TKK Kuruluş Mevzuatı PDF

¿ w w w w ± TKK KURULUŞ MEVZUATI KOOPERATİFÇİLİK KOOPERATİF TANIMI Kooperatif; “işbirliği halinde olma”, “birlikte faaliyette bulunma” anlamını taşımaktadır. Kooperatif terimini ilk defa kullanan Robert Owen, kooperatifçilik hareketinin fikir babası sayılmaktadır. Kooperatif; kişilerin gönüllü olarak, üyelerinin ekonomik, sosyal ve kültürel çıkarlarını ilerletmek amacıyla ortak bir işletme (ortak iş faaliyeti) içerisinde birleşmeleridir. Kişilerin ortak ihtiyaçlarını, elverişli şartlarla karşılamak için kurulan, kâr amacı olmayan ortaklıktır. Kooperatiflerin esas amacı; yeteri derecede iktisadi güce sahip olmayan gerçek kişilerin meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle rasyonel bir şekilde ve ekonomik olarak karşılamak ve temin etmekten ibarettir. DÜNYADA KOOPERATİFÇİLİĞİN GELİŞİMİ İnsanlar arası yardımlaşma, insanlık tarihi kadar eski olmakla birlikte, kooperatif karakterini içinde bulunduran ilk kooperatif tipinin 1750'de A.B.D.’de Benjamin Franklinin yangına karşı kurduğu yardımlaşma sigortası ile Fransa’da Franchho-Compte‘de kurulan ilk “frutieres (peynir kooperatifi) olduğu kabul edilmektedir. Bugünkü anlamda kooperatifçilik hareketi, İngiltere’de "Rochdale Öncüleri" olarak tüm dünyaya ün salan ve Uluslararası Kooperatifler Birliğinin (ICA) sonradan kooperatifçilik ilkeleri olarak benimsediği temel kuralları uygulamış bulunan 28 dokuma işçisi tarafından 1844’te İngiltere’nin Rochdale kasabasında ortaya çıkmıştır. Rochdale Tüketim kooperatifi dünyada ilk olarak kooperatifçilik hareketinin kriterlerini ortaya koydu. Bu kriterler dünyada kabul gördü. Sanayi devriminin ardından dünyada artan haberleşme, ulaşım imkânları hareketin yaygınlaşmasını hızlandırdı. 1895 yılında Dünyadaki kooperatifler bir araya gelerek Uluslararası Kooperatifler Birliğini (ICA) kurdular. Ancak, bu örneklerden çok daha önce adı kooperatif olmasa bile sistem ve ilkeler bakımından aynı olan ve Osmanlı-Türk toplumunda mevcut bulunan Ahilik Sistemi, gerek ihtiva ettiği prensipler gerekse insanlığa ve çalışanlara tuttuğu ışık ve çizdiği yol bakımından kooperatifçilik ilkeleri ile büyük bir yakınlık göstermektedir. ϭ KOOPERATİFÇİLİK İLKELERİ Uluslararası Kooperatifler Birliği'nin (ICA) kuruluşunun 100. yılında (1995) Manchester kentinde yapılan Genel Kurul Toplantısında gözden geçirilerek kabul edilen kooperatifçilik ilkeleri aşağıdaki gibidir. 1-Gönüllü ve Herkese Açık Üyelik Kooperatifler, cinsel, sosyal, ırksal, siyasal ve dinsel ayırımcılık olmaksızın, hizmetlerinden yararlanabilecek ve üyeliğin sorumluluklarını kabule razı olan herkese açık gönüllü kuruluşlardır. 2-Üyeler Tarafından Gerçekleştirilen Demokratik Denetim Kooperatifler, piyasa oluşturma ve karar alma süreçlerine katılan üyelerince denetlenen demokratik kuruluşlardır. Seçilmiş temsilci olarak hizmet eden erkekler ve kadınlar üyelere karşı sorumludur. Birim kooperatif kuruluşlarında üyeler eşit oy hakkına sahiptir (her üyeye bir oy hakkı). 3-Üyelerin Ekonomik Katılımı Üyeler, kooperatiflerinin sermayesine adil bir şekilde katkıda bulunur ve bunu demokratik olarak yönetirler. Bu sermayenin bir kısmı kooperatifin ortak mülkiyetidir. Çoğunlukla üyeler, üyeliğin bir koşulu olarak taahhüt edildiği üzere (var ise) sermaye üzerinden kısıtlı miktarda gelir elde ederler. Üyeler gelir fazlasını, "en azından bir kısmı taksim olunamaz kaynaklar" oluşturma yoluyla kooperatiflerini geliştirme, kooperatifle yapmış oldukları işlemlerle orantılı olarak üyelerine kâr sağlama ve üyelerce onaylanan diğer faaliyetlere destek olma gibi amaçların biri ya da tamamı için ayırırlar. 4-Özerklik ve Bağımsızlık Kooperatifler özerk, kendi kendine yeten ve üyelerince yönetilen kuruluşlardır. Kooperatifler, hükümetler dâhil olmak üzere diğer kuruluşlarla bir anlaşmaya girmeleri ya da dış kaynaklar yoluyla sermayelerini artırmaları durumunda, bunu kooperatiflerin özerkliğini sürdürecek ve üyelerinin demokratik yönetimini koruyacak şekilde gerçekleştirirler. 5-Eğitim, Öğrenim ve Bilgilendirme Kooperatifler, üyelerine, seçilmiş temsilcilerine, yöneticilerine ve çalışanlarına kooperatiflerinin gelişimine etkin bir şekilde katkıda bulunabilmeleri için eğitim ve öğretim imkânı sağlar. Kooperatifler genel kamuoyunu -özellikle de gençleri ve kamuoyunu oluşturanları-işbirliğinin şekli ve yararları konusunda bilgilendirirler. 6-Kooperatifler Arasında İşbirliği Kooperatifler; yerel, ulusal, bölgesel ve uluslararası oluşumlarla birlikte çalışarak üyelerine daha etkin bir şekilde hizmet eder ve kooperatifçilik hareketini güçlendirir. 7-Topluma Karşı Sorumlu Olma Kooperatifler, üyelerince onaylanan politikalar aracılığıyla toplumlarının sürdürülebilir kalkınması için çalışırlar. Ϯ TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNİN TARİHİ GELİŞİMİ CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEM Ülkemizde bugünkü anlamda tarımsal amaçlı kooperatifleşme hareketi 1863 yılında Mithat Paşa tarafından Niş Valiliği sırasında Pirot Kasabasında kurulan “Memleket Sandıkları” ile başlamıştır. Niçin Memleket Sandıkları Kuruldu? 19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti'nde yabancı bankalar ülke topraklarında faaliyet göstermeye başlamıştı. O dönemlerde ülkede henüz yerli bir banka kurulmadığından, bu durumdan en çok zarar görenler çiftçilerdi. Çiftçilerin zarar görmesinin en önemli sebebi yüksek faiz oranıydı. Yabancı bankalardan ya da kişilerden (tefeci, aracı) alınan paralar geriye yüksek faizlerle ödeniyor, bu durum çiftçiyi ekonomik olarak güç duruma düşürüyordu. Bu dönemde Balkan Yarımadası'nda Niş kenti Valisi olan Mithat Paşa tarafından, çiftçilerin devlet yardımına ihtiyacı olduğu düşüncesiyle, oluşturulan ve adına "memleket sandıkları" denilen organizasyon, millî bankacılığın ilk örneği olarak tarihe geçti. Memleket Sandıklarının uygulaması Memleket Sandıkları 29 maddeden oluşan Memleket Sandıkları Nizamnamesi ile yönetilmiştir. Söz konusu nizamname ile üretim ve kredi kooperatifçiliği birleştirilmiştir. Her çiftçi ailesine, devlete ait boş arazilerde, bulunmadığı takdirde kiralamak suretiyle, temin edilen arazilerde eşit şartlarda, ortaklaşa ve imece usulüyle ürün ekim yaptırılmış ve elde edilen ürünler satılarak memleket sandıklarına sermaye oluşturulmuştur. Bu şekilde elde edilen hasılat nakde çevrilerek çiftçilerin kredi ihtiyacı karşılanmıştır. Fakat sandıkların nizamnameye uygun hareket etmemesi, sermayenin düzenli toplanamaması ve borçların geriye alınamaması gibi sorunlardan dolayı, Memleket Sandıkları yerini 1883 yılında Menafi Sandıklarına, 1888 yılında ise Ziraat Bankasına bırakmıştır. CUMHURİYET SONRASI DÖNEM Tarım Kredi Kooperatiflerinin kurumsallaşması ve temel hukuk normlarına kavuşturulması için çıkarılan kanunlar; a) 1924 yılında çıkarılan 498 Sayılı “İtibari Zirai Birlikler Kanunu” çıkarılmıştır. Bu kanuna dayalı olarak ilk kooperatif 1927 yılında İzmir’de “İtibari Zirai Birliği” adı altında kurulmuştur. b) 1929 yılında yayımlanan 1470 Sayılı “Zirai Kredi Kooperatifleri Kanunu” (Bu kanunla birlikte 1930 yılı sonuna kadar 558 köyde, 20 170 çiftçinin ortak olduğu 191 zirai kredi kooperatifi kurulmuştu. c) 1935 yılında yürürlüğe konulan 2836 Sayılı “Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu” çıkarıldı. (1940 yılında 543 Tarım kredi kooperatifi ve 138.126 ortak) 1936 yılında Silifke kazası Tekir Çiftliği Tarım Kredi kooperatifi kurulmuştur. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, bu kooperatife kurucu ve 1 numaralı ortak olmakla hem kooperatifçiliğe olan inancını ortaya koymuş, hem de modern tarım tekniğini uygulama konusunda yol gösterici olmuştur. Böylece, kurumsallaşma adına ilk önemli girişim gerçekleşmiştir. Bu önemli girişimle birlikte hızla yurt geneline yayılan Tarım Kredi Kooperatifleri uzun yıllar idari ve denetim yönünden Ziraat Bankasına bağlı olarak faaliyetlerine devam etmiştir. 1960 sonrası dönemin en önemli özelliği kooperatifçilik konusunun ilk defa Anayasada yer almasıdır. ϯ 1961 Anayasasının 51. maddesinde “Devlet kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır” hükmüne yer verilmiştir. 1982 Anayasasının, Kooperatifçiliğin geliştirilmesi başlıklı 171. Maddesinde ‘Devlet, millî ekonominin yararlarını dikkate alarak, öncelikle üretimin artırılmasını ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır.’ Hükmü yer almaktadır. 1969 yılında 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu yürürlüğe konulmuştur. Bu Kanuna göre kooperatifin tanımı; ‘Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denir.’ Şeklinde yapılmıştır. Bu kanunla, kooperatifçilik çalışmalarında konu bazında ihtisaslaşma eğilimi başlamıştır. Ancak 1163 sayılı kanuna göre kurulan kooperatifleri tarımsal amaçlı kooperatifler ve tarım dışı amaçlı kooperatifler olarak ikiye ayırmak gerekecektir. Bugün; -Tarımsal amaçlı kooperatifler; Tarım ve Orman Bakanlığı ile, -Tarım dışı kooperatifler ise; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir. 1972 yılında 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu yürürlüğe girmiştir. 1581 Sayılı Kanuna göre kooperatifin tanımı; ‘1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri kanunu hükümlerinden faydalanılmak suretiyle üreticiler, aralarında ekonomik menfaatlerini korumak ve özellikle meslek ve geçimleriyle ilgili ihtiyaçlarını sağlamak amacı ile karşılıklı yardım ilkesine dayanan ve tüzel kişiliği olan değişir ortaklı, değişir sermayeli Tarım Kredi Kooperatifleri kurabilirler.’ şeklinde ifade edilmiştir. Bu Kanunla birlikte Kooperatifler bir araya gelerek 16 Bölge Birliğini oluşturmuş ve 17 Mayıs 1977 yılında Merkez Birliğini kurarak Ziraat Bankasından bağımsız hale gelmiştir. Bu kanunla, Tarım Kredi Kooperatiflerinin Bölge Birlikleri ve Merkez Birliği Organizasyonu içinde en üst seviyede teşkilatlanmasına imkân tanınmıştır. Ziraat Bankasının idari yükümlülükleri sona ererken, finansman bankası olarak bugün de görevine devam etmektedir. 1581 Sayılı Kanuna göre Tarım Kredi Kooperatiflerinin Temel Özellikleri 1. Tüzel kişiliği olması 2. Değişir ortaklı olması 3. Değişir sermayeli olması 4. Sınırlı sorumlu olması 5. Süresiz Kooperatifler Olması Teşkilatın giderek büyümesi, ortak çiftçi ihtiyaçlarının artması ve değişiklik arz etmesi, ülkemizin sosyal, idari ve iktisadi yapısının gelişmesi Tarım Kredi Kooperatiflerinde de bir takım değişiklikler yapılması gereğini ortaya koymuştur. 1972 yılında çıkarılan 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununda yapılan değişiklikler: a) 1984 yılında çıkarılan 237 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 1985 yılında 3223 Sayılı Kanun haline getirilip yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili kuruluşu haline gelirken, denetimi de yine bu bakanlığa verilmiştir. ϰ b) 1995 yılında 553 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve idari yönden özerk bir hale getirilerek demokratik bir yapıya kavuşturulmuştur. c) 2005 yılında 5330 Sayılı Kanun ile 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu son halini almış ve kooperatifler daha demokratik hale gelmiş, kooperatifler arası dayanışma ilkesi ilk kez yasal düzenleme altına alınmıştır. 5330 Sayılı Kanun İle 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununda Yapılan Son Kanuni Düzenlemeler; -Akaryakıt satışı, -Sigorta Acenteliği, -Tarımsal Amaçlı Kooperatifler ve Tüzel Kişilerin ortaklığı, -Genel Kurul Süreleri, -Devlet Desteklemeleri, -Finansman Kaynakları ve Denetçi Sayısı, -Merkez Birliği Yönetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri, -Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçilerin görevlerine son verilmesi, -İştiraklerde çalışanlar, -Denetçiliğe atama yapılması, -Tarım Kredi Kooperatifleri arası işlemler ortaklar arası muamele sayılır. 6 Nisan 2017 tarihinde kurulan Şanlıurfa Bölge Birliği ile bugünkü teşkilat yapısına ulaşan Tarım Kredi Kooperatifleri, 1 Merkez Birliği, 17 bölge birliği, 1.618 kooperatif, çok sayıda hizmet bürosu ve iştirakleri ile ülkemizin her yerinde Türk çiftçisine hizmet sunmaktadır. ϱ 1581 SAYILI TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ KANUNU Kabul Tarihi: 18 Nisan 1972 Kuruluş ve Kapsam Madde 1 - Bu Kanunda yazılı hükümlerden faydalanılmak suretiyle üreticiler, aralarında ekonomik menfaatlerini korumak ve özellikle meslek ve geçimleriyle ilgili ihtiyaçlarını sağlamak amacıyla karşılıklı yardım ilkesine dayanan ve tüzel kişiliği olan değişir ortaklı, değişir sermayeli Tarım Kredi Kooperatifleri kurabilirler. (Değişik 2. fıkra: 5330 - 6.4.2005 / m.1) Tarımsal amaçlı kooperatifler hariç olmak üzere; ortak ürünleri üzerinde ticaret ve komisyonculuk yapanlar, faizle para veya mal olarak kredi verenler bu kooperatiflere giremezler. Bu esaslara göre kurulan bir veya birkaç il dâhilindeki kooperatifler bölge birliklerini, en az 5 bölge birliği de, merkez birliğini kurarlar. Merkez birliği tek üst kuruluş olup Ankara'dadır. Kooperatiflerin ve bölge birliklerinin çalışma alanı içinde birden fazla kooperatif ve bölge birliği kurulamaz. (Ek fıkra: 5330 - 6.4.2005 / m.1) Bu Kanun hükümlerine göre kurulmuş olan Tarım Kredi Kooperatifleri ve birlikleri, Devletçe kooperatiflere verilen desteklerden yararlanırlar. Tarifler Madde 2 - Bu Kanunda geçen; a) Ortak deyimi: Bu Kanuna göre kurulan Tarım Kredi Kooperatifleri ortaklarını, b) Kooperatif deyimi: Bu Kanun kapsamına giren Tarım Kredi Kooperatiflerini, c) Bölge birliği deyimi: Kooperatifler tarafından kurulan Tarım Kredi Kooperatifleri bölge birliklerini, ç) Merkez Birliği deyimi: Faaliyeti bütün yurdu kapsayan Tarım Kredi Kooperatifleri ve bölge birliklerinin bağlı bulundukları Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğini, ifade eder. Amaç ve Çalışma Konuları Madde 3 - Kooperatiflerin, bölge ve merkez birliklerinin çalışma konuları şunlardır: I - Kooperatifler A) Ortaklarının; a) Kısa ve orta vadeli kredi ihtiyaçlarını karşılamak, b) Ürünlerini değerlendirmek, c) Müştereken yararlanabilecekleri her çeşit makina, ekipman ve tesisleri edinmek, B) Ortak ve gerektiğinde diğer üreticilerin; a) Üretim ve zaruri tüketim maddeleri ile üretim araçlarını toptan sağlamak, b) El sanatlarını geliştirmek ve mamullerini değerlendirmek, c) Mesleki ve teknik yönden bilgilerini artırmak, sosyal ve kültürel konularıyla ilgili faaliyetlerde bulunmak, kurslar açmak ve seminerler tertip etmek, C) Mevduat toplamak, bankacılık hizmetleri ve sigorta acenteliği yapmak. ϲ II - Bölge Birlikleri a) Kooperatiflerin finansman işlerini düzenlemek, b) Ortak ürünlerinin değerlendirilmesiyle ilgili işleri yürütmek, c) Gerektiğinde kooperatiflerin ihtiyaç duydukları üretim ve zaruri tüketim maddeleri ile üretim araçlarını toptan sağlamak veya imal etmek, ç) Kooperatiflerin işlerinin kooperatifçilik ilkelerine ve mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütülmesini sağlamak üzere gerekli tedbirleri almak, teknik ve idari yardımlarda bulunmak ve ortakların genel ve mesleki eğitim faaliyetlerini düzenlemek, d) Kooperatifleri denetlemek, e) Mevduat toplamak, bankacılık hizmetleri ve sigorta acenteliği yapmak. Bölge birlikleri görevlerini merkez birliğinin tasvibi ile il veya ilçe merkezlerinde kuracakları şubeleri veya görevlendirecekleri kooperatifler aracılığı ile de yürütebilirler. III - Merkez Birliği a) Kooperatif ve bölge birliklerinin bu Kanuna ve kooperatifçilik ilkelerine uygun olarak gelişmesini sağlamak, kooperatifçilik ve mesleki eğitim faaliyetlerinde bulunmak, b) Kooperatif ve bölge birliklerine finansman kaynakları temin etmek ve bunların geliştirilmesi için her türlü tedbirleri almak, kredi işlerinin düzenle yürütülmesini sağlamak, c) Kooperatif ve bölge birliklerinin üretim ve zaruri tüketim maddeleri ile üretim araçlarını toptan sağlamak, imal etmek ve ortak ürünlerinin değerlendirilmesi ile ilgili faaliyetleri rasyonel bir şekilde düzenlemek ve bu konularda her türlü teşebbüse girişmek veya iştirak etmek ve gerekli tesisleri kurmak, faaliyet konusuna giren hususlarda ithalat ve ihracat yapmak, ç) Kooperatif ve bölge birliklerinin görev ve çalışma konularının düzenle yürütülmesini sağlamak üzere genel uygulama esaslarını tespit etmek, d) Kooperatif ve bölge birliklerini denetlemek, e) Kooperatiflerle, bölge ve merkez birliklerinin personel politikasını tespit etmek ve yürütmek, f) Kooperatif ve bölge birliklerinin kuruluşuna karar vermek ve kuruluş merkezini ve çalışma alanını tespit etmek, g) Kooperatif ve bölge birliklerinin finansman ihtiyaçlarını karşılamak üzere tahvil çıkarmak, h) Hükümetçe görevlendirildiğinde, Devlet destekleme alımları ile ilgili faaliyetleri yürütmek, ı) Kooperatiflerin ve bölge birliklerinin toplayacakları mevduatın kullanılma şekil ve şartları ile bu konudaki üst kuruluşlarla olan bağlantıları gösteren yönetmeliği hazırlayarak Ticaret Bakanlığına sunmak, j) Birlik ve Kooperatiflerce sağlanan kredi, araç ve gereçlerin kullanış şekil ve şartları ile amaca uygun olarak kullanıldığının kontrolünü gösteren bir yönetmelik hazırlamak, Merkez ve bölge birlikleri ile Kooperatifler, kredi ihtiyaçlarını da karşılamak üzere, banka ve sigorta şirketi kurabilir veya bu gibi kuruluşlara iştirak edebilir. (Ek fıkra: 5330 - 6.4.2005 / m.2) Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliği tarafından kurulmuş olan şirketler ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olacak şekilde iştirakçi oldukları şirketlerde, yönetim kurulu başkanı veya üyesi ya da denetim kurulu üyesi olarak görevlendirilenlere, bu şirketlerin sadece birinden ücret veya huzur hakkı ödenebilir. Bu şekilde görevlendirilenlere diğer şirketler tarafından herhangi bir ad altında başkaca bir ödeme yapılmaz. Yönetim Kurulu Madde 4 - (Değişik: 5330 - 6.4.2005 / m.3) Yönetim Kurulu; a) Kooperatiflerde; genel kurula katılma hakkını haiz ortaklar arasından, genel kurulca dört yıl için seçilecek beş üyeden, b) Bölge birliklerinde; genel kurula katılma hakkını haiz temsilciler arasından, genel kurulca dört yıl için seçilecek yedi üyeden, c) Merkez Birliğinde; genel kurula katılma hakkını haiz temsilciler arasından, genel kurulca dört yıl için seçilecek dokuz üyeden, Teşekkül eder. ϳ Kooperatifler ve bölge birliklerinde yönetim kurulları bir başkan ve bir başkanvekili seçerler, Merkez Birliğinde ise Yönetim Kurulu bir Başkan ve iki başkanvekili seçer. Yönetim kurulu toplantılarında vekâleten oy kullanılamaz. Yönetim kurulu üyeliklerine seçilenlerin, en az ilkokul mezunu olmaları şarttır. Kooperatif müdürleri, bölge müdürleri ve Merkez Birliği Genel Müdürü yönetim kurulu toplantılarına iştirak ederler; ancak, oy kullanma hakları yoktur. Kooperatif ve bölge birliklerinde yönetim kurulu üyelerine ve denetçilerine verilecek ücret veya huzur hakkının miktarı Merkez Birliği Yönetim Kurulu tarafından, Merkez Birliği Yönetim Kurulu üyeleri ve denetçilerine verilecek ücret veya huzur hakkının miktarı ise Merkez Birliği Genel Kurulu tarafından tespit edilir. Ancak, Merkez Birliği Yönetim Kurulu üyeleri ve denetçilerine verilecek ücret veya huzur hakkının aylık net tutarı brüt asgari ücretin dört katıdır. Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliğinin yönetim kurulu üyeleri ve denetçileri, Tarım Kredi Kooperatiflerinin ve birliklerinin işletme ve iştirakleri ile bunların personelince kurulan vakıf veya derneklerde, bu kuruluşları temsilen yönetim veya denetim kurulu üyesi veya personeli olarak herhangi bir görev alamazlar. Ayrıca kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliği çalışanları kooperatiflere ortak olamazlar. Kooperatifler, Bölge Birlikleri ve Merkez Birliği tarafından yapılacak seçimlerin esasları, temsilcilerinin adedi, yönetim kurulu üyeleri ile kooperatif ve bölge birlikleri tarafından seçilecek temsilcilerde aranacak diğer nitelikler ve yönetim kurulu üyelerinin çeşitli ilçe, il ve bölgeleri temsil esasları ana sözleşmelerde tayin ve tespit edilir. Kooperatiflerde her ortak, bölge birlikleri ve Merkez Birliğinde her temsilci, genel kurullarda yalnız bir oy kullanma hakkına sahiptir, vekâleten oy kullanılmaz. Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliği genel kurul toplantıları dört yılda bir yapılır. Yönetim Madde 5 - (Değişik: 5330 - 6.4.2005 / m.4) Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliğinde işler; kanun, ana sözleşme ve diğer mevzuat ile kooperatif üst kuruluşlarının belirleyeceği esaslara, genel kurul ve yönetim kurulu kararlarına uygun olarak müdürlük, bölge müdürlüğü ve Genel Müdürlük tarafından yürütülür. Merkez Birliğinde Genel Müdür ve genel müdür yardımcıları, bölge birliklerinde bölge müdürleri ve kooperatiflerde müdürler Merkez Birliği Yönetim Kurulu tarafından atanır. Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliğine imzaya yetkili diğer personel, Genel Müdürün teklifi ve Merkez Birliği Yönetim Kurulunun onayı ile belirlenir. Genel müdür ve yardımcılarının, en az dört yıllık yükseköğrenim yapmış, kamu kurum ve kuruluşlarında veya tarım kredi kooperatifleri ve birlikleri teşkilatı ile tarım kredi kooperatiflerinin faaliyet alanı ile ilgili benzer bir kuruluşta en az sekiz yıl çalışmış olmaları şarttır. Kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapmakta iken kurumlarının muvafakati ve kendilerinin isteği üzerine bu Kanun kapsamında Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcısı olarak atananlar kurumlarından aylıksız izinli sayılırlar. Bunlardan 8.6.1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tabi olarak görev yapmakta olanların 5434 sayılı Kanun ile ilgileri devam ettirilir. Ayrıca, emeklilik hakları açısından Genel İdare Hizmetleri Sınıfına dâhil aynı unvanlı kadrolar için tespit edilmiş olan ek gösterge, makam ve temsil tazminatları ile diğer mali haklardan da aynı esas ve usuller çerçevesinde yararlandırılırlar. Bu görevlerde geçirilen süreler, emekli keseneğine esas aylığın tespitinde dikkate alındığı gibi, makam tazminatı ve yüksek hâkimlik tazminatı ödenmesini gerektiren görevlerde geçmiş sayılır. Bunların bu Kanun kapsamında atandıkları kadro unvanına ilişkin emekli kesenekleri kendilerince, karşılıkları da bu Kanun kapsamında çalıştıkları kuruluş tarafından ödenir. Görevleri sona erenler, yazılı olarak istekte bulunmaları halinde önceki kurumlarında aylıksız izne ayrıldıkları tarihteki durumlarına uygun bir kadroya atanırlar. ϴ Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliği personelinin tayin, nakil ve görevden çıkarılması gibi esaslar; Merkez Birliği Yönetim Kurulunca kabul edilip, Genel Kurulun onayı ile yürürlüğe giren bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçiler İle Personelin Görevlerine Son Verilmesi Madde 6 - (Değişik: 5330 - 6.4.2005 / m.5) Yapılan inceleme ve soruşturma sonuçlarına göre görevleri ile ilgili olarak suç işledikleri anlaşılan ve bu fiilleri nedeniyle haklarında yargı mercilerince mahkûmiyet kararı verilen Merkez Birliği Yönetim Kurulu üyelerinin ve denetçilerinin görevlerine son verilir. Merkez Birliği Yönetim Kurulu üyelerinin görevlerine son verme işlemi, Merkez Birliği Yönetim Kurulunca gerçekleştirilir. İnceleme ve soruşturma sonuçlarına göre Merkez Birliği Yönetim Kurulu üyelerinin ekseriyetinin mahkûm olduklarının anlaşılması halinde, göreve son verme işlemi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yerine getirilir. Merkez Birliği denetçilerinin görevlerine son verme işlemi ise doğrudan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından gerçekleştirilir. Merkez Birliği tarafından yaptırılacak inceleme ve soruşturma sonuçlarına göre suç işledikleri veya kusurlu oldukları anlaşılan ve görevden alınmaları uygun görülen kooperatif, bölge birlikleri ve Merkez Birliği personeli ile haklarında mahkûmiyet kararı verilen kooperatif ve bölge birlikleri yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerinin görevlerine Merkez Birliği Yönetim Kurulunca son verilir. Personelin görevine son verilmesine ilişkin usul ve esaslar 5 inci maddede belirtilen yönetmelikle düzenlenir. Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliği personelinin, 25.8.1971 tarihli ve 1475 sayılı Kanun, 22.5.2003 tarihli ve 4857 sayıl ı İş Kanunu ile 22.4.1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanunu hükümlerine göre görevlerine son verilmesi halleri saklıdır. Seçimle işbaşına gelen ve göreve son verilme, çekilme veyahut diğer herhangi bir sebeple yönetim kurulu üyelikleri ve denetçilikleri sona erenlerin yerlerine, yönetim kurulu tarafından yedekleri çağırılır. Yönetim Kurulu üyelerinin ekseriyeti kaybetmesi halinde yedeklerin çağırılma işlemi Merkez Birliğinde denetçiler, bölge birliklerinde Merkez Birliği Yönetim Kurulu ve kooperatiflerde bölge birliği yönetim kurulu tarafından yerine getirilir. Merkez Birliğinde denetçiliklerin de tamamen boşalması halinde yedekleri çağırma işlemi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yerine getirilir. Yedeklerin katılımı ile yönetim kurulu üyeliklerinin ve denetçiliklerinin sayısı tamamlanamaz ise kooperatifler için bölge birliği yönetim kurulunca, seçilme hakkını haiz ortaklar arasından; bölge birlikleri için Merkez Birliği Yönetim Kurulunca, Genel Kurula katılma hakkını haiz temsilciler arasından; Merkez Birliği için Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca Genel Kurula katılma hakkını haiz temsilciler arasından atama yapılır. Atama ile gelenler, yerlerine atandıkları üyelerin süresini tamamlarlar. Örnek Anasözleşmelerin Hazırlanması Madde 7 - (Değişik: 3223 - 7.6.1985 / m.4) (Değişik 1. fıkra: 3612 - 7.2.1990 / m.54) Kooperatif, bölge birlikleri ve Merkez Birliği örnek anasözleşmeleri, ilgili kuruluşların da görüşü alınarak Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanır. Anasözleşmelerde yapılacak değişiklikler de aynı usule tabidir. Genel Kurul Kararlarının Onanması Madde 8 - Kooperatiflerle, bölge birlikleri genel kurullarının verecekleri kararlar Merkez Birliğinin onayı ile kesinleşir. Kooperatifler için Merkez Birliği bu yetkisini bölge birliklerine devredebilir. Merkez Birliği genel kurullarının verecekleri kararlar Ticaret Bakanlığının onayı ile kesinleşir. ϵ Ticaret Bakanlığı ve Merkez Birliği, gönderilen tutanakları geliş tarihinden itibaren en çok bir ay içinde inceleyerek tasdik veya redde dair sonucunu ilgili kuruluşlara bildirir. Bu müddet içinde incelenmesi bitirilmeyen, mevzuata ve usulüne uygun olarak yapılmış genel kurullara ait tutanaklar tasdik edilmiş sayılır. Üst Kuruluşlara Girme Zorunluluğu Madde 9 - Bölge birliklerinin çalışma alanı içine alınan Kooperatiflerle Bölge birlikleri, üst kuruluşlara girmek zorundadırlar. Bu zorunluluğa uymayan Kooperatif ve bölge birlikleri bu Kanun hükümlerinden yararlanamazlar. Talimatlara Uyma Mecburiyeti Madde 10 - (Değişik: 3223 - 7.6.1985 / m.5) Kooperatifler, bölge birlikleri ve merkez birliği bağlı bulundukları üst kuruluşların vereceği talimatlara uygun hareket etmeye mecburdur, aksine davranışlar sorumluluğu gerektirir. Sorumluluk derecesi Anasözleşmelerde belli edilir. Finansman Madde 11 - (Değişik: 5330 - 6.4.2005 / m.6) Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliğinin her türlü kredi ihtiyaçları yurt içi banka, finans veya kredi kuruluşları ile 3. maddeye göre kurulacak bankaca karşılanır. Alacak Senetleri Madde 12 - Kooperatiflerin kredi ile ilgili alacak senetleri, kâğıtları ve her türlü taahhütname ve sözleşmeler ortağın oturduğu veya kooperatifin bulunduğu köy veya mahalle ihtiyar heyetleri tarafından parasız olarak tasdik olunur. Bu suretle tasdik olunan senet ve belgeler İcra ve İflâs Kanunu'nun 38 inci maddesinde yazılı belgeler hükmündedir. Senetler vadelerinde protestoya tabi tutulmaz. Müracaat vukuunda bu tasdik muameleleri noterler tarafından da yapılır. Mutlak Rehin Hakkı Madde 13 - Ortakların kredilerine mesnet olarak gösterdikleri ürünleri, hayvanları ve üretimleri ile ilgili her türlü makina ve araçları üzerinde ortağı bulundukları kooperatiflerin mutlak rehin hakları vardır. Bunlar, borçlu ortaklara yediemin sıfatıyla teslim edilmiş sayılırlar ve üçüncü şahıslar tarafından hiçbir suretle haciz olunamazlar. İpotek Tesisi ve Kaldırılması Madde 14 - Kooperatifler lehine tesis edilecek ipotek işlemleri, köy ihtiyar heyetleri veya noterler tarafından tasdik edilen taahhütnameye istinaden kooperatiflerin yazılı isteği üzerine gösterilecek değere göre, tapu dairelerince takrir alınmadan yapılır. İpoteğin kaldırılmasında da aynı usul uygulanır. Alacak Sebebiyle Mülk Edinme Madde 15 - Kooperatifler alacaklarının tahsili için kendi talepleri üzerine satışa çıkarılan ortaklara ait taşınmaz malları üzerlerine alabilirler. Bu şekilde edindikleri taşınmaz malları 3 yıl içinde başkalarına satamazlar, bunları ya bizzat veya icar yolu ile değerlendirebilirler. Bu işlemden elde edilen gelirlerden masraf düşüldükten sonra % 10 kooperatif hizmet karşılığı ayrılır. Geriye kalan borçlunun borcuna mahsup edilir. Kooperatiflerin alacağı bu süre içinde, faiz ve masraflarıyla birlikte ödenir veya yukarıdaki yolla karşılanırsa taşınmaz mallar sahiplerine geri verilir. Mevduat Kabulü Madde 16 - Kooperatifler ve Bölge Birlikleri her türlü mevduat kabul edebilir ve Bankacılık hizmetleri yapabilir. Kooperatif ve bölge birliklerinin toplayacakları mevduat, üst kuruluşların ve 7129 sayılı Bankalar Kanunu ile bu Kanuna ek 153 sayılı Kanun'un teminatı altındadır. Mevduat kabulüne yetkili kılınacak birlikler ve kooperatifler için Merkez Birliğince Maliye Bakanlığından önceden müsaade alınır. Toplanan mevduatın kullanma yetkisi Merkez Birliğine aittir. ϭϬ Maliye Bakanlığınca yapılacak tetkikler sonunda mevduat kabul etmelerinde bilâhare mahzur görülen kooperatif ve birliklerin mevduatı kabul yetkileri Bankalar Kanunu'nun 13 üncü maddesine göre kaldırılır. Kişilerin bu kuruluşlardaki tasarruf mevduatından 3.000 liraya kadar olan kısmı, faizleri hariç hacz olunamaz. Tasarruf mevduatı sahipleri mevduatlarının yarısı için bu mevduatı kabul etmiş olan kooperatif ve bölge birliklerinin aktifinde mevcut bütün kıymetler üzerinde imtiyazlı alacaklıdırlar. Tasfiye halinde, tasarruf mevduatının imtiyazlı kısmı tasfiye neticesi beklemeksizin sahiplerine tediye olunur. Düzenlenecek Mevduat Cetvelleri ve Hesap Özetleri Madde 17 - Mevduat toplamaya yetkili kooperatif ve bölge birliklerinin düzenleyecekleri aylık mevduat cetvelleri ile 3 aylık ve yıllık hesap özetleri Merkez Birliğince birleştirilerek birer kopyaları Bankalar Kanunu'nun 51 inci maddesinde tayin edilen süreler içerisinde Ticaret ve Maliye Bakanlıklarıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına verilir. Munzam Karşılıklar Madde 18 - Kooperatifler ve bölge birliklerinin topladıkları mevduat üzerinden 1211 sayılı T.C. Merkez Bankası Kanunu'nun 40/II nci maddesi hükümleri esasları dairesinde munzam karşılık tesis edilir. Bu karşılıklar bölge birlikleri veya merkez birliği tarafından T.C. Merkez Bankasına yatırılır. Sözü edilen Kanun gereğince bankaların T.C. Merkez Bankasına yatırdıkları munzam mevduat karşılıklarının T.C. Ziraat Bankası zirai finansmanlarına tahsis edilecek kısmın yarısı aynı amaç ve şartlarla merkez Birliği emrine verilir. Muafiyetler Madde 19 - A) Bu Kanuna göre kurulacak ve kurulmuş sayılan kooperatiflere ortak olmak üzere başvuran üreticilerle, ortakların kooperatifleriyle yapacakları her türlü işlemler ve bunlarla ilgili kâğıt, belge, senet, beyanname, taahhütname, vekâletname, makbuz, kooperatif lehine yapacakları ipotek ve rehinler her türlü resim, harç ve vergiden, B) Bu Kanuna göre kurulacak ve kurulmuş sayılan kooperatifler, bölge ve merkez birlikleri, a) Kurumlar, gider, gayrimenkul kıymet artışı, intikal ve diğer vergilerden ve icra makamları, resmi daireler ve mahkemeler nezdinde yapacakları takip ve tahsillerle açacakları tazminat davaları ile ilgili her nev'i talep, tebliğ ve kararlar her türlü masraf, vergi, resim ve harçlardan, b) Sermaye ve yedek akçeleri ile taşınmaz malları ve bunların gelirleri, kendi ihtiyaçları için satın aldıkları ve alacaklarının tahsili gayesiyle mülk edindikleri taşınmaz malları ve bunların 15 inci madde hükmüne göre sahiplerine geri verilmesi işlemi, bütün vergi, resim ve harçtan, c) Yapacakları kredi işlerine ilişkin bütün senet, belge, kâğıt, defter ve hesap özetleri, taşınmaz mallara ait ipotek ve taşınır mallara ait rehin işlemleri, vekâletnameler, taahhütnameler vesaire evrak, bütün resim ve harçtan, C) Bu Kanuna göre kurulan kooperatiflerle bölge ve merkez birliklerinin temin edecekleri krediler ve bunlara ilişkin Merkez Bankası nezdindeki reeskont muameleleri ve bu işlemlere ait bütün senet, belge, vekâletname, taahhütname vesaire evrak gider ve diğer vergilerle bütün resim ve harçtan, Muaftır. Ancak, bu kuruluşların ortak dışı işlemlerden elde edecekleri gelir-gider farkları ayrı bir hesapta takip ve tespit edilerek vergilendirilir. Kooperatif, bölge ve merkez birliklerince noterlere tasdik ettirilecek defterlerle belgelerden yalnız noter ücreti alınıp harç alınmaz. Kooperatiflerin, bölge birliklerinin ve merkez birliklerinin ortaklarına verilmek üzere üretim araç ve gereçlerine %50 gümrük indirimi uygulanır. ϭϭ Kanun ve Anasözleşmelerde Açıklık Olmayan Haller Madde 20 - Bu Kanun ve bu Kanuna göre düzenlenen anasözleşmelerde açıklık bulunmayan hususlar için 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümleri uygulanır. Uygulanmayacak Hükümler Madde 21 – A) Kooperatiflerle bölge ve merkez birliklerinde: a) Yönetim Kurulu üyesi ve denetçiler için 440 sayılı Kanun'un 32’nci maddesi ile 657 sayılı Kanun'un 1327 sayılı Kanun ile değiştirilen 88 inci maddesi, b) 1163 sayılı Kanun'un 94 üncü maddesi, c) 2279 sayılı Kanun'da yazılı senelik beyanname verme mecburiyeti, d) (Ek: 5330 - 6.4.2005 / m.7) 21.12.1959 tarihli ve 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanununun 9 uncu maddesinin beşinci ve sekizinci fıkraları, e) (Ek: 5330 - 6.4.2005 / m.7) 4.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 9 uncu maddesinin yedinci, sekizinci ve dokuzuncu fıkraları, B) Bölge ve merkez birliklerinde: a) 1163 sayılı Kanun'un 19 uncu maddesinin ikinci paragrafı, C) Kooperatiflerde: a) 1163 sayılı Kanun'un 45 inci maddesinin 3 üncü paragrafı ve 87’nci maddesi, b) 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 42’nci maddesi, uygulanmaz. Yürürlükten Kaldırılan Kanunlar Madde 22 - Bu Kanunun yürürlüğe girmesiyle 2836 ve 658 sayılı Kanun'lar yürürlükten kalkar. Denetçiler Ek Madde 1 - (Ek: 3223 - 7.6.1985 / m.6) A) Kooperatiflerde; Genel Kurulca, Genel kurula katılma hakkını haiz ortaklar arasından iki denetçi seçilir. B) Bölge Birliklerinde; Genel Kurulca, temsilciler arasından veya dışardan iki denetçi seçilir. C) Merkez Birliğinde; Genel Kurulca, temsilciler arasından veya dışarıdan iki denetçi seçilir. (Değişik 2. fıkra: 5330 - 6.4.2005 / m.8) Ayrıca, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca bir denetçi atanır. Denetçi seçilenlerin, kooperatiflerde en az ilkokul, bölge birliklerinde ortaokul, lise veya dengi okul, Merkez Birliğinde yüksekokul mezunu olmaları şarttır. (...) (Ek Madde 1 in 4. fıkrası, 12.4.2005 tarih ve 25784 sayılı R.G.'de yayımlanan, 6.4.2005 tarih ve 5330 sayılı Kanunun 8. maddesi hükmü gereğince yürürlükten kaldırılmıştır.) Kooperatif, bölge birlikleri ve merkez birliği denetçileri, bu kuruluşları temsilen iştiraklerde görev alamazlar. Seçimle gelecek denetçiler, bölge birliklerinde değişik il ve ilçeleri, merkez birliğinde çeşitli bölgeleri temsil edecek şekilde genel kurullarında seçilirler. Denetçilerin seçim esasları ile bunlarda aranacak diğer nitelikler anasözleşmelerde belli edilir. ϭϮ Teftiş ve Denetim Ek Madde 2 - (Ek: 3223 - 7.6.1985 / m.6) Kooperatifler, bölge birlikleri ve merkez birliği, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının teftiş ve denetimine tabidir. Ayrıca Kooperatifler bağlı oldukları bölge birliği ve merkez birliğinin, bölge birlikleri de merkez birliğinin teftiş ve denetimine tabidirler. (Değişik 3. fıkra: 5330 - 6.4.2005 / m.9) Kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliği, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının yapacağı teftiş ve denetimler sonucuna, kanun ve ana sözleşmelerdeki görevleri ile ilgili ortaya çıkacak eksiklikler konusunda vereceği talimatlara uymak zorundadırlar. Ek Madde 3 - (Ek: 5330 - 6.4.2005 / m.10) Tarım Kredi Kooperatifleri ve birliklerinin birbirleri ve ortakları ile tarımsal girdi temini ve ürünlerin değerlendirilmesi amacıyla yapacakları her türlü muamele, satış amaçlı satış olarak değerlendirilemez. Bu işlemler, ortaklar arası muamele sayılır. Geçici Madde 1 - 2836 sayılı Kanun'la kurulmuş bulunan Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır. 2836 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulmuş bulunan kooperatifler ayrıca kuruluş formalitelerine tabi olmaksızın bu kanuna göre kurulmuş sayılır. Geçici Madde 2 - Tarım Kredi Kooperatifleri Müşterek Yardım Tahsisatı ve Tarım Kredi Kooperatifleri Yardımlaşma Birliği vakfının borç, alacak hak ve varlıkları Merkez Birliğine devredilir ve sözü geçen vakıf feshedilmiş sayılır. Gerek bu devirlerde ve gerek Tarım Kredi Kooperatifleri Memurları Emekli Sandığı ve Tarım Kredi Kooperatifleri Memurları Sosyal Yardım ve Zincirleme Kefillik Sandığı Vakıflarının Merkez Birliğine devirleri halinde devrolunan menkul ve gayrimenkullerin devir ve intikallerinde herhangi bir vergi, resim ve harç alınmaz. Geçici Madde 3 - T.C. Ziraat Bankası: a) Merkez Birliği kuruluncaya kadar; bütün kooperatif ve bölge birlikleri için Merkez Birliğine, bölge birlikleri kuruluncaya kadar bölge birliklerine ait; b) Merkez Birliği kurulduktan sonra; bölge birlikleri çalışma alanına dâhil edilmeyen kooperatifler için bölge birliğine ait; Görevleri yapar ve yetkileri kullanır. Geçici Madde 4 - T.C. Ziraat Bankası memurlarından, önceden Bankanın muvafakati alınmak şartıyla, Tarım Kredi Kooperatifleri bölge ve merkez birliklerinde kendilerine görev verilenler, görev aldıkları birliklerin kuruldukları tarihten itibaren beş yılı tecavüz etmemek üzere Bankaca asli görevlerinden ücretsiz izinli sayılırlar. Bu memurların yeni görevlerinde geçecek hizmetleri terfi ve emeklilik bakımından T.C. Ziraat Bankasında geçmiş sayılır ve 5434 sayılı Kanun'a göre T.C. Emekli Sandığına verilmesi gereken kesenek ve karşılıkları kendileriyle mezkûr birlikler tarafından ödenir. Memurun T.C. Ziraat Bankasının sosyal kuruluşlarındaki hakları aidat ödemek şartıyla devam eder. Geçici Madde 5 - Bu kanunda adı geçen bölge ve merkez birliklerinin kuruluş masrafları için kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kabul edilecek olan ilk Devlet Bütçesinden başlayarak eşit taksitlerle 5 yıl içinde ödenmek üzere Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği emrine yüz milyon lira yardım yapılır. Geçici Madde 6 - Bu kanunda sözü edilen yönetmelikler Merkez Birliği ilk Genel Kurul toplantısına kadar çıkarılır. Bu süre en geç beş yıldır. Geçici Madde 7 - T.K.Kooperatifleri Yardımlaşma Birliğinin, 1967/6-8677 sayılı Kararnameye istinaden T.K.Kooperatifleri adına gübre tedariki ve dağıtımı faaliyetinden elde ettiği ve edeceği kârlar Kurum Vergisinden muaftır. ϭϯ Geçici Madde 8 - (Ek: 3223 - 7.6.1985 / m.6) Nitelikleri bu Kanunda gösterilen şartlara uymayan Merkez Birliği yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle denetçilerinin görevleri bu Kanunun yayımı tarihinde sona erer. Bu şekilde görevleri sona erenlerin yerlerine ilk genel kurula kadar görev yapmak üzere, gerekli nitelikleri taşıyanlar arasında Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca atama yapılır. Kooperatif, bölge birlikleri ve merkez birliğinin yapılacak ilk genel kurullarında, yönetim ve denetim organları, bu Kanun hükümlerine göre teşkil olunur. Genel Kurul toplantıları anasözleşmenin kabulünü takip eden aydan başlamak üzere en geç bir yıl içinde tamamlanır. Ancak, merkez birliği genel kurulu, bu Kanunun yayımı tarihinden sonraki altı ay içinde toplanamaz. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile T.C. Ziraat Bankası, Bölge Birlikleri ve Merkez Birliğinin yönetim ve denetim organlarının bu Kanun hükümlerine göre teşkilini beklemeksizin söz konusu organlara kendi temsilcilerini tayin eder. Geçici Madde 9 - (Ek: 3223 - 7.6.1985 / m.6) Kooperatifler, bölge birlikleri ve merkez birliği anasözleşmelerinde, bu Kanun doğrultusunda yapılacak değişiklikler en geç 3 ay içerisinde sonuçlandırılır. Yeni anasözleşmeler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut anasözleşmelerin bu Kanun'a aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur. Geçici Madde 10 - (Ek: 3223 - 7.6.1985 / m.6) 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ve ilgili anasözleşmeler ile diğer mevzuatta ve 14.12.1983 tarih ve 185 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri için, Ticaret Bakanlığına ve Bakanına veya Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve Bakanına verilen görev ve yetkiler, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığına ve Bakanına devredilmiştir. Geçici Madde 1 - (KHK/553 - 24.6.1995) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte halen görevde bulunan Merkez Birliği Genel Müdürü, genel müdür yardımcıları ve bölge müdürlerinin görevleri sona erer ve bu görevlere üç ay içinde bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre atama yapılır. Geçici Madde 2 - (KHK/553 - 24.6.1995) Bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen yönetmelik altı ay içinde hazırlanarak Merkez Birliği Genel Kurulunun onayına sunulur. Geçici Madde 1 - (5330 - 6.4.2005) Kooperatifler, bölge birlikleri ile Merkez Birliği ana sözleşmeleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde, bu Kanun hükümlerine uygun hale getirilir. Bu Kanun ve bu Kanuna göre hazırlanacak ana sözleşmeler gereği yapılması gereken Tarım Kredi Kooperatifleri genel kurul toplantıları, birinci fıkraya göre hazırlanacak ana sözleşmelerin yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde, bölge birlikleri ve Merkez Birliği genel kurul toplantıları ise kooperatiflerin genel kurul toplantılarının tamamlanmasını takip eden altışar ay içerisinde yapılır. Yürürlükte olan kanun ve ana sözleşmeler gereğince yapılması gereken genel kurul toplantıları da ikinci fıkra hükümlerine göre ertelenmiş sayılır. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte görevde bulunan yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler, yapılacak ilk olağan genel kurula kadar görevlerine devam ederler. Yürürlüğe Girme Madde 23 - Bu kanun yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer. ϭϰ TARIM KREDİ KOOPERATİFİ ANASÖZLEŞMESİ Kuruluş Madde-1: Bu anasözleşme altında ad ve soyadları ile ikametgâhları yazılı üreticiler arasında çalışma merkezi ……….de/da olmak ve ……….. sınırları içinde faaliyette bulunmak üzere, 1581 Sayılı Kanun ile ek ve değişikliklerine göre …….. Sayılı ……….. Tarım Kredi Kooperatifi adı altında sınırlı sorumlu, değişir ortaklı ve değişir sermayeli bir tarım kredi kooperatifi kurulmuştur. Kuruluşa Karar Verme Madde-2: Üreticilerin başvurması üzerine kooperatifin kurulmasına, çalışma merkezi ve çalışma alanlarının tespit edilmesine Merkez Birliği yönetim kurulunca karar verilir. Tüzel Kişilik Kazanma Madde-3: Kooperatif, 1581 Sayılı Kanun’un 21. maddesine göre tescil ve ilâna tâbi değildir. Kurucu ortaklarca imzalanan kooperatif anasözleşmesinin noterce tasdikinden sonra, Merkez Birliği yönetim kurulunca Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın iznine sunulur. Bakanlığın izin ve tasdikinden sonra kooperatif tüzel kişilik kazanır. Bölge Birliğine Girme Mecburiyeti Madde-4: Kooperatif, çalışma alanı içinde bulunduğu bölge birliğine girmek mecburiyetindedir. Bu mecburiyete uymayan kooperatif 1581 Sayılı Kanun hükümlerinden faydalanamaz. Kuruluş genel kurulunda bölge birliğine ortak olunması için karar alınması gerekmektedir. Kooperatifin Amacı, Çalışma Konuları Madde-5: Üreticilerin ekonomik menfaatlerini korumak ve özellikle meslek ve geçimleriyle ilgili ihtiyaçlarını sağlamak amacıyla karşılıklı yardım prensibine dayanılarak kurulan kooperatifin çalışma konuları şunlardır: A-Ortakların: a-Kısa ve orta vadeli kredi ile her türlü tarımsal girdi ihtiyaçlarını karşılamak, b-Mahsullerini değerlendirmek ve pazarlamak, c-Müştereken faydalanabilecekleri her çeşit makine, ekipman ve tesisleri temin etmek. B-Ortak ve gerektiğinde diğer üreticilerin: a-Üretim ve zarurî tüketim maddeleri ile üretim araçlarını toptan sağlamak ve bu maksatla, Merkez Birliği yönetim kurulunun müsaadesi ile kuruluşlara iştirak etmek, b-Hükümetçe görev verildiği takdirde, Devletçe yapılacak destekleme ödemelerine aracılık etmek, c-El sanatlarını geliştirmek ve mamullerini değerlendirmek, d-Meslekî ve teknik yönden bilgilerini arttırmak, sosyal ve kültürel konularla ilgili faaliyetlerde bulunmak, kurslar açmak ve seminerler tertip etmek. C-Mevduat toplamak, bankacılık hizmetleri ve sigorta acenteliği yapmak. D-1581 Sayılı Kanun ile ek ve değişikliklerine göre kurulmuş diğer kooperatifler, bölge birlikleri ve Merkez Birliği ile kredi ihtiyaçlarını karşılamak üzere banka ve sigorta şirketi kurmak veya bu gibi kuruluşlara iştirak etmek, E-Bölge birliğince kendisine verilecek diğer görevleri yapmak. Kooperatif bu faaliyetlerini, üst kuruluşlarca tespit edilecek genel uygulama esaslarına göre yürütür. ϭϱ Ortak Sayısı Madde-6: Kooperatifin ortak sayısı sınırlandırılamaz. Kuruluşta en az otuz ortak olması şarttır. Ortaklık Şartları (Değişik:25/11/2010-47 sayılı bakanlık oluru) Madde-7: A-Bir Üreticinin Kooperatife Ortak Olabilmesi İçin: a-Medenî hakları kullanma yeterliğine sahip olması, b-Kooperatifin çalışma alanı içinde, tarımsal üretim yapması veya Merkez Birliğince tespit edilecek esas ve ölçülerde büyük ve küçükbaş hayvancılık, kümes hayvancılığı, seracılık, arıcılık, ipekböcekçiliği, balıkçılık, yaş meyve ve sebze üreticiliği ve benzer konulardan herhangi birinde üretim faaliyetinde bulunması, c-Aynı zamanda başka bir tarım kredi kooperatifinde ortak olmaması, d-Ortak mahsulleri üzerinde ticaret ve komisyon işi yapmaması, faizle para veya mal olarak kredi vermemesi, e-Tarım kredi kooperatifleri, bölge birlikleri ve Merkez Birliği personeli olmaması. B-Tüzel Kişiler ile Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerin Ortak Olabilmeleri İçin: a-Kooperatifin çalışma alanı içerisinde faaliyet göstermesi, b-Aynı zamanda başka bir tarım kredi kooperatifinin ortağı olmaması, c-Yetkili organlarınca ortaklığa ilişkin karar alınması ve söz konusu kararın bir suretinin kooperatife ibraz edilmesi, d-Tarımsal amaçlı kooperatifler hariç, ortak mahsulleri üzerinde ticaret ve komisyon işi yapmaması, faizle para veya mal olarak kredi vermemesi, Gerekir. Ayrıca, yaş sebze ve meyve ticaretinin düzenlenmesi hakkındaki mevzuat kapsamında faaliyette bulunmak üzere Üretici Birliği Belgesi almak isteyen tarım kredi kooperatiflerinde; ortakların ziraat odasına kayıtlı olmaları ve bu durumu ortaklığa girişte ve her yılsonu ziraat odasından sağlayacağı belgeyle, ortak mahsulleri üzerinde ticaret ve komisyon işi yapmadıklarını da ticaret odası ve vergi dairesinden alacakları belgelerle kanıtlamaları şartı ayrıca aranacaktır. Ortaklığa Girme Madde-8: Üreticilerin, tarımsal amaçlı kooperatiflerin ve tüzel kişilerin, ortaklık işlemlerinin tamamlanabilmesi için: a-Kooperatife, esasları Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek bir beyanname vermesi, b-Kuruluşta anasözleşmeyi imzalaması, sonradan girişte kooperatife bu anasözleşme hükümlerini kabul ettiğine dair tüzel kişilerin ve tarımsal amaçlı kooperatiflerin noterden, üreticilerin ise noterden veya kooperatifin bulunduğu ya da ikamet ettiği köy ve mahalle ihtiyar heyeti tarafından tasdik edilecek bir taahhütname vermesi, c-Ortaklığa kabul hakkında, kooperatif yönetim kurulunca karar alınması, d-Taahhüt ettiği ortaklık payının 1/4’ünü ödemiş olması, Gerekir. Üreticilerin ortaklık şartlarını taşıyıp taşımadıkları ilk kuruluşta bölge birliğince, kuruluştan sonra ise kooperatifçe incelenir. Ortaklığa kabul olmayan üreticilerin üst kuruluşlara itiraz hakları vardır. Bölge birliği yönetim kurulunun vereceği kararlar, kooperatif hükmî şahsiyeti yönünden kesinlik arz eder. ϭϲ Ortaklıktan Çıkma(Değişik:25/11/2010-47 sayılı bakanlık oluru) Madde-9: Ortaklar: a-En az üç yıllık ortaklık yapmış ve ortaklık paylarını ödemiş, b-Kooperatif bölgesinde üretimden vazgeçmiş, c-7. maddenin (A) bendinin (a) fıkrasında aranan şartı kaybetmiş, Olmaları hâllerinden herhangi birinin tahakkuku hâlinde, mevcut borçlarını ödemeleri (Tüzel kişiler ile tarımsal amaçlı kooperatiflerin ortaklıktan çıkmak istemeleri hâlinde yetkili organlarından aldıkları kararı ibraz etmeleri) ve en az üç ay önceden yazılı olarak müracaat etmeleri kaydıyla kooperatiften çıkabilirler. Ortaklıktan çıkma işlemi kooperatif yönetim kurulu kararı ile tamamlanır. Yönetim kurulu, ortağın çıkma talebini anasözleşmeye aykırı bulduğu veya dilekçede belirtilen hallerin muvazaa ya da hileye dayandığını tespit ettiği takdirde, bu talebi reddedebilir. Ortaklıktan çıkma talebi kooperatif yönetim kurulunca reddedilen ortak, kooperatifin bağlı bulunduğu bölge birliğine müracaat edebilir. Bölge birliği yönetim kurulunun vereceği karar kesindir. Bir ortak, anasözleşmenin ortaklık şartları ile ilgili 7. maddesinde belirtilen şartları haiz olması kaydıyla yönetim kurulunun izniyle borç ve alacakları devredilerek, başka bir tarım kredi kooperatifine geçebilir. Ortaklıktan Çıkarılma Madde-10: Ortaklar: a-Kanun ve anasözleşme hükümlerine aykırı hareket etmeleri, b-Tecil sebepleri olmadan borçlarını arka arkaya üç üretim döneminde ödememeleri veya teslimini taahhüt ettikleri mahsulü mazeretsiz olarak üç yıl üst üste kooperatife teslim etmemeleri, c-Kooperatife girişte anasözleşmenin 7. maddesinde belirtilen ortaklık şartlarını taşımadıklarının sonradan anlaşılması, d-Ortakların tarımsal işletmelerinin bulunduğu yerleşim biriminin kooperatif çalışma alanından çıkarılması, Hâllerinde; yönetim kurulunun kararı ve bu kararın genel kurulca tasdiki ile ortaklıktan çıkarılırlar. Yönetim kurulunca çıkarılma kararı verilmeden önce, durum ilgiliye yazılı olarak bildirilir ve tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yazılı savunması istenir. Yönetim kurulunca haklarında çıkarılma kararı verilen ortaklar, bu kararın kesinleşmesine kadar kooperatif hizmetlerinden faydalanır. Ortak, genel kurul kararına, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde Bölge birliği, gerektiğinde Merkez Birliği nezdinde itiraz edebilir. Merkez Birliği yönetim kurulunun konu hakkında vereceği karar kesindir. Çıkarılan ortağın adlî makamlara başvuru hakkı saklıdır. Çıkan ve Çıkarılan Ortaklarla Hesaplaşma Madde-11: Çıkan, çıkarılan veya ölüm dolayısıyla ayrılan ortakların ödedikleri sermaye payları ve yatırdıkları mevduatları dışında kooperatifin yedek akçe, karşılıklar ve fonları üzerinde herhangi bir hakları yoktur. Çıkan, çıkarılan veya ölüm dolayısıyla ayrılan ortakların ortaklık payları o yıla ait bilânçonun genel kurulca tasdikinden sonra kendilerine veya mirasçılarına ödenir. Çıkan veya çıkarılan ortaklarla, ölüm dolayısıyla ayrılan ortakların mirasçıları kalan borçlarının tamamını ödemek istedikleri takdirde, ortaklık payları bilânçonun tasdiki beklenmeden borçlarına mahsup edilir. ϭϳ Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürecek nitelikte iade ve ödemeler genel kurulca üç yılı aşmamak üzere geciktirilebilir. Bu durumda kooperatifin haklı sebeplere bağlı tazminat isteme hakkı saklıdır. Çıkarılan ortakların borçları muaccel olur. Çıkan veya çıkarılan ortaklarla ölen ortakların mirasçılarının alacak ve hakları, bunları isteyebilecekleri günden başlayarak 3 ay içinde ödenir. Ancak bu haklar, isteyebilecekleri günden itibaren beş yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Zamanaşımına uğrayan paralar yedek akçeye alınır. Kooperatife Tekrar Girme Madde-12: Çıkan ortaklar, çıkma sebeplerinin ortadan kalkması hâlinde kooperatife tekrar ortak olabilirler. Çıkarılan ortaklar, çıkarıldıkları tarihten itibaren en az üç yıl geçtikten sonra ve çıkarılma sebepleri ortadan kalkmış olmak kaydıyla bir defaya mahsus olmak üzere kooperatife tekrar ortak alınabilirler. Kooperatife tekrar gireceklerin çıkma veya çıkarılma tarihinde ödemiş oldukları sermaye tutarından az olmamak üzere sermaye taahhüdünde bulunmaları ve bu miktarı taahhütlerine mahsuben kooperatife tamamını nakden ödemeleri şarttır. Ayrıca bunlarda kooperatife ilk defa ortak olacaklarda aranan şartlar aranır. Sermaye (Değişik:12/10/2009-34 sayılı bakanlık oluru) Madde-13: Kooperatifin sermayesi ortakların taahhüt ettikleri ortaklık paylarından meydana gelir. Kooperatifin kuruluşta taahhüt edilen sermayesi................. Türk Lirası’dır. Bu sermayenin 1/4’ü peşin olarak ödenmiştir. Paylar (Değişik:12/10/2009-34 sayılı ve 15/06/2015-51 sayılı bakanlık olurları) Madde-14:Ortaklar, kendilerine açılan kredi ve kooperatife teslimini taahhüt ettikleri mahsul ile orantılı olarak ayrı ayrı ortaklık payı taahhüt ederler. Ortaklar, 20.000 TL krediye kadar tespit edilen kredinin %5’ini, 20.000 TL’yi aşan kısım için 50.000 TL krediye kadar tespit edilen kredinin %3’ünü, 50.000 TL’yi aşan kısım için 250.000 TL krediye kadar tespit edilen kredinin %2’sini, 250.000 TL’yi aşan kısım için 1.000.000 TL krediye kadar tespit edilen kredinin %1’ini, 1.000.000TL’yi aşan kısmı için tespit edilen kredinin % 0,5’ini ortaklık payı olarak taahhüt ederler. Ayrıca, peşin ve veresiye alışveriş yapmak, sigorta poliçesi yaptırmak gibi kooperatif hizmetlerinden faydalanmak isteyen ortaklar en az bir ortaklık payı taahhüt ederler. Ancak taahhüt edilen ortaklık payı yasal olarak alınması gereken ortaklık payını geçemez. Taahhüt edilen bir ortaklık payı 100.-(Yüz) Türk Lirası’ndan aşağı olamaz. Bu miktar, genel kurul kararı ve Merkez Birliği’nin tasdiki ile artırılabilir. Mahsul teslim edecek ortakların sermaye payları, kooperatife bir yıl içinde teslim edecekleri mahsul miktarına göre hesap edilir. Hangi mahsulün ne kadarı için bir pay taahhüt edileceği Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilir. Teslim edilecek mahsul, bir paya karşılık olan miktardan fazla olduğu ve bu fazlalık bir paya isabet eden kısmın yarısını geçtiği takdirde ortağın bu fazlalık için bir pay daha taahhüt etmesi gerekir. Önce az ortaklık payı ile ortak olanlar, sonradan kredi ihtiyaçları ve mahsul teslimatının artması hâlinde, ortaklık paylarını bu artışlara paralel olarak çoğaltırlar. Deprem, kuraklık, donma, yangın, su baskını ve dolu gibi tabiî afetler veya bitkisel, hayvansal hastalıklar nedeniyle mahsul teslimatını uzun süre noksan yapmak zorunda kalan ortaklarla, işletmelerin büyüklüğüne göre daha az kredi tespit edilenler, ortaklık paylarını azaltabilirler. Ortaklar, kooperatifin, bölge birliğinin veya Merkez Birliği’nin yatırımları ile ilgili kuruluşlara ortaklık payları dışında, Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre iştirak edebilirler. ϭϴ Payların Ödenmesi Madde-15: Kredi ile ilgili olarak taahhüt edilen ortaklık payları tutarının dörtte biri peşin, geri kalan kısmı da üç yılda ve eşit taksitlerle ödenir. Pay artırılması hâlinde, üçte biri peşin, kalanı da iki yılda ve eşit taksitlerle tahsil edilir. Ancak, evvelce taahhüt edilen sermaye tamamen ödenmedikçe pay artırımı yapılamaz. Mal teslim edecek ortakların pay taahhütlerinin başlangıçta ¼’ü peşin, kalanı da kendilerine ödenen mahsul bedellerinden % 5 kesilmek suretiyle para olarak tahsil olunur. Bu konu ile ilgili pay artırımlarında da aynı usul uygulanır. Ortaklar, taahhüt ettikleri payların tamamını peşin olarak ödeyebilirler. Sermayenin Devir ve Haczolunamayacağı Madde-16: Ortaklık payları, başkalarına devredilemez ve ortakların kooperatiften başkasına olan borçları için haczolunamaz. Ancak, 1581 Sayılı Kanun’un 16. maddesinin son fıkrasındaki mevduat sahiplerinin imtiyazlı alacaklılık durumları saklıdır. Payların Faizi Madde-17: Ortakların ödenmiş paylarına, Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre faiz verilebilir. Ortakların Sorumluluğu Madde-18: Kooperatif varlıklarının borçlarını karşılamaya yetmemesi hâlinde, ortaklar bu borçlardan taahhüt ettikleri pay tutarının beş katına kadar sorumludurlar. Ortaklıktan çıkanlar ile çıkarılanların ortaklıkları zamanına ait kooperatif zararlarından dolayı sorumlulukları, ortağın ayrılma işleminin bittiği bilânço yılı sonundan başlayarak iki yıl sürer. Kooperatifin Sorumluluğu Madde-19: Kooperatif, borçlarına karşı malvarlığı ve ortaklarının taahhüt ettikleri sermayenin beş katına kadar sorumludur. Ek Ödeme Yükümlülüğü Madde-20: Bilânço açıklarını kapatmak için kullanılmak üzere ortaklardan ek ödeme istenebilir. Ek ödeme, Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara ve kooperatif genel kurul kararına göre talep edilir. Talep edilecek ek ödeme tutarı bilânço açıklarını geçemez. Organlar Madde-21: Kooperatif organları şunlardır: A-Genel Kurul B-Yönetim Kurulu C-Denetçiler Genel Kurul (Değişik:25/11/2010-47 sayılı bakanlık oluru) Madde-22: Kooperatifin en yetkili organı olan genel kurul, bu kurula katılma hakkını haiz ortaklardan teşekkül eder. Bir ortağın genel kurula katılabilmesi için: a-Kuruluş genel kurulu hariç olmak üzere, genel kurul toplantı tarihinden en az üç ay evvel kooperatife ortak kaydedilmesi, ϭϵ b-Genel kurul toplantısında görüşülecek en son faaliyet yılı sonu itibariyle vadesi geçen pay borcu ile teslimini taahhüt ettiği mahsulün en az %50’sini en geç genel kurul toplantısının yapıldığı tarihe kadar ödemiş ve yerine getirmiş olması, (Tecil ile 6 ayı geçmemek üzere, Devlet kuruluşları ve Devlet destekleme alımlarında, malını teslim ettiği halde, bedelini alamaması halleri hariç) Gerekir. Genel Kurulun Görevleri Madde-23: Genel kurulun görevleri şunlardır: a-Bilânço ve gelir–gider farkı hakkında karar vermek, b-Yıllık çalışma programı hakkında karar vermek, c-Yönetim kurulu ve denetçilerin raporları ile teklifleri hakkında karar vermek, bunları ibra etmek veya azletmek, d-Yönetim kurulu üyeleri ve denetçileri seçmek, e-Bölge birliği genel kurul toplantısına katılacak temsilcileri seçmek, f-Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre, Yönetim kurulunca hazırlanacak bütçe hakkında karar vermek, g-Bilânço zararlarının kapatılmasında kullanılmak üzere, Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre ortaklardan ek ödeme istenmesi hakkında karar vermek, h-Tahsili imkansız alacakların ve bilânço zararlarının yedek akçe, karşılık ve fonlardan kapatılması hakkında Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre karar vermek, ı-Ortaklıktan çıkarılacaklar hakkında, yönetim kurulunca alınacak kararları sonuca bağlamak, i-Ortakların, destek fonu ile teşkil edilecek diğer fonlara Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre katılmaları hakkında karar vermek, j-Kooperatifin feshi hakkında karar almak ve tasfiye kurulu üyesini seçmek, k-Kooperatif işleri yönünden lüzumlu görülecek diğer konular hakkında karar vermek. Genel Kurul Toplantı Şekilleri Madde-24: Genel kurul; kuruluş, olağan ve olağanüstü olmak üzere üç şekilde toplanır. a-Kuruluş Genel Kurul Toplantısı Kuruluş genel kurulu, kuruluş işlemleri tamamlandıktan sonra, bölge birliği yönetim kurulunun çağrısı üzerine bir ay içinde toplanır. b-Olağan Genel Kurul Toplantısı Merkez Birliği yönetim kurulunca belirlenecek esaslara göre bölge birliğince tespit edilecek süre içerisinde, yönetim kurulunun çağrısı üzerine her iş yılı faaliyetinin ayrı ayrı görüşülmesi kaydıyla dört yılda bir yapılır. Genel kurul toplantısına çağrı yönetim kurulunca yapılmadığı takdirde on gün içinde denetçiler veya denetçilerden biri tarafından, bu da yapılmadığı takdirde, çağrı bir ay içinde bölge birliği yönetim kurulunca, bu da yapılmadığı takdirde bu çağrı bir ay içinde Merkez Birliği yönetim kurulunca yapılır. c-Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı Genel kurul gerekli hallerde Yönetim Kurulu veya denetçiler veya denetçilerden biri tarafından ya da Genel kurula katılma hakkını haiz olan ortakların ondan az olmamak şartıyla 1/10’unun yazılı talebi üzerine yönetim kurulunca on gün içinde toplantıya çağrılır. Yeteri kadar ortağın talebine rağmen Yönetim kurulunca on gün içinde olağanüstü genel kurul toplantısına çağrı yapılmaması hâlinde, bu çağrı müteakip on gün içinde denetçiler veya denetçilerden biri tarafından, bu da yapılmadığı takdirde on gün içinde bölge birliği yönetim kurulunca çağrı yapılır. Kooperatif genel kurulu, gerektiğinde bölge birliği yönetim kurulu veya Merkez Birliği yönetim kurulu tarafından doğrudan doğruya veya yönetim kurulu aracılığı ile gerekçeleri belirtilmek suretiyle olağanüstü olarak toplantıya çağrılabilir. ϮϬ Genel Kurula Çağrı ve Gündem Madde-25: Genel kurul toplantılarına çağrı, ortakların en kolay haberdar olabilmelerini sağlayacak şekilde günlük gazete veya mahalli örfe göre yapılır. Bu çağrının toplantıdan 15 gün önce (İlân ve toplantı günleri hariç) ve gündemle birlikte yapılması, toplantı gününün mahallin en büyük mülkî amirliği ile bölge ve Merkez Birliği’ne bildirilmesi gereklidir. Olağan veya olağanüstü genel kurul gündemine madde eklenmesi, on ortaktan az olmamak üzere genel kurul toplantısına katılma hakkını haiz ortaklardan 1/10’unun toplantıdan yedi gün önce yazılı müracaatları ile mümkündür. Bu takdirde, gündeme eklenen kısım toplantı gününden en az bir gün önce ilân edilir. Gelir-gider farklarının dağıtımı, yıllık çalışma raporu, bilânço ile denetçiler raporunu içeren faaliyet raporu genel kuruldan en az iki gün önce, kooperatifte, bilgi edinilmesini teminen ortakların incelemesine sunulur. Genel Kurul Toplantıları Madde-26: Genel kurul, aşağıda belirtilen esaslar dâhilinde toplanır: a-Toplantının Açılması ve Tehir Edilmesi Toplantı, yönetim kurulu Başkanı bulunmaması hâlinde başkan vekili, bulunmaması hâlinde yönetim kurulu üyelerinden biri, bunun mümkün olmaması hâlinde denetçiler, bunların da mümkün olmaması hâlinde bölge birliği temsilcisi tarafından açılır. Toplantının açılabilmesi için, bölge birliği temsilcisinin hazır bulunması gerekir. Ancak, birlik temsilcisi toplantıya gelmez ise, bir saat beklenilerek durum bir zabıtla tespit edilir, toplantı açılır ve bu durum ayrıca genel kurul toplantı zabıtlarına yazılır. Genel kurul toplantısının açılabilmesi için Genel kurula katılma hakkını haiz ortakların yarısından bir fazlasının toplantıda bizzat hazır bulunmaları ve hazirûn cetvelini imzalamaları şarttır. Toplantı için yeter sayıda ortağın bulunmaması hâlinde, yeni bir ilâna gerek kalmadan genel kurul yedi gün sonraya tehir edilir. Sürenin hesabında toplantı günleri dikkate alınmaz ve ikinci toplantıda nisap aranmaz. Ancak, nisap aranmayacak bu toplantıda genel kurul toplantısına katılma hakkını haiz 20 ortağın katılmaması hâlinde, genel kurul toplantısı yapılamaz ve bu organlar bölge birliğince teşekkül ettirilir veya kooperatifin işleri bölge birliği yönetim kurulunca yürütülür. Bu takdirde genel kurul, bölge birliği yönetim kurulunca en geç üç ay içerisinde olağanüstü toplantıya çağrılır. b-Başkanlık Divanı Genel kurul toplantısını yönetmek üzere, açık oyla kooperatif ortakları veya bölge birliği temsilcileri arasından bir başkan, bir başkan vekili, iki kâtip üye seçilir. Başkanlık divanına ilgili kooperatifin yönetim kurulu üyeleri ile denetçileri seçilemezler. c-Toplantı Kararları ve Oyların Kullanılması Bütün kararlar, oylama sırasında hazır bulunan ortakların çoğunluğu ile alınır. Ancak, kooperatifin dağılması ile ilgili kararlar alınabilmesi için kooperatif, anasözleşmenin genel Kurul başlıklı maddesinde belirtilen şartların aranmayacağı olağanüstü toplantıya çağrılır. Gerekli kararın alınabilmesi için birinci toplantıda kayıtlı ortakların dörtte üçü, ikinci toplantıda da üçte ikisinin hazır bulunması ve hazır bulunan ortakların üçte ikisinin oyu gerekir. Genel kurulda, her ortağın bir oy hakkı vardır, vekâleten oy kullanılamaz. d-Gündemin Görüşülmesi ve Kararlar Toplantıda, gündemde olmayan hususlar görüşülemez. Ancak hazirûn cetvelini imzalayan ortakların en az 1/10’unun divanın teşekkül ettirilmesinden sonra diğer gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı teklifte bulunmaları hâlinde, Hesap Tetkik Komisyonunun seçilmesi, bilânço incelenmesinin ve ibranın geriye bırakılması, çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması, genel kurulun yeni bir toplantıya çağrılması ve kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali, yönetim kurulu Ϯϭ üyeleri, denetçileri ile temsilcilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme alınır. Genel kurulun vereceği kararlar, Kanun, anasözleşme ve mevzuat hükümlerine aykırı olamaz. e-Toplantı Zabıtları Genel kurulun bütün kararları, zapta geçirilir ve genel kurul başkanlık divanı ile varsa bölge birliği temsilcileri tarafından imzalanır. Ayrıca, daha önce hazırlanmış ve toplantıya girişte imzalanmış olan ortaklar listesi de genel kurul başkanlık divanı tarafından imzalanarak zapta eklenir. Genel kurul toplantıları, Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek şekil ve esaslara göre yapılır. Genel Kurul Kararlarına Karşı İtiraz Madde-27: Genel kurul toplantısında hazır bulunup da karara muhalif kalarak keyfiyeti zapta geçirten ortaklar ile genel kurul kararlarının yerine getirilmesi hâlinde şahsi sorumluluklarının doğabileceği hallerde kooperatif yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerden her biri, genel kurul kararları aleyhine Merkez Birliği nezdinde, genel kurul toplantısının yapıldığı günden itibaren 10 gün içinde itirazda bulunabilirler. Merkez Birliği yönetim kurulunun vereceği kararlar kooperatif hükmî şahsiyeti yönünden kesinlik arz eder. Merkez Birliği yönetim kurulu kararına karşı adlî makama başvuru hakkı saklıdır. Genel Kurul Kararlarının Tasdiki Madde-28: Genel kurulun vereceği kararlar, Merkez Birliği yönetim kurulunun tasdiki ile kesinleşir. Bu yetki Merkez Birliği yönetim kurulunca bölge birliğine devredilebilir. Genel kurul zabıtları beş iş günü içinde tasdike yetkili birliğe gönderilir. Tasdike yetkili birlik, genel kurul tutanaklarını geliş tarihinden itibaren bir ay içinde inceleyerek tasdik veya redde dair sonucu kooperatife bildirir. Sürenin hesaplanmasında postada geçecek zaman dikkate alınmaz. Genel kurul kararlarına itiraz olmadığı takdirde bu süre içinde incelenmesi bitirilmeyen, mevzuata ve usulüne uygun olarak yapılmış genel kurul kararları tasdik edilmiş sayılır. Bölge Birliği Genel Kuruluna Katılacak Temsilcilerin Seçimi Madde-29: Kooperatifler, genel kurullarında aşağıda yazılı esaslar dâhilinde, bölge birliği genel kuruluna katılacak temsilcileri seçerler. Temsilci Sayısı: Kooperatifler, genel kurullarında yediyüzelli’ye kadar (yediyüzelli dâhil) ortak için iki, sonraki beş yüz ortak için (beş yüz dâhil) birer olmak üzere tespit edilecek sayıda temsilci seçerler. Ortak sayısı, kooperatifin son bilânço tarihine göre tespit edilir. A-Temsilciliğe Seçilme a-T.C. vatandaşı olmayanlar, b-Tarım alet, makine ve ekipmanlar ile tarımsal girdiler üzerinde ticaret ve komisyonculuk yapanlar, sigortacılık faaliyetinde bulunanlar, c-Hileli iflâs edenler, ağır hapis cezasını gerektirir bir suç ile sahtekârlık, hile, dolandırıcılık, hırsızlık, kaçakçılık, nitelikli zimmet, zimmet, irtikâp, rüşvet, görevi suiistimal, emniyeti suiistimal, adam öldürme ve millete ve Devlete karşı işlenen suçlardan birisi ile mahkûm (İnfazı tecil edilmiş olsa dahi) olanlar, ϮϮ d-Daha önce görevleri sırasında suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden dolayı haklarında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunan kooperatif, bölge ve Merkez Birliği’nin yönetim kurulu üyeleri ve denetçileri ile daha önce görevleri sırasında suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden dolayı görevlerine son verilmiş olan kooperatif, bölge ve Merkez Birliği personeli (mahkeme kararıyla beraat etmeleri halleri ayrık), e-657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tâbi olarak çalışanlar, f-Tüzel kişi ortak temsilcisi, Seçilemezler. B-Seçimler Temsilciler: genel kurulda gizli oyla, genel kurula katılma hakkını haiz ortaklar arasından, herhangi bir nedenle görevlerine son verilmesi halleri hariç olmak kaydıyla bir sonraki genel kurula kadar görev yapmak üzere seçilirler. Seçimlerde, yukarıda belirtilen esaslara göre tespit edilen temsilci sayısına göre en çok oy alanlar asil, daha sonra gelenlerin asil sayısı kadarı da, aldıkları oy sayısına göre yedek temsilci seçilmiş sayılırlar. Oyların eşitliği hâlinde öğrenim durumu yüksek olanlar seçilir. Adaylar aynı öğrenim seviyesinde ise aralarında kura çekilir. Seçimleri tasdik edilmeyenlerle, herhangi bir sebeple temsilcilikleri sona erenlerin yerlerine aldıkları oy sayısına göre bölge birliğince yedekleri getirilir. Yedeklerin katılımı ile de temsilcilerin sayısı tamamlanamaz ise kooperatifler temsilcisiz veya eksik temsilci ile temsil edilir. Yeni seçilen temsilcilerin seçimleri tasdik edilinceye kadar, eski temsilcilerin herhangi bir sebeple görevleri sona ermedikçe, görevleri devam eder. C-Temsilciliğin Sona Ermesi a-İstifa etmeleri, b-Tecil sebepleri hariç kooperatifine olan kredi ve/veya pay borçlarını vadeyi takip eden en çok altı ay içinde ödememeleri, c-Temsilciliğe seçilmeye mani hallerin, temsilcilerde bulunduğunun sonradan anlaşılması veya seçilme şartlarından birini kaybetmeleri, d-Kooperatif ortaklığından çıkmış veya çıkarılmış olmaları, e-Görevlerine son verilmesi, f-Bölge birliğinin genel kurul İlan tarihini takip eden günden başlamak üzere beş iş günü içinde vadesi geçen kredi ve/veya pay borcu ile teslimini taahhüt ettiği mahsulün en az % 50’sini ödememiş olması, (Tecil hâli hariç) Hâllerinde, temsilcilikleri sona erer ve durum kendilerine ve yedeklerine yazılı olarak duyurulur. Yönetim Kurulu Madde-30: Yönetim kurulu, genel kurula katılma hakkını haiz ortaklar arasından genel kurulca gizli oyla dört yıl için seçilecek beş üyeden teşekkül eder. A-Yönetim Kuruluna Seçilme Şartları a-T.C. vatandaşı olmayanlar, b-İlkokul mezunu olmayanlar, c-Tarım alet makine ve ekipmanlar ile tarımsal girdiler üzerinde ticaret ve komisyonculuk yapanlar, sigortacılık faaliyetinde bulunanlar. Ϯϯ d-Hileli iflâs edenler, ağır hapis cezası gerektirir bir suç ile sahtekârlık, hile, dolandırıcılık, hırsızlık, kaçakçılık, nitelikli zimmet, zimmet, irtikâp, rüşvet, görevi suiistimal, emniyeti suiistimal, adam öldürme, millete ve Devlete karşı işlenen suçlardan birisi ile mahkûm (İnfazı tecil edilmiş olsa dahi) olanlar, e-Birbirleriyle üçüncü dereceye kadar kan ve sıhrî (Üçüncü derece dahil) hısım olanlar, (Bu şart yedekler için de geçerlidir) f-657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tâbi olarak çalışanlar, g-Daha önce görevleri sırasında suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden dolayı haklarında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunan kooperatif, Bölge ve Merkez Birliği’nin yönetim kurulu üyeleri ve denetçileri ile daha önce görevleri sırasında suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden dolayı görevlerine son verilmiş olan kooperatif, bölge ve Merkez Birliği personeli (mahkeme kararıyla beraat etmeleri halleri ayrık), h-Tüzel kişi temsilcisi, Seçilemez. B-Seçim Esasları a-Yönetim kurulu üyeleri genel kurulca, genel kurul toplantısına katılma hakkını haiz ortaklar arasından gizli oyla dört yıllık süre için seçilirler. Seçimde en çok oy alanlardan beşi asil üye olur. Asil üyelerden sonra en çok oy almış olan beş ortak da dört yıl için yedek üye olur. Oyların eşitliği hâlinde öğrenim durumu yüksek olanlar seçilmiş sayılır. Adaylar aynı öğrenim seviyesinde ise aralarında kura çekilir. b-Bölge veya Merkez Birliği’nde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olarak görevli bulunanlar, asil olarak seçildikleri takdirde bunlardan ancak birini tercih etmek zorundadır. Kooperatifin genel kurulunda bir ortak aynı anda hem yönetim kurulu üyeliğine hem de denetçiliğe aday olamaz. c-Yönetim kurulu eski üyeleri tekrar seçilebilirler. d-Yeni yönetim kurulu üyelerinin seçimleri tasdik edilinceye kadar yönetim kurulu eski üyelerinin herhangi bir sebeple görevleri sona ermedikçe, görevleri devam eder. e-Seçimleri tasdik edilen üyelere, kooperatif müdürlüğünce en geç beş gün içinde gerekli tebligat yapılır. Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri (Değişik:12/10/2009-34 sayılı bakanlık oluru) Madde-31: Yönetim Kurulunun görevleri: Kanun, anasözleşme, ilgili diğer mevzuat hükümleri ile kooperatif üst kuruluşlarının talimatları ve genel kurul kararlarına uygun olmak üzere: a-Kooperatif çalışmalarının düzenle yürütülmesini sağlayacak esasları tespit etmek ve prensip mahiyeti arz eden veya mevzuat hükümlerine göre yönetim kurulunun kararına bağlı bulunan konular hakkında karar vermek, b-Ortak olmak isteyenlerle, çıkacak ve çıkarılacak ortaklar hakkındaki teklifleri karara bağlamak, c-Merkez Birliği yönetim kurulunun tespit ettiği esaslara göre kooperatif menfaatlerini koruyacak ve personel yığılmasını önleyecek şekilde personel kadrosunu tespit etmek, d-Müdürlükçe teklif edilen ortak kredilerini, Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilen esaslara göre incelemek ve karar vermek, Ϯϰ e-Ortakların almış olduğu kredileri açılış gayesine uygun olarak kullanmaları ve kooperatif alacaklarının gününde tahsili için gerekli tedbirleri almak, f-Genel kurul gündemini, bölge birliğinin görüşünü de alarak gününü tespit etmek ve genel kurulu toplantıya çağırmak, g-Genel kurula sunulacak teklif, rapor, yıllık bilânço, gelir-gider farkı cetveli ve bütçeyi hazırlamak, h-Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilen esaslara göre tecil edilecek kooperatif alacakları hakkında karar vermek, ı-Merkez Birliği yönetim kurulunun müsaadesini almak suretiyle, taşınmaz mal satın almak, yaptırmak veya satmak konularında karar vermek, i-Merkez Birliği Yönetim Kurulunun müsaadesi ile ortakların zaruri tüketim maddeleri ile üretim araçlarını imal edecek tesisleri kurmak, bu konularda yurt içinde ve yurt dışında kurulmuş veya kurulacak teşebbüslere iştirak etmek, yurt içinde ve yurt dışında şirket kurmak, gerektiğinde bunlardan çekilmek veya tasfiyesi konusunda karar vermek. Şirket kuruluşu, birleştirme ve tasfiye işlemlerinin ikmali için Merkez, Bölge ve Birim Kooperatif personeline yetki vermek. j-Teftiş ve kontrole yetkili personelin isteyecekleri her türlü bilgiyi vermek ve onların işlerini kolaylaştırmak, k-Zaman ve kaynak israfını önlemeye matuf olmak üzere, üst kuruluşların yazılı müsaadesi alınmak kaydıyla ortak ihtiyaçlarını teminen piyasadan mal ve hizmet satın almaya ilişkin teklifler hakkında karar vermek, l-Kanun, anasözleşme ve yönetmeliklerde belirtilen diğer konularda karar almaktır. Yönetim Kurulu Toplantıları (Değişik:24/05/2016-1553-728 sayılı bakanlık oluru) Madde-32: Yönetim kurulu aşağıda yazılı esaslara göre toplanır ve karar verir: a-Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Başkan Vekilliği Yönetim kurulu üyeleri, seçimlerin tasdik edilmesi ve kendilerine tebligat yapılmasından sonra, en yaşlı üyenin başkanlığında yapılacak ilk toplantıda kendi aralarından bir başkan ve bir de başkan vekili seçerler. Yönetim kurulu, aralarındaki görev dağılımını kısmen veya tamamen yeniden düzenleyebilir. Ancak, başkan veya vekilliğinin kendiliğinden boşalması dışında belirlenen her görevin süresi iki yıldan az olamaz. Başkan veya vekilinin boşalması hâlinde üyeler, kendi aralarından boşalan yere kalan süre için seçim yaparlar. Başkanın bulunmadığı hallerde, başkan vekili toplantıya başkanlık eder. b-Toplantı Yeri ve Toplantı Günleri Yönetim kurulu kooperatif çalışma merkezinde toplanır. Toplantıların hangi günlerde yapılacağı seçimleri müteakip, ilk yönetim kurulu toplantısında tespit edilerek karar defterine yazılır ve toplantıda hazır bulunmayan üyelere de duyurulur. Yönetim kurulu, üyelere en az iki gün önce yazılı olarak duyurulmak kaydıyla gerektiğinde her zaman toplanabilir. Yönetim kurulu, her hâlükârda en az ayda bir defa toplanmak mecburiyetindedir. c-Toplantıya Çağrı Yönetim kurulu toplantısına çağrı; başkan, bulunmaması hâlinde başkan vekili tarafından yapılır. d-Gündemin Hazırlanması Toplantı gündemi; başkan, bulunmaması hâlinde başkan vekili tarafından kooperatif müdürlüğünün teklifleri de dikkate alınarak hazırlanır. Ϯϱ e-Toplantı ve Karar Nisabı Yönetim Kurulu, üye tam sayısının yarıdan bir fazlası olan en az dört üyenin katılımıyla toplanır ve kararlarını, toplantıya katılanların yarıdan bir fazlasının aynı yöndeki oyu ile alır. Karar alınamaması hâlinde konu bir sonraki toplantıya bırakılır, bir sonraki toplantıda da karar alınamaz ise konu reddedilmiş sayılır. Yönetim kurulu toplantılarında reddedilen veya yukarıdaki fıkraya göre reddedilmiş sayılan kararlar red veya reddedilmiş sayılma tarihinden itibaren üç ay süre ile yeniden gündeme alınamaz. Kooperatif müdürü, müdür vekili veya vekâleten bu görevi yürüten yetkili personel yönetim kurulu toplantılarına iştirak eder. Ancak, bunların oy kullanma hakları yoktur. Yönetim kurulu toplantılarında vekâleten oy kullanılamaz. f-Gündemin Görüşülmesi Gündemde olmayan konular görüşülemez. Ancak, üyelerden biri önemli gördüğü konunun gündeme alınmasını yazılı olarak isteyebilir. Bu takdirde, toplantıya iştirak eden üyelerin ekseriyeti ile kabul edilen konular gündeme alınarak görüşülebilir. Yönetim kurulu başkan ve üyeleri kendileri ile ilgili işler görüşülürken oylamaya katılamazlar, ilgili üye ilgisini yönetim kuruluna bildirmek ve durumu o toplantının zaptına yazdırmak mecburiyetindedir. g-Yönetim Kurulu Karar Defteri Yönetim kurulunca alınan kararlar noterden tasdikli karar defterine yazılarak veya kararları havi zabıtlar deftere yapıştırılmak üzere toplantıya iştirak eden yönetim kurulu üyeleri tarafından en geç toplantıyı takip eden günde imzalanır. Kararda karşı oy kullanan üyeler gerekçelerini yazarak imza ederler. Yönetim kurulu karar defterinin muhafazası müdür, bulunmaması hâlinde müdür vekili, bunun da bulunmaması hâlinde diğer yetkili personel sorumluğundadır. Yönetim kurulu karar defteri incelemeye yetkili mercilerin yazılı taleplerine istinaden başkan, bulunmaması hâlinde vekili tarafından kendilerine tevdi edilir. Yönetim Kurulu Üyeliğinden Çekilme ve Üyeliğin Sona Ermesi Madde-33: Yönetim kurulu üyelerinin: a-İstifa etmeleri, b-Kendilerine yazılı olarak bildirildiği halde mazeretsiz olarak arka arkaya üç toplantıya katılmamaları ya da mazeretlerinin kesintisiz dört aydan fazla sürmesi, c-Tecil sebepleri hariç, kooperatife olan kredi ve/veya pay borçlarını, vadeyi takip eden en çok altı ay içinde ödememeleri, d-Bu anasözleşmenin yönetim kurulu başlıklı maddesinde belirtilen yönetim kurulu üyeliğine seçilmeye mani hallerin üyede bulunduğunun sonradan anlaşılması veya seçilme şartlarından birini kaybetmeleri, e-Görevlerine son verilmesi, f-Kooperatif ortaklığından çıkmış veya çıkarılmış olmaları, Hâllerinde, üyelikleri sona erer ve bu durum kendilerine yazılı olarak duyurulur. Yönetim Kurulu Üyeliklerinin Boşalması Hâlinde Yapılacak İşlem Madde-34: Seçimleri tasdik olunmayan veya herhangi bir sebeple üyelikleri sona erenlerin yerlerine aldıkları oy sayısına göre kooperatif yönetim kurulunca yedekleri getirilir. Üyelikten çekilme ve üyeliğin sona ermesi gibi sebeplerden dolayı kooperatif yönetim kurulunda toplantı nisabı sağlanamaz ise bölge birliği yönetim kurulunca yedek üyeler göreve çağrılır. Bunlar yerine geçtikleri üyelerin sürelerini tamamlarlar. Ϯϲ Yedeklerin katılımı ile de yönetim kurulu üyelikleri sayısı tamamlanamaz ise tamamlanamayan üyelikler için bölge birliği yönetim kurulunca seçilme hakkını haiz ortaklar arasından atama yapılır. Yukarıdaki atama ve yedeklerin çağrılması işlemleri, bu işlemi doğuran olaydan itibaren her hâlükârda bir aylık süre içinde yerine getirilir. Atama ile gelenler yerine atandıkları üyelerin sürelerini tamamlarlar. Yönetim Kurulu Üyelerinin Ortaklık İşlemleri Dışında Yapacağı İşler Madde-35: Yönetim kurulu üyelerinin, ortak olduğu kooperatifle olan ortaklık işlemleri dışında kalan konular hakkında kooperatifle yapacakları sözleşmeler, önceden Bölge birliği tasdikinden geçmedikçe hükümsüzdür. Yönetim Kurulu Üyelerinin Görev Yasağı ve Verilecek Ücret Madde-36: Yönetim kurulu üyelerine Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslar dâhilinde ücret veya huzur hakkı ile harcırah ödenir. Yönetim kurulu üyeleri, tarım kredi kooperatiflerinin ve birliklerinin işletme ve iştirakleri ile bunların personelince kurulan vakıf veya derneklerde, bu kuruluşları temsilen yönetim veya denetim kurulu üyesi veya personeli olarak herhangi bir görev alamazlar. Denetçiler Madde-37: Denetçiliğe seçilme şartları ve seçimi ile ilgili esaslar aşağıda belirtilmiştir. A-Seçilme Şartları a-T.C. vatandaşı olmayanlar, b-İlkokul mezunu olmayanlar, c-Tarım alet, makine ve ekipmanlar ile tarımsal girdiler üzerinde ticaret ve komisyonculuk yapanlar, sigortacılık faaliyetinde bulunanlar. d-Hileli iflâs edenler, ağır hapis cezası gerektirir bir suç ile sahtekârlık, hile, dolandırıcılık, hırsızlık, kaçakçılık, nitelikli zimmet, zimmet, irtikâp, rüşvet, görevi suiistimal, adam öldürme, millete ve Devlete karşı işlenen suçlardan birisi ile mahkûm (İnfazı tecil edilmiş olsa dahi) olanlar, e-Birbirleriyle ve yönetim kurulu Üyeleri ile üçüncü dereceye kadar kan sıhrî (üçüncü derece dahil) hısım olanlar, (Bu şart yedekler için de geçerlidir.) f-657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tâbi olarak çalışanlar, g-Daha önce görevleri sırasında suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden dolayı haklarında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunan kooperatif, bölge ve Merkez Birliği’nin yönetim kurulu üyeleri ve denetçileri ile daha önce görevleri sırasında suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden dolayı görevlerine son verilmiş olan kooperatif, bölge ve Merkez Birliği personeli (mahkeme kararıyla beraat etmeleri halleri ayrık), h-Tüzel kişi temsilcisi, Seçilemezler. Bölge veya Merkez Birliği’nde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olarak görevli bulunanlar, asil olarak seçildikleri takdirde bunlardan ancak birini tercih etmek zorundadır. Kooperatifte bir ortak aynı anda hem yönetim kurulu üyeliğine, hem de denetçiliğe aday olamaz. Ϯϳ B-Seçim Esasları Genel kurul dört yıl için genel kurula katılma hakkını haiz ortaklar arasından gizli oyla iki asil iki yedek denetçi seçer. Seçimlerde en çok oy alan iki ortak asil, diğer iki ortak da yedek denetçi olur. Oyların eşit olması hâlinde öğrenim durumu yüksek olan seçilmiş sayılır. Öğrenim durumları aynı olanlar arasında kura çekilir. Seçimleri tasdik olunmayan veya herhangi bir sebeple denetçilikleri sona erenlerin yerlerine, aldıkları oy sayısına göre kooperatif Yönetim kurulunca yedekleri çağrılır. Üyelikten çekilme ve üyeliğin sona ermesi gibi sebeplerden dolayı kooperatif yönetim kurulunda toplantı nisabı sağlanamaz ise Bölge birliği yönetim kurulunca yedek denetçiler göreve çağrılır. Bunlar, yerine geçtikleri denetçilerin sürelerini tamamlarlar. Yedeklerin katılımı ile de denetçiliklerin sayısı tamamlanamaz ise tamamlanamayan denetçilikler için bölge birliği yönetim kurulunca seçilme hakkını haiz ortaklar arasından atama yapılır. Yukarıdaki atama ve yedeklerin çağrılması işlemleri, bu işlemi doğuran olaydan itibaren her hâlükârda bir aylık süre içinde yerine getirilir. Atama ile gelenler yerine atandıkları denetçilerin sürelerini tamamlarlar. Yeni denetçilerin seçimleri tasdik edilinceye kadar eski denetçilerin herhangi bir sebeple görevleri sona ermedikçe görevleri devam eder. Denetçiler yeniden seçilebilirler. Denetçiliğin Sona Ermesi Madde-38: Denetçilerin: a-İstifa etmeleri, b-Tecil sebepleri hariç, kooperatife olan kredi ve/veya pay borçlarını, vadeyi takip eden en çok altı ay içinde ödememeleri, c-Denetçiliğe seçilmeye mani hallerin üyede bulunduğunun sonradan anlaşılması veya seçilme şartlarından birini kaybetmeleri, d-Görevlerine son verilmesi, e-Kooperatif ortaklığından çıkmış veya çıkarılmış olması, Hâllerinde, denetçilikleri sona erer ve bu durum kendilerine yazılı olarak bildirilir. Denetçilerin Görevleri Madde-39: Denetçiler, kooperatifin bütün işlemlerini genel kurul adına denetler, bilânço, gelir- gider farkını inceleyerek yıllık faaliyet sonucunu bir raporla genel kurula sunarlar. Denetçiler, kooperatif işlemlerinde tespit edecekleri yolsuzlukları ve usulsüzlükleri bir raporla kooperatif ve Bölge birliği yönetim kurulu başkanlığına bildirmek ve ilk genel kurula sunmak mecburiyetindedirler. Yolsuzlukları ve usulsüzlükleri zamanında bildiren Denetçiler sorumluluktan kurtulur. Ayrıca, denetçiler düzenleyecekleri raporlarını üçer aylık dönemler hâlinde kooperatif yönetim kuruluna bildirirler. Denetçiler, yönetim kurulu toplantılarına ve müzakerelere katılabilirler. Ancak oy kullanamazlar. Denetçilerin Ortaklık İşlemleri Dışında Yapacakları İşler Madde-40: Denetçilerin, ortak olduğu kooperatifle olan ortaklık işlemleri dışında kalan konular hakkında kooperatifle yapacakları sözleşmeler, önceden bölge birliği tasdikinden geçmedikçe hükümsüzdür. Ϯϴ Denetçiler İçin Görev Yasağı ve Verilecek Ücret Madde-41: Denetçilere, Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslar dahilinde ücret veya huzur hakkı ile harcırah ödenir. Denetçiler, tarım kredi kooperatiflerinin ve birliklerinin işletme ve iştirakleri ile bunların personelince kurulan vakıf veya derneklerde, bu kuruluşları temsilen yönetim veya denetim kurulu üyesi veya personeli olarak herhangi bir görev alamazlar. Müdürlük (Değişik:12/10/2009-34 sayılı bakanlık oluru) Madde-42: Kooperatif müdürlüğü; kooperatif müdürü veya müdür vekili ile diğer personelden teşekkül eder. Kooperatif işleri Kanun, anasözleşme ve diğer mevzuat ile kooperatif üst kuruluşlarının belirleyeceği esaslara, genel kurul ve yönetim kurulu kararlarına uygun olarak müdürlük tarafından yürütülür. Kooperatif personeli, kooperatifin işleri hakkında yönetim kurulunca istenilen bilgiyi vermek mecburiyetindedir. Kooperatif müdürü ve diğer personel kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan dolayı kooperatife ve üst kuruluşlara karşı sorumludurlar. Kooperatif müdürlüğünün görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma esasları, idarenin teklifi üzerine Merkez Birliği yönetim kurulu kararı ile belirlenir. Kooperatif hizmetlerinin yaygınlaştırılması amacıyla Kooperatif tüzel kişiliği altında hizmet büroları açılabilir. Hizmet Bürolarının çalışma usul ve esasları Merkez Birliği Yönetim Kurulunca belirlenir. Temsil ve İmza Yetkisi (Değişik:12/10/2009-34 sayılı bakanlık oluru) Madde-43: Kooperatifi, idare ve yargı organları ile üçüncü şahıslara karşı müdür, bulunmaması hâlinde müdür vekili temsil eder. Ancak, kooperatifi taahhüt altına koyabilmek için tarım kredi kooperatifi unvanı altında müdür veya müdür vekili ile bir yetkili personelin, müdür veya müdür vekilinden başka yetkili personelin bulunmaması hâlinde, müdür veya müdür vekili ile yönetim kurulu başkanı veya başkan vekili ile üyelerden biri, müdür veya müdür vekilinin de bulunmaması hâlinde, yönetim kurulu başkanı veya başkan vekili ile bir üyenin ya da yetkili bir personelin müşterek imzaları şarttır. Kooperatifte müdür veya müdür vekilinden başka yetkili personelin bulunmaması hâlinde, sadece teşkilât içi işlemler için Merkez Birliği yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre, müdüre veya vekiline tek başına imza yetkisi verilebilir. Merkez Birliği Yönetim Kurulunc

TKK Kuruluş Mevzuatı PDF

Document Details

Tags

Related

Summary

Full Transcript

Upgrade to continue