طرح پرسش‌محور انقلاب اسلامی PDF

 ‫م‬ ‫طرح پرسش حمور‬ ‫ݬݓٮر مدار ݣ ݣاݣ ݬݔݡىد‬ ‫ن‬ ‫آز سخه‬ ‫ما‬ ‫یشی‬ ‫س‬ ‫ٯ‬ ‫ݐݩ ݧ ݑݩ‬ ‫الٮ ا الݣمیݤ‬ ‫اں‬ ‫ݬݓ ݪ‬ ‫مدیر یت امور دروس معارف‬  ‫طرح پرسش‌محور‬...

 ‫م‬ ‫طرح پرسش حمور‬ ‫ݬݓٮر مدار ݣ ݣاݣ ݬݔݡىد‬ ‫ن‬ ‫آز سخه‬ ‫ما‬ ‫یشی‬ ‫س‬ ‫ٯ‬ ‫ݐݩ ݧ ݑݩ‬ ‫الٮ ا الݣمیݤ‬ ‫اں‬ ‫ݬݓ ݪ‬ ‫مدیر یت امور دروس معارف‬  ‫طرح پرسش‌محور‬ ‫بر مدار امید‬ ‫(درس انقالب اسالمی)‬ ‫ گروه تدوین ‬ ‫ دکتر محسن زمانیان محسن محمدی ‬ ‫ سرویراستار‪ :‬عباس محمدی کلهر ویراستار‪ :‬مجید هاشمی‌نژاد ‬ ‫ مدیر هنری‪ :‬محمدصادق صالحی ناشر‪ :‬انتشارات معارف اسالمی قیمت‪ 65000 :‬تومان ‬ ‫ معاونت آموزشی «استادان و دروس معارف اسالمی» ‬ ‫ مدیریت امور دروس معارف اسالمی ‬  ‫‡فهرست‬ ‫‪...11‬چرا انقالب اتفاق افتاد؟‬ ‫‪...11‬ایدئولوژی انقالب چیست؟‬ ‫‪...11‬دین در تعیین قلمرو‪ ،‬خودمختار است‬ ‫‪...12‬اسالم به معنی روح دین‪ ،‬هم سیاسی است!‬ ‫‪.1...13‬سکوالریسم‪ ،‬نیم برنامه تمام اجرا و اسالم‪ ،‬برنامه کامل نیم اجرا!!‬ ‫‪.2...13‬گزینشی مقایسه می کنم پس هستم!‬ ‫‪.3...14‬تمدن طالیی داشتیم وقتی که دنیا چراغ نفتی هم نداشت!‬ ‫‪...24‬وقتی رفتار با ادعا نمی خواند!‬ ‫‪...26‬رفراندوم چه مفهومی دارد؟‬ ‫‪...26‬کشور ثبات الزم دارد‬ ‫‪...27‬اگر باز هم رفراندوم شود مردم اسالم را انتخاب می کنند‬ ‫‪...28‬اگر حکومت َبده چطور رفراندومش خوبه؟‬ ‫‪...29‬مفهوم انقالب را بشناس‬ ‫‪...32‬حرف حساب اعتراضات پیاده شدن قانون اساسی است‬ ‫‪...36‬مفهوم اعتراض را بشناس‬ ‫‪...36‬هر اعتراضی نشانه عدم مقبولیت نیست‬ ‫‪...37‬خیلی از معترضین اصل نظام را قبول دارند‬ ‫‪...38‬حامیان هم حق تجمع دارند‬ ‫‪...38‬مگر معترضین از همه مردمند که همه حکومت را بخواهند؟‬  ‫‪...39‬مفهوم انقالب اسالمی را بشناس‬ ‫‪...40‬اعتراض با اغتشاش چه فرقی دارد؟‬ ‫‪...41‬شورش و اغتشاش با انقالب فرق دارد‬ ‫‪...44‬دیدگاه رهبر کبیر انقالب دربارۀ عدم اقدام مسلحانه و تخریب اموال‬ ‫‪...55‬شرایط رهبری در قانون اساسی ایران را بشناس‬ ‫‪...60‬هرسکوتی عالمت رضا نیست!‬ ‫‪...62‬حدود و اختیارات و وظایف رهبر را بشناسیم و بعد ایراد بگیریم‬ ‫‪.1.2...63‬رهبر از دیدگاه عموم مردم دفاع می‌‌کند نه از سلیقه خودش‬ ‫‪.2.2...64‬رهبر‪ ،‬مردم را رشد می دهد تا دیکتاتور نخواهند‬ ‫‪.3.2...65‬رهبری‪ ،‬خوب می‌داند که دخالت خــارج از مجاری قانونی و محدودۀ‬ ‫وظایف مسئوالن‪ ،‬باعث تضعیف قواست‬ ‫‪...66‬جایگاه و نقش سیاست خارجی را بشناس‬ ‫‪...82‬اوباما رئیس‌ جمهور وقت آمریکا پس از برجام‪ ،‬این اقدامات را علیه ایران اجرا‬ ‫کرد ‪:‬‬ ‫‪...84‬برجام نه‌‌تنها تحریم‌ها را رفع نکرد بلکه دو مشکل جدید هم ایجاد کرد‪:‬‬ ‫‪...85‬نکته‪،‬هفتم‬ ‫‪...85‬آیا مشکالت اقتصادی کشور به دلیل حمایت ما از محور مقاومت است؟!‬ ‫‪...86‬الف‪ :‬نیاز به امنیت کمتر از نیاز اقتصادی نیست‬ ‫‪...86‬ب‪ :‬مغالطه دوگانه‌های دروغین‬ ‫‪...88‬ج‪ :‬گره زدن مشکالت اقتصادی به مقاومت‪ ،‬یک نوع مغالطه است‬ ‫‪...89‬د‪ :‬رابطه سازش و امنیت‬ ‫‪...96‬اول‪ :‬تاریخ‬ ‫‪...97‬دوم‪ :‬سخنان خود غربی‌ها‬ ‫‪...99‬الف) ذات قدرت‌طلب و سلطه‌گر آمریکا‬ ‫‪...101‬ب) هویت استقالل‌طلبانه و ضداستعماری انقالب‬ ‫‪...102‬ج) قدرت جمهوری اسالمی و به چالش کشیدن منطق لیبرال‌دموکراسی‬ ‫‪...110‬تسخیر النه جاسوسی و مشکالت اقتصادی امروز‬ ‫‪...118‬قانون اساسی‪ /‬شورای نگهبان قانون اساسی‬ ‫‪...133‬قدرت‌طلبی و تمایل به بقاء در قدرت‬  ‫‪...134‬عدم تفکیک پست‌های سیاسی از اداری‬ ‫‪...134‬عوام‌گرایی افراطی‬ ‫‪...134‬وجود ساختار بینابینی (تذبذب بین نظام ریاستی و پارلمانی)‬ ‫‪...135‬نبود احزاب مقتدر و فراگیر در ایران‬ ‫‪...136‬دستاوردهای انقالب اسالمی‬ ‫‪...136‬دستاوردشناسی‬ ‫‪...138‬دستاوردهای فرهنگی‬ ‫‪...139‬دستاوردهای اخالقی و معنوی‬ ‫‪...142‬دستاورهای اقتصادی‬ ‫‪...144‬توسعه راه‌ها‬ ‫‪...145‬گازرسانی‬ ‫‪...146‬آب‌رسانی‬ ‫‪...146‬برق‌رسانی‬ ‫‪...147‬سدسازی‬ ‫‪...150‬دستاورهای علمی و فناوری‬ ‫‪...150‬ارتقای سطح سواد‬ ‫‪...151‬رشد تعداد دانشگاه‌ها و مدارس‬ ‫‪...152‬افزایش تعداد دانش‌آموزان و دانشجویان‬ ‫‪...152‬تولید علم‬ ‫‪...153‬هوا و فضا‬ ‫‪...154‬سلول‌های بنیادین‬ ‫‪...155‬دستاوردهای پزشکی و سالمت‬ ‫‪...158‬دستاوردهای سیاسی‬ ‫‪...160‬فلسفه و روش مقایسه دستاوردها‬ ‫‪...166‬نکته پایانی‪:‬‬ ‫‪...173‬عقب ماندگی‌های دوران پهلوی را بشناس‬ ‫‪...174‬افزایش تعداد بی‌سوادها‬ ‫‪...175‬روند افزایشی تورم‬  ‫‪...175‬روند کاهش بهره‌مندی از مسکن‬ ‫‪...176‬افزایش وابستگی اقتصادی‬ ‫‪...177‬افزایش آمار مزدبگیران‬ ‫‪...177‬افزایش نابرابری اجتماعی و اختالفات طبقاتی‪:‬‬ ‫‪...178‬فساد اقتصادی گسترده و سیستمی‬ ‫‪...179‬وضعیت صنعت و نابودی توانمندی داخلی اسفناک بود‬ ‫‪...185‬چگونه کارآمدی حکومت‌ها را ارزیابی کنیم؟‬ ‫‪...197‬کارآمدی فرهنگی انقالب اسالمی‬  ‫‡چرا انقالب اتفاق افتاد؟‬ ‫‡ایدئولوژی انقالب چیست؟‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪1.‬حاال که مدل حکومت‌های سکوالر دنیا کارآمدتراست‪،‬چه نیازی به‬ ‫تشکیل حکومت دینی است؟‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫جوابش در این چند نکته است‪:‬‬ ‫‡دین در تعیین قلمرو‪ ،‬خودمختار است‬ ‫انسان وقیت دیین را می‌پذیرد باید کامًال تابع آن باشد‪ ،‬نه اینکه برای آن دین قلمرو‬ ‫تعینی کند‪ ،‬در ادیــاین مثل مسیحیت که در آهنا قلمروی دین از دنیا جدا است‬ ‫انسان می تواند به سکوالر یسم معتقد باشد؛ اما در دین اســام که بسیاری از‬ ‫احکام آن سیایس و حکومیت است‪ ،‬انساین که حقانیت را در اسالم یافته است‬ ‫منی‌تواند به سکوالر یسم و جدایی دین از حکومت و دنیا معتقد باشد‪.‬چراکه ذات‬ ‫اسالم مهواره خواهان حضور در حاکمیت و سیاست است‪.‬‬ ‫تعالمی دین‪ ،‬حاکمیت سیایس پیامبر ؟ص؟‪ ،‬امام عیل؟ع؟ و امام حسن؟ع؟ و نیز‬ ‫شهادت ‪ 11‬امام معصوم نشان می‌دهد که مهگی آهنا انگیزه‌های سیایس داشته و‬ ‫بعضی رقیب جر یان حاکم زمان خود نیز بوده اند‪.‬‬ ‫‡اسالم به معنی روح دین‪ ،‬هم سیاسی است!‬ ‫کساین که حاکمیت دنیا را از دین جدا می دانند‪ ،‬به امهیت این عرصه و نقش آن‬ ‫در پیش ُ‌برد اهداف دیین توجه ندارند‪.‬به‌راسیت مگر می‌شود راه سعادت آخرت‬ ‫‪12‬‬ ‫از دنیا بگذرد و دیــن حق نسبت به دنیا و مدیر یت آن یب‌تــفــاوت باشد؟ مگر‬ ‫بر مدار امید‬ ‫می‌شود دیین که باید برای سعادت اخروی برنامه بدهد نسبت به قواننی اجتماعی‬ ‫و سیایس حاکم بر جامعه یب‌تفاوت باشد‪.‬مگر با رها کردن عرصه اجتماعی و‬ ‫تأ کید بر عبادت‌های فردی جامعه‌ای دیین ساخته می شود؟ آیا خداوند حکمی در‬ ‫کامل‌تر ین دین خودش سیاست‌ها و برنامه های اجتماعی و آموزیش‪ ،‬رسان ‌ه ای و‬ ‫تبلیغات را فراموش کرده و اجنام آن را به حکومت غیردیین سپرده و بدان رضایت‬ ‫داده است؟‬ ‫اگر حاکمیت غیر دیین شود اصل دین به خطر می‌افتد‪.‬آن مقامی از امامت که‬ ‫حضرت زهرا؟اهس؟ برای آن جان دادند‪ُ ،‬بعد سیایس والیت امام عیل؟ع؟ بوده است‪،‬‬ ‫ز یرا والیت تکو یین ایشان در معرض خطر نبود‪ ،‬و فقط حاکمیت سیایس ایشان‬ ‫غصب شده بود و والیت تشر یعی ایشان نیز حتت تاثیر این مساله آسیب دید‪.‬‬ ‫ً‬ ‫اتفاقا در تاریخ هرچه از مقابله با مستکبرین روایت شده است از مهنی نوع دین‌داری‬ ‫سیایس است‪.‬چراکه ورود دین به عرصه حاکمیت دنیا در حقیقت ورود به قلمروی‬ ‫ایشان است‪.‬بدهیی است جهبه طاغوت هرگز با منازخواندن و حج و روزه مشکیل‬ ‫نداشته و ن ــدارد‪.‬امــروز هم این‌که می‌بینمی کشورهای مستکبر دنیا مواضع بسیار‬ ‫دوگانه‌ای نسبت به ایران با سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس دارند از مهنی جهت‬ ‫است که یکی اسالم را خالصه کرده است در مناز و روزه و حج‪.‬‬  ‫ ‪.1‬سکوالریسم‪ ،‬نیم برنامه تمام اجرا و اسالم‪ ،‬برنامه کامل نیم‬ ‫اجرا!!‬ ‫برای قضاوت و کشف میزان کارآمدی و پیشرفته تر بودن یک نظر یه باید مهزمان‪،‬‬ ‫اصول نظری حاکم بر آن نظر یه را با نتایج عمیل به دست آمده برریس کنمی‪.‬ز یرا‬ ‫امکان دارد یک برنامه کامل‪ ،‬خوب عمل نشود‪ ،‬اما یک برنامه نمی بند کامال‬ ‫عملیایت شود و نتیجه هبتری بدهد‪.‬‬ ‫‪13‬‬ ‫اسالم که دیین کامل است از لوازم عدالت‪ ،‬دعوت به علم‌آموزی‪ ،‬شایسته‌ساالری‬ ‫بر مدار امید‬ ‫و هر چیز مورد نیاز دیگری که برای پیشرفت الزم است را دارد‪.‬بنابراین در حتلیل‬ ‫می توان گفت هرگز حکومت اسالمی ارتباطی با عقب‌ماندگی ندارد‪.‬اما در امور‬ ‫سیایس‪،‬سکوالر یسم‪ ،‬برخالف اسالم‪ ،‬چون با هر اعتقاد درست و نادرسیت ممزوج‬ ‫و مشابه است لزوما موجب پیشرفت منی‌شود‪.‬‬ ‫بنابراین عقب‌ماندگی در جوامع اسالمی را باید در عامل دیگری غیر از حکومت‬ ‫دیین ُجست‪ ،‬مهان‌طور که برای پیشرفت در حکومت‌های سکوالر نیز باید علیت‬ ‫غیر از اصل سکوالر یسم پیدا کرد‪.‬‬ ‫ ‪.2‬گزینشی مقایسه می کنم پس هستم!‬ ‫در برریس کشورهای پیشرفته‌ی دنیا عمدتا پیشرفت آهنا را به سکوالر یسم نسبت‬ ‫می‌دهند اگر این رابطه درست باشد باید هرکجا که سکوالر یسم هست پیشرفت‬ ‫هم باشد‪ ،‬که چننی نیست‪.‬‬ ‫به‌عنوان منونه اگر دارویی را روی ‪ 200‬نفر آزمایش کرد می و ‪ 20‬یا ‪ 30‬نفر از آن‌ها در‬ ‫طول مدت درمان هببودی یافتند‪ ،‬منی‌توان این هببودی را نایش از آن دارو دانست‪،‬‬ ‫چون اگر این عامل درمــان بود دست‌کم روی اکثر یت قاطع نتیجه م ـی‌داد‪.‬در‬ ‫برریس کشورهای پیشرفته‪ ،‬مغالطه و برداشت نادرسیت که پیش آمده این است‬ ‫که سکوالر یسم عامل پیشرفت دانسته شده است‪.‬چون در مقام مقایسه فقط‬ ‫کشورهای سکوالری که پیشرفته هستند دیده می‌شوند و بقیه اکثر ییت که آن‌ها هم‬ ‫سکوالر هستند در این مقایسه جایگاهی ندارند‪.‬اگر عامل پیشرفت منحصر به‬ ‫سلطه سکوالر یسم‌بود باید در کشورهای مشابه نیز این نتیجه را می‌دید می‪.‬این‬ ‫نتیجه نشان می دهد‌که عموم کساین که این تصور را دارند‪ ،‬دچار نگاهی گز ینشی‬ ‫و پیش فرض غلط درباره حکومهتای سکوالر هستند‪.‬‬ ‫ ‪.3‬تمدن طالیی داشتیم وقتی که دنیا چراغ نفتی هم نداشت!‬ ‫‪14‬‬ ‫توامنندی اسالم به عنوان عامل متدن سازی پیشرفته در تار یخ ثبت شده است‪.‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫زماین که جهان غرب در قعر ظلمت به سر می‌برد جهان اسالم در اوج شکوفایی‬ ‫می ز یست و فارایب‪ ،‬ابن‌سینا و خواجه نصیر ها را می پروراند؛ حیت شرق شناسان‬ ‫نیز به این مطلب اعتراف کرده اند که مهم‌تر ین عامل ظهور چننی متدین در شرق‪،‬‬ ‫اضافه شدن فرهنگ اسالمی است‪ 1.‬بنابراین نه‌تهنا حاکمیت اسالم را منی‌توان‬ ‫مانع پیشرفت دانست‪ ،‬که اتفاقا باید آن را عامل اصیل پیشرفت یک کشور نیز‬ ‫حساب کرد‪.‬‬ ‫برخی به‌اشتباه کنار گذاشته شدن کلیسا از حاکمیت را در غرب‪ ،‬عامل رونق علمی‬ ‫و پیشرفت ارو پا دانسته وبا فرض آن به عنوان نسخه عمومی برای سایر کشورها‬ ‫نتیجه گرفته انــد‪ ،‬هر نوع حکومت دیین عامل عقب‌ماندگی اســت‪.‬درحایل‌که‬ ‫به‌صرف اشتراک دو آینی و مکتب تعلیمی در نام «دین»‪ ،‬منی‌شود در مورد آن‌ها‬ ‫نظر یکساین ارایه داد‪.‬تعارض علم و دین و حماکمه دانشمنداین چون گالیله در‬ ‫ً‬ ‫تار یخ حکومت دیین غرب در حایل مطرح است که در اسالم نه تهنا اساسا این‬ ‫دوگانگی مطرح نبوده‪ ،‬بلکه در بسیاری از اوقات بزرگ‌تر ین دانشمندان جتر یب‬ ‫شاخص تر ین دانشمندان دیین نیز بوده‌اند‪.‬‬ ‫در دوره معاصر و مقایسه پیشرفت‌های علمی و شاخص‌های توسعه انساین‬ ‫‪.1‬گوستاولوبون‪ ،‬تاریخ تمدن اسالم و عرب‪ ،‬ص ‪.754‬‬  ‫در مجهوری اسالمی و حکومت هپلوی نیز ابعاد تأثیرگذاری حاکمیت اسالم در‬ ‫جامعه اسالمی ایران‪ ،‬عیان است‪.‬‬ ‫به‌عنوان منونه فقط در عرصه علمی بر اساس اطالعات پایگاه علمی «کالر یو یت‬ ‫آنالیتیکس» یا ‪ ISI‬سرعت رشد علمی در ایران‪ ،‬یازده برابر متوسط جهاین بوده‬ ‫است‪ 1.‬مهچننی طبق نتاجیی که پایگاه استنادی اسکو پوس منتشر کرده است رتبه‬ ‫‪2‬‬ ‫ایران در تولیدات علمی جهان از ‪ 53‬به ‪ 15‬ارتقا پیدا کرده است‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ت ایران چشم‌گیر است و این در حایل‬ ‫در عرصه هبداشت و پزشکی نیز پیشرف ‌‬ ‫بر مدار امید‬ ‫است که در سال ‪ 1356‬در نسبت پزشک به بیمار و مرگ‌ومیر نوزادان جزو بدتر ین‬ ‫‪3‬‬ ‫کشورهای منطقه بود می‪.‬‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪2.‬این همه کشور مسلمان‪ ،‬چرا فقط در ایران باید دین با سیاست یکی‬ ‫باشد؟‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫پیش‌تر در مباحث ابتدایی به سکوالر یسم و نسبت آن با اسالم پرداختمی‪.‬پاسخ‬ ‫این سوال تا حدودی این حبث را روشن می کند‪.‬اما برای پاسخ تفصییل به این‬ ‫ســوال باید به گرایش‌های مطرح در بنی اندیشمندان مسلمان توجه داشــت و‬ ‫نگرش آهنا به رابطه دین و سیاست و مناقشه ها و نزاع جدی برآمده از آن در‬ ‫جهان اسالم را شناخت‪.‬بعضی از این مناقشه ها را مرور می کنمی ‪:‬‬ ‫‪.1‬برخی با انکار هرگونه پیوند میان دیــن و سیاست‪ ،‬تداخل یکی از آن دو را در‬ ‫_‪1. https://www.newscientist.com/article/dn18546_iran_showing_fastest_scientific‬‬ ‫‪growth_of_any_country.‬‬ ‫‪2. https://scimagojr.com/countryrank.php?year=1996‬‬ ‫‪.3‬فوران‪ ،‬مقاومت شکننده‪ ،‬ص ‪.477‬‬ ‫دیگری‪ ،‬موجب نا کارایی طرف مقابل دانسته‌اند و به جدایی کامل آن دو توصیه‬ ‫می‌کنند‪.‬به نظر این گروه سياست علم اداره روابط ميان نيروهای اجتماعی است‪،‬‬ ‫يعنی به کنش های عملی انسان مربوط می‌شود‪.‬درحاليکه دين امری معنوی‬ ‫است‪ ،‬که به باورهای شخصی و درونــی هر فرد با منبع فرازمينی که امری کامال‬ ‫خصوصی است توجه دارد‪.‬اين ديدگاه به بينش سکوالر معروف است و از پايه‬ ‫های نظری دموکراسی خواهی غربی به شمار می رود‪.‬‬ ‫‪.2‬برخی دیگر نیز با بیان استدال ل‌های گونا گون و مستند به وجود رابطه‌ای عمیق بین‬ ‫‪16‬‬ ‫دین و سیاست معتقدند‪.‬هر چند این گروه در کیفیت و نوع رابطه دین و سیاست‬ ‫بر مدار امید‬ ‫با هم اختالف‌نظر دارنــد ولی در این اصل یعنی وجود رابطه‪ ،‬کنش و وا کنش‬ ‫متقابل میان دین و سیاست‪ ،‬هم نظر هستند‪.‬بيشتر نظام های دينی به اين ديدگاه‬ ‫گرايش دارند‪.‬به نظر این گروه دين نظامی همبسته و کامل‪ ،‬شامل تمام امور زندگی‬ ‫است‪ ،‬پس می پرسند دین چگونه می تواند از سياست که خود بخشی از زندگی‬ ‫عملی است‪ ،‬جدا باشد؟ پس عالم سياست بايد تابع دين باشد و يک فرد مؤمن‬ ‫نا گزير است تمام کنش های سياسی خود را طبق معيارهای دينی تنظيم کند‪.‬‬ ‫عیل‌رغم وجود استدال ل‌های طرح شده از سوی هر یک از دو گــروه‪ ،‬در مکتب‬ ‫اسالم میان دین و سیاست‪ ،‬عالوه بر رابطه مفهومی و نظری‪ ،‬رابطه‌ای هنادی و‬ ‫ساختاری نیز برقرار است و این دو نوع رابطه نیز با هم مهاهنگ و مرتبط هستند‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫این نکته ها رابطه دین و سیاست را توضیح می دهد‪:‬‬ ‫‪.1‬نظریه تفکیک امری صرفا تاریخی و نه انسانی است که برساخته فرهنگ غرب‬ ‫در قرون وسطی ودوره جدید است‪.‬و این در حالی است که در مباحث فکری‬ ‫جهان اسالم اساسا بحث دوگانگی و تفکیک دین و سیاست در صدر اسالم‬ ‫یا دوره های بعدی هیچ گاه مطرح نبوده است‪.‬بلکه این مساله به عنوان امری‬ ‫‪«.1‬رابطه دين و سياست در اسالم»‪ ،‬مهدی زحمتكش‪ ،‬علی جعفری‪ ،‬فصلناهه سياست خارجي‪،‬‬ ‫سال بيست و پنجم‪ ،‬شواره ‪ ،3‬پاييز ‪ ،1390‬ص ‪.783-757‬‬  ‫تاریخی‪ ،‬در دوران معاصر ‪-‬تحت تاثیر فرهنگ غرب‪ -‬ایجاد شده است‪.‬‬ ‫‪.2‬در دوران جدید استعمارگران از ابزار جدایی دین و سیاست برای تحقق اهداف و‬ ‫مقاصد خویش در جهان اسالم استفاده کرده و آن را تشویق و رایج نموده‌اند‪.‬پس‬ ‫جدایی دین و سیاست امری است که به لحاظ سیاسی به نفع دشمنان اسالم و‬ ‫غالبا از سوی آنها مطرح شده و پدیده‌ای استعماری است‪.‬‬ ‫‪.3‬ا کثر آیاتی که مخالفان برای رد رابطه دین و سیاست استفاده می‌کنند‪ ،‬بیشتر آیات‬ ‫‪17‬‬ ‫مکی می‌باشند که مربوط به زمانی است که دغدغه اصلی رسول ا کرم؟ص؟ دعوت‬ ‫مردم به اسالم بود نه زمانی که آن حضرت در مدینه حکومت تشکیل داد‪.‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫‪.4‬موضوع دین و سیاست‪ ،‬انسان و پــرورش انسان است و انسان موجودی واحد و‬ ‫دارای ساختار و نهاد واحدی است در نتیجه دین و سیاست که باید به تدبیر و‬ ‫هدایت و پرورش او بپردازند چاره‌ای ندارند جز اینکه متحد و با هم باشند یا در‬ ‫ارتباط با هم برای اداره زندگی و پرورش انسان برنامه‌ریزی کنند تا بتوانند از عهده‬ ‫رسالت خویش یعنی پرورش‪ ،‬هدایت و تدبیر امور انسان برآیند‪.‬‬ ‫اکنون در پایان برای اینکه بدانمی چرا نظام سیایس اسالمی در کشورهای اسالمی‬ ‫اجرا نشد باید به این دو نکته توجه کنمی‪:‬‬ ‫‪.1‬مال ک دین‌داری در نظام سیاسی ایران‪ ،‬مراجعه به اصول و منابع دینی است والگو‬ ‫برداری از عملکرد سایر کشورها مال ک نیست‪.‬رفتار کشورها باید با قرآن و سنت‬ ‫تطبیق شــود‪ ،‬نه بالعکس‪ ،‬که ما اســام را از رفتار سایر کشورها درک کنیم‪.‬در‬ ‫بسیاری از کشورهای به اسم مسلمان‪ ،‬تعالیم اسالمی اجرا نمی‌شود؛ برای نمونه‬ ‫آیا کشتار مردم یمن توسط عربستان می‌تواند مجوز اسالمی برای این کار به شمار‬ ‫برود؟ یا اجرا نشدن حجاب در بسیاری از کشورهای اسالمی دلیل این نیست‬ ‫که دستور حجاب در اسالم وجود ندارد؛ راه شناخت جایگاه حجاب در اسالم‬ ‫مراجعه به متون و منابع دینی است‪.‬بنابراین عمل سایر کشورها که عنوان اسالمی‬ ‫را یدک می کشند‪ ،‬مال ک قضاوت نیست‪.‬‬ ‫‪.2‬ا کثر قریب به اتفاق کشورهای اسالمی سکوالر هستند یعنی نظام سیاسی در این‬ ‫کشورها دینی نیست و مسائل اسالمی و دینی محدود به امور فردی و مناسکی‬ ‫است‪.‬‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪3.‬جمهوریت یا اسالم؟ مساله‌کدام‌است!!‬ ‫‪18‬‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫بــدون شک دین اســام کامل‌تر ین دین و خا مت ادیــان است که در عرصه‌های‬ ‫فردی و اجتماعی متامی آچنه بشر از یک دین نیاز دارد را داراست‪.‬با این وصف‬ ‫بدهیی اســت که خداوند متعال تهنا به حاکمییت رضایت دارد که طبق قواننی‬ ‫اسالم اجرا شود‪.‬‬ ‫اما باید توجه داشت که «مجهور یت» به معنای دخالت دیدگاه مجهور یا عامه‬ ‫مردم در تصممی‌گیری‌ها نیز یک امر برآمده از خود این دین است‪ ،‬به مهنی خاطر‬ ‫تضادی با «اسالمیت» ندارد‪.‬تضاد در جایی است که ما چیزی را خارج از دین‬ ‫به آن اضافه کنمی که دین بدان رایض نیست‪ ،‬درحایل‌که این موضوع چیزی نیست‬ ‫که به خاطر شکل‌گیری توقع در نسل‌های معاصر و یا اندیشه‌های سیایس غر یب‬ ‫به ساختار حاکمیت دیین اضافه شده باشد‪.‬مطالعه اندیشه‌های سیایس اسالم‬ ‫و سیره پیشوایان گواه این مطلب است که مجهور یت به معنای دخالت نظر مردم‬ ‫در سرنوشتشان در ذات اسالم وجود دارد و اسالم هرگز رایض به نادیده گرفنت آن‬ ‫نیست‪.‬اسالم آمده است تا مردم را تشو یق کند که نه با زور و فشار بلکه با اختیار‬ ‫و انتخاب خودشان به خودسازی و کارهای نیک بپردازند‪ ،‬ز یرا کار انسان وقیت‬ ‫ارزش پیدا می‌کند که از انتخاب و اراده آزاد خود سرچشمه گیرد‪ 1.‬البته این به‬ ‫‪.1‬مصباح یزدی‪ ،‬حکیمانه‌ترین حکومت‪ ،‬ص ‪.289‬‬  ‫معنای آزادی خارج از چارچوب و ولنگاری نیست‪ ،‬چراکه هر جامعه‌ای متناسب‬ ‫با باور حاکم بر خودش چارچوب‌ها و ضوابطی دارد‪.‬چارچوب‌ها و ضوابط نباید‬ ‫به‌گونه‌ای باشد که حکومت را از رسیدن به اهدافش دور کند‪ ،‬عدم اجبار مردم را‬ ‫نباید به معنای رها کردن عرصه جامعه و مسموم شدن فضای عمومی آن معنا کرد‪،‬‬ ‫بلکه مقصود این است که در حاکمیت آن چارچوب‌ها و ضوابط نظر مردم است‬ ‫که نقش اسایس دارد و هر مسیر دیگری به‌غیراز مهراه کردن مردم و برانگیخنت‬ ‫‪19‬‬ ‫مهنی خاطر قــرآن کر می در تبینی وظایف‬ ‫أَ‬ ‫حق یب‌مثر اســت‪ ،‬به‬ ‫اقامه َ ْ أَ‬ ‫ایشان بــرای‬ ‫ا َو ْالم زَ نَا ل َ قُ ومَ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ا و ن ز ل ن ا معه ُم ال ِک ت بَ ِ ی ِ ی‬ ‫انبیا می‌فرماید‪< :‬ل ق د رسل ن ا رسل ن ا ب ال ب ی ن ِت‬ ‫ِ ِ‬ ‫َنّ ُ ْ‬ ‫بر مدار امید‬ ‫اس بِ ال ِق ْسط>؛‪« 1‬مهانا ما پیامبران خود را با دالیل روشن فرستاد می و با آنان‬ ‫ال ‬ ‫کتاب و ترازو [ی تشخیص حق از باطل] نازل کرد می تا مردم به عدالت برخیزند»‪.‬‬ ‫بنابراین اســام در عنی اینکه به دنبال گسترش حاکمیت خود بر زمنی است‪،‬‬ ‫می‌داند که این هدف جز از رهگذر مجهور یت و خواست عمومی جامعه میسر‬ ‫نیست‪ ،‬اگر باشد هم مطلوب نیست‪ ،‬چراکه پذیرش حاکمیت دین باید از سر‬ ‫ً‬ ‫رضایت باشد؛ به‌عبارت‌دیگر اسالم نیز یقینا حتقق یک جامعه ایده‌آل مادی و‬ ‫معنوی‪ ،‬را نه تهنا می‌پسندد بلکه آن را به صالح مردم نیز می‌داند‪ ،‬اما راه رسیدن به‬ ‫چننی جامعه‌ای را جبر منی‌داند‪ ،‬بلکه آن را درگرو مشارکت مردم در تصممی‌گیری‌ها‬ ‫می‌داند‪.‬این امر جز با اختیار و آزادی خود مردم حمقق منی‌شود‪.‬‬ ‫‌داند که نظر‬ ‫پرست ْمــردم می أَ‬ ‫خداوند متعال در عنی حــال که پیامبر ؟ص؟ را َ سر أَ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫نّ‬ ‫‪2‬‬ ‫‬ ‫معصومانه‌ی او بر نظر دیگران اولو یت دارد‪:‬‬ ‫اما درعنی‌حال او را به مشورت و شنیدن دیدگاه‌های دیگران دعــوت می‌کند‪:‬‬ ‫ْ أَ‬ ‫ُ‬ ‫‪3‬‬ ‫‬ ‫َ‬ ‫و امام عیل؟ع؟ در عنی اینکه خو یشنت را مستحق خالفت و جانشیین پیامبر ؟ص؟‬ ‫‪.1‬حدید‪.25:‬‬ ‫‪.2‬احزاب‪.6:‬‬ ‫‪.3‬آل عمران‪.159:‬‬ ‫می‌دانستند تا زماین که چننی اقبایل از جانب مردم ندیدند به در دست گرفنت‬ ‫حکومت مبادرت نورز یده و مهواره تالش کردند تا ابتدا اندیشه مردم را نسبت‬ ‫به این امر اصالح کنند‪.‬ز یرا خوب می‌دانست که اگر اندیشه مردم اصالح شود‪،‬‬ ‫حاکمیت دین نیز به دست مردم رقم خواهد خورد‪.‬‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪4.‬چطور غربی‌ها که پیشرفته ترند و آزادی بیشتری هم دارند مشکلی‬ ‫بر مدار امید‬ ‫ندارند؟ محدودیت فقط برای ایران است؟‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫آزادی به معنای درست آن به عنوان یک ارزش‪ ،‬مطلوب واقعی انسان‌هاست‪،‬‬ ‫هرچند گاهی در مصادیق و میزان آن اختالف نظر وجــود دارد که قابل گفتگو‬ ‫است‪.‬پاسخ این پرسش ابعاد خمتلیف دارد‪.‬‬ ‫جواب در این چند نگته است‪:‬‬ ‫‪.1‬در همه کشورها بر اساس قواعد و ضوابط نظام حا کم‪ ،‬اصول و قوانینی وجود دارد‬ ‫که باید رعایت شود و تخلف از آنها پیگرد قانونی دارد‪.‬در ایران نیز قواعد شرعی‬ ‫و قانونی محدودیت‌هایی دارد که تخلف از آنها افزون بر تخلف از قانون و شرع‬ ‫مقدس‪ ،‬بی‌احترامی به ارزش‌های اجتماعی نیز محسوب می شود‪.‬بنابراین اینکه‬ ‫برخی در مــورد مصادیق آزادی دچــار اشتباه شده و ولنگاری اخالقی و فساد‬ ‫جنسی را به معنای آزادی بدانند اشکالی را متوجه حا کمیت اسالمی نمی‌کند‪،‬‬ ‫بلکه برداشت آنها از آزادی اشکال دارد‪.‬آنچه که در نگاه دین و عقل اصالت‬ ‫دارد آزادی نیست‪ ،‬بلکه مصلحت اســت‪ ،‬تــا آنجا کــه مــا خــودمــان بــه خاطر‬ ‫مصلحت حتی گاهی آزادی خودمان را نیز محدود می‌کنیم‪.‬مثال گاهی برای‬ ‫سالمتی‪ ،‬از مصرف آنچه که دوست داریم پرهیز می‌کنیم‪.‬آنچه این محدودیت‬  ‫در آزادی را پذیرفتنی می کند مصلحت‌هایی است که ایدئولوژی و باور ما به‬ ‫ما می‌گوید‪.‬آزادی جنسی جز فروپاشی خانواده در غرب و بحران‌های ناشی از‬ ‫آن چه ارمغانی برای غرب آورده است که ما به خاطر نبود آن احساس کمبود‬ ‫کنیم؟ حتی بسیاری از اندیشمندان و فعاالن اجتماعی در غرب نیز نسبت به‬ ‫انقالب جنسی و لجام گسیختگی شهوت اعتراض داشته و بر لــزوم بازگشت‬ ‫به حیا و عفت اجتماعی تا کید دارند‪.‬اما چرا در کشورما برخی با تکرار تجربه‬ ‫‪21‬‬ ‫شکست‌خورده فرهنگی و اجتماعی و خانوادگی در غــرب‪ ،‬به عــوارض جبران‬ ‫ناپذیر سخنانشان توجه ندارند‪.‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫‪.2‬یکی از مهم‌ترین مولفه‌های جنگ شناختی دشمن در جنگ رسانه‌ای تا کید بر‬ ‫این است که « در ایران آزادی وجود ندارد» این تا کید برای آن است تا با تغییر‬ ‫نظام ادارک مخاطبان آنها را نسبت به نظام اسالمی بدبین کند‪.‬این رسانه‌ها هیچ‬ ‫گاه به سانسور شدید رسانه‌ای و اجتماعی در غرب اشاره نمی‌کنند‪.‬با اینکه که‬ ‫مــوارد متعددی از سانسور و برخورد با مخالفان در این کشورها وجود دارد‪.‬در‬ ‫بسیاری از کشورهای دنیا بر اساس اهداف و منافع ملی سیاست فیلترینگ اجرا‬ ‫می‌شود‪.‬آمریکا نیز بسیاری از مطالب را در شبکه‌های اجتماعی با حساسیت باال‬ ‫پیگیری می‌کند و با متخلفان برخورد می‌کند‪.‬در آنجا نیز حضور در شبکه‌های‬ ‫اجتماعی تابع قوانین خاصی اســت‪.‬بسیاری از کشورهای دنیا نیز شبکه‌ها و‬ ‫سایت‌های آمریکایی را بر اساس لحاظ شرایط سیاسی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‬ ‫کشورشان فیلتر می‌کنند‪.‬‬ ‫این منونه ها را خبوان تا مطلب را هبتر در یایب‪:‬‬ ‫٭در جشنواره کن‪ ،‬الرس فون تریر در نشست خبری گفت‪« :‬ضدیهود نیستم؛ اما‬ ‫اسرائیل موی دماغ است»‪.‬بالفاصله جشنواره طی بیانه‌ای او را عنصر نامطلوب‬ ‫خواند و از جشنواره اخراجش کرد‪.‬اوبا تهدید مجبور به عذرخواهی شد‪.‬‬ ‫بوکسور زن دنیا به خاطر توئیتی در نقد‬ ‫ِ‬ ‫٭جینا کارانو بازیگر جنگ ستارگان و سومین‬ ‫هلوکاست اخراج شد‪.‬‬ ‫٭مل‌گیبسون کارگردان مشهور‪ ،‬به خاطر انتقاد از رفتار یهودیان کنار گذاشته شد‪.‬‬ ‫٭کلت کلر صاحب ‪ ۵‬مدال المپیک برای آمریکا به خاطر شرکت در اعتراضات‬ ‫کنگره به ‪ 30‬سال زندان محکوم و برای همیشه از تیم ملی کنار گذاشته شد‪.‬‬ ‫٭توئیتر در دی ماه ‪ 1399‬ا کانت ترامپ و ‪ 70‬هزار طرفدارش را مسدود کرد‪.‬‬ ‫‪22‬‬ ‫٭کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال فرانسه ادریسا گوئیه بازیکن تیم پاری سن ژرمن‬ ‫بر مدار امید‬ ‫را به خاطر حمایت نکردن از همجنسگرایی احضار کرد‪.‬‬ ‫٭مردی که با اتومبیل روی پرچم همجنس‌بازان نقاشی شده کف تقاطع‪ ،‬رد الستیک‬ ‫انداخته بود به ‪ ۵‬سال زندان و ‪ 12000‬دالر جریمه محکوم شد‪.‬‬ ‫٭باشگاه بارسلونا عبدالصمد ازازولی بازیکن خود را مجبور به حذف استوری های‬ ‫اینستا گرامش در حمایت از حقوق فلسطینی ها کرد‪.‬‬ ‫٭یوتیوب‪ ،‬مصاحبه تولسی‌گابارد نماینده کنگره با فا کس نیوز را که در آن بایدن‬ ‫و هیالری کلینتون را به برافروختن جنگ در افغانستان و تحریک اوکراین علیه‬ ‫روسیه متهم کرده بود‪ ،‬حذف کرد‪.‬‬ ‫بــا انــدک دقــت و حتلییل از بــرخــورد کشورهای غــر یب بــا آزادی‌هـ ــایی کــه خالف‬ ‫منافع آهنا باشد می‌توان فهمید این آزادی تا زماین است که به نفع ایشان باشد‪،‬‬ ‫مثل ماجرای کار یکاتور کشیدن از پیامبر ؟ص؟ که در فرانسه آزاد است اما مهنی‬ ‫کار یکاتور وقیت از مکرون کشیده می‌شود جر میه مایل سنگیین برای طراح آن وضع‬ ‫می‌شود‪.‬کشورهای مدعی آزادی هرگاه تاج و ختت خود را در خطر ببینند‪ ،‬معنای‬ ‫آزادی را عوض کرده و به بدتر ین صورت با خمالفان برخورد می کنند‪.‬برای مثال‬ ‫در کشور ترکیه در سال ‪ 2016‬کودتای نافرجامی اتفاق افتاد‪.‬دولت وقت ترکیه پس‬ ‫از کودتا‪ 30،‬استاندار )از ‪ 81‬استان در كل کشور ‪ 2745‬قایض و دادستان (توأم با‬ ‫ضبط دارایی نقدی‪ ،‬خانه و امالک ایشان به نفع دولت)‪1755 ،‬رئیس و معاون‬  ‫رئیس دانشگاه‪ 492،‬نفر از کانون مذاهب‪ 300 ،‬کارمند وزارت امور اجتماعی‪275 ،‬‬ ‫کارمند دفتر ر یاست مجهوری‪ 254 ،‬کارمند وزارت ورزش و جوانان‪ 481 ،‬کارمند‬ ‫وزارت اقتصاد‪ 180 ،‬کارمند اطالعایت‪ 21700،‬معلم غیردولیت‪15200 ،‬معلم و کارمند‬ ‫وزارت فرهنگ‪ 1300،‬کارمند وزارت کار و ‪ 9000‬کارمند وزارت داخله را اخراج کرد‬ ‫و متامی آ کادمیسنی ها را تا اطالع ثانوی ممنوع اخلروج اعالم منود‪.‬دولت ترکیه تا‬ ‫تار یخ ‪ 29‬ژوئیه ‪ ،2016‬بیش از ‪ 18000‬نفر را دستگیر و زنداین کرده که از این تعداد‬ ‫‪23‬‬ ‫‪ 7500‬نفر ارتشی و ‪ 140‬نفر قایض دیوان عایل کشور هستند‪.‬در تار یخ ‪ 26‬ژوئیه‬ ‫‪ 2016‬دولت حکم جلب و حبس ‪ 42‬روزنامه‌نگار معروف را صادر کرد‪.‬مهچننی‬ ‫بر مدار امید‬ ‫دولت ترکیه تا تار یخ ‪ 29‬ژوئیه ‪ 2016‬گذرنامه بیش از ‪ 50000‬نفر را باطل کرد تا‬ ‫نتوانند کشور را ترک کنند‪.‬‬ ‫خوب است این برخورد را با برخورد مجهوری اسالمی با فتنه سال ‪ 88‬مقایسه‬ ‫کنمی‪.‬مجهوری اسالمی به حبس خانگی ســران فتنه بسنده کــرد‪.‬حیت برخی از‬ ‫کساین که در این فتنه علیه مجهوری اسالمی فعالیت کرده بودند چندی بعد در‬ ‫مناصب حکومیت به کار گرفته شدند‪.‬توجه کنید که فتنه ‪ 88‬سبب شد حتر می‌های‬ ‫گسترده‌ای علیه ایران وضع شود‪.‬‬ ‫‪.3‬اینکه موفقیت‌های علمی و اقتصادی را در برخی کشورهای غربی به آزادی‬ ‫ظاهری و ولنگاری فرهنگی آنها ربط بدهیم‪ ،‬اشتباهی عجیب و راهبردی است‪.‬‬ ‫نه دلیل منطقی دارد‪ ،‬و نه آمارها چنین واقعیتی را اثبات می‌کند‪.‬ا گر برهنگی و‬ ‫آزادی‌های این چنینی عامل پیشرفت بود چرا در بقیه کشورهای جهان نیست؟‬ ‫ا کثریت کشورهای دنیا که آزادی‌های غربی را دارند‪ ،‬چرا فقط نام ‪ 15‬تا ‪ 20‬کشور‬ ‫به عنوان کشورهای پیشرفته مطرح می‌شود؟ آیا همگی کشورهای جهان سوم و یا‬ ‫در حال توسعه کشورهایی محدودند؟‬ ‫معلوم اســت کــه هرگونه پیشرفت و هبره‌مندی منوط بــه کــار و تــاش و نظم و‬ ‫برنامه‌ر یزی است و یب‌قید وبند بودن شرایط اجتماعی‪ ،‬هیچ گاه به پیشرفت منجر‬ ‫منی‌شود‪.‬‬  ‫‡وقتی رفتار با ادعا نمی خواند!‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪5.‬چــرا بــابــا در بند « مــرگ بــر امــریـکــا » و آ قـ ــازاده اش شـهــرونــد غــرب و‬ ‫اروپاست؟!‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫‪24‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫یکی از آفت‌های مباحث علمی نگاه‌های صفر و صدی‪ ،‬یا برداشت‌های کیل از‬ ‫مصادیق جزیئ است‪.‬اگرچه برخی از مسئوالن فرزندان آن‌ها در خارج از کشور‬ ‫ساکن هستند‪ ،‬اما این موضوع مورد اعتراض برخی از مردم قرار گرفته است‪.‬این‬ ‫افراد که برخی از آن‌ها از دلسوزان انقالب هستند بر موارد ز یر تأ کید دارند‪ 1‬که‬ ‫می‌توان آن‌ها را در دو خبش سیایس‪-‬امنییت و فرهنگی‪-‬اجتماعی طبقه‌بندی کرد‪:‬‬ ‫‪.1‬زندگی و تحصیل فرزندان مسئوالن در خارج از کشور به‌ویژه در کشورهایی مانند‬ ‫آمریکا و انگلیس مخالف روش و روحیه انقالبی در استکبارستیزی است‪.‬‬ ‫‪.2‬این اقــدام به‌نوعی پذیرش سبک زندگی غربی در مقابل سبک زندگی اسالمی‬ ‫می‌باشد‪(.‬مسئوالن نتوانسته‌اند فرزندانشان را به ماندن در ایران و پذیرش سبک‬ ‫زندگی ایرانی‪-‬اسالمی متقاعد کنند‪).‬‬ ‫‪.3‬با وجود پیشرفت‌های علمی گسترده ایران‪ ،‬مگر در موضوعات و شرایط خاص‪،‬‬ ‫نیازی به تحصیل در خارج از کشور نیست‪.‬‬ ‫‪.4‬زندگی و تحصیل فــرزنــدان مسئوالن در خــارج از کشور به‌نوعی به رفــاه‌زدگــی و‬ ‫تجمل‌گرایی آن‌ها دامن می‌زند‪(.‬بسیاری از افراد جامعه توان مالی تحصیل در‬ ‫خارج از کشور را ندارند‪).‬‬ ‫‪.5‬دشمنان انقالب همواره به دنبال فرصتی برای ضربه زدن به انقالب اسالمی هستند‪.‬‬ ‫‪1. https://kayhan.ir/fa/news/167325; https://www.khabaronline.ir/news/1671600.‬‬  ‫حضور فرزندان مسئوالن در خارج از کشور می‌تواند به بهانه ای برای نفوذ و ضربه‬ ‫زدن به انقالب تبدیل شود‪.‬‬ ‫در مورد حتصیل و اقامت فرزندان مسئوالن در خارج از کشور عالوه بر توجه به‬ ‫دغدغه‌های دلسوزانه‪ ،‬توجه به موارد ز یر مفید است‪:‬‬ ‫‪.1‬ا گرچه فرزندان برخی از مسئوالن در خارج از کشور اقامت دارند اما واقعیت این‬ ‫است که ا گر آمار واقعی در این زمینه گرفته شود‪ ،‬درصد آن نسبت به کسانی که‬ ‫‪25‬‬ ‫در داخل کشور اقامت داشته و یا به تحصیل مشغول‌اند بسیار کم خواهد بود‪،‬‬ ‫به‌ویژه اینکه بسیاری از آمار و اطالعاتی که در این زمینه در فضای مجازی ارائه‬ ‫بر مدار امید‬ ‫شده و حتی برای آن مستنداتی تهیه می‌شود واقعی نیستند‪.‬ازاین‌رو باید مراقب‬ ‫باشیم که تحت تأثیر تبلیغات رسانه‌ای قرار نگیریم‪.‬‬ ‫‪.2‬اقامتگاه و محل تحصیل‪ ،‬یکی از حقوق اولیه‌ای هر انسانی است و در شرایط‬ ‫ً‬ ‫عادی هر فرد شخصا حق تعیین آن را بر عهده دارد به‌طور ی‌که در ماده سیزده‬ ‫اعالمیه جهانی حقوق بشر نیز این موضوع مطرح شده و در قوانین داخلی نیز‬ ‫مخالفتی با این موضوع برای شرایط عادی نشده است‪ ،‬ازاین‌رو تحصیل و اقامت‬ ‫هر کسی در خارج از کشور در شرایط عادی اشکالی ندارد و فرزندان مسئوالن‬ ‫نظام اسالمی و حتی خود مسئوالن نیز از این قاعده مستثنا نیستند‪.‬‬ ‫‪.3‬هرچند رفتار فرزندان تا حد ز یــادی در ارتباط با والدین قابل‌تحلیل است ولی‬ ‫ً‬ ‫نمی‌توان صرفا بر اســاس عملکرد فــرزنــدان در مــورد والــدیــن قضاوت کــرد‪.‬به‬ ‫همین دلیل صرف این مسئله مانعی در برابر صالحیت مسئولین نظام اسالمی‬ ‫نمی‌باشد‪ ،‬اما این مسئله تبعات دیگری دارد که برای مصون ماندن از آن‌ها در‬ ‫گزینش مسئوالن این موضوع‪ ،‬نه به‌عنوان یک الزام قانونی‪ ،‬بلکه به‌عنوان یک‬ ‫الزام احتیاطی و تدبیری باید مدنظر قرار گیرد‪.‬‬ ‫‪.4‬ا گر موضوع اقامت و تحصیل فرزندان مسئوالن در خارج از کشور تبدیل به یک‬ ‫معضل سیاسی‪ ،‬تبلیغی‪ ،‬امنیتی علیه کشور شود ممکن است در آینده قوانینی در‬ ‫این زمینه وضع شود همچون قانون ممنوعیت به‌کارگیری مسئوالن دو تابعیتی در‬ ‫رده‌های باالی مدیریتی که امروزه وجود دارد‪.‬‬ ‫جملس و قوه قضائیه عملکرد مسئولنی ناظرند و تاکنون هر دو هناد نسبت به این‬ ‫مسئله حساس بــوده ‌و طرح‌هایی آمــاده کرده‌اند‪.‬بر این اســاس دربــاره حتصیل‬ ‫فــرزنــدان مسئوالن در خــارج‪،‬پــس از موضع‌گیری مــعــاون حقویق دستگاه قضا‬ ‫(حجت‌االسالم حممد مصدق)‪ ،‬حجت‌االسالم ن ــوروزی‪ ،‬سخنگوی کمیسیون‬ ‫حقویق و قضایی جملس از احلاق تبصره‌ای مبین بر «ممنوعیت حتصیل فرزندان‬ ‫‪26‬‬ ‫مقامات در خــارج و لــزوم استعفای این دسته از مسئوالن» به «طــرح ممنوعیت‬ ‫بر مدار امید‬ ‫‪1‬‬ ‫به‌کارگیری دو تابعییت‌ها در پست‌های حمرمانه و سری» خبر داد‪.‬‬ ‫‡رفراندوم چه مفهومی دارد؟‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪6.‬آقای جمهوری اسالمی چرا رفراندوم نمی گذاری؟‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫به رفراندوم گذاشنت قانون اسایس اگرچه در ظاهر ممکن است خوب به نظر برسد‬ ‫و نشانه اعتماد یک حکومت به مقبولیت خــود تلیق شــود امــا در نگاه دقیق‌تر‬ ‫می‌توان فهمید عواقب بسیار خمر یب دارد که منی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت که در‬ ‫قالب چند نکته قابل‌بیان است‪:‬‬ ‫‡کشور ثبات الزم دارد‬ ‫قانون اسایس هر کشوری حمور ثبات و امنیت آن کشور است‪ ،‬چشم‌اندازی است‬ ‫که اهداف و مسیر حرکت یک ملت و کشور را تعینی می‌کند‪.‬به مهنی خاطر به‬ ‫‪1. https://kayhan.ir/fa/news/167325.‬‬  ‫رأی گذاشنت آن ثبات و پیشرفت یک کشور را به چالش می کشاند‪.‬رفراندوم‬ ‫اصل قانون اسایس و ساختار حکومت مانند این است که یک دانشجو خبواهد‬ ‫در پایان هر ترم برای تغییر رشته یا ادامــه حتصیل در مهان رشته از دوستانش‬ ‫ً‬ ‫نظرخواهی کند و واقعا به نظر اکثر یت عمل کند! خب این برنامه‌ر یزی برای‬ ‫نظرخواهی‌ها‪ ،‬او را در حتصیلش دچار تزلزل جدی خواهد کرد‪ ،‬چراکه هیچ ثبایت‬ ‫در ادامه کار خنواهد بود‪.‬چننی دانشجویی خنواهد توانست برنامه‌ر یزی جدی و‬ ‫‪27‬‬ ‫انگیزه‌ای برای ادامه حتصیل داشته باشد‪.‬به مهنی خاطر در هیچ کشوری اصل‬ ‫قانون اسایس به رفراندوم و رأی مردم گذاشته منی‌شود‪.‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫مهچننی بــا بــرگــزاری رفــرانــدوم مسئله متــام منـی‌شــود‪ ،‬بلکه بــرای مهیشه در عمر‬ ‫مجهوری اسالمی این باب گشوده خواهد شد و نسل‌های آینده در هر برهه‌ای‬ ‫خواهند گفت ما در رفراندوم پیشنی حضور نداشتمی؛ و بدین ترتیب رفراندوم‌های‬ ‫متعدد ثبات را از کشور خواهند گرفت‪.‬‬ ‫عــاوه بر آن‪ ،‬قانون اســایس مجهوری اسالمی ایــران دو مز یت نسبت به سایر‬ ‫کشورها دارد‪.‬اول اینکه در ابتدا به رفــرانــدوم و نظرخواهی مــردم گذاشته شده‬ ‫است و مقبولیت اثبات‌شده‌ی پیشیین دارد و دوم اینکه قانون اسایس مجهوری‬ ‫اسالمی جزو جوان‌تر ین قواننی اسایس دنیاست‪.‬درحایل‌که از تصو یب قواننی‬ ‫اسایس برخی کشورها گاهی چند قرن گذشته است‪.‬البته استدالل درباره رفراندوم‬ ‫اصل قانون اسایس است‪ ،‬وگرنه اصالح قانون اسایس مشکیل ندارد و در مجهوری‬ ‫اسالمی هم اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫‡اگر باز هم رفراندوم شود مردم اسالم را انتخاب می کنند‬ ‫اگر بنا بر برگزاری رفراندوم و نظرخواهی مردم میان مجهوری اسالمی و مجهوری‬ ‫ً‬ ‫سکوالر و غیردیین باشد طبیعتا مردم طبق اعتقاد و باور خو یش رأی خواهند داد‪.‬‬ ‫مهان‌طور که در سال ‪ 58‬طبق باور خود رأی دادنــد‪.‬ازآجناکه عموم مردم ایران‬ ‫ً‬ ‫مسلمان هستند‪ ،‬رأی به مجهوری سکوالر توجهیی ندارد‪.‬اساسا معنا ندارد کسی‬ ‫به اسالم معتقد باشد اما خواهان خروج اسالم از حاکمیت باشد‪.‬بله چننی کسی‬ ‫که به حقانیت اسالم باور دارد‪ ،‬می‌تواند معترض باشد که چرا اسالم در جامعه‬ ‫و از سوی مسئولنی اجرا منی‌شود‪ ،‬اما طبق اعتقادش مشکل را از اسالم منی‌داند‪،‬‬ ‫وگرنه مسلمان بودنش معنا خنواهد داشت‪.‬‬ ‫بنابراین خود مسلمان بودن مردم ایران بزرگ‌تر ین رفراندوم به نفع مجهوری اسالمی‬ ‫است‪ ،‬البته که خواهان عمل به اسالم هستند و اگر اعترایض هم هست به جهت‬ ‫رو یگرداین از عمل به اسالم است‪ ،‬نه اعتراض به اصل اسالم‪.‬‬ ‫‪28‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫‡اگر حکومت َبده چطور رفراندومش خوبه؟‬ ‫ً‬ ‫نکته دیگر اینکه طبیعتا کسی که حکومیت را قبول داشته باشد خواستار رفراندوم‬ ‫نیست و کسی که آن را قبول نداشته باشد نتیجه رفراندوم آن حکومت را خنواهد‬ ‫پذیرفت‪ ،‬مگر آنکه نتیجه مطابق میل خــودش باشد؛ و ایــن توقع که ناظران‬ ‫بنی‌امللیل بر رفــرانــدوم نظارت کنند غیرازاینکه خــاف عــزت و غــرور میل است‬ ‫اشکال دیگری دارد و آن اینکه خود ناظران بنی‌امللیل نیز از هر منطقه یا سازماین‬ ‫انتخاب شوند باز نسبت به آن حکومت خایل از نظر نیستند و به‌هرحال دیدگاهی‬ ‫دارند که بر اعتبار آن رفراندوم تاثیر خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫در پایان گفتین است مالک سنجش مقبولیت یک حکومت در ادبیات سیایس‬ ‫جهان‪ ،‬میزان مشارکت و جتمعات محاییت از آن حکومت است‪ ،‬نه برگزاری رفراندوم‬ ‫و مهه‌پریس از مردم؛ با این شاخص مقبولیت مجهوری اسالمی روشن و واضح‬ ‫است‪.‬‬ ‫مراجعه به میانگنی مشارکت مردمی در انتخابات در ایران‪ ،‬یا آمار جتمعات محاییت‬ ‫ساالنه در سالگرد پیروزی انقالب اسالمی و محاسه ‪ 9‬دی و یا تشییع‌جنازه حاج‬ ‫قاسم سلیماین‪ -‬که منونه بارز یک مسئول تراز اول مجهوری اسالمی بود‪ -‬برای‬ ‫اثبات مقبولیت نظام اسالمی کایف است‪.‬‬  ‫‡مفهوم انقالب را بشناس‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪7.‬یعنی می شود باز انقالب شود؟ انقالب کردن چه جوریاست؟‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫‪29‬‬ ‫برای پاسخ باید ضمن برریس شرایط موجود به تعر یف انقالب و مؤلفه‌های الزم‬ ‫بر مدار امید‬ ‫بــرای حتقق آن نیز اشــاره کــرد‪ ،‬چراکه انقالب تعر یف مشخصی دارد و به‌صرف‬ ‫شکل‌گیری اعتراض علیه یک حکومت منی‌توان گفت انقالیب در حال شکل‌گیری‬ ‫است‪.‬‬ ‫انــقــاب یــک تغییر بنیادین در ساختار حاکمیت و ســاخــتــارهــای اجتماعی‬ ‫است که مبتین بر یک ارزش‌هــای جدید است‪ ،‬یعین هم هدف مشخص است‬ ‫و هم جهت‌دهی به مست آن هدف دارد‪ 1.‬درمقابل جایی‌که هدف مشخصی از‬ ‫اعتراضات نباشد‪ ،‬آن اعتراض و جنبش هرگز انقالب خوانده منی‌شود‪ ،‬بلکه به آن‬ ‫«شورش»‪ 2‬گفته می‌شود‪.‬در شورش هدف‪ ،‬فقط اعتراض به وضع موجود است‪،‬‬ ‫‪3‬‬ ‫یعین یک اعتراض از وضع موجود بدون تکیه به مباین ایدئولوژ یک‪.‬‬ ‫با این اوصاف حتقق انقالب در گرو این است که هدف جایگزیین وجود داشته باشد‬ ‫و اکثریت مطلق مردم از سوی یک رهبری واحد به‌صورت بسیج درآمــده باشند تا‬ ‫آن هدف را حمقق سازند؛ بنابراین میزان موفقیت یک انقالب در گرو قوی‌تر بودن‬ ‫ایدئولوژی و مهچننی توانایی رهبر آن است که چه انــدازه در توجیه افکار عمومی‬ ‫نسبت به آن ایدئولوژی و مهراه کردن مردم به حلاظ عمیل موفق باشد‪.‬‬ ‫‪.1‬رجوع کنید به‪ :‬عیوضی و هراتی‪ ،‬درآمدی تحلیلی بر انقالب اسالمی ایران‪ ،‬صص ‪.24-21‬‬ ‫‪2. Riote.‬‬ ‫‪.3‬درآمدی تحلیلی بر انقالب اسالمی ایران‪ ،‬ص ‪.26‬‬ ‫طبق آچنه گذشت روشن می‌شود اعتراضات علیه یک حکومت زماین می‌تواند‬ ‫مقدمات یک انقالب به مشار آید که شرایط فوق را دارا باشد‪ ،‬اما در اتفاقات‬ ‫معاصر در ایران هیچ‌کدام از گز ینه‌ها و شرایط انقالب مشاهده منی شود‪.‬‬ ‫اول اینکه ایــدئــولــوژی واحــد و مشخصی در عــرض مجهوری اسالمی نیست‪.‬‬ ‫اعتراضات علیه مجهوری اسالمی متاثر از دیدگاه‌ جتز یه‌طلبان یا سلطنت‌طلبان‬ ‫و یا کساین است که ادعای دموکرایس سکوالر در ایران دارند و این تفاوت آشکار‬ ‫در نگرش خط دهندگان‪ ،‬گاهی به اختالفات و زدوخوردهایی میان طرفداران‪ ،‬در‬ ‫‪30‬‬ ‫جتمعات ضد حکومیت منجر می‌شود‪.‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫دوم اینکه در بنی خمالفنی هرگز رهبری واحد و مشخصی که مردم را به مست انقالب‬ ‫سوق دهد دیده منی‌شود‪ ،‬یعین به‌تبع تفکرات و ایدئولوژ ی‌های خمتلف‪ ،‬رهبران‬ ‫متعددی هستند که مردم را بدان مست جهت‌دهی می‌کنند‪.‬نکته مهم‌تر اینکه رهبر‬ ‫یک جنبش باید به حلاظ ایدئولوژ یک فــردی اندیشمند و صاحب‌نظر باشد‪،‬‬ ‫ً‬ ‫درحایل‌که رهبران اپوز یسیون اعتراضات ایــران‪ ،‬عموما انسان‌هایی در اصناف‬ ‫گوناگون هستند که نه‌تهنا نظر یه‌پرداز نیستند‪ ،‬بلکه از نظر یات و اندیشه‌های‬ ‫ً‬ ‫سیایس نیز کم اطالعند و صرفا به دلیل اختالف‌نظرهایی با حکومت مجهوری‬ ‫اسالمی‪ ،‬ایران را ترک کرده‌اند‪.‬‬ ‫در مــورد مؤلفه سوم یعین بسیج عمومی نیز چننی شرایطی حمقق نشده است‪،‬‬ ‫جتمعات محاییت نظام با اختالف‪ ،‬پرمشارتر از جتمعات اعترایض علیه نظام است‪.‬‬ ‫در انقالب سال ‪ 57‬در برابر حضور گسترده و میلیوین مردم‪ ،‬هیچ جتمع محاییت از‬ ‫حکومت هپلوی وجود نداشت‪ ،‬متام بسیج شکل‌گرفته‌ی مردمی در برابر حکومت‬ ‫هپلوی بود و این به‌خویب نو یدخبش وقوع یک انقالب به مشار می‌رفت‪.‬اما اکنون‬ ‫در جتمعات امروزی‪ ،‬جتمعات محاییت نظام بسیار پررنگ‌تر از جتمعات اعترایض‬ ‫است‪.‬عالوه بر آن بسیاری از جتمعات‪ ،‬اعتراض به یک تصممی خاص است‪ ،‬نه‬ ‫اعتراض به اصل نظام‪.‬گاهی در اعتراضات صنیف چهره‌هایی دیده می‌شوند که‬  ‫خودشان از رزمندگان دوران جنگ بوده‌اند‪.‬خب روشن است که این‌ها درصدد‬ ‫اعتراض به اصل نظام نیستند‪ ،‬درحایل‌که در جتمعات عظمی انقالب اسالمی در‬ ‫سال ‪ ،57‬شعارها‪ ،‬شعارهای اعترایض به اصل رژ می بود‪ ،‬چراکه مردم به رهبری‬ ‫امام مخیین؟هر؟ و با انگیزه جانشیین یک ایدئولوژی جایگز ین به میدان آمده‬ ‫بودند و چون این هدف را مقدس و اهلی می‌دانستند‪ ،‬سخت‌تر ین شکنجه‌ها و‬ ‫رنج تبعید و مانند آن را حتمل می‌کردند‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫آچنه برخی از افراد را در حماسبه دقیق حجم اعتراضات دچار اشتباه می‌کند حباب‌‬ ‫رسانه‌ای است‪.‬یعین یک تفکر مشخص شکل گرفته در یک فضای خاص‪ ،‬در‬ ‫بر مدار امید‬ ‫فضای جمازی حضور دارند و این دیدگاه اقلییت که در آن غرق هستند را اکثر یت‬ ‫حقییق جامعه می‌پندارند‪.‬درحایل‌که در فضای جمازی یک نفر می‌تواند با کاربری‬ ‫های خمتلف به‌اندازه صدها نفر اعالم نظر کند و برخی نوجوانان و جوانان را که در‬ ‫سواد رسانه و حتلیل‌های رسانه‌ای قدرت کایف ندارند دچار حماسبات غلط کند‪.‬‬ ‫درحایل‌که مالک درست برای سنجش بسیج عمومی‪ ،‬فضای حقییق جامعه است‬ ‫که هر کسی فقط می‌تواند به ازای خود در آن حضور پیدا کند و به‌ وضوح کم مشار‬ ‫بودن معترضنی به اصل نظام در جتمعات را مشاهده کند؛ البته معترضنی اقلیت‬ ‫فعیل هم گاهی کاسیت‌ها را درست تشخیص داده‌اند اما در تشخیص مقصر اشتباه‬ ‫کرده‌اند و گمان می‌کنند با روی کار آمدن مجهوری سکوالر در ایران این مشکالت‬ ‫ل اثبات نیست‪.‬عالوه بر آن این افراد‪،‬‬ ‫خنواهد بود‪ ،‬درحایل‌که این امر هرگز قاب ‌‬ ‫دربــاره سنجش نقاط قوت و خدمات این انقالب نیز اطالعات کایف ندارند و‬ ‫این امر آن‌ها را در حماسباتشان دچار اشتباه می‌کند که در حبث‌های آینده اشاره‬ ‫خواهد شد‪.‬‬  ‫‡حرف حساب اعتراضات پیاده شدن قانون اساسی‬ ‫است‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪8.‬ا گــر اجــازه راهپیمایی نمی دهید پس چــرا قانون اساسی اصــل ‪27‬‬ ‫دارد؟‬ ‫‪32‬‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫آزادی اجتماعات ازمجله آزادی‌های اسایس بشری و حیق طبیعی است که به هر‬ ‫فرد این توانایی را می‌دهد تا در تعینی سرنوشت سیایس و اجتماعی جامعه خو یش‬ ‫تاثیر بگذارد و بتواند مطالبات و سخنان خود را با سایر افراد در اجتماعات به‬ ‫‪1‬‬ ‫گوش زمامداران برساند‪.‬‬ ‫آزادی اجتماعات ازمجله آزادی‌ه ــایی است که در اکثر قواننی اســایس کشورها‬ ‫به‌عنوان حقوق اسایس ملت‪ ،‬تضمنی‌کننده سایر آزادی‌ها و مانعی برای جلوگیری‬ ‫از خودکامگی احتمایل حکومت‌ها است‪.‬با توجه به حمدودیت‌های رژ می هپلوی‬ ‫در اعطای آزادی‌ها و اجتماعات سیایس و اجتماعی‪ ،‬قانو ن‌گذار به دنبال حفظ‬ ‫حق عمومی در بیان نظرات اجتماعی بوده است‪.‬بر این اساس قانون اسایس‬ ‫ایران‪ ،‬آزادی اجتماعات را در اصل ‪ 27‬قانون اسایس مجهوری اسالمی ایران به‬ ‫رمسیت شناخته است‪.‬بنابراین اصل «تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها‪ ،‬بدون‬ ‫محل سالح‪ ،‬به‌شرط آنکه خمل به مباین اسالم نباشد آزاد است»‪.‬‬ ‫در مــورد این اصل قانون اســایس ســؤاالت و اهبامایت دربــاره ابــزار حقویق کسب‬ ‫‪.1‬ر ‪.‬ک‪« :‬چالش‌های آزادی اجتماعات در سیستم حقوقی ایران در پرتو نظام بینالمللی حقوق‬ ‫بشر »‪ ،‬رضا اسالمی‪ ،‬محمدمهدی کمالوند‪ ،‬ص ‪ ،192-188‬مجله حقوقی بینالمللی‪ /‬شماره ‪05‬‬ ‫‪/‬بهار ـ تابستان ‪.1393‬‬  ‫اج ــازه‪ ،‬قیود حاکم بر حق جتمعات‪ ،‬مقام صالح به رسیدگی وجــود دارد‪ 1،‬اما‬ ‫مهم‌تر ین شهبه در مورد ضرورت کسب اجازه قبل از برگزاری جتمع است که برخی‬ ‫معتقدند با مطلق بودن این اصل منافات دارد‪.‬برای حل این چالش توجه به‬ ‫موارد ز یر مناسب است‪:‬‬ ‫‪.1‬سیستم‌های حقوقی دربـ ــاره اج ــرا یــا اع ـمــال مـحــدودیــت آزادی اجــتــمــاعــات و‬ ‫تشکیالت‪ - ،‬ازجمله لزوم یا عدم لزوم کسب مجوز‪ -‬به سه دسته هستند‪:‬‬ ‫‪33‬‬ ‫٭سیستم پیش‌بینی اجــازه (پیشینی)‪ :‬در این سیستم قبل از اجتماع باید از یک‬ ‫مرجع یا مقام خاص کسب اجازه کرد‪.‬‬ ‫بر مدار امید‬ ‫٭سیستم اطالع قبلی‪ :‬باید مراجع مربوط را قبل از اجتماعات مطلع کرد‪.‬این سیستم‬ ‫اعالمی است و کسب اجازه نیست‪.‬‬ ‫٭سیستم تعقیب پسینی‪ :‬در این سیستم اجازه یا اطالع الزم نیست؛ ولی در صورت‬ ‫ضرر رساندن به دیگران یا عدم رعایت قانون‪ ،‬قابل‌پیگرد است‪.‬‬ ‫در مهــه کــشــورهــا یکی از حمــدودی ـت‌هــای فــوق اج ــرا م ـی‌شــود‪.‬بــا در نظرگرفنت‬ ‫این واقعیت که بسیاری از حق‌ها و آزادی‌هــا مطلق نبوده و در جوامع خمتلف‬ ‫حمدودیت‌هایی دارند‪ ،‬آزادی اجتماعات نیز با حمدودیت‌هایی ازمجله مساملت‌آمیز‬ ‫بودن‪ 2‬روبه‌روست‪.‬مهچننی اطالع دادن جهت برگزاری اجتماعات یا اخذ جموز از‬ ‫‪3‬‬ ‫دیگر چالش‌ها و موانعی است که در این آزادی برای افراد متصور است‪.‬‬ ‫‪.1‬ر‪.‬ک‪ :‬بــررســی فقهی حقوقی اصــل ‪ 27‬قــانــون اســاســی در پــرتــو طــرح تقنینی «نــحــوه بــرگــزاری‬ ‫راهپیمایی‌ها و تجمعات»‪ ،‬سید احسان رفیعی علوی‪ ،‬نشریه دانش حقوق عمومی دوره ‪،9‬‬ ‫شماره ‪( 4‬زمستان ‪)1399‬‬ ‫‪.2‬مهم‌ترین مولفه‌های مسالمت‌آمیز بــودن عبارتند از‪ :‬عدم حمل ســاح‪ ،‬منع به‌کارگیری بیان‬ ‫تنفرآمیز و تحریک به خشونت‪ ،‬نقش و عملکرد پلیس در مسالمت‌آمیزبودن اجتماعات‪.‬‬ ‫‪«.3‬چالش‌های آزادی اجتماعات در سیستم حقوقی ایران در پرتو نظام بین‌المللی حقوق بشر »‪،‬‬ ‫رضا اسالمی‪ ،‬محمدمهدی کمالوند‪ ،‬ص ‪ ،222-193‬مجله حقوقی بینالمللی‪ /‬شماره ‪/ 05‬بهار ـ‬ ‫تابستان ‪.1393‬‬ ‫‪.2‬عالوه بر قوانین حقوق داخلی (ملی)‪ ،‬در اسناد بین‌المللی و قوانین داخلی کشورها‬ ‫حقوق و آزادی‌هــای افــراد مطلق و بدون قید و شرط نیست‪.‬بلکه با مؤلفه‌های‬ ‫گونا گونی چون عدم مغایرت با نظم و مصالح عمومی یا مشروط به عدم مغایرت و‬ ‫‪1‬‬ ‫تعدی به حقوق دیگران و اخالق جامعه محدود شده است‪.‬‬ ‫نظام بنی‌امللیل حقوق بشر به دولـت‌هــا بــرای آزادی اجتماعات بــرای اعمال‬ ‫حمدودیت‌های اداری و خبشنامه‌ای از طر یق هنادهای اجــرایی ذی‌ربــط اختیار‬ ‫ت دیگر یکی از و یژگی‌های خاص آزادی اجتماعات‪ ،‬اعمال‬ ‫داده است؛ به‌عبار ‌‬ ‫‪34‬‬ ‫تصمیمات اداری و خبشنامه‌های دستگاه‌های اجــرایی مربوطه مبین بر اعمال‬ ‫بر مدار امید‬ ‫تعدادی از حمدودیت‌ها در اجــرای این آزادی است‪.‬به مهنی دلیل یکی از این‬ ‫‪2‬‬ ‫حمدودیت‌های قانوین اطالع‌رساین و اخذ جموز برای برگزاری اجتماعات است‪.‬‬ ‫اگر چه بر اساس منت اصل ‪ 27‬قانون اسایس‪ ،‬به شرط عدم محل سالح و خمل‬ ‫نبودن به مباین اسالم‪،‬تشکیل اجتماعات جموز الزم ندارد اما سیسمت حقویق و در‬ ‫رأس آن جملس باید با مراجعه به این اصل‪ ،‬قانون جامعی راجع به اجتماعات‬ ‫تدو ین می‌منود‪.‬با تصو یب قانون فعالیت احزاب‪ ،‬مجعیت‌ها‪ ،‬اجنمن‌های سیایس‬ ‫و صنیف و اجنمن‌های اسالمی یا اقلیت‌های دیین و آینی‌نامه اجرایی آن قانو ن‌گذار‬ ‫عادی‪ ،‬قیود و حمدودیت‌هایی را بر آزادی اجتماعات افزود که افزون بر اصل ‪27‬‬ ‫بود که مهم‌تر ین آن لزوم کسب اجازه و جموز برای جتمعات است‪.‬‬ ‫‪.3‬در قانون اساسی ایران‪ ،‬برای تشکیل اجتماعات موقتی یا عمومی‪ ،‬دو شرط «عدم‬ ‫‪.1‬برای مطالعه بیشتر در این مورد ر‪.‬ک‪:‬‬ ‫‪Michael Hamilton, “Freedom of Assembly; Consequential Harms and the Rule of Law:‬‬ ‫‪Liberty- Limiting Principles in the Context of Transition”, Oxford Journal of Legal‬‬ ‫‪.‬ـ ‪Studies, vol. 27, Issue 1, Spring 2007, pp. 75 100‬‬ ‫‪O’Dowd, John, “Pilate’s Paramount Duty: Constitutional ‘Reasonableness’ and the‬‬ ‫‪Restriction of Freedom of Speech and Assembly”, in S. Khilnani, V. Raghavan, and A.‬‬ ‫‪Thiruvengadam, eds. Comparative Constitutionalism in South Asia, Oxford University‬‬ ‫‪Press, India, 2010.‬‬ ‫‪«.2‬چالش‌های آزادی اجتماعات در سیستم حقوقی ایران در پرتو نظام بین‌المللی حقوق بشر »‪،‬‬ ‫رضا اسالمی‪ ،‬محمدمهدی کمالوند‪ ،‬ص ‪.204‬‬  ‫حمل سالح» و «عدم اخالل به مبانی اسالم» ضروری است‪.‬شاید به همین دلیل‬ ‫باشد که با وجود عدم تصریح قانون اساسی به ضرورت اطالع وزارت کشور‪ ،‬این‬ ‫امر برای تشکیل راهپیمایی که روشن‌ترین مصداق تشکیل اجتماعات موقتی در‬ ‫‪1‬‬ ‫کشور ماست الزامی بیان شده است تا بر حصول این دو شرط نظارت شود‪.‬‬ ‫این اجتماعات و تظاهرات با توجه به اوضاع و احوال حاکم ممکن است حالت‬ ‫اعترایض داشته باشد و موجب اخــال در نظم عمومی شــود‪.‬به مهنی جهت‬ ‫‪35‬‬ ‫برگزاری مساملت‌آمیز این اجتماعات به‌وضوح درک می‌شود‪.‬از طرف دیگر ممکن‬ ‫است القائات اجتماع‌کنندگان که بر حمور یک عقیده و تفکر مشترک گرد هم‬ ‫بر مدار امید‬ ‫آمده‌اند‪ ،‬بر افکار عمومی تأثیرات منیف وارد کند‪.‬‬ ‫ایــراد دیگری که در مــورد ایــن اصــل گرفته می‌شود ایــن اســت که ایــن حق تهنا‬ ‫برای گروه‌های شامل این قانون در نظر گرفته شده است و سایر افراد منی‌توانند‬ ‫درخــواســت جمــوز منــوده و اجتماعی تشکیل دهند و تهنا گــروه‌هــای رمســی‪ ،‬حق‬ ‫درخواست و تشکیل جتمع یا راهپیمایی دارند‪.‬‬ ‫هرچند اصل ‪ 27‬با قید مطلق است ویل مراجعه به منت سایر اصول قانون اسایس‬ ‫این اصل را مقید تفسیر می‌کند‪.‬بر این اساس اصل ‪ 27‬قانون اسایس در خصوص‬ ‫آزادی اجتماعات تهنا در مورد احــزاب و مجعیت‌های شناسایی شده در اصل ‪26‬‬ ‫مورد پذیرش است؛ بنابراین اگر احزاب و تشکل‌های سیایس و صنیف با مباین قانوین‬ ‫تشکیل شده باشند‪ ،‬می‌توانند نسبت به برگزاری اجتماعات اقدام کنند‪.‬‬ ‫با استناد به قواننی عادی یا اسایس بسیاری از کشورها‪،‬اساسا دعوت به راهپیمایی‬ ‫و جتمعات‪،‬توسط احزاب‪ ،‬اصناف و اشخاص حقویق امکان دارد ‪ 2‬حیت در برخی از‬ ‫‪3‬‬ ‫قواننی اسایس جهان این جتمعات تهنا در سایه آزادی اجنمن‌ها پذیرفته شده است‪.‬‬ ‫‪«.1‬آزادی تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها در پرتو اصل ‪ 27‬قانون اساسی ایــران»‪ ،‬عبدالرضا‬ ‫علیزاده‪ ،‬ریحانه صالحی‪ ،‬ص ‪ ،162-127‬حقوق اسالمی‪ ،‬شماره ‪ ،52‬بهار ‪.1396‬‬ ‫‪2. Venice Commission and OSCE/ODIHR, Guidelines on Freedom of Peaceful Assembly‬‬ ‫‪(2nd edition) 2010, p49.‬‬ ‫‪3. Constitution of Russia, Article 30: Adopted at National Voting on December 12, 1993.‬‬ ‫در پایان ذکر این نکته الزم است که تابه‌حال دولت‌ها عزمی برای اجرای اصل‬ ‫‪ 27‬نداشته‌اند‪.‬ویل مدیر کل امور سیایس وزارت کشوردولت سیزدهم در تار یخ ‪15‬‬ ‫هبمن ‪ 1401‬اعالم کرد‪ :‬طبق اصل ‪ ۲۷‬قانون اسایس مجهوری اسالمی ایران تشکیل‬ ‫اجتماعات و راهپیمایی‌ها‪ ،‬بدون محل سالح‪ ،‬به‌شرط آن‌که خمل به مباین اسالم‬ ‫نباشد آزاد است؛ اما در اجرا دستورالعمل مشخصی وجود ندارد به مهنی دلیل‬ ‫وزارت کشور این موضوع را پیگیری کرد و دستورالعمیل برای برگزاری جتمعات‬ ‫قانوین هتیه شد‪.‬در این دستورالعمل باید مرجع صدور جموز و کسی که جموز را‬ ‫‪36‬‬ ‫در یافت می‌کند مهچننی تأمنی‌کننده نظم و امنیت مراسم و وظایف دستگاه‌های‬ ‫بر مدار امید‬ ‫‪1‬‬ ‫امنییت و انتظامی برای برگزاری این مرامسات مشخص شود‪.‬‬ ‫‡مفهوم اعتراض را بشناس‬ ‫پرسش‪:‬‬ ‫‪9.‬حاال که می گویی این نظام مقبولیت دارد پس این اعتراضات نشانه‬ ‫چیست؟‬ ‫پاسخ‪:‬‬ ‫‡هر اعتراضی نشانه عدم مقبولیت نیست‬ ‫در طول تار یخ شاید نتوان حکومیت را یافت که علیه آن اعترایض صورت نگرفته‬ ‫باشد‪ ،‬به حکومت‌های دیکتاتوری ‪-‬که یک شخص طبق میل خودش بر مردم‬ ‫حکومت می‌کند ‪-‬تا حکومت معصومنی ‪-‬که کامل‌تر ین انسان‌ها طبق خواست‬ ‫و اراده اهلــی بر مــردم حکومت کــرده‌انــد اعتراض‌هایی شــده اســت ؛ بنابراین اگر‬ ‫ً‬ ‫اعتراضات به‌منزله عدم مقبولیت یک نظام معین شود اساسا در گذشته و در آینده‬ ‫‪1. https://dolat.ir/detail/405295.‬‬  ‫حکومیت نیست که مقبولیت مردمی نداشته باشد