Kasaysayan ng Pilipinas: Mga Suliranin at Hamon (Kabanata 3) PDF

CHAPTER 3: **Lesson 1: Mga Suliranin at Hamon sa Kasanrinlan ng Pilipinas** *Pagpapahayag ng Kasarinlan Ng Pilipinas;* **Unang pangulo** ng pamahalaang **Komowelt**- Manuel L. Quezon Humalili si Sergio Osmena, ang pangalawang pangulo noong siya ay namatay. **Batas Tydings-McDuffie**- pagkakaloo...

CHAPTER 3: **Lesson 1: Mga Suliranin at Hamon sa Kasanrinlan ng Pilipinas** *Pagpapahayag ng Kasarinlan Ng Pilipinas;* **Unang pangulo** ng pamahalaang **Komowelt**- Manuel L. Quezon Humalili si Sergio Osmena, ang pangalawang pangulo noong siya ay namatay. **Batas Tydings-McDuffie**- pagkakaloob ng kasarinlan ng Pilipinas **April 12, 1945**- namatay si Pangulong Roosevelt at humalili sa kanya si Harry S. Truman, ang pangalawang pangulo. **Hulyo 4, 1946**- kasarinlan ng Pilipinas na ipinahayag ni Truman, binasa ito ni Paul V. McNutt, ang komisyonado ng Amerika. Ito ang pagsimula ng pagiging malaya ng Pilipinas. *Suliraning Pangkabuhayan & Panlipunan:* Intramuros: sentro ng kultura at politika -naging bodega ng mga kompanya -tirahan ng mga ***informal settlers*** **Demograpiya**- pag-aaral na estadiskita tungkol sa mga populasyon **Demographer**- taong eksperto sa demograpiya Problema: pagdami ng informal settlers Solusyon ng pamahalaan: **NARRA National Resettlement & Rehabilitation Administration** -paglipat ng mga informal settlers -pagpapaunlad ng rural na komunidad -1954 = maraming kalsada & tulay na ipinagawa -1955 = maraming pamilya ang nalipat ng tirahan Problema: matinding hirap ng Pilipinas dulot ng World War II Solusyon: napilitang tanggapin ni Manuel Roxas ang tulong pinansiyal & militar ng mga Amerikano ***Mga batas & kasunduan upang maipatupad ang tulong:*** **Philippine Rehabilitation Act** -ipinagkaloob ng pamahalaang Amerikano ang **USD 620 milyon** USD 120 -- pagpapagawa ng mga impraestruktura USD 100 -- kagamitang pangmilitar USD 400 -- iskolarship sa Pilipino upang makapag-aral sa USA Paglalaan ng **USD 800 milyon** -- bayad sa naapektuhan **Philippine Trade Act of 1946/ Bell Trade Act** -pinagtibay ito sa walong taon 1946-1954 -Parity Rights = pantay na karapatan ng Amerikano & Pilipino *Kasunduang Base-Militar:* **MBA Military Bases Agreement:** **-**ginawa ni Pangulong Roxas kasama ni Embahador Paul McNutt noong **Marso 14, 1947** -manatili ang 23 base-militar ng Amerika sa Pilipinas Clark Air Base- Pampanga Subic Naval -- Olongapo, Zambales Camp John Hay -- Baguio **Marso 21, 1947-** **Military Assistance Agreement** -pagtutustos ng mga armas & kagamitang pangmilitar *Reaksiyon ng Mga Pilipino:* *Pro-American* -- Roxas ***Neocolonialism***- paraan ng panghihimasok ng mga malalakas na bansa pangigipit sa ekonomiya, politika at iba pa. ***Colonial Mentality***- ginusto gamitin ang mga produktong imported/ ***stateside*** ng mga Pilipino **Lesson 2: Ang Soberaniya at Pagiging Ganap na Estado ng Pilipinas** *Kahalagahan ng pagkakaroon ng Soberaniya:* **Hulyo 4, 1946**- naging bansa ang Pilipinas ***Artikulo II Seksiyon 1 ng Saligang Batas 1987*** -ang soberaniya ay angkin ng samabayanan -lahat ng kapangyarihan ng pamahalaan ay nagmumula rito -mamamayan may karapatan mamilinng mamumuno ng bansa sa pamamagitan ng halalan -isang republikano & demokratikong estado ang Pilipinas -makapangyarihan ang sambayanang Pilipino ***De facto-*** nasa kamay lamang ng ilang tao ***De jure***- papalit-palit *[Katangian ng Soberaniya]*: **Palagian/Permanente**- pangmatagalan/magpapatuloy **Malawak**-sumasaklaw sa lahat ng tao & ari-arian ng estado **Di Nasasalin**- kapangyarihan ay pangsarili at hindi malilipat sa ibang bansa **Lubos**-walang sinumang bansa/tao may kapangyarihan *[Panloob & Panlabas na Soberaniya]:* ***Panloob na soberaniya*:** (internal sovereignty) -**nasasakupan** **-**kaayusan & kaunlaran -mamamayan ay dapat na susunod ***Panlabas na Soberaniya***: (external sovereignty) -**kalayaan ng estado** intaguyod lahat ng gawain ng bansa -ekonomiya,edukasyon,buwis,hanapbuhay -kapangyarihan na makipag-ugnayan sa ibang bansa ***Karapatan ng isang bansang malaya:*** \> Kalayaan: \> Pantay na Pribilehiyo: -**Joselito Zapanta** sa **Saudi Arabia** -- pagbitay noong ***Disyembre 29,2015*** -ginawa ang lahat ni dating Pangalawang Pangulo Jejomar Binay upang hindi matuloy ang pagbitay ngunit walang pagbabago ang nangyari \>Saklaw na kapangyarihan -magpatupad ng mga batas -ipagtanggol ang mga mamayan nasa ibang bansa -tulong na legal sa mamayan na may problema sa ibang bansa (Kagawaran ng Ugnayang Panlabas/Department of Forreign Affairs) \- ***embahador =*** pinakamataas na pinunong diplomatiko \- ***konsul*** = opisyal na magsilbing kinatawan para sa kapakanan ng kababayan sa ibang bansa \- 61 na embahada sa iba't ibang bansa (Pilipinas) -179 na konsulado \>Pagmamay-ari \>Pakikipag-ugnayan -***persona non grata*** = kinatawang hindi karapat-dapat dahil lumabag sa batas -***ROTC-*** kolehiyo para sa kabanataang lalaki *[Dalawang Uri ng Panganib:]* -panloob na panganib- mga rebelyon na nagagawa sa loob ng bansa -panlabas na panganib- pagsakop ng ibang bansa sa ating bansa (war) -**Septyembre 11, 2001**- pagsabog sa *World Trade Center, New York* **Lesson 3: Panahon ng Ikatlong Republika (1946-1986)** *[Manuel A. Roxas]:* (**1946-1948**) *-Mayo 28, 1946-Abril 15, 1948* **-unang pangulo ng Ikatlong Republika** -***pangalawang pangulo*** = ***Elpidio Quirino*** **Suliraning hinarap**: -pag-aangat sa lugmok na ekonomiya na sadyang naapektuhan ng digmaan -pagpapanatili ng pambansang seguridad -isyu ng kolaborasyon \- ***HUKBALAHAP***- isang kapisanan ng mga magsasaka sa Gitnang Luzon, pinamumunan ni **Luis Taruc** **Solusyon**: \>[Problema sa ekonomiya] *Industriya at pagsasaka*: -National Rice & Corn Corporation/ NARIC -National Coconut Corporation/ NACOCO -National Abaca & Other Fibers Corporation/ NAFCO -National Tobacco Administration/ NTA \- Ang NARIC & NAFCO ay ginawa sa pamahalaang Quezon -Rehabilitation Finance Corporation/ RFC upang matulungan ang mga tao & pribadong kompanya (Development Bank of the Philippines) -punuhang 300,000,000 **Pangasiwaan ni Roxas:** -patakarang pro-American & anti-Communist -pakikipahsundo ng Pilipinas & Amerika -**Marso 11,1947** = dumaan ang isang plebisito na nagbigay sa Estados Unidos ng karapatang gumamit & luminang sa yamang likas ng bansa -**Philippine Trade Act of 1946** = ang Amerika ay malayang makipagkalakalan sa Pilipinas -**Abril 15,1948** *= Clark Base, Angeles City* si **Manuel A. Roxas** ay **inatake sa puso** *[Elpidio Quirino]*: (**1948-1953)** **-Aril 17, 1948-Disyembe 30,1953** \- **Nobyembre 8,1949** = tumakbo siya bilang pangulo sa ilalim ng **PARTIDO LIBERAL** kasama si **Senador Fernando Lopez** bilang **pangalawang pangulo** **-Si Elpidio Quirino ay intinuring na "AMA NG INDUSTRIYALISASYON SA PILIPINAS"** -pagtatag ng ***President's Action Committee on Social Amelioration/ PACSA*** = matulungan ang mahihirap na mamamayan -***farm-to-market roads***= upang mapabilis ang sistema ng transportasyon -***Bangko Sentral*** -***Magna Carta of Labor Minimum Wage Law*** = mapabuti ang kalagayan ng mga mangagawa -patuloy parin ang hirap ng mga mamayan kaya noong **Pebrero 1950** si Elpidio Quirino ay tumungo sa Amerika upang humingi ng tulong pinansiyal -tulong ***= Bell Mission/Economic Survey Mission*** sa pamumuno ni **Daniel W. Bell** -**Nobyembre 14,1950** -- nagkasundo si Quirino at William Foster (**Quirino-Foster Agreement**) kung saan mapapaunlad ang kabuhayan ng bansa -nahalal si ***Carlos P. Romulo*** na *ikaapat na Pangulo ng UN General Assembly*, kauna-unahang delegado ng mga bansa sa Asya -**Hulyo 21, 1948**= pagbibigay ng amnestiya sa mga kasapi ng Huk -pinahintulutan din si **Luis Taruc** at iba pang kasapi ng Democratic Alliance na nahalal na kongresista na muling maupo & tumanggap ng kanilang tatlong taong ***back pay*** Inatasan ni Quirino ang kanyang **kapatid** na si ***Mahistrado Antonio Quirino*** na makipag-usap kay **Taruc** *[Ramon F. Magsaysay]* **(1953-1957)** *-Disyembre 30, 1953- Marso 17, 1957* **-pinauso ang *barong tagalog*** \- ***"KAMPEON NG MASANG PILIPINO" & "KAMPEON NG DEMOKRASYA" si Magsaysay*** -**Disyembre 30, 1953**- nanumpa siya bilang ikatlong pangulo ng ikatlong republika -***Land Reform Act*** = pinagtibay noong **Septyembre 9,1955** -*poso (artesian wells)* ***-Agricultural Credit & Cooperative Financing Administration/ ACCFA*** = matulungan ang mga magsasaka -***Farmers Cooperative Marketing Association/FACOMA***= mga kasapi ay makauutang sa ACCFA -Noong **1954** sa loob lamang ng isang taon ay humigit kumulang sa **60,000 karangian** **-Mayo 17, 1954 =** sumuko si Luis Taruc, ang Supremo ng mga Huk kay Benigno Aquino Jr. -**1954** = idinaos ang **Manila International Conference** **-Pebrero 19,1955- *Southeast Asia Treaty Organization/ SEATO*** -**Marso 17,1957**- *Bundok ng Manunggal sa Cebu*, **bumagsak** ang kanyang **sinasakyang eroplano**= pagkamatay ni Ramon Magsaysay **Lesson 4: Ikatlong Republika** *[Carlos P. Garcia:]* **(1957-1961)** **-***Marso 18, 1957- Disyembre 30, 1961* -**Marso 17, 1957**- habang siya ay nasa ibang bansa, nakatanggap siya ng tawag na nasawi na si Magsaysay at kailangang umuwi agad -Siya ang magtutuloy ng 8 buwang panunugkulan ni Magsaysay -Inilaban ng **PARTIDONG NACIONALISTA** siya bilang pangulo at si ***Jose P. Laurel Jr.*** bilang **pangalawang pangulo** -**Austerity Program**= pangunahing layon ang magkaroon ng simple & matipid ngunit maayos na buhay ang mga Pilipino -**Filipino First Policy**= priyoridad sa mga Pilipino na pagpapaunlad sa mga produktong sariling atin (iwas sa colonial mentality) -pagpapatuloy sa **Filipino Retailer's Fund Act 1955** = naglalayong magpautang -pinaunlad ang **National Marketing Corporation/ NAMARCO=** nagtustos sa maliliit na Pilipinong mangangalakal -simula noong Mayo 1,1957 = pagtataas ng bandila ng Pilipinas & Estados Unidos sa lahat ng base-militar sa bansa -***Bayanihan Dance Troupe ng Philippine Women's University*** = kauna-unahang pangkat na mananayaw -pinairal ang ***''Asya Para sa mga Asyano''*** -**Hulyo 1961**= nabuo ang *Association of Southeast Asia/ ASA* -***Republic Cultural Heritage Awards*** -pagpapadala ng ***cultural troupe*** sa ibang bansa -**nahati ang partido nacionalista** at noong tangkain niyang ulit tumakbo bilang pangulo, natalo siya ng **pangalawang pangulo Diosdado Macapagal** *[Diosdado P. Macapagal:]* **(1961-1965)** **-***Disyembre 30, 1961 -- Disyembre 30, 1965* -**"Walang bagay na imposible kapag ginustong mangyari."** Slogan ni Macapagal -***isang mahirap na tagabukid*** si Macapagal na naging pangulo -***pinakahandang pangulo*** dahil siya ay may sapat na kaalaman sa kabuhayan & ekonomiya -***Agosto 9,1963*** = pinatibay ng Kongreso ang inihanda na **Agricultural Land Reform Code** kung saan ang kasama aay hindi na maaring gipitin ng may-ari ng lupa sapagkat ito ay wala nang pakialam sa kanyang lupa matapos siya ay bayaran ng renta. -***Hulyo 31, 1963***= **MAPHILINDO,** samahan ng Malaysia, Philippines & Indonesia -**Macapagal** ng Pilipinas, **Sukarno** ng Idonesia at **Tunku Abdul Rahman** ng Malaysia -**Manila Declaration** at **alituntunin ng MAPHILINDO** ay inilahad noong **Agosto 3, 1963** *[Ferdinand E. Marcos:]* **(1965-1972)** **-Nobyembre 9, 1965**= natalo siya sa eleksiyon -nagwagi siya bilang ***ikaanim na pangulo sa Ikatlong Republika*** at si **Fernando Lopez** -kapwa bilang partido nacionalista -**Disyembre 30, 1965=** nanumpa bilang Pilipino gamit ang wikang Filipino -Siya ang ***unang Pilipino*** nanumpa gamit ang wikang Filipino habang ang ibang pangulo ay nanumpa sa wikang Ingles