Wprowadzenie do Makroekonomii - Rachunek Dochodu Narodowego PDF

# Podręczniki - Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia. Makroekonomia. Wydanie III, PWE, Warszawa 2003 i nowsze. - Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia. Tom 2, PWN, Warszawa 2004 i nowsze. - Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2014. - Kwell...

# Podręczniki - Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia. Makroekonomia. Wydanie III, PWE, Warszawa 2003 i nowsze. - Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia. Tom 2, PWN, Warszawa 2004 i nowsze. - Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2014. - Kwella E., Teoria Makroekonomii. Tom 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002. # Sylabus 1. Wprowadzenie do makroekonomi 2. Rachunek dochodu narodowego 3. Konsumpcjan i finwestycje. Keynesowski model równowagi 4. Budżet państwa i dług publiczny 5. Polityka budżetowa 6. Pieniądz i bankowość komercyjna 7. Bank centralny i polityka pieniężna 8. Zatrudnienie i bezrobocic 9. Inflacja 10. Niewidzialna ręka rynku - klasyczny model funkcjonowania gospodarki # Ekonomia - gr. oikos - dom - gr. nomos - prawo - Ksenofont (V/IV w.p.n.e.) - Wiedza o prawach rządzących gospodarstwem domowym # Ekonomia jako dyscyplina naukowa - Adam Smith - ,,Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów" (1776) albo „Bogactwo narodów" - ekonomia klasyczna - liberalizm gospodarczy - ,,niewidzialna ręka rynku" # Przykład definicji ekonomii Ekonomia to nauka o dokonywaniu wyborów. Bada, w jaki sposób ludzie dobierają ograniczone zasoby, aby wytwarzać dobra. # John Maynard Keynes - Autor książki pt. „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza (1936)" - Zwolennik interwencjonizmu państwowego - W latach 30. XX w. pojawił się wyraźny podział na mikroekonomię i makroekonomię. # Mikroekonomia a makroekonomia - Mikroekonomia bada poszczególne rynki, zachowania przedsiębiorstw, gospodarstw domowych. - Makroekonomia bada zachowania gospodarki traktowanej jako całość. Przedmiot zainteresowań makroekonomii to m.in. PKB, inflacja, bezrobocie. # Ekonomia pozytywna a ekonomia normatywna - Ekonomia pozytywna zajmuje się opisywaniem stanu rzeczy. (Jak jest?) Stopa inflacji wynosi 4%. - Ekonomia normatywna - sądy wartościujące, ocena stanu rzeczy. (Jak być powinno?/ Co jest dobre, co jest złe?) Stopa inflacji powinna wynosić 2,5%. # Zasoby (czynniki produkcji/czynniki wytwórcze) - Ziemia - grunty i zasoby naturalne - Praca - Kapitał (fizyczny) – dobra trwałe, np. maszyny, budynki - Niektórzy dodają organizację, przedsiębiorczość. - Zasoby są wykorzystywane do wytwarzania dóbr. - Dobra (towary, usługi) służą zaspokajaniu potrzeb. - Zasoby są ograniczone, a potrzeby nieograniczone. # Główne cele makroekonomiczne - wysoki, rosnący poziom produkcji - wysoki poziom zatrudnienia, niski poziom bezrobocia - stabilny poziom cen - stabilny kurs waluty, zbilansowanie eksportu i importu # Narzędzia makroekonomii - polityka fiskalna (rządu) - polityka monetarna (banku centralnego) - polityka dochodowa (bezpośrednia kontrola cen i płac) - polityka w zakresie handlu zagranicznego, polityka kursowa # Zagregowany popyt (AD) - Zagregowany popyt (łączny popyt, popyt globalny) to zależność między całkowitą ilością towarów i usług, jaką gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd chcą nabyć, a ogólnym poziomem cen. # Składniki zagregowanego popytu: - wydatki konsumpcyjne (C) - wydatki inwestycyjne (I) - wydatki rządowe/ państwowe (G) - eksport netto (nX), czyli eksport minus import # Determinanty zagregowanego popytu - dochody ludności - oczekiwania (np. dotyczące dochodów) - polityka gospodarcza państwa (fiskalna, monetarna) # Determinanty wzrostu zagregowanego popytu - wzrost dochodów ludności - oczekiwania (np. dotyczące wzrostu dochodów) - ekspansywna polityka państwa (fiskalna, monetarna). # Zagregowana podaż (AS) - Zagregowana podaż (łączna podaż, podaż globalna) to zależność pomiędzy całkowitą wielkością produkcji (realnym PKB), jaką wszyscy producenci chcą zaoferować, a ogólnym poziomem cen. # Determinanty zagregowanej podaży: - rozmiary zasobów - technologia - koszty zasobów - regulacje państwa # Równowaga makroekonomiczna The image depicts an upward sloping aggregate supply (AS) curve and a downwards sloping aggregate demand (AD) curve. Both curves intersect at point E, representing the equilibrium with YE being the real GDP and PE being the general price level. # Model ruchu okrężnego - przedstawia przepływ strumieni rzeczowych i pieniężnych między różnymi podmiotami (np. gospodarstwami domowymi i przedsiębiorstwami). # Założenia: 1. gospodarka zamknięta (brak eksportu i importu), 2. gospodarka bez państwa (rządu), 3. gospodarstwa domowe są właścicielami zasobów, 4. gospodarstwa domowe wydatkują cały dochód. The image depicts a circular flow model where households supply factors of production to firms in exchange for income and firms supply goods & services to households in exchange for expenditures. # Ruch okrężny - Po uchyleniu założeń wystąpią odpływy i dopływy do ruchu okrężnego. - **Odpływy:** - S - oszczędności - T - podatki - Im - import - **Dopływy:** - I - inwestycje - G - wydatki państwowe - Ex - eksport - **S+T+Im = I+G+Ex (suma odpływów = suma dopływów)** # Produkt krajowy brutto - PKB - wartość towarów i usług wytworzonych w jakimś okresie (w kwartale, w roku) przez czynniki wytwórcze położone na terenie danego kraju - niezależnie od tego, czy czynniki te są własnością rodzimego czy obcego kapitału. # Metody liczenia PKB: - wydatkowa, - dochodowa, - sumowania wartości dodanych. # Metoda wydatkowa - Suma wydatków na towary i usługi gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, państwa i cudzoziemców. - Y(PKB) = C + I + G +nX - C - wydatki konsumpcyjne - I - wydatki inwestycyjne - G - wydatki państwowe - nX - eksport netto (eksport minus import) # Konsumpcja - to wydatki gospodarstw domowych na żywność, ubrania, paliwo, pralki, telewizory, usługi kosmetyczne, usługi medyczne itp. # Inwestycje - to wydatki przedsiębiorstw na budowle, budynki i ich wyposażenie, maszyny, urządzenia, środki transportu oraz wydatki na budowę nowych domów, bloków mieszkalnych. - Do inwestycji zaliczana jest też zmiana stanu zapasów (wzrost poziomu zapasów - wartość dodatnia, spadek - wartość ujemna). - **Zmiana stanu zapasów w danym okresie = stan zapasów na koniec okresu minus stan zapasów na początek okresu** # Inwestycje - W PKB uwzględnia się inwestycje brutto. - **Ibrutto - amortyzacja = Inetto** - Amortyzacja odzwierciedla wartość zużycia kapitału. - Wartość inwestycji netto odzwierciedla zmianę stanu kapitału. - Dodatnia wartość inwestycji netto oznacza wzrost zasobu kapitału, a ujemna - spadek. - Lokata środków pieniężnych w postaci depozytu bankowego, obligacji, akcji nie jest inwestycją będącą składnikiem PKB. # Wydatki państwowe - Wydatki państwowe (G) – wydatki na towary i usługi dokonywane przez państwo na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym. - Mogą dotyczyć edukacji, dróg, obrony narodowej. - Do tych wydatków nie zaliczamy zasiłków, stypendiów, emerytur, rent, czyli tzw. płatności transferowych. # Dobra finalne a dobra pośrednie - **Dobra finalne** - towary i usługi nabywane przez ostatecznych użytkowników (czyli nie w celu dalszego przetwarzania czy odsprzedaży). - **Dobra pośrednie** - nabywane w celu dalszego przetwarzania bądź sprzedaży. - PKB jest wartością wytworzonych dóbr finalnych. # Metoda dochodowa - W celu policzenia wartości produkcji metodą dochodową dodajemy wynagrodzenia czynników wytwórczych pod postacią: - renty (gruntowej), - płacy, - zysku, - dywidendy, - procentu. # Wartość dodana - Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku danego etapu przetwarzania The image depicts a table showing the value added by various stages of production in making bread. # Nominalny PKB a realny PKB - **Nominalny PKB**- mierzony w cenach bieżących (zmiennych), jakie występowały w okresie wytwarzania dóbr. - **Realny PKB** - mierzony w cenach stałych z roku bazowego. - Deflator PKB to stosunek nominalnego PKB do realnego PKB. # Nominalny PKB Polski - 1990 r. - 59,0 mld zł - 1991 r. - 85,1 mld zł Źródło: World Economic Outlook Database, 10.2018, www.imf.org (dostęp: 27.02.2019). - 2023 r. - 3.410,1 mld zł Źródło: GUS, 29.08.2024 г. - Zmiany nominalnego PKB są skutkiem zmian cen i realnego PKB. Co jakiś czas urzędy statystyczne zmieniają metodykę szacowania PKB. # Pozostałe wskaźniki - **Produkt narodowy brutto (PNB)** – wartość całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki wytwórcze. - PNB to PKB powiększony o dochody netto z tytułu własności za granicą. - **Dochody netto z tytułu własności za granicą** to różnica między dochodami podmiotów krajowych pochodzącymi z zagranicy z tytułu własności a dochodami wypłacanymi podmiotom obcych państw z tytułu własności w danym kraju. # Pozostałe wskaźniki - **Produkt narodowy netto (PNN)** - **PNN = PNB- amortyzacja** (W rachunku dochodu narodowego, aby z miary brutto przejść na miarę netto, trzeba odjąć amortyzację.) - **Dochód narodowy (DN)** - **DN = PNN - podatki pośrednie** # PKB w cenach bieżących za 2022 r. (w mld USD) 1. Stany Zjednoczone 2. Chiny 3. Japonia 25.463 17.886 4.238 Źródło: World Economic Outlook Database, 10.2023, www.imf.org (dostęp: 14.10.2023). # PKB wg parytetu siły nabywczej za 2022 r. (w mld dolarów międzynarodowych) 1. Chiny 2. Stany Zjednoczone 3. Indie 30.217 25.463 11.901 Źródło: World Economic Outlook Database, 10.2023, www.imf.org (dostęp: 14.10.2023). # PKB per capita wg parytetu siły nabywczej za 2022 r. (w dolarach międzynarodowych) - Luksemburg - 141.333 - Irlandia - 132.359 - Singapur - 127.563 - Katar - 109.160 - Stany Zjednoczone - 76.343 - Polska - 43.624 - Chiny - 21.404 - Indie - 8.398 Źródło: World Economic Outlook Database, 10.2023, www.imf.org (dostęp: 14.10.2023). # PKB per capita wg parytetu siły nabywczej za 2022 r., EU-27 = 100 The image depicts a table showing the GDP per capita in various countries, with EU-27 as the benchmark at 100. # PKB Polski w cenach bieżących za 2023 r.: - 3.410,1 mld zł (dane GUS z 29.08.2024 r.) # Zmiana realnego PKB Polski 2023/2022 - +0,2% # Zmiana realnego PKB Polski 2022/2021 - +5,6% (wzrost gospodarczy)