Nörotransmitterler ve Reseptörler Quizi

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Glutamatın etkisi nedir?

Güçlü eksitatör etki (correct)

Zayıf eksitatör etki

Analjezik etki

Güçlü inhibitör etki

Glutamat hangi tür reseptörlere bağlanabilir?

Sadece GPCR reseptörleri

İyonotrop ve metabotrop reseptörler (correct)

Sadece iyonotrop reseptörleri

Sadece ligand-kapılı kanallar

Aşağıdakilerden hangisi glutamatın bağlı olduğu reseptör türlerinden biridir?

Beta reseptörü

Serotonin reseptörü

NMDA reseptörü (correct)

Dopamin reseptörü

Non-NMDA reseptörleri hangi tür reseptörlerdir?

AMPA ve kainik asit reseptörleri Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi nörotrofinler arasında yer almaz?

Nöronal büyüme faktörü Signup and view all the answers

Glutamatın reseptörleri arasında hangi tür reseptör yoktur?

Vasküler reseptör Signup and view all the answers

Hangi faktörler nöropoietik olarak tanımlanır?

Nöropoietik faktörler Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi steroid hormonlar veya nörosteroidler olarak tanımlanamaz?

İnsülin Signup and view all the answers

Nörotrofik faktörlerin hangi özelliği doğrudur?

Hücre içi sinyal iletimini destekler Signup and view all the answers

Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlış bir bilgi içerir?

Eikozanoidler, steroid hormonlar sınıfına girer. Signup and view all the answers

5HT1f reseptörü ile ilişkili ilaç hangisidir?

Naratriptan Signup and view all the answers

5HT2A reseptörü hangi alt tip ile Gq proteinine bağlıdır?

5HT2A Signup and view all the answers

Aşağıdaki bölgelerden hangisi 5HT1f reseptörünün bulunduğu yerlerden biridir?

Dorsal raphe Signup and view all the answers

5HT reseptörleri toplamda kaç alt tipten oluşmaktadır?

14 Signup and view all the answers

Hangi kimyasal madde 5HT2A reseptörü ile ilişkilidir?

DOB Signup and view all the answers

Habenula ile hangi bölge ilişkilidir?

Hipokampal CA1 Signup and view all the answers

Aşağıdaki ilaçlardan hangisi 5HT6 reseptörleri ile ilişkili değildir?

Bromokriptin Signup and view all the answers

Hangi seçenek, hipokampusta bulunan bir bileşeni tanımlamaz?

Norepinefrin Signup and view all the answers

Hangi ilaç, 5HT ile etkileşimde bulunan bir bileşen değildir?

Bromokriptin Signup and view all the answers

Striatum ile hangi reseptör de ilişkilidir?

5HT6 Signup and view all the answers

Asetilkolin hangi bölgelerde etkili olan bir nörotransmitterdir?

Otonom gangliyon, adrenal bez ve merkezi sinir sistemi Signup and view all the answers

Muskarinik Asetilkolin reseptörleri hangileri arasında bulunur?

M1, M3, M4 ve M5 Signup and view all the answers

Glutamat eksitotoksisitesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Glutamatın aşırı salınımı hücre ölümüne yol açabilir. Signup and view all the answers

Asetilkolinin etkisi sırasında hangi iyonlar önemli rol oynar?

Na+ ve Ca2+ Signup and view all the answers

Asetilkolinin aktivasyonunda hangi reseptör tipi departman değiştirmektedir?

Nikotinik reseptörler Signup and view all the answers

MSS'de hangi tür farmakolojik etkiler bulunur?

Seçici depresyon ve eksitasyon etkileri Signup and view all the answers

Aşağıdaki ilaçlardan hangisi MSS üzerinde baskılayıcı etkileri aditif olarak artırabilir?

Barbiturat ve benzodiazepin kombinasyonu Signup and view all the answers

Parkinson hastalığında hangi ilaç kombinasyonu yaygın olarak kullanılır?

Antikolinerjik + levodopa Signup and view all the answers

MSS'deki ilaçların hangi özelliği, farklı sınıflardaki ilaçların birlikte kullanımı ile ilgili potansiyel tehlikeler oluşturur?

Aditif ve antagonistik etkiler Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi MSS üzerinde belirgin etkisi olan ilaçlardan biri değildir?

Antihistaminikler Signup and view all the answers

Study Notes

Merkezi Sinir Sistemi Nörotransmisyonu

Nöronlar; işlev, konum, nörotransmiter özellikleri ve reseptör tipleri ile sınıflandırılır.
Destek hücreleri; makroglia, mikroglia, vasküler öğeler, beyin omurilik sıvısı (BOS) oluşturan ve beyin içi ventriküler sistemde koroid pleksus hücreleri ve meninksleri içerir.
Kan-beyin bariyeri (KBB); plazmadan beyne geçiş hızını kontrol eder. Lipofilik moleküller KBB'yi aşabilir. Serebral iskemi ve enflamasyon KBB'nin MSS'ne geçişi üzerinde etkisini arttırır.
Nöropsikofarmakolojide temel görüş; ilaçlar özgül nörotransmiter (NT) veya kanal etkinliğini etkiler.
Merkezi etki gösteren ilaçların hedefleri; iyon kanalları, NT reseptörleri, taşıma proteinleri (NAT, DAT ve SERT) ve NT paketleyicileridir (VMAT2).
Geri-alım inhibisyonu, nörotransmiter konsantrasyonunu ve süreini etkiler. Veziküler depolanma inhibisyonu, NT salınımını etkiler.
Birçok ilaç ve nörotransmiter, tanımlanmış nöronal makromoleküller üzerinde etki eder.
İyon kanalları; sinir hücrelerinin elektriksel uyarılabilirliğini etkiler. Na+, K+, Ca2+ ve Cl- anyon akımını farklı iyon kanalları sağlar. TRP ve CNG iyon kanalları da bulunmaktadır, CNG duyusal iletimlerde (koku reseptörleri ve fotoreseptörler) rol oynar. Hiperpolarizasyonla aktive olan HCN kanalları da vardır.
Transmembran reseptör sistemleri; nörotransmiter ve nörohormonlarla etkileşir.
Hücre içi sinyal iletimi ve sinaptik iletim; nörotransmiterler, nörohormonlar, nöromodülatörler ve nörotropik faktörler katılır.
Nörohormonlar; ön ve arka hipofizden çeşitli hormonlar ve salıverici faktörler salgılar. Hormonlar ipotalamik-adenohipofizer portal dolaşıma ön hipofizden trofik hormonların salınımını düzenler. Diğer hipotalamik sinir hücreleri, OT ve vazopressin gibi peptidleri sistemik dolaşıma salar.
Nöromodülatörler; sinaps dışı etki gösterir (örneğin CO ve amonyak). Steroid hormonlar, nörosteroidler, Adenozin ve diğer pürinler, eikozanoidler ve NO nöromodülatör veya nörotransmiter rol oynarlar.
Nörotropik faktörler; MSS'de farklı hücreler tarafından üretilir. 7 kategoriye ayrılır:
- Klasik nörotrofinler (NGF, BDNF)
- Nöropoietik faktörler (IL,..)
- Epidermal büyüme faktörü, TGF-α ve β, gliyal hücre kaynaklı nörotrofik faktör, ve aktivin A gibi büyüme faktörleri.
- Fibroblast büyüme faktörü
- İnsülin benzeri büyüme faktörü
- Trombosit kaynaklı büyüme faktörü
- Akson rehberlik molekülleri.
Nörotransmiter salınımı, etkisi ve inaktivasyonu mekanizmaları açıklanır.

Merkezi Nörotransmiterler

Amino asit yapılar: Glutamat ve aspartat gibi dikarboksilik aminoasitler eksitasyon, GABA, glisin, β-alanin ve taurin gibi monokarboksilik aminoasitler inhibisyondan sorumludur. Muscimol, baklofen, bikukulinin ve pikrotoksin GABA reseptör antagonistleridir. GABA-saklofen gibi başka GABA antagonistleri de vardır.
GABA: GABA_A ligand-kapılı Cl- iyon kanalı, GABA_B metabotropik reseptördür ve GABA_C transmiter-kapılı Cl- kanalıdır. GABA reseptörü yaygın bir hedeftir.
Glisin: Inhibitör glisin reseptörleri, GABA_A reseptörlerine benzer özellikler gösterir.
Glutamat ve aspartat: Güçlü eksitatör etki gösterirler. Glutamat reseptörleri iyonotropik veya metabotropik reseptörlerdir. Ligand-kapılı iyon kanalları (NMDA reseptörleri ve non-NMDA reseptörleri — AMPA ve kainik asit reseptörleri) bulunur. NMDA reseptörü kanal blokörleri (fensıklidin) ve agonist (ifenprodil) bulunur.
Glutamat toksisitesi hakkında bilgiler verilir.
Asetilkolin (ACh): Nikotinik ACh reseptörleri otonom gangliyonlar, adrenal bezler ve MSS'de bulunur. ACh aktivitesi Na+ depolarizasyon ve Ca2+ artışına neden olur. Muskarinik reseptörler (M1, M3 ve M5) bulunur, M2 ve M4 reseptörleri Gi/o protein ile bağlantılıdır.
Katekolaminler: Dopamin MSS'de %50'nin üzerinde bulunur ve nigrostriatal, mezokortikal/mezolimbik ve tuberoinfundibular yollarda bulunur. D1-D5 reseptörleri bulunur. DA'yı içeren yolaklar ve reseptörler şizofreni ve Parkinson hastalığının fizyopatolojisinde önemli rol oynar. Noradrenalin ve adrenalin (epinefrin) hakkında bilgiler verilir.
5-hidroksitriptamin (serotonin; 5-HT): 5 tip 5-HT reseptörünün 14 alt-tipi bulunur. 5-HT alt-tipleri farklı davranışsal etkilerine aracılık ederler.
Histamin: Adrenerjik ve fosfolipaz C (PLC) GPKR'leri.
Peptitler: Çeşitli nöropeptit örnekleri ve aileleri hakkında bilgiler verilir. (Calcitonin ailesi, hipotalamik hormonlar, nöropeptit Y ailesi, opioid peptitler, hipofiz hormonları, taşıyıcılar vs.)
Kanabinoidler: Delta-9-tetrahidrokannabinol (THC) CB1 reseptörünü, periferik sistemde CB2 reseptörünü hedef alır.
Pürinler: Adenozin, ATP, UDP, UTP; ATP adrenerjik depo veziküllerinin bileşenidir. P1 ve P2 reseptörleri bulunur. P2Y12 reseptörleri trombosit agregasyonunu inhibe eder.

Hücre İçi Sinyal İletimi ve Sinaptik İletim

Lipid medyatörler hakkında bilgiler verilir. Aşidonik asit fosfolipit hidrolizi sırasında ortaya çıkar. Reaktif düzenleyici moleküllere dönüşebilir (siklooksijenazlar, lipoksijenazlar, CYP'ler).
Nitrik oksit (NO) ve karbon monoksit (CO)
Sitokinler; doku tarafından üretilen peptidlerdir (kemokin) ve immün ve enflamatuar hücreleri interstisyel aralıklara çekerler. MSS inflamasyonunu düzenleme potansiyeli vardır. Nöronlar ve astrositler farklı sitokin ve büyüme faktörleri salgılayabilirler.

MSS'de İlaç Etkileri

MSS'de ilaç etkilerinin özgüllüğü ve nonspesifitesi; düşük konsantrasyonlarda spesifik, yüksek konsantrasyonlarda nonspesifik etkiler gösterir.
MSS'nin genel (nonspesifik) baskılayıcıları (anestezik gazlar, alkoller, hipnotik-sedatifler) — bu ilaçlar MSS'nin tüm seviyelerinde aynı etkiye sahip olmayabilir.
MSS'nin genel (nonspesifik) uyarıcıları (pentilentetrazol, metilksantinler) bulunur. Uyarı, inhibisyon veya doğrudan nöronal uyarı şeklinde olabilir.
MSS işlevlerini seçici olarak değiştirmedeki ilaçlar; depresif/uyarıcı, antikonvülsanlar, parkinson tedavisinde kullanılan ilaçlar, opioid/non-opioid analjezikler, iştah baskılayıcılar, antiemetikler, analjezik-antipiretikler, bazı stimulanlar, antidepresanlar, antimanik ve antipsikotikler, trankilizanlar, sedatif-hipnotikleri içerir.
Kombinasyonlar (örn. antikolinerjik + levodopa) ve etkileşimlerin (aditif veya antagonistik) olası tehlikeleri. Morfin gibi MSS baskılayıcı ilaçlar örnekleri verilir.

Kaynaklar

Goodman & Gilman Farmakoloji ve Tedavi El Kitabı (2. Baskı)
Goodman & Gilman Farmakolojik Tedavi Temelleri (13. baskı)
Goodman & Gilman Farmakolojik Tedavi Temelleri (12. baskı)
Mosby Farmakoloji Bellek Not Kartları (5. Baskı)
Diğer kaynaklar (örneğin, Nestler EJ, Hyman SE, Malenka RC, ed. Moleküler Nörofarmakoloji. New York: McGraw-Hill, 2009, s. 135)

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Bu quiz, glutamat ve 5HT reseptörleri hakkında sorular içermektedir. Nörotrofinler, steroid hormonlar ve ilgili faktörler hakkında bilgi edinmenizi hedeflemektedir. Glutamatın etkileri ve reseptör türleri konularında bilgi seviyenizi test edin.