Ilm-fan jarayonlari va tadqiqotlar

<p>Ilmiy bilimlarni chuqurlashtirish (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Zamonaviy metodlardan foydalanish orqali (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Kuch va iroda talab qilish (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Mamlakatni taraqqiy ettirishi uchun (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Tadqiqot natijalarini muhokama qilish orqali (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Salbiy jihatlarni keltirib chiqarish (C)</p> Signup and view all the answers

<p>O‘rganilayotgan obyekt xususiyatlarini boshqalardan farqlash (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Avtoritetlar tomonidan ma’qullanish (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Zamonaviy ilmiy qarashlarga bog‘lash (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Oʻqish-oʻrganish va tadqiqot orqali erishilgan bilimlar (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Obyektlarni o‘rganish va yangi natijalarni oldindan ko‘ra bilish (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy bilim olish, qayta ishlash va saqlash (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Maxsus sohasi sifatidagi fanning shakllanishi (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Bilim olish (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Aniq maqsad va qat’iy reja asosida (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Differensiatsiya obyektlarning xususiyatlarini boshqalaridan farqlashni anglatadi. (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy izlanishlardan boshlanadi (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Yangi ilmiy dalillar va nazariyalarni kashf etish (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Integratsiya (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Axborot tuzilmasi va umumiy xususiyatlarini o‘rganish (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Kumulyativ va to‘plash xarakteriga ega (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Yaxshilik maqsadi (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Noma’lumlikni ma’lumlik orqali tushuntirish. (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Zid xarakterga ega (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Ilmiy idrok etish (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Yuqori tafakkur va mahorat (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Ular o'quvchilarga o'z qiziqishlariga muvofiq yo'l tanlashga yordam beradi. (D)</p> Signup and view all the answers

<p>O'qituvchilar va ota-onalar (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Nazariy va amaliy tadqiqotlar (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Olimlar (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Darsliklar va o'quv qo'llanmalar (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Ular sohalarning rivojlanishiga ta'sir qiladi. (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Ular o'z qiziqishlariga ko'ra mutaxassislar bo'lishadi. (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Noma'lum jihatlar va o'rganilishi kerak bo'lgan obyektlar (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Guruhlash va sinflarga ajratish (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Zamonaviy ilmiy qarashlarga bog‘lab o‘rganish (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Hodisalarni bilish va izohlab berish (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Ijodiy talqin (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Integratsiya qilish (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Qiziquvchanlik va tajribalar (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Yangi tajribalarga asoslangan yondashuv (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Kengroq va chuqurroq tahlil qilish (C)</p> Signup and view all the answers

Oddiy bilish jarayoni, oddiy qiziqishdan kelib chiqadigan savollar bilan boshlanadi va rivojlanib, ilmiy bilishga o‘sib boradi.

O‘quvchilarni fan asoslari bilan tanishtiradi, qiziqishni intilishga aylantirishga yordam beradi.

O‘quvchi ma’lum bir soha bo‘yicha mutaxassis bo‘lishni tanlaganida, shu sohani chuqurroq tushunishga bo‘lgan istak paydo bo‘ladi.

Darsliklar o‘quv fanlari to‘g‘risida tushunchalarni shakllantirish, o‘rganilgan ma’lumotlarni tizimlashtirishga yordam beradi.

Fan rivoji uchun ma’lum masalalar bo‘yicha tadqiqotlar olib borish, ularni avloddan-avlodga davom ettirish muhim.

Tadqiqotlar jamiyatning rivojlanishiga, ilmning yuzaga kelishiga, bilim egalari, ya’ni olimlarning yetishib chiqishiga xizmat qiladi.

Ilm va bilim egalari tabiatni asrash va jamiyatni rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi.

Ilm-fan insoniyatning taraqqiyotini ta'minlovchi, voqelik haqida aniq va ishonchli bilimlarni olishga qaratilgan faoliyatdir. U turli fan sohalarining o'zaro bog'liqligi va bilimni takomillashtirishga qaratilgan.

Ilmiy bilim ilmiy tadqiqotlar orqali olingan, tasdiqlangan va qayta tekshirib ko'rilgan aniq, ob'ektiv va ishonchli bilimlardir.

Ilmiy tadqiqot - bu ma'lum bir muammo yoki savolni hal qilish uchun ilmiy usullar yordamida yo'naltirilgan tizimli izlanish jarayoni.

Ilmiy etika - ilmiy tadqiqotlar va ilmiy faoliyatda rioya qilinishi kerak bo'lgan qoidalar, qadriyatlar va axloqiy prinsiplar to'plami.

Ilmiy tavsiflash - ob'ektiv ravishda o'rganilyotgan hodisa, predmet yoki jarayonning xususiyatlari, xatti-harakatlari, xususiyatlari va xususiyatlarini aniqlash va ularga baho berishdan iborat jarayon.

Ilmiy tasniflash - ob'ektlar yoki hodisalarni ularning umumiy va xususiy xususiyatlari, xatti-harakatlari va qonuniyatlariga ko'ra guruhlash.

Ilmiy tadqiqot ishini boshlash uchun juda muhim bo‘lgan qadam bo‘lib, u noma’lum hodisalarni oldindan bashorat qilish, dolzarb muammolarni aniqlash va yechimlar haqida farazlarni ilgari surishni o‘z ichiga oladi.

Ilmiy tadqiqotda qo‘llaniladigan usullar va vositalar yangi kashfiyotlar va aniq natijalarga erishishga yordam beradi.

Ilmiy tadqiqotning asosiy maqsadi bo‘lib, u yangi bilimlarga ega bo‘lish, oldindan taxminlar yasash, hodisalarning kelajagini bashorat qilish, ma’lumotlarni tahlil qilish, shu jumladan, natijalarni umumlashtirish, ilmiy kashfiyotlarni aniqlash va amaliy tavsiyalar berishni o‘z ichiga oladi.

Ilmiy tadqiqot, eksperiment va kuzatuvlar asosida to‘plangan ma’lumotlardir. U ilmiy tadqiqotning barcha bosqichlari davomida to‘planadi va analiz qilinadi.

Barcha odamlar uchun teng darajada muhim bo‘lgan, aniq, obyektiv va isbotlangan bilimlar to‘plamidir.

Ilmiy bilishning o‘ziga xos jihati sifatida, u ratsional xususiyatga ega, ya’ni u mantiqiy fikrlash va isbotlarga asoslangan.

Ilm-fanning rivojlanishiga yordam beradigan muhim xususiyatdir. Har bir tarixiy bosqichda o‘tmishdagi yutuqlarga asoslanadi va yangi bilimlarga qo‘shilib borardi.

Ilmiy bilish — bu isbotlangan va umumlashtirilgan, keng qamrovli va aniq tushunchalar tizimidir.

Badiiy asarlarni tahlil qilishda asosiy e'tibor hayotning ifodalanishiga qaratilgan. Matndagi obrazlar va tasvirlarni tahlil qilib, asar haqida ilmiy-nazariy xulosalar chiqariladi.

Biror obyektning real holatini yashirishga qaratilgan talqin turi. Muallif yoki taqrizchi o'z foydasi uchun fikrlarni buzib ko'rsatishga harakat qiladi.

Obyektni tahlil qilishda faqat salbiy tomonlarga e'tibor qaratish. Bu obyektning muammolarini ko'rmaslikka olib keladi.

Kompilyativ talqin obyektni xolisona baholashga yordam beradi, chunki u hurfikrlilikni rivojlantiradi.

Obyektni chuqur tahlil qilish va uni zamonaviy ilmiy qarashlarga bog'lash. Bu yangi bilimlarni yaratish va mavzuga yangicha qarashni ta'minlaydi.

Ilmiy bilim olish jarayoni ikki muhim bosqichdan iborat: birinchisi, o‘rganilgan obyektni boshqalaridan ajratib o‘rganish, ya’ni farqlash; ikkinchisi, ajratilgan obyektlarni bir-biriga bog‘lash va umumlashtirish, ya’ni birlashtirish.

XX asrda ilm-fan rivojida ko‘p sohalar bir-biri bilan chambarchas bog‘lanib, umumiyliklarni qidirib bordi. Bu jarayon xususan, fanlararo aloqalarni kuchaytirish, birlashtirish orqali bilimlarni kengroq ko‘rinishda tushunishga yordam beradi.

Ilmiy tadqiqotlarni amalga oshirish uchun kerak bo‘lgan axborotlarni terish va ishlov berish jarayoni tashkilot topdi, bu esa axborot olish va ishlov berish tizimlarini rivojlantirishga olib keldi.

Ilm-fanning o‘zi ham ilmiy o‘rganish obyektiga aylandi, ya’ni ilmning mohiyati, rivojlanishi va turlari haqidagi bilim yig‘ila boshlandi.

Fanning jamiyatga ta’siri har doim ham ijobiy bo‘lmaydi. Fan jamiyatga foydali narsalarni ham, ziyonli narsalarni ham yaratib berishi mumkin.

Ilmiy tadqiqotlarning asosiy maqsadi insoniyatga xizmat qilish, jamiyatni rivojlantirish va yaxshilashdir.

Ilmiy tadqiqotlarni olib borishda axloqiy qoidalarga rioya qilish muhimdir.

Tadqiqot ob'ektining umumiy yoki farqli xususiyatlariga asosan, ularni guruhlab o'rganish jarayoni.

Obyektni chuqur tushunishga, uni turli tomonlardan tahlil qilishga yordam beruvchi talqin turi.

Ilmiy talqin qilishning bir turi bo'lib, unda matn yoki asarning ijobiy tomonlari bilan birga, kamchiliklari ham yoritib beriladi.

Olingan bilimlarni qayta ishlash, integratsiyalash, ularga izoh berish.

Tabiat va jamiyat qonunlarini ochib berish, ularni tushuntirishga qaratilgan talqin.

Tajriba va qiyoslash talqining ilmiyligini, qimmatini oshiradi.

Ilmiy talqinda bilim chegaralari kengayadi, yangi dunyoqarash, nazariyalar paydo bo‘ladi.