F1 Hibrit Çeşit Islahı PDF

F1 hibrit gücü ve F1 hibrit çeşitlerin özellikleri İki veya daha fazla homojen yapıda F1 HİBRİT ÇEŞİT ISLAHI materyalin (kendilenmiş hat, çeşit, k...

F1 hibrit gücü ve F1 hibrit çeşitlerin özellikleri İki veya daha fazla homojen yapıda F1 HİBRİT ÇEŞİT ISLAHI materyalin (kendilenmiş hat, çeşit, klon veya f1 melezlerin) melezlenmesinden elde edilen tohumlukların üretimde kullanılmasıyla elde edilen çeşitlere F1 hibrit çeşit adı verilir. F1 hibrit çeşitlerin özellikleri F1 hibrit çeşitlerin tipleri  1.Standart (açık döllenen) çeşitlerden daha  1.Basit veya tek melez F1 hibritler: İki farklı verimlidirler. kendilenmiş hat veya homozigot çeşidin  2.Daha geniş adaptasyon yeteneğine melezlenmesiyle oluşurlar. sahiptirler.  2.Çift melez F1 hibritler: İki farklı tek melezden, yeniden kendi aralarında melezlenmesinden  3.Hastalıklara dayanıklı, tarımsal özellikleri oluşan F1 hibrit çeşitlerdir. üstün çeşitler daha çabuk elde edilebilir.  3.Üçlü melez F1 hibritler: Bir tek melezin yeniden üçüncü bir ebeveynle melezlenmesi ile  4.Ebeveynlerini bilen kişi veya kuruluşlar oluşan F1 hibritlere verilen isimdir. tarafından üretilebilirler. F1 hibrit çeşitler F1 hibrit çeşit ıslahı ve aşamaları  Genetik açıdan iki önemli özellikleri  Islah programı üç önemli aşamayı bulunmaktadır: kapsamaktadır:  1.Yapıları heterozigottur. Bu nedenle  1.Homojen yapıda başlangıç kendilemeye izin verilmez, materyalinin hazırlanması melezlemeler kontrol altında yapılır.  2.En iyi kombinasyon yeteneği veren  2.Melezlemeler, her yıl kendilenmiş hat hatların araştırılması (Genel ve Özel veya homojen yapıdaki ebeveyn Kombinasyon Yeteneği Testleri) materyaller arasında yapılır.  3.Melez tohumluğun üretimi  HOMOJEN YAPIDAKİ KENDİLEME DEPRESYONU BAŞLANGIÇ MATERYALİNİN  Kendileme homozigot saf hatlar HAZIRLANMASI oluşturmak için mutlaka gerekli  Ebeveyn olarak kendilenmiş saf  Kendileme sonucu verimde bitki boyu, hatların kullanılması uygundur. Uzun vb. özelliklerde önemli düşmeler olur. yıllar kendilenerek elde edilen hatlar arasında heterozis (melez azmanlığı,  Saf hatlar ticari üretimde kullanılmaz. hibrit gücü) daha kuvvetli meydana  Saf hatlar sadece F1 üretimi için gelmektedir. gereklidir.  Birçok türde kendileme, herhangi bir güçlükle karşılaşmadan yapılabilir. Kendilemeye bağlı Homozigotlaşma Mısırda Kendileme Depresyonu Kendine Döllenenlerde Heterozigot Homozigotlaşma  Homozigot safhatların elde edilmesindeki diğer bir yol haploidi özelliğinden yararlanmadır.  Bunun için in vitro ve in vivo haploidi yöntemleri kullanılmaktadır.  Haploid bitki nedir?  ◆Somatik hücrelerinde ait olduğu bitki türünün gamet hücrelerinde bulunan kromozom sayısı kadar kromozom bulunduran bitkilere haploid bitkiler adı verilmektedir.  Klasik ıslah yöntemleri günümüzde  ◆Somatik hücrelerinde 2n=2x bulunan in vitro ve in vivo tekniklerin de diploid bir bitkiden elde edilecek haploid bitkinin genom hücrelerinden oluşmuş yeni kullanılmasıyla daha kısa sürede bitkiler n=x kadar kromozom sayısına sahip ve daha etkin bir şekilde olacaklardır. Örneğin 2n=20 olan mısır bitkisinden elde edilecek haploid bitkilerin tamamlanabilmektedir. kromozom sayısı n=10 olacaktır.  Kolhisin, güz çiğdeminden  Haploid bitkilerin elde edilmesinden ekstrakte edilen bir alkaloiddir. sonra bunların kromozom sayılarının Mitoz bölünme sırasında iğ bazı kimyasal maddeler yardımıyla iki iplikçiklerinin oluşumunu engeller. katına çıkartılması işlemine Haploidlerin kromozom sayısının katlanması ve dihaploidlerin elde dihaploidizasyon denilmektedir. Islah edilmesinde kullanılır. programlarında kullanılan bitkiler, bu  COLCHICINE yolla elde edilmiş dihaploid (double haploid=katlanmış haploid) bitkilerdir. Colchicum autumnale bitkisi KOMBİNASYON YETENEĞİ ÜSTÜN Genel Kombinasyon Yeteneği HATLARIN ARAŞTIRILMASI Testi (TOP CROSS)  Heterozis veya F1 hibrit gücü, ancak kombinasyon yeteneği üstün hatlar  Elde bulunan tüm hatlar, ayrı ayrı tek bir arasında yapılan melezlemelerde ebeveynle melezlenir ve elde edilen F1 ortaya çıkar. Bunun ortaya konması hibrit dölleri kendi aralarında tarımsal değerleri bakımından karşılaştırılır. için iki aşama yol göstericidir: Melezlerinde üstün özellikler taşıyan  Genel Kombinasyon Yeteneği Testi hatlar genel kombinasyon yeteneği üstün hatlar olarak seçilir. En önemli konu, Top  Özel Kombinasyon Yeteneği Testi Cross’ta test hattının seçimidir.   Seçilen test ebeveyni, kombinasyon Test hattında bulunması yetenekleri incelenecek olan tüm gereken özellikler: homozigot hatlarla ayrı ayrı  Test materyali genetik yapı bakımından, kombinasyon melezlenir ve elde edilen melez yeteneği testi yapılacak hatlardan uzak olmalıdır. tohumlar bir sonraki yıl ekilerek  Genetik yapısı homojen olmalıdır. Böylece Döller verim, erkencilik, hastalık ve arasındaki farklılığın, test edilen materyalden kaynaklandığından emin olmak mümkün olabilir. zararlılara, çevre koşullarına  Test hattı, ıslah edilecek çeşidin yetiştiği iklime dayanıklılık gibi özellikleri bakımından adaptasyonunun sağlamış olmalıdır. Yetiştirilmesinde incelenir. Bu özellikler bakımından sorun çıkmamalıdır.  Test hattında, erkek kısırlığının bulunması, işlemin çok elverişli bulunmayan materyal elenir; pratik yapılmasını sağladığından bulunması tercih diğerleri özel kombinasyon yeteneği edilecek bir özelliktir. testine alınır. F1 HİBRİT TOHUMLUK ÜRETİLMESİ Özel Kombinasyon Yeteneği  F1 hibrit tohumluklarını her yıl üretmek ve yenilemek zorunludur. Testi:  TÜRÜN ÇİÇEK BİYOLOJİSİ, tohumluk üretimindeki en önemli noktadır.  Ebeveyn adaylarının değişik hatlarla melezlendiklerinde bunlardan hangileriyle daha iyi  a.Dioik türlerde ana bitkinin yetiştirildiği parseldeki uyuştuğunu ifade eden bir yetenek ya da özelliktir. erkek bitkiler, tozlama aşamasına gelmeden önce sökülür, yanyana yetiştirilen baba ebeveynin tozlayıcı  Test ebeveynleri kendi aralarında diallel melezlenir. olması sağlanmış olur. Yani her bir hat, diğer tüm hatlarla bir kez mutlaka bir araya getirilir. Ebeveyn adayı sayısı çok fazla değilse,  b.Monoik türlerde, ana ebeveyndeki bitkilerde bulunan melezlemeler çift yönlü (resiprokal) yapılır. açmamış durumdaki erkek çiçekler kopartılır.  Genel kombinasyon testinde ebeveyn adayı sayısı 18  c.Erselik türlerde ise mutlaka emaskülasyon yapmak ise, özel kombinasyon yeteneği testi aşamasında n(n- gerekmektedir. En fazla maliyeti olan kısım burasıdır. 1)/2 = 18 (18-1)/2=153 adet melez elde edilir. Çünkü tek tek çiçeklerin erkek organlarının Resiprokal melezleme yapılırsa bu sayı 18 (18-1)=306 kopartılması ve baba ebeveynin çiçek tozlarıyla adet melezdir. tozlanması titizlik gerektiren ve vakit alıcı bir iştir. Kendilenmiş hatlarla Melez Çeşit ıslahı Kastrasyon maliyetinin azaltılması için erkek organ kısırlığı, uyuşmazlık ve kimyasal maddelerle emaskülasyon tekniklerinden yararlanılmaktadır. Yararları:  1.Maliyet düşmekte,  2.Kolay ve bol üretim yapılmakta,  3.Unutulacak çiçeklerin kendilenmeye neden olma risk ortadan kalkmakta,  4.Budama ve terbiye işlemlerine gerk kalmamakta,  5.Çiçeğin doğal yapısı bozulmamakta, tohum verimi yüksek olmakta,  6.Tozlanma, çiçeğin reseptif olduğu dönemde yapılmakta,  7.Virüs hastalıkları gibi temasla bulaşan hastalıklar yayılmamaktadır.  Neden F1 Hibrit Çeşitler? Heterotik Gruplar  1. Teknik Nedenler  Heterozis etkisi ve getirdiği üstünlükler  Verim  Saf hat grupları benzer genetik kompozisyondadır.  Erkencilik  Heterotik gruplar saf hatlar tarafından belirlenir, diğer hatlarla melezlemede benzer katkılar sağlarlar.  Kalite Bnezer genetik orijinden gelen saf hatlar genelde aynı gruba  Hastalık ve zararlılara dayanıklılık  düşer.  Yeni çeşit yapma süresinin kısaltılması  Yüksek adaptasyon yeteneği  2. Ticari Nedenler  Islahçı hakkı güvencesi Özel Kombinasyon Kabiliyeti (ÖKK): ÖKK ve Heterotik Gruplar  ÖKK bitkide eklemeli olmayan gen etkileri ile ilgilidir ve HAT x HAT  A, B, C, D ve E saf hatları diallel melez kombinasyonlarının yüksek performansları belirlenmeye melezlerinde AxE ve BxE üstün performans çalışılır. gösterirse, A ve B hatları E ile iyi uyuşur. A, B, C, D ve E tüm kombinasyonları içerisinde A x E melezi en A ve B hatları E den farklı heterotik grupta,  yüksek performansa sahip ise; A x E hibriti en yüksek ÖKK oranına  sahiptir.  Eğer AxB fazla heterosis göstermezse bu iki hat aynı heterotik grupta yer alır.  Eğer AxB yüksek heterosis gösterirse, farklı grupta yer alır ve E ile iyi uyuşur.  İki heterotik grup diğer bir grupla iyi uyuşursa tamamlayıcı heterotik gruplar olarak adlandırılır.