Đặc Điểm Giải Phẫu Và Sinh Lý Cơ Quan Tiêu Hóa Trẻ Em

Đặc Điểm Giải Phẫu Cơ Quan Tiêu Hóa Trẻ Em

• Miệng: hốc miệng trẻ sơ sinh nhỏ, lưỡi tương đối lớn, rộng và dày, lực đẩy của lưỡi chủ yếu là lên trên và ra ngoài, cơ môi phát triển mạnh, cục mỡ Bichat => Động tác bú
• Vị giác: trẻ có thể phân biệt vị mặn và ngọt lúc 1 tháng tuổi
• Trẻ bắt đầu có xu hướng thích ăn thức ăn đặc khi khoảng 4 tháng tuổi

Đặc Điểm Sinh Lý Cơ Quan Tiêu Hóa Trẻ Em

• Động tác bú: là phản xạ bẩm sinh không điều kiện, có trung tâm điều khiển ở hành tủy với các dây thần kinh V, VII, XII
• Tuyến nước bọt của trẻ sơ sinh ở trạng thái phôi thai đến tháng thứ 3-4 mới phát triển, nhưng trẻ tiết ít nước bọt và chất lượng kém
• Amylase nước bọt có từ tuần lễ thứ 12 của thời kỳ bào thai và hoạt động ngay sau khi sinh

Thực Quản

• Thực quản trẻ sơ sinh có hình chóp
• Trẻ sơ sinh và trẻ còn bú: không có tuyến niêm dịch, tổ chức cơ và chun chưa phát triển đầy đủ
• Vách thực quản trẻ em mỏng hơn người lớn, tổ chức đàn hồi, tổ chức xơ chưa phát triển, niêm mạc ít tổ chức tuyến và nhiều mạch máu

Dạ Dày

• Dạ dày trẻ em thay đổi tùy từng người, trẻ nhỏ: dạ dày nằm ngang => dễ bị nôn trớ, khi trẻ biết đi dạ dày mới nằm đứng dọc, hình dài và thuôn
• Kích thước: lòng bàn tay trẻ, vùng đáy và hang vị hình thành rõ rệt vào tháng thứ 4-6
• Các lớp cơ dạ dày phát triển yếu nhất là cơ tâm vị, cơ môn vị phát triển tốt và đóng chặt => dễ bị nôn trớ và dạ dày dễ bị biến dạng sau ăn

Ruột

• Giải phẫu ruột: ruột của trẻ em phát triển nhanh trong 3 năm đầu và trưởng thành vào năm thứ 4
• So với chiều dài cơ thể ruột của trẻ em dài hơn người lớn
• Chiều dài trung bình của ruột bằng chiều dài trẻ lúc ngồi x 10
• Trẻ dưới 1 tuổi ruột thừa có hình phễu, phát triển nhanh, nằm sau manh tràng => chẩn đoán viêm ruột thừa khó khăn

Dịch Ruột

• Dịch ruột: enterokinase, erepsin, amylase, lipase, maltase
• Dịch ruột được bài tiết do ảnh hưởng của: acid chlorhydric, xà phòng, acid mật

Miễn Dịch Ruột

• Tổ chức lympho ruột sản sinh các tế bào có vai trò miễn dịch
• IgA tiết đặc hiệu

Phân Của Trẻ Em

• Phân su: màu xanh thẫm, không có mùi, bài tiết 6-12h sau đẻ
• Phân của trẻ nhỏ: 1 tuần: 2-3 lần/ngày, 1 tuổi: 1 lần/ngày
• Tính chất phân thay đổi theo chế độ ăn

Đặc Điểm Giải Phẫu Cơ Quan Tiêu Hóa Trẻ Em

• Miệng:
  • Hốc miệng trẻ sơ sinh nhỏ, lưỡi tương đối lớn, rộng và dày
  • Lực đẩy của lưỡi chủ yếu là lên trên và ra ngoài, cơ môi phát triển mạnh
  • Vị giác: trẻ có thể phân biệt vị mặn và ngọt lúc 1 tháng tuổi
  • Trẻ bắt đầu có xu hướng thích ăn thức ăn đặc khi khoảng 4 tháng tuổi
• Động tác bú:
  • Là phản xạ bẩm sinh không điều kiện có trung tâm điều khiển ở hành tủy với các dây thần kinh V, VII, XII
  • Trẻ bắt đầu có thể nuốt nước ối từ tuần 12 của thời kỳ bào thai
  • Bắt đầu vào tuần thứ 32 và phát triển hoàn toàn vào tuần thứ 36 của thời kỳ bào thai
• Niêm mạc miệng:
  • Mỏng, có nhiều mạch máu nhưng khô do ít nước bọt nên dễ bị tổn thương
  • Trẻ sơ sinh dọc đường giữa vòm khẩu cái thường có những hạt màu trắng hoặc vàng nhạt gọi là hạch Bonard
• Tuyến nước bọt:
  • Ở trạng thai phôi thai đến tháng thứ 3 – 4 mới phát triển nhưng trẻ tiết ít nước bọt và chất lượng kém
  • Amylase nước bọt có từ tuần lễ thứ 12 của thời kỳ bào thai và hoạt động ngay sau khi sinh

Thực Quản

• Hình dạng: thực quản trẻ sơ sinh có hình chóp
• Đặc điểm: trẻ sơ sinh và trẻ còn bú không có tuyến niêm dịch, tổ chức cơ và chun chưa phát triển đầy đủ
• Vách thực quản trẻ em mỏng hơn người lớn, tổ chức đàn hồi, tổ chức xơ chưa phát triển, niêm mạc ít tổ chức tuyến và nhiều mạch máu

Dạ Dày

• Kích thước: thay đổi tùy từng người, trẻ nhỏ dạ dày nằm ngang => dễ bị nôn trớ
• Hình thể: trẻ 7-11 tuổi hình thể dạ dày giống như người lớn
• Kích thước lòng bàn tay trẻ, vùng đáy và hang vị hình thành rõ rệt vào tháng thứ 4 - 6
• Các lớp cơ dạ dày phát triển yếu nhất là cơ tâm vị, cơ môn vị phát triển tốt và đóng chặt => dễ bị nôn trớ và dạ dày dễ bị biến dạng sau ăn

Ruột

• Phát triển nhanh trong 3 năm đầu và trưởng thành vào năm thứ 4
• So với chiều dài cơ thể ruột của trẻ em dài hơn người lớn
• Chiều dài trung bình của ruột bằng chiều dài trẻ lúc ngồi x 10
• Trẻ dưới 1 tuổi ruột thừa có hình phễu, phát triển nhanh, nằm sau manh tràng => chẩn đoán viêm ruột thừa khó khăn

Vi Khuẩn Chí

• Mới sinh: không mang vi khuẩn
• Sau sinh 10 - 20h ruột có vi khuẩn từ môi trường bên ngoài
• Vi khuẩn chí thay đổi theo chế độ ăn: trẻ bú mẹ thì vi khuẩn Bifidus, trẻ ăn sữa bò thì E.coli, Gram âm

Chức Năng Enzym Ruột

• Lactase có ở trẻ sơ sinh đủ tháng
• Alpha glucosidase (saccharose, isomaltase, glucoamylase) có từ tháng thứ 4 của thời kỳ bào thai và có hoạt tính giống người lớn ngay từ khi trẻ mới sinh

Phân Của Trẻ Em

• Phân su: màu xanh thẫm, không có mùi, bài tiết 6 – 12h sau đẻ
• Phân của trẻ nhỏ: 1 tuần: 2-3 lần/ngày, 1 tuổi: 1 lần/ngày
• Tính chất phân thay đổi theo chế độ ăn: trẻ bú mẹ thì phân vàng, sệt, mùi chua và có phản ứng toan; trẻ ăn nhân tạo thì phân vàng nâu, rắn có khi thành khuôn, mùi hôi thối

Đặc Điểm Giải Phẫu Cơ Quan Tiêu Hóa Trẻ Em

• Miệng:
  • Hốc miệng trẻ sơ sinh nhỏ, lưỡi tương đối lớn, rộng và dày
  • Lực đẩy của lưỡi chủ yếu là lên trên và ra ngoài, cơ môi phát triển mạnh
  • Vị giác: trẻ có thể phân biệt vị mặn và ngọt lúc 1 tháng tuổi
  • Trẻ bắt đầu có xu hướng thích ăn thức ăn đặc khi khoảng 4 tháng tuổi
• Động tác bú:
  • Là phản xạ bẩm sinh không điều kiện có trung tâm điều khiển ở hành tủy với các dây thần kinh V, VII, XII
  • Trẻ bắt đầu có thể nuốt nước ối từ tuần 12 của thời kỳ bào thai
  • Bắt đầu vào tuần thứ 32 và phát triển hoàn toàn vào tuần thứ 36 của thời kỳ bào thai
• Niêm mạc miệng:
  • Mỏng, có nhiều mạch máu nhưng khô do ít nước bọt nên dễ bị tổn thương
  • Trẻ sơ sinh dọc đường giữa vòm khẩu cái thường có những hạt màu trắng hoặc vàng nhạt gọi là hạch Bonard
• Tuyến nước bọt:
  • Ở trạng thai phôi thai đến tháng thứ 3 – 4 mới phát triển nhưng trẻ tiết ít nước bọt và chất lượng kém
  • Amylase nước bọt có từ tuần lễ thứ 12 của thời kỳ bào thai và hoạt động ngay sau khi sinh

Thực Quản

• Hình dạng: thực quản trẻ sơ sinh có hình chóp
• Đặc điểm: trẻ sơ sinh và trẻ còn bú không có tuyến niêm dịch, tổ chức cơ và chun chưa phát triển đầy đủ
• Vách thực quản trẻ em mỏng hơn người lớn, tổ chức đàn hồi, tổ chức xơ chưa phát triển, niêm mạc ít tổ chức tuyến và nhiều mạch máu

Dạ Dày

• Kích thước: thay đổi tùy từng người, trẻ nhỏ dạ dày nằm ngang => dễ bị nôn trớ
• Hình thể: trẻ 7-11 tuổi hình thể dạ dày giống như người lớn
• Kích thước lòng bàn tay trẻ, vùng đáy và hang vị hình thành rõ rệt vào tháng thứ 4 - 6
• Các lớp cơ dạ dày phát triển yếu nhất là cơ tâm vị, cơ môn vị phát triển tốt và đóng chặt => dễ bị nôn trớ và dạ dày dễ bị biến dạng sau ăn

Ruột

• Phát triển nhanh trong 3 năm đầu và trưởng thành vào năm thứ 4
• So với chiều dài cơ thể ruột của trẻ em dài hơn người lớn
• Chiều dài trung bình của ruột bằng chiều dài trẻ lúc ngồi x 10
• Trẻ dưới 1 tuổi ruột thừa có hình phễu, phát triển nhanh, nằm sau manh tràng => chẩn đoán viêm ruột thừa khó khăn

Vi Khuẩn Chí

• Mới sinh: không mang vi khuẩn
• Sau sinh 10 - 20h ruột có vi khuẩn từ môi trường bên ngoài
• Vi khuẩn chí thay đổi theo chế độ ăn: trẻ bú mẹ thì vi khuẩn Bifidus, trẻ ăn sữa bò thì E.coli, Gram âm

Chức Năng Enzym Ruột

• Lactase có ở trẻ sơ sinh đủ tháng
• Alpha glucosidase (saccharose, isomaltase, glucoamylase) có từ tháng thứ 4 của thời kỳ bào thai và có hoạt tính giống người lớn ngay từ khi trẻ mới sinh

Phân Của Trẻ Em

• Phân su: màu xanh thẫm, không có mùi, bài tiết 6 – 12h sau đẻ
• Phân của trẻ nhỏ: 1 tuần: 2-3 lần/ngày, 1 tuổi: 1 lần/ngày
• Tính chất phân thay đổi theo chế độ ăn: trẻ bú mẹ thì phân vàng, sệt, mùi chua và có phản ứng toan; trẻ ăn nhân tạo thì phân vàng nâu, rắn có khi thành khuôn, mùi hôi thối

Bài trắc nghiệm về đặc điểm giải phẫu và sinh lý cơ quan tiêu hóa trẻ em, bao gồm các nội dung về cấu trúc và chức năng của các cơ quan trong hệ tiêu hóa.