DNA Replikasyonu ve Mekanizmaları
68 Questions
7 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

DNA replikasyonunun neden gerekli olduğunu açıklayın.

Her prokaryotik canlı/ökaryotik hücre, soyunu devam ettirmek için kendine özgü genetik bilgiyi taşıyan DNA'sını özellik ve miktar olarak sabit şekilde yavru hücrelere aktarmalıdır.

Ökaryotik hücrelerin yaşam döngüsü hangi evrelerden oluşur?

  • Sitokinez ve Mitoz
  • DNA sentezi ve Replikasyon
  • İnterfaz ve Mitoz (correct)
  • G1, S ve G2 fazları

    • Mitoz bölünmesi için interfazın S evresinde DNA iki katına çıkar.

    True

    DNA replikasyonunun hangi özelliği gösterdiğini açıklayın?

    <p>DNA replikasyonu semi-konservatif/yarı korunumlu özellik gösterir.</p> Signup and view all the answers

    DNA replikasyonu sonucunda oluşan iki yeni DNA molekülünün ipliklerinden biri ____, diğeri ____.

    <p>yeni, eski</p> Signup and view all the answers

    DNA replikasyonu için öne sürülen üç mekanizmayı eşleştirin:

    <p>Semi-konservatif = Her yeni DNA molekülü, bir orijinal iplikten ve bir yeni iplikten oluşur. Konservatif = Orijinal DNA molekülü bozulmadan kalır ve iki yeni DNA molekülü oluşturulur. Dispersif = Yeni DNA molekülleri, orijinal DNA molekülünün parçalarından oluşur.</p> Signup and view all the answers

    Matthew Meselson ve Frank Stahl ne keşfetti?

    <p>Matthew Meselson ve Frank Stahl E. coli bakterisinin DNA'sındaki bazları azotun radyoizotopları (N15-ağır ve N14-hafif) ile etiketleyip birkaç nesil takip ederek replikasyon olayının yarı-korunumlu olarak gerçekleştiğini belirlediler.</p> Signup and view all the answers

    Arthur Kornberg, DNA polimeraz ve DNA ligaz enzimlerini kullanarak DNA'nın biyolojik sentezinin nasıl gerçekleştiğini ilk kez ortaya koymuştur.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Prokaryotik ve ökaryotik replikasyonun işleyişinde hangi aşamalar benzerdir?

    <p>Replikasyon orijini, DNA ipliğinin çözülmesi, replikasyon çatalının oluşması, yeni ipliklerin sentezlenmesi</p> Signup and view all the answers

    Replikasyon orijini nedir?

    <p>Replikasyon başlangıç noktası.</p> Signup and view all the answers

    Başlangıç noktaları (Ori) ___ ve ___ tekrarlarından oluşur.

    <p>A, T</p> Signup and view all the answers

    Replikasyon çatalı nedir?

    <p>Kromozom üzerinde replikasyonun olduğu noktada sarmala ait zincirlerin açılmasıyla ortaya çıkan bölgedir.</p> Signup and view all the answers

    Replikon nedir?

    <p>Replikasyonun gerçekleştiği genom birimine verilen isimdir.</p> Signup and view all the answers

    E. coli bakterisinde replikasyon ne uzunluğundaki oriC olarak adlandırılan tek bir orijin noktasından başlar?

    <p>245 nükleotit çiftliği</p> Signup and view all the answers

    E. coli bakterisinde replikasyon oriC'den sadece tek bir yöne doğru hareket eder.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Replikasyon çataları tüm kromozom replike olduktan sonra nereye birleşir?

    <p>Çatallar tüm kromozom replike olduktan sonra ter olarak adlandırılan bitiş bölgesinde birleşir.</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotik DNA Pol'ın sentez hızı, bakteriyal DNA polimerazlardan daha hızlıdır.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotik hücrelerde birden çok replikasyon orijini bulunur.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    E. coli'de DNA replikasyonunda görev alan moleküllerden biri olan DnaA proteininin işlevi nedir?

    <p>DnaA proteini oriC bölgesine bağlanan ve A-T baz tekrar dizilerindeki H-bağlarının kırılmasını sağlayarak &quot;replikasyon baloncuğu&quot; oluşumunu gerçekleştiren proteindir.</p> Signup and view all the answers

    DNA helikazın işlevi nedir?

    <p>DNA helikaz DNA çift sarmalını çözen enzimdir.</p> Signup and view all the answers

    SSB proteinlerinin işlevi nedir?

    <p>SSB proteinleri açılan DNA ipliklerinin tekrar birleşmesini önleyerek replikasyon çatalının sürekliliğini sağlayan proteinlerdir.</p> Signup and view all the answers

    Primaz enzimi ne sentezler?

    <p>Primaz, DNA sentezi için gerekli olan RNA primerlerini sentezleyen enzimdir.</p> Signup and view all the answers

    RNA primeri nedir?

    <p>RNA primeri kalıp DNA ipliğindeki bazlar ile eşlenen kısa RNA dizileridir.</p> Signup and view all the answers

    DNA Polimeraz III ne yapar?

    <p>DNA Polimeraz III yeni DNA zincirini sentezleyen ana enzimdir.</p> Signup and view all the answers

    DNA Polimeraz I'in işlevi nedir?

    <p>DNA Polimeraz I, işi biten RNA primerlerini çıkartan ve yerine DNA bazları ekleyen enzimdir.</p> Signup and view all the answers

    DNA ligaz ne yapar?

    <p>DNA ligaz yeni sentezlenen iplikte kesikli noktalarda 3'-OH ve 5'-P uçlarını birleştiren enzimdir.</p> Signup and view all the answers

    Topoisomerazın işlevi nedir?

    <p>Topoisomeraz DNA sarmalı açıldıkça, replikasyon çatalının önünde oluşan süper-kıvrımlı (supercoil) yapının gevşetilmesini sağlayan enzimdir.</p> Signup and view all the answers

    DNA'nın, bir zincirin sürekli, diğerinin ise parçalı (kesintili) olarak sentezlendiği keşfi Reiji Okazaki ve Tsuneko Okazaki tarafından yapılmıştır.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    DNA zincirlerinden hangisi sürekli sentezlenir?

    <p>Leading strand</p> Signup and view all the answers

    Lagging strand nedir?

    <p>Lagging strand, replikasyon çatalına zıt yönde sentezlenen DNA ipliğidir.</p> Signup and view all the answers

    DNA polimeraz I ve III, her zaman tek iplikli bir kalıp DNA’ya ihtiyaç duyarlar.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    DNA polimeraz I ve III, kalıp DNA karşısına yeni ipliğin sentezini başlatabilir.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    DNA sentezi her zaman 5' → 3' yönünde gerçekleştirilir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    DNA polimerazlar, sentez sırasında yanlış eklenen nükleotid olduğunda durup bunu düzeltebilir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    DNA Polimeraz I, işi biten RNA primerlerini çıkartan ve yerine DNA bazları ekleyen ekzonükleaz aktivitesine sahiptir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    DNA Polimeraz I, sentez tamamlandığında hala yanlış eklenmiş nükleotid kalmış ise bunları da çıkarıp zinciri onarabilir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    DNA replikasyonunun özetini açıklayın.

    <p>DNA replikasyonunda, DNA'nın iki ipliği ayrılır, yeni bir iplik kalıp olarak kullanılır ve yeni bir iplik sentezlenir. Replikasyon çatalına doğru ilerleyen ipliğe leading strand, zıt yönde ilerleyen ipliğe lagging strand denir. Lagging strand, Okazaki fragmanları olarak adlandırılan küçük parçalar halinde sentezlenir. Sonrasında, DNA ligaz enzimi bu fragmanları birleştirir.</p> Signup and view all the answers

    Replikasyonun ilerleyişinde, replikasyon çatalı her zaman aynı yönde hareket eder?

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotik hücrelerde, DNA replikasyonunda hangi polimeraz primaz aktivitesine sahiptir?

    <p>Pola (alfa)</p> Signup and view all the answers

    Polß (beta) polimerazının işlevi nedir?

    <p>Polß (beta) polimerazı DNA'nın onarımında rol oynar.</p> Signup and view all the answers

    Poly (gamma) polimerazı nerede bulunur?

    <p>Poly (gamma) polimerazı mitokondriyal DNA replikasyonunda görev yapar.</p> Signup and view all the answers

    Polo (delta) polimerazı ne yapar?

    <p>Polo (delta) polimerazı lagging strand'ı uzatır.</p> Signup and view all the answers

    Pole (epsilon) polimerazı ne yapar?

    <p>Pole (epsilon) polimerazı leading strand'ı uzatır.</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotik hücrelerde RNA primerlerinin çıkartılması Rnaz H ve flap-endonükleaz-1 (FEN1) enzimleri tarafından gerçekleştirilir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotlarda okazaki fragmanlarının uzunluğu prokaryotlardaki fragmanlardan daha kısadır.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotik hücrelerde, DNA polimeraz enzimi çeşidi ve sayısı prokaryotlardan daha azdır.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotik hücrelerde, replikasyon binlerce orijin noktasından başlarken, prokaryotlarda tek bir orijin noktasından başlar.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotik hücrelerde replikasyon 2-5 saat, prokaryotik hücrelerde yaklaşık 20 dakika sürer.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotik kromozomların doğrusal olması nedeniyle, uç-replikasyon sorunu yaşanmaz.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Ökaryotlardaki uç-replikasyon sorunu neye yol açar?

    <p>Her replikasyonda lineer DNA'nın uç kısmında 10-15 nt'lik kayıp/kısalma olur.</p> Signup and view all the answers

    Uç replikasyon sorunu nasıl çözülür?

    <p>Telomeraz enzimi, DNA'nın uçlarına tekrarlayan bir DNA dizisi olan telomerleri ekleyerek uç replikasyon sorununu çözer.</p> Signup and view all the answers

    Telomeraz enzimi hangi dönemde aktiftir?

    <p>Kanser hücrelerinde</p> Signup and view all the answers

    Telomeraz enzimi, insan somatik hücrelerinde baskılanmıştır.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Telomeraz, birçok kanser hücresinde yeniden aktive olur.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Elizabeth Blackburn ne keşfetti?

    <p>Elizabeth Blackburn Telomer ve Telomeraz enzimini keşfetti.</p> Signup and view all the answers

    Telomeraz, kromozomun 3' ucunu tamamlayan bir RNA dizilimine sahiptir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Somatik hücre kromozomları başlangıçta binlerce telomer tekrarları taşır.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Telomer kaybı, hücre yaşlanması, doku yenilenmesinde azalma ve dokularda yapı ve fonksiyon kaybı ile doğrudan ilişkilidir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Telomer sendromu hastalıkları nelerdir?

    <p>Telomer sendromu hastalıkları arasında kardiyovasküler hastalıklar, kanser, COPD, dejeneratif disk hastalığı, Alzheimer, osteoartrit, romatoid artrit, osteoporoz, genel immünite, deri yaşlanması, maküler dejenerasyon, karaciğer sirozu, muskuler distrofi, hücre - doku transplantasyonu, AIDS, progeria, diskeratozis konjenita, idiopatik pulmoner fibrozis, Cri Du Chat sendromu, down sendromu, Fanconi anemisi, tüberoskleroz, Werner sendromu, yaşlanma vs. yer almaktadır.</p> Signup and view all the answers

    Telomeraz çok önemli bir enzimdir ancak tüm fonksiyonları henüz bilinmiyor.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Telomeraz, birçok hastalık için yeni terapötik hedeftir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Herediter Non-Polipozis Kolorektal Kanser (HNPCC) (Lynch sendromu) DNA replikasyonu onarımında rol alan enzimlerin mutasyonuyla ortaya çıkar.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Kseroderma pigmentozum hastalığı neye neden olur?

    <p>Kseroderma pigmentozum, DNA'da mutasyon birikmesi ile gelişen otozomal resesif genetik bir hastalıktır.</p> Signup and view all the answers

    Kseroderma pigmentozum, DNA onarım mekanizmalarının bozukluğu nedeniyle ortaya çıkar.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Aziz Sancar, bakteri ve insanlarda hasarlı DNA'ların onarım mekanizmalarının keşfi için 2015 Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    DNA replikasyon hatalarının onarımı, 3'-5' nükleotit çıkarma ile anında düzeltme ve 5'-3' nükleotit çıkarma ile sonradan onarma olmak üzere iki ana mekanizmaya dayanır.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    3'-5' nükleotid çıkarma ile anında düzeltme, DNA polimerazının, sentez sırasında yanlış eklenen nükleotidi çıkarma yeteneğini ifade eder.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    5'-3' nükleotit çıkarma ile sonradan onarma, sentez tamamlandıktan sonra yanlış eklenen nükleotitlerin çıkartılmasını ve yerine doğru nükleotitlerin eklenmesini içerir.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    DNA Replikasyonu

    • DNA replikasyonu, her prokaryotik ve ökaryotik hücrenin kendi genetik bilgilerini yavru hücrelere aktarma ihtiyacını karşılayan bir süreçtir.
    • Ökaryotik hücrelerde, somatik hücrelerin yaşam döngüsü İnterfaz (G1, S, G2) ve Mitoz evrelerinden oluşur.
    • DNA'nın replikasyonu semi-konservatif/yarı korunumlu özelliktedir. Yani, yeni DNA molekülleri, bir ipliğini eski DNA'dan, diğer ipliğini yeni sentezlenmiş ipliklerden alır.
    • 1958'de Meselson ve Stahl, E. coli bakterilerinde DNA replikasyonunun yarı-korunumlu olduğunu deneysel olarak göstermişlerdir.
    • Biyokimyager Arthur Kornberg, laboratuar ortamında DNA polimeraz ve DNA ligaz enzimlerini kullanarak DNA sentezinin nasıl gerçekleştiğini göstermiş ve 1959 Nobel Fizyoloji/Tıp Ödülü almıştır.

    Prokaryotik ve Ökaryotik Replikasyon

    • Prokaryotik ve ökaryotik replikasyon mekanizmaları benzer işleyişe sahiptir.
    • Her iki durumda da replikasyon, belirli başlangıç noktalarından başlar.
    • DNA çift sarmalı çözülür ve replikasyon çatalları oluşur.
    • Kalıp ipliklere komplementer yeni iplikler sentezlenir.
    • Prokaryotlarda genellikle tek bir orijin noktası (oriC) bulunurken ökaryotlarda çoklu orijin noktaları mevcuttur.
    • Prokaryotik replikasyon hızla gerçekleşirken ökaryotik replikasyon daha yavaştır.

    Replikasyon Orjini

    • Prokaryotik hücrelerde, DNA replikasyonu oriC adı verilen bir orijinden başlar. DNA orijini belirli nükleotit dizilerinden oluşur. OriC segmentine bağlı DnaA proteinleri DNA çift sarmalının çözülmesini başlatır.
    • Ökaryotlarda DNA lineerdir ve replikasyon çoklu orijin noktasından başlar. Bu orijin noktaları, kromozom boyunca DNA çift sarmalının çözülerek replikasyon çatalı oluşmasını sağlar.

    Replikasyon Çatalları

    • Replikasyon çatalları, DNA çift sarmalı çözüldüğünde ortaya çıkan ve replikasyonun iki yönde de ilerlemesini sağlayan iki çatallı bölgedir
    • Prokaryotların tek, ökaryotların çoklu replikasyon çatalı vardır.

    Replikasyon (Prokaryotik)

    • E. coli'de replikasyon orijinden iki yöne doğru hareket eden iki replikasyon çatalı yolu ile gerçekleşir.
    • Çatallar, tüm kromozom replike olana kadar ilerleyerek birleşir.
    • Replikasyon, oric adlı tek bir başlangıç noktasından başlar ve iki yönlü ilerler.
    • Bitiş noktasına ulaştığında replikasyon tamamlanır.

    Replikasyon (Ökaryotik)

    • Ökaryotlarda, DNA replikasyonu birden fazla orijinden başlar.
    • Ökaryotik organizmalarda, her bir kromozomda birden fazla orijin noktası ve dolayısıyla birden fazla replikasyon çatalı bulunur. Bu özellik, büyük genom boyutlarına sahip ökaryotlarda hızlı ve verimli DNA replikasyonu sağlar.

    Okazaki Parçaları

    • Replikasyon sırasında kesintili ipliğin (lagging strand) sentezi Okazaki parçaları olarak adlandırılan kısa DNA parçaları halinde gerçekleşir.
    • Okazaki parçaları, DNA polimerazın 5'→ 3' yönünde hareket etme özelliği nedeniyle sürekli ipliğin aksine kesintili ipliklerde oluşan parçalı sentezdir.
    • Okazaki parçaları, primaz enzimi tarafından sentezlenen RNA primerlerine bağlanır.
    • DNA polimeraz I enzimi, Okazaki parçalarının RNA primerlerini DNA'yla değiştirir.
    • DNA ligaz enzimi ise Okazaki parçalarını bir araya getirerek sürekli ipliği tamamlar.

    E. coli DNA Polimeraz I ve III

    • E. coli'de DNA replikasyonunda esas görevler DNA Polimeraz I ve III tarafından yürütülür.
    • DNA polimeraz III, yeni DNA zincirlerini sentezleyen ana enzimdir, Okazaki parçalarının sentezinden de sorumludur..
    • DNA polimeraz I, RNA primerlerini DNA ile değiştirir ve Okazaki parçalarını birleştirir.

    Ökaryotik DNA Polimerazlar

    • Ökaryotlarda farklı DNA Polimeraz tipleri vardır (alfa, beta, gama, delta, epsilon).
    • Her bir tip farklı görevlerde kullanılır (örn. primer sentezi, replikasyon, onarım)

    Telomer

    • Telomerler, ökaryotik lineer kromozomların uçlarını koruyan tekrarlayan DNA dizileridir.
    • Her replikasyon döngüsünde telomerler kısaldığı için, hücrelerin bölünme sayısı sınırlıdır ve yaşlanma ile ilişkilidir.
    • Telomeraz, telomerleri kısalmaya karşı koruyan bir enzimdir.
    • Telomeraz, kromozomların uçlarını korumak için eklemeler yaparak bölünmeler sırasında telomer kısalmasını dengeler.

    Telomer Sorunu

    • Ökaryotik lineer kromozomların replikasyonunda, lagging strand'daki son Okazaki parçasının RNA primerinin çıkarılması sonrasında oluşan boşluğun doldurulamaması telomer kısalmasına yol açar.

    DNA Replikasyonu ve Hastalıklar

    • DNA replikasyonundaki hatalar veya enzim eksiklikleri çeşitli hastalıklara neden olur, örn. Herediter Non-Polipozis Kolorektal Kanser (HNPCC), Kseroderma pigmentozum

    Replikasyon Hatalarının Onarımı

    • Hücreler DNA replikasyonundaki hataları ekzonükleaz, DNA polimeraz I, DNA ligaz gibi enzimler yardımı ile onarır.
    • Hataların onarım mekanizmaları 3'→ 5' ve 5'→ 3' onarım aktiviteleri olarak sınıflandırılır.

    İnternet Kaynakları

    • Listede sunulan internet kaynakları DNA replikasyonu hakkında daha detaylı bilgi için kullanılabilir.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    DNA Replikasyonu (2024) - Tıbbi Biyoloji

    Description

    Bu quiz, DNA replikasyonunun temel süreçlerini ve prokaryotik ile ökaryotik hücrelerdeki işleyişini incelemektedir. DNA'nın yarı-korunumlu replikasyon özelliği ve ilgili deneyler hakkında bilgileri kapsamaktadır.

    More Like This

    DNA Replication in Molecular Biology
    10 questions

    DNA Replication in Molecular Biology

    UsableChrysocolla avatar
    UsableChrysocolla
    HAEM3002A DNA Replication Lecture Summary
    30 questions

    HAEM3002A DNA Replication Lecture Summary

    HeavenlyColosseum avatar
    HeavenlyColosseum
    Biology Chapter 16 Flashcards
    13 questions

    Biology Chapter 16 Flashcards

    LavishDiopside625 avatar
    LavishDiopside625
    Eukaryotic and Prokaryotic Cell Structure
    11 questions

    Eukaryotic and Prokaryotic Cell Structure

    ColorfulComputerArt avatar
    ColorfulComputerArt
    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser