konflikt agent-pryncypał: menedżerowie- agenci mogą realizować swoje interesy zamiast działać na korzyść właścicieli Koszty agencji obejmują: monitorowanie zarządu, nadużycia finansowe, asymetrię informacji. Zadłużenie może dyscyplinować menedżerów, zmuszając ich do efektywnego zarządzania. Mechanizmy ograniczające konflikty: zwiększenie udziału menedżerów w kapitale spółki, powiązanie wynagrodzenia z wynikami. Teoria bankructwa (Baxter 1967): Korzyści z długu są ograniczane przez koszty bankructwa. Koszty bankructwa dzielą się na: o Bezpośrednie: koszty prawne, likwidacji majątku, restrukturyzacji. o Pośrednie: utrata reputacji, trudności w pozyskiwaniu kapitału, pogorszenie warunków współpracy z dostawcami. Nadmierne zadłużenie podnosi ryzyko niewypłacalności, co zwiększa WACC i obniża wartość firmy. Optymalny poziom długu występuje, gdy korzyści podatkowe z długu równoważą koszty bankructwa. Teoria sygnalizacji (Ross 1977; Leland, Pyle 1977): Zmiana struktury kapitału firmy traktowana jako sygnał dla rynku o jej przyszłych perspektywach. Zarząd wysyła na rynek informacje, wykorzystując zmiany dźwigni finansowej Asymetria informacji pozwala kierownictwu „przesyłać sygnały”, przekonując inwestorów o wartości firmy. Rynek reaguje na zmiany dźwigni finansowej, antycypując przyszłe wyniki Teoria substytucji (kompromisowa)- optymalizacja struktury kapitału: Korzyści z długu: tarcza podatkowa Koszty zadłużenia: ryzyko finansowe, trudności w spłacie długu, koszty bankructwa Mechanizm substytucji- Kapitał własny jest zastępowany długiem, aż do momentu, gdy korzyści podatkowe są równe dodatkowym kosztom trudności finansowych. Optymalna struktura kapitału- Maksymalna wartość firmy i minimalny WACC osiągane są przy poziomie zadłużenia, gdzie krańcowe korzyści z długu równoważą krańcowe koszty ryzyka. Zasada kompromisu: Nadmierne zadłużenie prowadzi do spadku wartości firmy, mimo początkowych korzyści podatkowych. Kluczowe założenie: Nie istnieje jedna uniwersalna struktura kapitału – zależy ona od specyfiki firmy, poziomu ryzyka, stawek podatkowych oraz struktury aktywów. Podsumowując, teoria substytucji jest niezwykle przydatna w ustaleniu czynników decydujących o optymalnej strukturze kapitału, takich jak: wysokość dochodu do opodatkowania, stawki podatkowe, poziom ryzyka operacyjnego struktura aktywów przedsiębiorstwa. 20. Determinanty struktury kapitału- struktura kapitału kształtuje się pod wpływem kilku czynników. Do najważniejszych z nich można zaliczyć: sytuacja finansowa firmy i jej zmienność, ryzyko działalności przedsiębiorstwa, elastyczność finansowa – zdolność do pozyskiwania kapitałów, branża, ogólna sytuacja kraju, w którym działa firma, perspektywy rozwoju, wysokość podatków. 21. Kredyt- okresowe przeniesienie środków pieniężnych od wierzyciela do dłużnika = po upływie uzgodnionego terminu, w określonej umową formie i wysokości, obejmującej kapitał, odsetki oraz prowizje jako opłatę za użytkowanie kapitału w okresie. Pierwotna forma kredytu miała charakter ustnego zobowiązania, w związku z czym podstawowe znaczenie miało wzajemne zaufanie wierzyciela i dłużnika 22. Kredyt bankowy odgrywa w gospodarce rynkowej istotną rolę: zwiększa on zasoby dostępnego kapitału dla finansowania poprzez system nadzoru i kontroli w zakresie uruchamiania i obsługi kredytu wspiera ogólną dyscyplinę finansową finansuje on innowacje, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach eliminacja z rynku nieefektywnych podmiotów gospodarczych i przenosi uwolnione zasoby kapitałowe w bardziej perspektywiczne sfery ich zastosowania. 23. Rodzaje kredytów (złotowe i dewizowe): kredyty obrotowe o kredyt w rachunku bieżącym, o kredyt w rachunku kredytowym: odnawialny (rewolwingowy) i nieodnawialny; o kredyt na sfinansowanie należności– udzielany na podstawie umowy lub przepisów ustawowych;