Ilm-fanning Jamiyat Taraqqiyotidagi O'rni

Badiiy talqinda hayotiylik obrazlar va tasvirlar orqali ifodalanadi.

Kompilyativ talqin obyektning real holatini berkitish va mualliflikka tilyog'lamalik qilishdan iborat.

Dogmatik talqin qat'iy o'rnatilgan tushuntirish va erkin fikrlashga yo'l qo'ymaslik bilan tavsiflanadi.

<p>Ijodiy talqin obyektni zamonaviy ilmiy qarashlarga bog'lab o'rganishdan iborat.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilm o'qish va tadqiqot orqali erishiladigan bilimlar tizimini ifodalaydi, fan esa tabiat va jamiyat qonuniyatlarini ochib beradi.</p> Signup and view all the answers

<p>Taqlidiy taqlid ilmiy izlanishlarning dastlabki bosqichida avtoritetlarga taqlid qilishdir.</p> Signup and view all the answers

<p>Dogmatik talqin erkin fikrlashga yo‘l qo‘yilmasligi va qotib qolgan xulosalarni takrorlashga olib keladi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ratsional talqin aql, idrok va bilimga asoslangan izohlash usulidir.</p> Signup and view all the answers

<p>Dogmatik yondashuvdan voz kechish yangi fikrlar aytish uchun zarurdir.</p> Signup and view all the answers

<p>Badiiy talqin ilmiy talqinga estetik va adabiyotshunoslik boyliklarini kiritadi.</p> Signup and view all the answers

<p>Erkin talqin tayyor qoliplardan chiqib, bayon etish usuli sifatida yaratiladi.</p> Signup and view all the answers

<p>Transsendentallik aqlni chalg‘itib, obyektiv borlikdan chetga olib chiqadi.</p> Signup and view all the answers

<p>Irratsional yondashuv ba'zan ratsional talqinda ham uchraydi va yangi fikrlarni cheklaydi.</p> Signup and view all the answers

<p>Umumiy va farqli xususiyatlar.</p> Signup and view all the answers

<p>Tasnif arab tilidan olingan so'z bo'lib, guruhlash, sinflarga ajratish ma'nosini bildiradi.</p> Signup and view all the answers

<p>Integratsiya qilish.</p> Signup and view all the answers

<p>Tadqiqotchining mustaqil fikri, o'z yechimi va xulosalari.</p> Signup and view all the answers

<p>Anglangan voqea-hodisalarni, xususiyat va belgilarni bilish, tushuntirish, izohlab berish.</p> Signup and view all the answers

<p>Ijodiy talqin shunchaki izohlash, ijodiy tanqid esa nafaqat ijobiy, balki kamchiliklarni ham yoritadi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ijodiy, ilmiy, kompilyativ, dogmatik, ratsional, irratsional, badiiy, va erkin talqin.</p> Signup and view all the answers

<p>Matnni, asarni kengroq va chuqurroq tahlil qilish usuli.</p> Signup and view all the answers

<p>Differensiatsiya jarayoni o‘rganilayotgan obyekt xususiyatlarini boshqalardan farqlash orqali o‘rganishdir.</p> Signup and view all the answers

<p>Integratsiya jarayoni birlashtirish va bir-biriga yaqinlashtirish tushunchalarini anglatadi.</p> Signup and view all the answers

<p>XX asrda integrativ yondashuv ustuvor yo‘nalish bo‘lib qoldi.</p> Signup and view all the answers

<p>O‘quvchilarning savollari predmet va voqealarni farqlashga yordam beradi va qiziqishni rivojlantiradi.</p> Signup and view all the answers

<p>O‘qituvchi o‘quvchilarning qiziqishlarini yo‘lga solishda va mutaxassislik tanlashda muhim rol o‘ynaydi.</p> Signup and view all the answers

<p>Axborot tuzilmasini o‘rganish axborotni to‘plash va faoliyatni optimal darajada tashkillashtirish uchun zarurdir.</p> Signup and view all the answers

<p>Tadqiqotlar fanning davomiy rivojlanishini ta'minlaydi hamda muayyan sohalar haqida yangi bilimlarni keltirib chiqaradi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy shunoslik fani ilm-fanning ilmiy idrok etilishi va ilmiy o‘rganilishi haqida ma'lumot beradi.</p> Signup and view all the answers

<p>Fan jamiyatga rivojlantirish vositalarini yaratishi bilan birga ziyon keltiradigan vositalarni ham yaratishi mumkin.</p> Signup and view all the answers

<p>Ular voqealar va tushunchalar o‘rtasidagi bog‘liqliklarni, o‘xshashliklarni va farqlarni aniqlashlari lozim.</p> Signup and view all the answers

<p>Darsliklar o‘quvchilarga muayyan fanlardan tasavvur shakllantirishga yordam beradi.</p> Signup and view all the answers

<p>Bilimlar rivojining oliy darajasi yuqori tafakkur, kasbiy mahorat va axloqiy mas'uliyatni talab qiladi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilm tadqiqotlar orqali rivojlanadi, aniqlangan jihatlar va xulosalar bilan mustahkamlanadi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy tavsiflash va tasniflash obyektni ilmiy tomondan tushuntirish va tizimlashtirish maqsadida amalga oshiriladi.</p> Signup and view all the answers

<p>Kichik yoshda savollarga qiziqish bilim olish jarayonini boshlashga va rivojlantirishga yordam beradi.</p> Signup and view all the answers

<p>Olimlar ilmiy tadqiqotlar orqali jamiyatni rivojlantirishda yetakchilik qiladilar.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilm-fanni egallash voqelikni idrok etishdan boshlab, fanlarni o'qish va o'rganish jarayonida davom etadi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy tadqiqot ishlarida tajriba, kuzatish va nazariy tahlil metodlaridan foydalaniladi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy ishlarni rasmiylashtirishda maqola struktura, havolalar va ishonchli manbalarga rioya qilish zarur.</p> Signup and view all the answers

<p>Tadqiqot ishlarining natijalari statistika usullari va tajriba natijalarini tahlil qilish orqali aniqlanadi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy tavsiflash va tasniflash qurilmalar, hodisalar yoki tushunchalarni ularning xususiyatlari va o'zaro bog'lanishlariga ko'ra tasniflashdan iboratdir.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy etika ilmiy tadqiqotlarda odob-axloq qoidalarini taqdim etadi, bu esa ilmiy xolislikni ta'minlaydi.</p> Signup and view all the answers

<p>Tanlangan ilmiy sohada yangi kashfiyotlar ehtiyotkorlik bilan o'rganish va tajribalar o'tkazish orqali yuzaga keladi.</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy ishlarni aprobatsiya qilish, tanqidiy baholash va ekspertlar tomonidan ko'rib chiqish orqali amalga oshiriladi.</p> Signup and view all the answers

Oddiy savol berishdan boshlanadi, qiziqishni kuchaytiradi va asta-sekin ilmiy bilishga olib boradi.

O‘quvchilarni fan asoslari bilan tanishtiradi va qiziqishni chuqurroq o‘rganishga yo‘naltiradi.

O‘qituvchi, ota-ona va murabbiylar o‘quvchilarga yo‘l ko‘rsatuvчиlar bo‘lib, ularni ma’lum soha bo‘yicha mutaxassis bo‘lishga undashadi.

Muayян sohani tanlagan shaxs o‘sha sohada tushunchalar, hodisalar va ularning bog‘liqliklarini chuqur o‘rganishi kerak.

Darsliklar ma’lum fan haqida tushuncha shakllantirishga yordam beradi va shu fan sohasidagi asosiy ma’lumotlarni taqdim etadi.

Fanni rivojlantirish uchun noma’lum jihatlarni tadqiq qilish va yangi bilimlarni topish muhimdir.

Ta’lim va tadqiqotlar orqali olingan bilimlar natijasida ilm, ilmiy bilimlar yuzaga keladi.

Ilm yo‘lidan yetgan va ilm sohasida faoliyat yuritadigan odamlar olimlar deb ataladi.

Ilmiy tadqiqotlarni olib borish jarayonida bilim olish, ilmiy yangiliklarni izlash va ularni kashf etishdan boshlanadi. Ilm-fanni egallash, ilmiy bilishni chuqurlashtirishga qaratilgan faoliyat.

Ob’ektiv ravishda to‘plangan ma’lumotlarni tizimlashtirish, guruhlashtirish va ular orasidagi bog‘lanishlarni aniqlash orqali ilmiy ma’lumotlarni tushunarli qilish va tushuntirish jarayoni.

Ilmiy tadqiqot natijalarini ekspertlar tomonidan baholash va ularning to‘g‘riligini tekshirish. Tadqiqotlarning aniqligi, mantiqiyligi va ishonchliligi baholanadi.

Tadqiqot natijalarini hujjatlashtirish, yozish va rasmiylashtirish. Ilmiy natijalarni aniq, tushunarli va tizimli tarzda yozib, ularning to‘g‘riligini tasdiqlovchi dalillar bilan ta’minlash.

Ilmiy tadqiqotda e’tiborga olinadigan qoidalar va an’analar. Ilmiy halollik, ob’ektivlik, aniqlik, tekshiruvchanlik va boshqa qoidalarga rioya qilish.

Voqelikni idrok etish, atrof-muhitni o‘rganish, qiziqqan soha bo‘yicha fanlarni o‘qib-o‘rganish orqali bilim olish jarayoni.

Yangiliklarni kashf etish, ilmiy bilimlarni chuqurlashtirish va voqelik haqidagi ob’ektiv bilimlarni egallashga qaratilgan faoliyat.

Ilmiy izlanishlarni amalga oshirish, yangi bilimlarni kashf etish va ilmiy bilimlarni o‘zlashtirish jarayoni.

Ilmiy bilimlarni olish jarayonida yangi g‘oyalar, tushunchalar, tizimlarni yaratishni anglatadi. Ob'ekt xususiyatlarini aniqlash va boshqalardan farqlash orqali amalga oshiriladi.

Ilmiy bilimlarni tizimlashtirish, bir-biriga bog'lash va umumiy xulosa chiqarish jarayonini anglatadi. O'xshashliklarni topish va birlashtirish orqali amalga oshiriladi.

Ilmiy bilimlarni olish jarayonini tashkillashtirish va samaradorligini oshirish uchun muhim vosita. Axborotni to'plash, saqlash va qayta ishlashni osonlashtiradi.

Ilm-fanning o‘ziga xos xususiyatlarini, rivojlanish qonunlarini va turlarini o‘rganadigan fan. Ilmni ilm sifatida o‘rganish.

Ilmiy bilimlarni olish jarayonida tadqiqot ob'ektini tavsiflash, guruhlash va mazmunini aniqlash.

Ilmiy bilimlarni olish jarayonida ob'ektlarni xususiyatlariga qarab guruhlash va tasniflash.

Ilmiy bilimlarni olish jarayonida ob'ektlarni o‘rganish natijalarini izohlash va tushuntirish jarayoni.

Biror narsani, ob'ektni umumlashtirilgan xususiyatlari bo'yicha o'xshash guruhlarga ajratish va ularni tasniflash jarayoni. Masalan, hayvonlarni sutemizuvchilar, qushlar, baliqlar va boshqa sinflarga ajratish.

Tadqiqot ob'ektidan boshqa o'xshash ob'ektlardan uni ajratib turadigan, xos xususiyatlarini aniqlash jarayoni.

Tadqiqot ob'ektiga oid, umumiy tushunchalarga mos keladigan xususiyatlarni aniqlash jarayoni.

Ilmiy talqinda ob'ektni zamonaviy ilmiy qarashlar bilan bog'lash va sintez qilish jarayoni. Tadqiqotchining o'z fikrlari, yechimlari va xulosalari muhim ahamiyatga ega.

Ilmiy talqinda ob'ektni nafaqat ijobiy tomondan, balki kamchiliklari bilan birga tahlil qilish jarayoni. Bu talqinning tanqidiy qismidir.

Katta miqdordagi ma'lumotlarni tahlil qilish va umumlashtirish orqali xulosalar chiqarishga asoslangan talqin.

Ilmiy talqinda eski, o'zgarmas g'oyalarga va qarashlarga asoslangan tushuntirish.

Tabiat va jamiyatning taraqqiyot qonuniyatlarini ochib beradigan va o'z natijalari bilan atrof-muhitga ta'sir o'tkazadigan bilimlar tizimi. Insonning atrof-muhitni bilish, tushunish va o'zgartirishga qaratilgan faoliyati.

O‘zidan oldingi avtoritetlarga, ularning usullari va metodikasiga taqlid qilish. Bu ilm-fandagi vorisiylik tamoyili hisoblanadi.

Ilmiy talqin asosiga quriladi, tushuntirish, izohlash, bayon qilish tadqiq qilishda qo‘llaniladi.

Qat’iy o‘rnatilgan, avtoritetlar ma’qullaydigan, erkin fikrlashga yo‘l qo‘yilmaydigan tushuntirish, izohlash usuli.

Aql, idrok, bilimga asoslangan, ilmiy asarlarni jamiyat uchun foydali qiladi.

Badiiy asarlar va matnlarni ilmiy talqin qilish estetika va adabiyotshunoslikni boyitadi.

Tayyor qoliplardan chetga chiqish, ularni atayin buzish, bayon etish usuli.

Ibadiy ijodda tez-tez uchrab turadigan egotsentrizm

Dunyaviy va diniy bilimlar o'rtasidagi g‘ovlarni olib tashlash, ularni sintez qilishga qaratilgan e’tibor.