Stuvia Summary of Plichtenleer PDF

Samenvatting plichtenleer written by swagrid The Marketplace to Buy and Sell your Study Material At Stuvia, you will find the best notes, summaries, flashcards & other study material. Search for your school or uni and find the study material you need. www.stuvia.com Downloaded by: lucaduquesne1...

Samenvatting plichtenleer written by swagrid The Marketplace to Buy and Sell your Study Material At Stuvia, you will find the best notes, summaries, flashcards & other study material. Search for your school or uni and find the study material you need. www.stuvia.com Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material PLICHTENLEER EN ETHISCH HANDELEN HOOFDSTUK 1: ETHIEK EN MORAAL INLEIDING “De belangrijkste verantwoordelijkheid die ieder van ons heeft, is zijn eigen gedrag” – Michel de Montaigne Een gebrek aan integriteit leidt tot graaicultuur of het aannemen van steekpenningen, fraude is niet enkel illegaal, het toont minstens een afwijkende en onprofessionele moraal. Menselijk gedrag = de verzameling van gemaakte keuzes en gestelde handelingen van een persoon onder impuls van zijn individuele natuurlijke en culturele gesteldheid en zijn samenleven met andere mensen. Ethisch handelen gaat over het (niet) maken van keuzes en het (niet) stellen van handelingen. BEGRIPPENKADER FILOSOFIE Ethiek en moraal horen bij het domein van de filosofie. BETEKENIS EN ONTSTAAN Filosofie: - Filo (Grieks: philos) = vriend. - Sofi (Grieks: sophìa) = wijsheid. è ‘houden van wijsheid’ of ‘wijs-begeerte’. Filosofie wordt beoefend om je eigen voorstelling van de zaken te onderzoeken en je eigen oordelen van naderbij te bekijken. Bertrand Russell à filosofie houdt het midden tussen de exacte wetenschappen en de theologie. - Wetenschap: ze beroept zich op de menselijke rede, veeleer dan op autoriteit. - Theologie: de neiging tot speculeren over dingen waarover tot dusver geen definitieve kennis is verkregen. Dogma = officieel aanvaarde voorstellingen van zaken waaraan niet meer wordt getwijfeld. Filosofie begon pas in de 17e en 18e eeuw de studie van de mens te bevatten. Na de renaissance kwam de mens als individu steeds centraler te staan. 1e natuurfilosofen stellen de vraag rondom de natuur, de wereld rondom en de kosmos. à De westerse filosofie heeft Griekse roots en is ontstaan in het Middellandse Zeegebied tussen 800 en 400 voor onze tijdrekening. De burgers werden betrokken bij de politiek, rechtspraak en het zakenleven, dit zorgde voor een vrije en democratische samenleving. Onder de leiding van Pericles ontstond deze eerste vorm van democratie. 1 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Filosofie kan ingedeeld worden in 3 deeldomeinen: 1. Logica 2. Fysica 3. Ethica RATIONALISME VERSUS EMPERISME Rationalisme vs. Empirisme - Parmenides (à de wereld is zoals ze is) en Herakleitos - Zijn en worden verchilt! - Empirisme = waarneming en ervaring (inductief). - Rationalisme = mogelijkheden van menselijke rede als basis (deductief). ETHIEK Ethos = gewoontes, gebruiken of zeden. “Welke menselijke beslissingen/handelingen zijn goed of toelaatbaar en welk slecht of niet toelaatbaar?” Ethisch legitiem à het is te rechtvaardigen. Socrates à leermeester van Plato. - “Je moet iets van je leven maken” à wijsheid kan pas ontwikkeld worden wanneer je je leven onderzoekt. - Sprak mensen aan op straat om hun tot een inzicht te laten komen. - Socratische gespreksmethode à zet mensen bij elkaar met een leider die neutrale vragen stelt. - “Zelf leren nadenken” MORAAL Moraal heeft evolutionair biologische wortels, is het geheel van waarden en normen van een gemeenschap, individu, bedrijf, organisatie, enz. Evolutionair biologisch = doorheen de eeuwen hebben we een moraal verworven. Laakbaar = controversieel, betwistbaar. Ethisch dilemma/waardenconflict = een tegenstelling tussen waarden. - Ethisch dilemma kan onderworpen worden aan een moreel oordeel. - Stelt een keuze tussen 2 of meerdere alternatieven. - Handeling is moreel juist als er voldoende rekening wordt gehouden met de rechten, belangen en wensen van betrokkenen. MOREEL OORDEEL Moreel oordeel = het in de praktijk brengen van de ethiek. “Een moreel oordeel is het antwoord op de vraag of een handeling of beslissing moreel juist is.” à Een moreel oordeel is een perspectief dat evenwaardig naast een financieel-economische, praktische of juridische benadering van een situatie/beslissing kan staan. 2 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material ETHISCH HANDELEN Ethisch handelen is dat handelen dat in overeenstemming is met de waarden en de normen waaraan we onszelf en anderen in redelijkheid gehouden achten. Ethisch handelen is gebaseerd op zelfonderzoek. - Hoe sta ik hier als persoon tegenover? - Hoe interageer ik professioneel met anderen? Wie behoren allemaal tot de ‘betrokkene’? - “Iedere partij wiens gerechtvaardigde belangen kunnen worden beïnvloed door de activiteiten van de onderneming, of die zelf invloed op de gerechtvaardigde belangen van de onderneming kan uitoefenen.” INTEGRITEIT Integriteit betekent dat je handelt vanuit de verantwoordelijkheden die bij je taak horen. Waardoor wordt integriteit bepaald? - Wetgeving en ethische codes. - Beperken van verleidingen. - Vaardigheid van moreel oordelen. - Houding vanuit intentie en openstaan voor. Verschillende soorten integriteit: - Individuele integriteit à doen wat je zegt, zeggen wat je doet, eerlijkheid en oprechtheid, betrokkenheid, geen emotionele veinzerij of agenda. - Sociale integriteit à verleidingen weerstaan uit je omgeving, machtspositie niet misbruiken of bederven. Integriteit = geheel van gedragsvormen, kennis en attitudes om vertrouwen te creëren en te behouden. WAARDEN EN NORMEN WAARDEN Waardestelsels: - Politiek - Organisaties en bedrijven - Kunst- en cultuur - Subculturen - Religie en levensbeschouwing. Waarden = beginselen die richtinggevend zijn voor mensen die deze waarden ondershcrijven voor het oordeel dat ze hebben over zichzelf en de anderen. NORMEN Normen zijn uitdrukkingen van waarden, hoe zetten we ze om in praktijk? Normen zijn: - Concrete gedragsregels over wat verwacht wordt in een bepaalde situatie. - Bepaald door en voor een bepaalde groep mensen. 3 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material - Tijdsgebonden JURIDISCHE EN MORELE RECHTEN Legaliteit (= in overeenstemming met de wet handelen) is niet hetzelfde als ethische legitimiteit! à Iets kan in overeenstemming zijn met de wet, maar niet ethisch legitiem. Wetgeving ontstaat soms uit rechtspraak over situaties die ethisch laakbaar zijn. - Juridische rechten vanuit een goed functionerende rechtsorde zijn noodzakelijk! ONDERZOEKSDOMEINEN VAN ETHIEK BESCHRIJVENDE ETHIEK Beschrijvende ethiek ® morele houdingen en gewoontes beschrijven in een onderzoek bij bijvoorbeeld een beroepsgroep. Þ Vanuit ervaring. NORMATIEVE ETHIEK • Prescriptief of voorschrijvend • Vanuit een bepaald normenstelsel • Wat mogen we doen? wat niet? • Vele beroepscodes. TOEGEPASTE ETHIEK Toegepaste ethiek = praktische ethiek met vaak een maatschappelijke draagwijdte. Bijvoorbeeld: • Bio-ethiek • Bedrijfs- en beroepsethiek • Medische ethiek • Sportethiek • Media-ethiek. • Ethiek in de vastgoedsector. META-ETHIEK Meta = wat het onderwerp zelf betreft. • Wat is ethiek? • Waarmee moet ethiek zich bezighouden? • Wat betekenen termen als goed en kwaad? • Hoe waar is een moreel oordeel? OORSPRONG VAN DE MORAAL DARWIN ALS BAKEN 4 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Charles Darwin (1809 – 1882) - Survival of the fittest à evolutietheorie (Origin of species). - The descent of man (1871) à benadert moraal voor het eerst biologisch en niet religieus of filosofisch. - “Elk dier dat beschikt over sociale instincten bezit onvermijdelijk de kiemen voor een morele zin of geweten. - Primaten kennen een zin voor rechtvaardigheid en trouw vanuit instinct. - De mens is mentaal een verderzetting van de hogdere zoogdieren. Frans De Waal (etholoog) à 50 jaar onderzoek bij primaten à primaten beschikken over empathie, gevoel van rechtvaardigheid, wederkerigheid. - 1e groep kregen komkommer, 2e groep krijgt druiven à 1e groep weigerde verder te doen. Jonathan Haidt (moreel pyscholoog) à loyaliteit binnen de groep, authoriteit en puurheid. MORAAL IS INSTINCT Jan Verplaetse (filosoof) à definiteert 5 morele instincten 1. Hechtingsmoraal 2. Geweldmoraal 3. Reinigingsmoraal 4. Samenwerkingsmoraal 5. Beginselmoraal BEGINSELMORAAL Beginselmoraal à concepten, waarden die je vooropstelt en waar je de realiteit aan kan spiegelen. - Beginselmoraal bouwt een ethiek op rond ons gedrag. - Beginselmoraal wordt aangeleerd! - Morele beginselen: gelijkheid, waardigheid, vrijheid à gedrag wordt getoetst aan deze beginselen. - Voorbeelden van beginselmoraal à religieuze en ideologische moralen. MORAAL VAN BOVENAF Is moraal afkomstig van bovenaf? - Heilige teksten - Goed en kwaad, hemel en hel, enz. Egypte à Egyptische dodenboek - Tonen aan dat er al morele gedragsregels bestonden. Babylonië (1780 v.o.t) à Codex Hammurabi - Wetten, beslissingen gebaseerd op de wil van de koning. Griekse Oudheid à eerste democratie (Pericles). - Schervengerecht (ostracisme) ontwikkelen om politieke tegenstander uit te schakelen. SAMENVATTEND Moraal en morele normen zijn het product van menselijk samenleven. 5 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material OVER MENDELIJK GEDRAG BEWUST OF ONBEWUST Systeem 1 Werkt automatisch en snel, met weinig of geen inspanning of gevoel voor controle. • Onbewust Systeem 2 Vraagt bewuste aandacht, er worden mentale inspanningen verricht. De werking van systeem 2 wordt gekoppeld aan de subjectieve ervaring van handelingsvermogen, keuze en concentratie. • Bewust HOOFDSTUK 2: ETHISCHE THEORIEËN Verschillende ethische theorieën: 1. Consequentialisme (gevolgenethiek); Het juiste om te doen hangt af van de gevolgen van je beslissing/handeling 2. Categorisch (plichtsethiek); het juiste om te doen hangt af van de intrinsieke waarde van de acties zelf. MONDIALE ETHIEK VANDAAG Het trolley probleem Wat is het juiste om te doen? - Stuurwiel omslaan? ® 1 persoon sterft, 5 personen blijven leven. - Rechtdoor blijven rijden ® 5 personen sterven, 1 persoon blijft leven. 6 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Wat is het juiste om te doen? • De man van de brug duwen ® 1 man sterft, 5 personen blijven leven. • De man niet van de brug duwen ® 5 personen sterven, 1 man blijft op de brug leven. Waarom niet duwen? - Als je duwt word je betrokken. Je hebt de intentie om die te vermoorden als je duwt. DEUGDENETHIEK ARISTOTELES “Een goed mens is een deugdzaam mens”. • Al het menselijk handelen is gericht op één doel à een goed en gelukkig leven. Deugden = positieve kwaliteiten die men kan aanleren als middel om een beter mens te worden. • • • • Mens als nadenken wezen staat radicaal centraal. Kiezen voor het juiste midden ® gematigde opvatting van moraliteit. Een goed mens is iemand die bepaalde deugden etaleert. Deugden zijn onderhevig aan tijd en cultuur. 7 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material BEZWAREN TEGEN DEUGDENETHIEK Bezwaren: Þ Handelen dat voortkomt uit deugden of aangeleerde positieve eigenschappen zijn moeilijk te objectiveren. Þ Subjectieve manier van ethisch handelen want persoonsgebonden. Þ Vatbaar voor interpretatie. Þ Praktisch moeilijk bruikbaar. CONSEQUENTIALISME OF GEVOLGENETHIEK De consequenties of gevolgen staan centraal voor de te maken keuze: ® Voor wie zijn de gevolgen? ® Welke gevolgen stel je centraal? HET UTILITARISME VAN JEREMY BENTHAM Het utilitarisme van Jeremy Bentham (1748 – 1832) is de bekendste vorm van de gevolgenethiek Þ Wordt ook wel de nutsethiek genoemd Na Bentham werd het verder uitgewerkt door John Stuart Mill. Volgens Bentham was het hoogste principe van moraliteit “het maximaliseren van algemeen welbevinden, collectief geluk, algemene evenwicht van welbevinden over pijn”. Þ “The greatest good for the greatest number”. Utiliteit Þ als je de voordelen van een beslissing optelt en afweegt ten aanzien van de kosten dan is het enige juiste om te doen datgene wat meer geluk brengt dan pijn. Voor Bentham was utiliteit een begrip om uiteenlopende dingen waar we belang aan hechten af te wegen op één weegschaal. • • Nutsethiek komt vaak neer op kosten-baten analyse. Bijvoorbeeld; Ford Pinto ’70 – probleem met benzinetank. BEZWAREN TEGEN HET UTILITARISME De grootste bezwaren tegen utilitarisme of nutsethiek: Þ Individuele rechten of rechten van de minderheid worden niet meegenomen. Þ Alles moet een financiële waarde krijgen om meegenomen te kunnen worden in de utilitaristische logica. VOORBEELD Tabak fabrikant Philip Morris in Tsjechië: • Studie: Kosten-baten analyse om de gevolgen van roken in kaart te brengen voor nationale begroting. • Concludeert uit studie dat de overheid verdient aan rokers. PLICHTSETHIEK (DEONTOLOGIE) Het is de plicht van elk mens om het juiste te doen in term van rechten en plichten. Hierbij staat de intentie van de handeling centraal. 8 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material EMMANUEL KANT “Grundlegung zur Metaphysik der Sitten” (1785). • Een handeling is moreel juist als ze wordt gesteld vanuit een plicht, los van de gevolgen. • Karakter van de handeling is belangrijk. Þ Vertrok vanuit zijn categorisch imperatief. De plichtsethiek van Emmanuel Kant: • Wat is het hoogste morele principe? • Wat is vrijheid? • Menselijke vaardigheid staat centraal. • We kunnen als mensen rationeel nadenken, daarom verdienen we onze vrijheid. Vrijheid = vrij autonoom kunnen handelen. CATEGROSICH IMPERATIEF “Handel alleen volgens dat maxime waardoor je tegelijkertijd kunt willen dat het een algemene natuurwet wordt.” De categorisch imperatief is vergelijkbaar met de Gulden Regel uit verschillende godsdiensten. “Handel zo, dat je het menszijn, zowel in je eigen persoon als in de persoon van ieder ander, nooit louter als middel, maar tegelijkertijd als doel ziet.” ® Gebruik mensen niet als middel om je eigen belangen te dienen. ® Respecteer mensen als doel op zich, in hun capaciteit om vrij voor zichzelf keuzes te maken. GULDEN REGEL • • • • Confucius ® Wat wij niet willen dat anderen ons aandoen, moeten wij anderen niet aandoen. Boeddha ® Kwets andere niet met wat jou kwetst. Mattheus 7:12 ® Behandel andere steeds zoals je zou willen dat ze jou behandelen. Mohammed ® Niemand van jullie is een gelovige tenzij hij zijn naaste vriend toewenst wat hij zichzelf toewenst. Verschil tussen de Gulden Regel en categorisch imperatief van Kant • Kant ® de wil van de mens is bepalend voor de morele kwaliteit van zijn handelen. • Bij de Gulden Regel koppelen de openbaringsgodsdiensten er een wederkerigheid aan. Je wordt beloond voor je goed handelen. MOREEL HANDELEN VANUIT PLICHT Reglement van plichtenleer voor vastgoedmakelaars; • Schatplicht aan de plichtsethiek • Normatief • Plichten ten laste van de vastgoedmakelaar ten voordele van de rechten van de consument of belanghebbenden. • Het juiste doen in termen van rechten en plichten. 9 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material PLICHTSETHIEK VERSUS UTILITARISME § Rechten van mensen > verlangens en voorkeuren § Rechten van mensen > berekening wat het grootste geluk genereert. § Vertekken vanuit plichten van de mens, niet vanuit onze neigingen. ANDERE ETHISCHE THEORIEËN MOREEL INTUÏTIONISME CAPABILITY APPROACH Martha Nussbaum en Amartya Sen Capability approach vertrekt vanuit het menselijk welzijn en hoe dat via het ondersteunen van menselijke vermogens via kansen en mogelijkheden vergroot kan worden. RECHTVAARDIGHEID ALS BILLIJKHEID John Rawls: ® A theory of justice (1971). ® Trouw aan de plichtsethiek van Kant. ® Rechtvaardigheid als belangrijkste maatschappelijk principe. ® Gelijkwaardigheid van alle burgers als startpunt. ® Rechtvaardigheid als billijkheid = Justice as fairness. ® Denkexperiment = Veil of ignorance 10 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material HOOFDSTUK 3: ORGANISATIE- EN BEDRIJFSETHIEK “Integrity has no need of rules” – Albert Camus. Existentionalisme Þ de overtuging dat elk van onze levens projecten zijn. ORGANISATIE- EN BEDRIJFSETHIEK IN VOGELVLUCHT WAT IS HET? (Glorieux & Selis) Bedrijfsethiek is de studie van ethische kwaliteit van handelingen binnen en door bedrijven. Dit kan zowel beschrijvend en normatief begrepen worden. Þ Beschrijvend = hoe iets is. Þ Normatief = waaraan moeten de bedrijven zich houden? Conrad: Wat is het doel van bedrijfsethiek? Þ Oorzaken en gevolgen van onethisch gedrag bestuderen. Þ Manieren vinden om op een ethische manier productiviteitsverhogend te werken. Þ Komen tot voorschriften en aanbevelingen van het juiste handelen voor bedrijven en beleidsmakers. WAT ORGANISATIE- OF BEDRIJFSETHIEK NIET IS Wat is bedrijfsethiek niet? ® Uiting van morele verontwaardiging over fraude, milieuschandalen of woekerwinsten. ® Louter (niet) handelen op basis van juridische aansprakelijkheid. ® Ethische bedrijfsvoering als windowdressing die niet actief wordt uitgedragen. Morele minimum = Je moet je houden aan de wet, moreel hieruit vertrekken, gaat niet alleen over je bedrijfsvoorneming. CENTRAAL UITGANGSPUNT Van zodra een onderneming of organisatie zich ernstig afvraagt op welke manieren de leden, medewerkers en bestuursleden betere beslissingen kunnen nemen of handelingen kunnen stellen, is er sprake van een beginnende bedrijfsethische cultuur. PRIVATE EN PUBLIEKE ORGANISATIES IT’S THE ECONOMY, STUPID De economie bestudeert als wetenschap het menselijk streven naar bevrediging van primaire en collectieve behoeften met behulp van schaarse middelen. § Het nut van goederen en diensten is afhankelijk van onze individuele behoeften. WINST EN/OF ALGEMEEN BELANG? Een bedrijf heeft 1 centrale doelstelling: - Het nastreven van de winstmaximalisatie ® alle handelingen worden hierop afgestemd. Effectief = winst realiseren. 11 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material De bedrijven bevredigen de behoeften van een consument door in te spelen op hun voorkeuren. Waarom gaan bedrijven ethisch handelen? Het voegt waarde toe aan: ® Bedrijf: betrouwbaarheid, imagebuilding, credibiliteit, enz. ® Recht doen aan anderen. ® Biedt naast wetgeving extra houvast om het juiste te doen. ® Scheelt in uitgaven. PUBLIEKE ORGANISATIES Centrale doelstelling: § Het uitvoeren van wetgeving en beleid gericht op het nastreven en realiseren van gerechtigheid. Beleid door democratisch verkozen overheden à overheidsinterventie in economie. DEUGDELIJK BESTUUR PUBLIEKE ORGANISATIES Decreet deugdelijk bestuur ® 7 december 2018 ® Hoe deontologische code opstellen? PRIVATE ORGANISATIES Belgian corporate governance Code 2020 ® Voor vennootschappen naar Belgisch recht. ® Beursgenoteerde bedrijven. ® 10 principes (structuur, bevoegdheden, raad, procedures, vergoeding, rechten, verslag over navolging, enz. ) Code Buyse III ® Niet beursgenoteerde bedrijven. ® Manier van besturen staat centraal. INDIVIDU – BEDRIJFSCONTEXT – SECTOR De bedrijfsethiek werkt op drie niveaus: 1. Ethiek op microniveau ® individueel, werknemer en -gever. 2. Ethiek op mesoniveau ® Bedrijfscontext = bedrijf en management. 3. Ethiek op macroniveau ® sector = economie. (doen we niet) MICRONIVEAU “De belangrijkste verantwoordelijkheid die ieder van ons heeft, is zijn eigen gedrag” – Michel De Montaigne Wat is morele verantwoordelijkheid? • Respondre ® antwoorden/beantwoorden. • Responsabilité ® vermogen om … 12 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material § Het vermogen om te antwoorden H.L.A. Hart: verantwoordelijkheid als: ® Oorzaak ® Aansprakelijkheid ® Vermogen ® Taak Omgaan met verschillende rollen - Veel verantwoordelijkheden vermengen zich met elkaar. - Verantwoord omgaan met die verschillende rollen vraagt inzicht en een ethische houding. ETHISCH LEIDERSCHAP - Leiderschap vraagt veel vaardigheden. Leiderschap is niet beperkt tot de leider zelf, maar tussen micro en mesoniveau. Een reputatie als ethisch leider opbouwen vraagt samengaan met morele persoon en morele manager in je. MOREEL PERSOON Werknemers dichten je bepaalde deugden toe door consistent gedrag. • Besluitvorming is gebaseerd op ethische principes, gedreven door beginselen en een specifiek moraal. • Consistente mensen die betrouwbaar zijn zeggen meestal zonder veel omwegen waar het op staat. MOREEL MANAGER Moreel managers dragen waarden en ethiek actief uit in de organisatie - Ethiek wordt herhaaldelijk op de agenda gezet, werknemers kijken naar de morele manager als voorbeeld om het juiste te doen. “People look to the leader. If the leader cuts corners, they say it’s okay to cut corners.” WAAROM IS ETHISCH LEIDERSCHAP BELANGRIJK? Ethisch leiderschap beïnvloedt de hele organisatie: - Good for business - Werken voor een ethische organisatie is leuker. - Imitatie door werknemers van uitgedragen ethisch gedrag van de leidinggevende. 13 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material MESONIVEAU “This is the way we do things around here.”- de missie en DNA van de onderneming. “We conduct our operations with honesty, integrity, and openness, and with respect for the human rights and interests of our employees. We shall similarly respect the legitimate interest of those with whom we have relationships.” Tylonolcrisis bij Johnson en Johnson o Hoe gaat een bedrijf om met een crisissituatie? o 7 mensen stierven door cyaankali in de capsules Þ gifpil. o James Burke ( de CEO) handelde vanuit het beschermen van de mensen, nadien pas geld en product redden. PROBLEMEN MET MORELE VERANTWOORDELIJKHEID ® ® ® ® ® Probleem van vele handen Probleem van groepsdenken Probleem van loyaliteit Probleem van structuur en organisatie Probleem van gebrekkige ordeelsvorming. ETHIEK OP BEDRIJFSNIVEAU 14 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material HOOFDSTUK 4: DE VASTGOEDSECTOR DE SECTOR IN KAART De vastgoedsector bestaat niet, het is een benadering, er bestaan wel deelsectoren en vastgoedactoren. Þ Enkel de vastgoedmakelaar is samen met het beroep van landmeter-expert als beroep grondig gereglementeerd. Examen: VASTGOEDMAKELAAR BEMIDDELAAR De bemiddelaar verleent voor rekening van derden bijstand met oog op het tot stand komen van een overeenkomst voor verkoop, aankoop, ruil, verhuring of overdracht van onroerende goederen, rechten of handelsfondsen. De vastgoedmakelaar-bemiddelaar treedt intermediair op voor rekening van een opdrachtgever via een bemiddelingsovereenkomst. Meervoudige dienstverlening: o Adviserend naar opdrachtgever o Waardebepaling en promotiestrategie. o Opstellen van verkoopdossier o Plaatsbezoeken met kandidaten. 15 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material o o Uiteindelijke verkoop of verhuur van een onroerend goed. Correct informeren van kandidaten. Wie is de klant van een vastgoedmakelaar? • De opdrachtgever, een eigenaar van een onroerend goed die zijn goed wil verkopen/verhuren en die jou een vergoeding zal geven. • De kandidaat koper/huurder is niet de klant, maar de eindgebruiker. SYNDICUS Een syndicus handelt in het kader van het beheer en behoud van de gemene delen van de gedwongen en vrijwillige mede-eigendom van gebouwen of groepen. Een syndicus staat in voor: o Administratief beheer o Financieel beheer o Technisch beheer Een syndicus werkt in opdracht van de VME ( = vereniging van mede-eigenaars). RENTMEESTER Een rentmeester handelt voor rekening van derden inzake het beheer van onroerende goederen of rechten, andere dan die van de syndicus. Rentmeester staat in voor: o Financieel beheer o Juridisch beheer o Administratief beheer o Bouwtechnisch beheer Via een private eigendomsheer. VASTGOEDPROMOTOR Een vastgoedpromotor is niet gereglementeerd, iedereen kan vastgoedpromotor worden. Een vastgoedpromotor (of bouwpromotor) ontwikkelt vastgoedprojecten en begeleidt er van begin tot eind met oog op rendement. Juridische kennis en marktkennis (technisch, commercieel en financieel inzicht) is noodzakelijk. VERKAVELAAR Verkavelaar zorgt ervoor dat de gronden bouwrijp zijn. Een verkavelaar werkt in opdracht van een opdrachtgever of eigenaar. Een verkavelingsproces kan mogelijks leiden naar een omgevingsvergunning. Ontwerpen: • Wegenissen • Rioleringen 16 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material • • Groenvoorzieningen Leidingen voor nutsvoorzieningen INTEGRALE VASTGOEDPROMOTOR = sleutel-op-de-deur Een integrale vastgoedpromotor is een vastgoedpromotor die voor rekening van derden instaat voor het proces van plan tot oplevering van de werken. PROJECTONTWIKKELAAR Een projectontwikkelaar werkt niet in opdracht van derden! • Een projectontwikkelaar draagt de financiële risico’s zelf en dient goed in te schatten wat de markt vraagt. VASTGOEDHANDELAAR De vastgoedhandelaar is niet hetzelfde als de vastgoedmakelaar-bemiddelaar! De vastgoedhandelaar koopt en verkoopt onroerende goederen op professionele basis voor eigen naam en rekening. VASTGOEDEXPERT Een vastgoedexpert of -handelaar voert onderzoek uit als deskundige binnen de sector. Expertisemogelijkheden: o Opmaak inventarissen en plaatsbeschrijvingen. o Waardebepaling van onroerende goederen. o Overdracht van handelszaken of handelsfondsen. o Schadedossier behartigen. Commerciële, bouwtechnische, financiële, juridische en boekhoudkundige kennis is noodzakelijk. LANDMETER-EXPERT Activiteiten van een landmeter-expert: o Afpalen van terreinen o Opmaken en ondertekenen van plannen o Overdracht regeling o Gemeenheid regelen o Identificatie van grondeigendom o Kan waardebepaling en bemiddeling doen bij verkoop mits juiste toelatingsvoorwaarden en inschrijving op tableau. NOTARIS De hoofdactiviteit van een notaris is het verlijden van authentieke aktes. Een notaris zorgt ervoor dat contracterende partijen de draagwijdte van aangegane verbintenissen goed begrepen hebben. Þ Behartigt de belangen van betrokkenen en wijst hen op tegenstrijdige en onevenwichtige bedingen. Þ Kan bemiddelen bij verkoop bij vastgelegde erelonen. 17 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material ANDERE VASTGOEDGERELATEERDE BEROEPEN AANNEMER Een aannemer gaat een overeenkomst aan met een opdrachtgever als onafhankelijke partij om materiële prestaties te leveren met oog op een uit te voeren bouwwerk. UITGELICHT: HET BEROEP VAN VASTGOEDMAKELAAR PROFESSIONALISERING VAN HET BEROEP 18 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material • • • • • • • • • • KB tot bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van het beroep van vastgoedmakelaar (6 september 1993) ® 30 jaar geleden Reglement van plichtenleer van het BIV (eerste in 2000- laatste versie sinds 29 juni 2018). Deontologische richtlijn betreffende de burgerlijke aansprakelijkheidverzekeringen borgstelling (mbt. art. 5 en 32 van de plichtenleer) van 27 september 2006. Deontologische richtlijn betreffende de derdenrekening van de vastgoedmakelaar (mbt. art. 29, 66, 68 van de plichtenleer) van 29 juni 2018 KB betreffende het gebruik van bepaalde bedingen in bemiddelingsovereenkomsten van vastgoedmakelaar van 12 januari 2007(KB Freya). Kaderwetbetreffende dienstverlenende intellectuele beroepen van 3 augustus 2007. KB tot bepaling van de regels inzake de organisatie en de werking van het BIV van 20 juli 2012. Wethoudende organisatie van het beroep van vastgoedmakelaar van 11 februari 2013. Stagereglementvan het BIV van 23 juli 2013. KB betreffende de toegang tot het beroep van vastgoedmakelaar van 30 augustus 2013. UITOEFENINGSMODALITEITEN HET BEROEPSINSTITUUT VAN VASTGOEDMAKELAARS (BIV) Examenvraag: Wat betekent BIV? Het BIV (= Beroeps Instituut van Vastgoedmakelaars) ® Opgericht met als doel de bescherming van de beroepstitel en de uitoefening van het beroep van vastgoedmakelaar. Hoofdopdrachten: o Regelen van de toegang tot het beroep. o Onwettige beoefenaars uit de markt halen. o Toezien op de naleving van het beroep. 19 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material BIV is opgebouwd uit 4 organen: NATIONALE RAAD Bevoegdheden: o Opstellen van voorschriften plichtenleer en stagereglement. o Controle op de naleving van de voorschriften toegang tot het beroep. o Maatregelen ten aanzien van beroepsvervolmaking en bijscholing o Kiezen leden Bureau. BUREAU Het bureau heeft een uitvoerende bevoegdheid ® het dagelijks beheer van het instituut en het afhandelen van lopende zaken. Bureau bestaat uit: ® Voorzitter ® 1e en 2e ondervoorzitter ® Penningmeester Bevoegdheden: o Toezicht houden op financieel beheer van het instituut. o Voorbereiden van vergaderingen van de Nationale Raad. o Aanwerven en opleiden van personeel. 20 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material TUCHTKAMERS De tuchtkamers bestaan uit: 1. Uitvoerende kamers 2. Kamers van beroep Bevoegdheden: o Administratieve en tuchtrechtelijke entiteiten binnen BIV o Uitspraken doen over aanvraag tot inschrijving, weglating, weder inschrijving. o Nazien op de toepassing van het stagereglement. o Uitspraak ten aanzien van BIV-leden. o Het up-to-date houden van de lijst met stagemeesters. BEROEPS- EN BELANGENVERENIGINGEN DE CONFEDERATIE VOOR IMMOBILIËNBEROEPEN (CIB) De CIB is de Vlaamse beroeps- en belangenorganisatie die de Vlaamse vastgoedsector vertegenwoordigt. UNIE VAN SYNDICI (UVS) De UVS is een autonome beroepsvereniging die de stem van de vastgoedbeheerders vertegenwoordigen. BEROEPSVERENIGING VAN DE VASTGOEDSECTOR (BVS) BVS in 1956 erkend als beroepsvereniging voor grondverkavelingen en huisvesting, wordt vertegenwoordigd door Belgische vastgoedontwikkelaars, verkavelaars en vastgoedbeleggers. Hoofdactiviteit Þ Studie, bescherming en ontwikkeling van beroepsbelangen van de leden in de sector. FEDERATIE VAN IMMOBILIËNBEROEPEN BELGIË (FIV) VLAAMSE VASTGOEDFEDERATIE (VVF) Doel: Leden informeren over de vastgoedactualiteit • Stelt het versterken van weerbaarheid van haar leden voorop. EUROPEAN ASSOCIATION OF REAL ESTATE PROFESSIONS (CEPI) Vertegenwoordigt 33 nationale professionele organisaties. Þ Wil de Europese vastgoedmarkt en de transacties hierbinnen ondersteunen. KAMER VAN VASTGOEDEXPERTEN (KAVEX) KAVEX is opgericht in 2002 als autonome beroepsvereniging. Doel: studie, bescherming, ontwikkeling en promotie van de gemeenschappelijke groepsbelangen van haar leden vastgoedexperten. 21 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material HOOFDSTUK 5: ETHIEK IN DE VASTGOEDSECTOR COMPLIANCE WAAROM IS STURING NODIG? Wat is het doel van plichtenleer, sectorcodes? • Voor de het beschermen van rechten en morele beginselen van betrokkenen. • Beperken van integriteitsrisico’s en schendingen. • Integriteitsbeleid alleen volstaat niet! INTEGRITEITSRISICO’S IN DE VASTGOEDSECTOR WAT ZIJN INTEGRITEITSRISICO’S? Risico’s die afbreuk doen aan zaken als eerlijkheid, oprechtheid en onomkoopbaarheid • Witwassen • Fiscale fraude • Corruptie • Terrorismefinanciering • Belangenverstrengeling Integriteitsrusico’s kan men niet vermijden, maar de kans kan wel verkleind worden door soft control, hard control en eneral control. SOFT CONTROLS • • Stimuleren goede voedingsbodem Duidelijke communicatie: goede afspraken maken goede vrienden. HARD CONTROLS • • Controle Handhaving en disciplinering 22 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material GENERAL CONTROLS • • Verankering in dagelijkse werking Structuraliseren. INTEGRITEITSRISICO’S BIJ EEN VASTGOEDBEMIDDELING • • Iedereen moet op een bepaald punt moreel redeneren bij uitoefening van het beroep als verkoper. Maar een bemiddeling bij verkoop is geen traditionele verkoop, er zijn veel partijen betrokken in het proces en er is sprake van informatie-asymetrie (= kennisasymmetrie). Normale verkooptransactie • Je bent je bewust van de intenties van de andere partij. • De enige relatie die bestaat is tussen de verkoper en de firma enerzijds en tussen verkoper en klant. Verkooptransactie via bemiddeling • Je treedt op als opdrachthouder voor een opdrachtgever. • Je beschikt over specifieke informatie. • Opdrachtgever kan niet altijd volledig controleren wat je doet. • Je bent expert wat de asymmetrie ten aanzien van de partijen vergroot. • Je hebt meervoudige rollen. • Er spelen veel rechten, plichten en belangen mee waaronder je eigenbelang als commerciële professional. Grootste integriteitsrisico’s bij een vastgoedbemiddeling • Commissie als vergoedingsmethode houdt mogelijke integriteitsrisico’s in naar eigenbelang. • Informatie-asymmetrie die ontstaat. • Onafhankelijk statuut als BIV-makelaar houdt mogelijke integriteitsrisico’s in naar eigenbelang. • Competitieve marktcondities voor kandidaat-kopers houden risico’s in naar belangenvermenging. • Ordinair eigenbelang. Een vastgoedmakelaar cummuleert verschillende rollen op verschillende niveaus: Dimensie 1: een vastgoedmakelaar-bemiddelaar • Is een ondernemer en een bemiddelende partij die op comissie werkt. • Werkt in een competitieve omgeving van spelers die elkaar ook kennen. • Is een erkend beroepsprofessional. Dimensie 2: een vastgoedmakelaar-bemiddelaar • Is een verkoper-marketeer. • Is een tussenpersoon tussen koper en verkoper. • Is een expert met kennis van zaken die advies en informatie verleent. 23 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material POTENTIËLE CONFLICTEN MORAL HAZARD – VASTGOEDBEMIDDELING • • • • Kennisasymmetrie is eigen aan het bemiddelingsproces. Principal – agent relatie. Vastgoedmakelaars die te kwader trouw zijn, kunnen ten prooi vallen aan de verleiding van moral hazard (= het verzwijgen van informatie, misbruiken van informatie, enz.). Zowel opdrachtgever als eingebruiker vertrouwen je expertise. INTEGRITEITSSCHENDING – VOOBEELDEN RICS 5 pijlers: 1. Act with integrity. 2. Act in a way that promotes trust in the profession. 24 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material 3. Always provide a high standard of service. 4. Take responsibility. 5. Treat others with respect. CEPI • • Professionalisme verhogen van Europese vastgoedmakelaars. Vertrekt vanuit de relatie tussen professional en klant. KAVEX • • • • • • • Integriteit van de vastgoedexpert. Rechten en plichten respecteren van betrokkenen. Discreet omgaan met vertrouwelijke informatie. Collegialiteit. Transparantie. Belang van de cliënt staat voorop. Onafhankelijkheid en onpartijdigheid. SLOTOVERWEGINGEN Wat is de universele morele waarde van ethische codes? • Onderzoek van Schwarts (2005). • Komt tot 6 morele principes of beginselen aan welke een code moet voldoen. HOOFDSTUK 6: ANTIWISWAS- EN ANTIDISCRIMINATIEREGELGEVING. Þ zie gastcollege 25 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material HOOFDSTUK 7: MORELE OORDEELSVORMING WAT IS MOREEL OORDELEN? Een moreel oordeel is het antwoord op de vraag of een handeling of beslissing moreel juist is. E. KARSSING “bepaalde normen/waarden worden sowieso niet gerespecteerd omdat er prioriteit wordt gegeven aan andere argumenten”. De centrale vraag Þ wat is ethisch gezien het beste handelingsalternatief? • Wat met intuïtie? • Op basis van welke argumenten? • Hoe eraan beginnen? Hoe wordt bepaalt of een handeling/beslissing moreel juist is? • Als die recht doet aan alle betrokkenen (beginselethisch) en dan pas de belangen meeneemt (evolgenethisch). • Als die op basis van voldoende informatie is genomen. • Als je intuïtie op het juiste moment wordt meegenomen. MOREEL OORDEEL ALS ONDERDEEL VAN EEN BREDER INTEGRITEITSBELEID. MOREEL OORDEEL – WAAROM? Private organisaties • Bedrijf heeft een centrale doelstelling ® winstmaximalisatie nastreven. • Alle handelingen wprden hierop afgestemd, effectief zijn betekent winst realiseren. • Cruciaal bih ambtenaren. • Nog een centrale doelstelling ® het uitvoeren van wetgeving en beleid. • Gericht op het nastreven en realiseren van gerechtigheid. Vastgoedprofessional • Reglement van plichtenleer is het morele minimum bij een vastgoedmakelaar. 26 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material 3 MODELLEN – KEY TAKE AWAYS MODEL VAN COOPER • Ethisch handelen op basis van een stappenplan Doel: zoeken naar een realistische oplossing in de harde echte wereld vol complece belangen, bedreigingen, tijds- en prestatiedruk. Stap 1: objectieve beschrijving van het probleem. • Wat doet zich voor? Stap 2: probleem beschrijven in ethische termen. • Welke waarden zitten onder dat probleem? Stap 3: mogelijke oplossingen identificeren. Stap 4: mogelijke gevolgen van elk alternatief projecteren. • Mogelijke gevolgen voorspellen waarbij je de waarden in het oog houdt. Stap 5: kiezen tussen alternatieven. Casus Je bent Sandra en werkt op een afdeling projecten bij een lokaal stadsontwikkelingsbedrijf met een paar tiental medewerkers. De schepen van stadsontwikkeling vraagt aan je direct leidinggevende Dirk om een voorbereidend rapport op te maken dat naar de volgende gemeenteraad zal gaan. Het onderwerp is een nieuw goed te keuren project in de rand van de stad. De schepen laat veel ruimte, enkel het budget en enkele krijtlijnen zijn meegegeven. Wel benadrukt hij dat experten moeten geraadpleegd worden. Dirk vraagt aan jou om dit rapport voor te bereiden. Jullie raken het vrij snel eens over wie tot de expertengroep moet behoren, behalve één iemand, mevr. Garison is evenwel een authoriteit op het vlak van de buurt en de wijkwerking waar het nieuwe project moet komen, maar Dirk wil van geen wijken weten. Zij werkt niet mee aan de voorbereiding van het rapport. Hij heeft echter niet echt heldere argumenten waarom niet, aan de basis ligt een persoonlijk dispuut uit het verleden dat hij niet heeft verkropt. Toch zou haar bijdrage het rapport enorm verbeteren en in kwaliteit doen toenemen. Wat zijn je opties? Wat doe je? 27 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Stap 1: objectieve beschrijving van het probleem. • Probleem situeert zicht op het niveau van beleidsvoorbereidende taken binnen een overheidsapparaat. Stap 2: probleem beschrijven in ethische termen. • Hoe kan ik de best mogelijke nota schrijven en toch mijn leidinggevende gehoorzamen? • Welke waarden zijn relevant? Stap 3: mogelijke oplossingen identificeren. • Dirk overtuigen dat het zowel in zijn als het algemeen belang is dat mevr. Garison wordt gehoord. • Dirk overuitgen dat als Garison niet wordt gehoord dit wel eens aan de oren van de burgemeester zou kunnen komen. • Op zoek gaan naar een andere, gelijkaardige expert. • Voorstellen aan Dirk om in de nota geen experts te vermelden. Stap 4: mogelijke gevolgen van elk alternatief projecteren. • Gevaar voor simplicifcatie. • Creativiteit en inbeeldingsvermogen zijn cruciaal. Stap 5: kiezen tussen alternatieven. • Onderstaande elementen worden afgewogen. Onthoud vooral: Þ Er bestaan geen ultieme oplossingen! Þ Er zijn steeds morele kosten die je tracht te beperken. Þ De achterliggende argumentatie en hierbij meegenomen waarden tellen vooral mee. Wat ontbreekt er vooral bij het Cooper-model? • De betrokkenen worden niet echt opgelijst in de eerste fase. • Stakeholdersanalyse is van belang om alle betrokkenen mee te nemen in denk- en beslissingsoefening. RICS – BESLISSINGSBOOM Stappen kennen, mee kunnen werken op basis van een voorbeeld. 28 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material HOOFDVRAGEN • • • • • • Is er voldoende informatie beschikbaar? Is het legaal? Is het gealigneerd met de RICS-guidance professionalisme? Is er met de juiste mensen overlegd om een geïnformeede beslissing te nemen? Is je redenering helder? Doorsta je de toets aan publieke perceptie? 5 ethische standaarden RICS: 1. Act with integrity. 2. Always provide a high standard of service. 3. Act in a way that promotes trust in the profession. 4. Treat others with respect. 5. Take responsibility. ZEVENSTAPPENPLAN VAN LUYCK Van Luyck • “Morele ordeelsvorming en de integere organisatie” (2006) • “Om redelijk gewin” (1993) Wat is het 7-stappenmodel niet? - Protocol of een reeks van vereisten om tot een moreel oordeel te komen. - Set van eisen waaraan het oordeel moet voldoen. Wat is het 7-stappenmodel dan wel? - Verschillende aspecten van een moreel oordeel onderscheiden. - Verschillende aspecten in een logische volgorde plaatsen. - Ruimte scheppen voor individuele/collectieve afweging. 29 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Kunnen we het 7-stappenmodel gebruiken om moreel te oordelen? - Moreel oordeel heeft altijd te maken met een handeling/beslissing. - Elke handeling/beslissing kan onderworpen worden aan een moreel oordeel. - Is een handeling/beslissing moreel juist? - Centraal in het stappenplan staat de vraag of er recht wordt gedaan aan de ander. - Een handeling/beslissing is juist als er voldoende rekening wordt gehouden met de rechten, belangen en wensen van alle betrokkenen. Recht doen aan Rekening houden met de rechten, belangen en wensen van een ander. Moreel juiste als recht doen aan de ander is: • Niet raltief, want is niet gebaseerd op eigen waarden en normen. • Niet subjectief • Niet cultuurafhankelijk • Niet historisch bepaald • Wel zelfstandig • Wel situationeel • Wel voorlopig Het 7-stappenmodel: Stap 1 – voor welke keuze sta ik? - Welke handelingsalternatieven staan tegenover elkaar? - Je maakt een intuïtief voorlopige keuze waarvan je denkt dat die moreel juist is. - Je formuleert het belangrijkste bezwaar tegen die voorlopige keuze. Stap 2 – wie zijn de betrokkenen? - Betrokkenen vormen het hart van de morele afweging. - Wiens rechten, belangen en wensen moeten meegenomen worden? Stap 3 – wie neemt de beslissing? - Het antwoord dient altijd ‘ik’ te zijn. - Morele gezag vandaag wordt meer en meer teruggeworpen op het individu. - Democratisering van het morele gezag naar ons allemaal. - Zelfstandig moreel oordelen. Stap 4 – heb ik nog nadere informatie nodig? - Omstandg-igheden en feiten moeten goed gekend zijn. - Empathie en inleving in andermans positie. - Je oordeeld in de 1e plaats over het eigen handelen, maar je kunt hierdoor meedenken met de morele oordeelsvorming van anderen. 30 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Stap 5 – wat zijn de argumenten? - Alle argumenten die een rol kunnen spelen in de morele afweging worden verzameld. - Er worden argumenten gezocht voor beide alternatieven van de handeling/beslissing. - Zoeken naar alle denkbare argumenten is belangrijk, geen weglaten. Stap 6 – tot welke conclusie kom ik? - Weging van alle geformuleerde argumenten. - Aan alle betrokkenen wordt recht gedaan. - Belangen en wensen worden meestal in de gevolgen gehonoreerd (consequentionalisme). - Rechten van betrokken personen en instellingen zijn beginselethische argumenyen (plichtsethiek of deontologie). - Rechten van anderen vormen als beginsel de basis van verplichtingen die hieruit volgen. Stap 7 – ik peil of ik me goed voel bij het juiste oordeel of nie. - Waarom? - Moreel gevoel kan zuivere ratio corrigeren. - Miscchien voel je schaamte nok de conclusie na stappen 1 – 6? - Zijn er zaken over het hoofd gezien of verkeerd gewogen ® ja, terugkeren naar de argumenten en/of weging. Oefening: identificeren van betrokkenen Casus 1 – publieke organisatie Je bent Sandra en je werkt op een afdeling projecten bij een lokaal stadsontwikkelingsbedrijf, samen met een paar tiental medewerkers. De schepen van stadsontwikkeling vraagt aan je direct leidinggevende en afdelingshoofd Dirk om een voorbereidend rapport op te maken dat naar de volgende gemeenteraad zal gaan. Het onderwerp van dat rapport is een nieuw goed te keuren project in de rand van de stad. De schepen laat veel ruimte voor het uitwerken van de modaliteiten, enkel het budget en de krijtlijnen zijn meegegeven. Wel benadrukt hij dat de belangrijkste experten moeten geraadpleegd worden. Dirk - jouw direct leidinggevende - vraagt aan jou om dit rapport voor te bereiden. Jullie raken het vrij snel eens over wie tot de expertengroep moet behoren. Behalve over één iemand, mevr. Garison, is Dirk nogal formeel. Zij moet niet geraadpleegd worden. Evenwel is zij een autoriteit op het vlak van de buurt en de wijkwerking waar het nieuwe project moet komen. Maar Dirk wil van geen wijken weten. Zij werkt niet mee aan de voorbereiding van het rapport. Punt aan de lijn. Hij heeft geen overtuigende heldere argumenten waarom haar niet gevraagd mag worden om deel uit te maken van het expertenteam. Aan de basis ligt een persoonlijk dispuut uit het verleden dat hij nog altijd niet heeft verkropt. Toch zou haar bijdrage het rapport enorm verbeteren en in kwaliteit doen toenemen. Tracht op te lijsten wie allemaal betrokken is, ongeacht de keuze die je zult maken. • Jijzelf • Collega van burgemeester en schepenen • Gemeenteraad • Schepen van stadsontwikkeling • Alle burgers van de stad • Dirk • Afdeling projecten 31 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material • • • • Mvr. Garison Huidige en toekomstige bewoners van de wijk. Team van experten Stadsontwikkelingsbedrijf Casus 2 – private organisatie Je bent werkzaam als vastgoedexpert. Klanten bellen je op voor het uitvoeren van plaatsbeschrijvingen, waardebepalingen en de opmaak van EPC-certificaten. Dat is de waardepropositie van jouw onderneming. Op een dag word je gecontacteerd door de medewerker van een financiële instelling. Hij wil dat je een waardebepaling voor hem doet, maar de prijs staat op voorhand al vast nog voor je het pand hebt gezien en de waarde hebt bepaald volgens de methode die je ondertussen al goed onder de knie hebt en die betrouwbaar is. De tarifering is zoals gebruikelijk. Alleen zul je in dit geval een pro forma schattingsverslag opmaken. De medewerker van de bank drukt je op het hart dat als je dit ziet zitten, er nog meer van dergelijke opdrachten zullen volgen. Tracht op te lijsten wie allemaal betrokken is, ongeacht de keuze die je zult maken. • Bank • Medewerker bank • Toekomstige kandidaat-kopers • Kopende partij • Eigenaar van het pand • Controlerende instantie • Jij Casus 3 – publieke organisatie Je werkt sinds een jaar op de dienst stedenbouw van een middelgrote stad. Op je bureau belandt een dossier voor een openbare aanbesteding voor de bouw van een nieuw wijkcentrum. Een week later ontvang je 2 tickets van een algemeen aannemer voor een belangrijke voetbalwedstrijd. Je zult ontvangen worden in een luxe-loge vanwaaruit je de wedstrijd goed kunt volgen. Je partner kan je vergezellen. De dag van ontvangst krijg je een telefoon van de aannemer in kwestie met de vraag of je vrijkaarten voor de match goed hebt ontvangen. Hij laat weten ook interesse te hebben in de aanbesteding, maar dat er verder kan over gepraat worden na de wedstrijd bij de maaltijd. Tracht op te lijsten wie allemaal betrokken is, ongeacht de keuze die je zult maken. • Kandidaat-aannemers • Jijzelf • Diens stedenbouw • Algemeen aannemer • Voetbalwedstrijd • Alle burgers van de stad • Lokaal bestuur • College van burgemeester en Schepenen • Toekomstige gebuikers en werknemers van het wijcentrum. 32 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Casus 4 – private organisatie Je bent als vastgoedmakelaar-bemiddelaar aangesteld door een opdrachtgever om zijn pand te verhuren. Bij de eerste plaatsbezoeken met kandidaat-huurders merk je dat er allerlei zaken niet in orde zijn met de minimumnormen van basiskwaliteit (Vlaamse Codex Wonen). Vooral de verwarmingsketel is aan vervanging toe evenals de boiler. De kandidaten waarmee je rondgaat merken die niet allemaal op, er is zelf een kandidaat die overweegt het pand te huren met vrouw en 2 kinderen. Je meldt aan je opdrachtgever dat er zaken schorten aan het pand en dat dit wellicht zal verergeren de maanden, de winter staat immers voor de deur. Het is beter om de tijd die nog rest voor een huurder zijn intrek neemt, het pand nog in orde te zetten en conform te maken. De opdrachtgever-eigenaar wil hier niks van weten. Het is te duur om een nieuwe ketel te plaatsen en die zal het nog wel even uithouden. Hij biedt je zelfs een verhoging aan van de bemiddelingsvergoeding (ipv 1 maand huur + btw stelt hij voor om bijkomend naar € 500 onder tafel te betalen). Zolang je het pand maar verhuurd krijgt en geen problemen maakt over die 'kleine' mankementjes aan het pand. Tracht op te lijsten wie allemaal betrokken is, ongeacht de keuze die je zult maken. • Tuchtorgaan BIV • Kandidaat huurders (+ familie) • Gezin dat wil hiren • Huisarts • Inspectie- en controleorganen • Jijzelf • Politie/brandweer • Loodgieter • Opdrachtgever eigenaar van het pand • buren Oefening: komen tot een moreel oordeel volgens het 7-stappenplan Casus Je bent als vastgoedmakelaar-bemiddelaar aangesteld door een opdrachtgever om zijn pand te verhuren. Bij de eerste plaatsbezoeken met kandidaat-huurders merk je dat er allerlei zaken niet in orde zijn met de minimumnormen van basiskwaliteit (Vlaamse Codex Wonen). Vooral de verwarmingsketel is aan vervanging toe evenals de boiler. De kandidaten waarmee je rondgaat merken die niet allemaal op, er is zelf een kandidaat die overweegt het pand te huren met vrouw en 2 kinderen. Je meldt aan je opdrachtgever dat er zaken schorten aan het pand en dat dit wellicht zal verergeren de maanden, de winter staat immers voor de deur. Het is beter om de tijd die nog rest voor een huurder zijn intrek neemt, het pand nog in orde te zetten en conform te maken. De opdrachtgever-eigenaar wil hier niks van weten. Het is te duur om een nieuwe ketel te plaatsen en die zal het nog wel even uithouden. Hij biedt je zelfs een verhoging aan van de bemiddelingsvergoeding (ipv 1 maand huur + btw stelt hij voor om bijkomend naar € 500 onder tafel te betalen). Zolang je het pand maar verhuurd krijgt en geen problemen maakt over die 'kleine' mankementjes aan het pand. 33 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Wat doe je? Welk moreel oordeel is het meest juiste? Stap 1 – voor welke keuze sta je? • Ik blijf lasthebber van de opdracht om het pand te verhuren. • Ik verbreek de bemiddelingsopdracht met de opdrachtgever. • Ik tracht de opdrachtgever nogmaals te overtuigen om de verwarmingsinstallatie conform te maken. Stap 2 – identificeer de betrokkenen • Tuchtorgaan BIV • Politie/brandweer • Loodgieter • Opdrachtgever eigenaar van het pand • Buren • Jijzelf • Inspectie- en controleorganen • Huisarts • Gezin dat wil huren • Kandidaat-huurders (+familie) Stap 3 – wie neemt de beslissing? • Jijzelf als vastgoedmakelaar-bemiddelaar bij verhuur. Stap 4 – is nog nader einfor nodig? • Is er een C-attest? • Wanneer is de verwarmingsketel voor het laatst gekeurd? • Zijn er eventueel nog andere gebreken in de woning? • Wat is het echte probleem achter de slecht functionerende verwarmingsketel/boiler? • Wat zegt het reglement van plichtenleer? Stap 5 – wat zijn de argumenten? Alternatief 1 - Je blijft lasthebber van de opdracht om het pand te verhuren • De bemiddelingsopdracht is ondertekend, ik kan er niet onderuit. • Het probleem is eigenlijk zo erg niet en kan ook opgelost worden eens het huurcontract is ondertekend. Alternatief 2 – je verbreekt de bemiddelingsopdracht met de opdrachtgever • De verhuurder is te kwader trouw en doet onethische voorstellen. • De praktijk druist in tegen de deontologie. • Een pand dat niet conform de basisveiligheid is, verhuur ik niet. Stap 6 – tot welke conclusie kom ik? Alternatief 2 • Je verbreekt de bemiddelingsovereenkomst. • Je werkt professioneel en integer volgens de beroepsrichtlijnen. • Je honoreert de rechten van de betrokkenen en stelt ze boven belangen en wensen. • Rechten en plichten wegen in deze keuze zwaarder door dan de belangen. Stap 7 – peiling bij jezelf • Deze keuze sluit aan bij mijn intuïtieve keuze van in het begin. • De rechten van betrokkenen wegen zwaarder door dan de belangen van betrokkenen. 34 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material • • Het argument tegen mijn gevoelsmatige keuze in het begin, weegt niet op tegen de morele zuiverheid van mijn keuze/beslissing. Het is niet moreel het meest juiste om te doen. 35 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material GASTCOLLEGES GASTCOLLEGE 1: KAVEX INLEIDING Hoe weten we wat we wel/niet mogen zeggen/doen in een bepaalde omgeving? • Wijzen ® in bepaalde context mag dit wel; bijvoorbeeld in een aula om iemand aan te duiden. • Boeren wordt in bepaalde culturen geaccepteerd na het eten. Mag je als verhuurder iemand weigeren met huisdieren? Nee. Wat is belangrijk dat je vraagt aan een huurder? • Loonbrief Hoe krijg je een normenbesef? - Opvoeding. - Ervaring - Sociale media VERSCHIL ETHIEK, MORAAL EN ESTETHIEK • • • • Epnisch = alles wat met volkeren te maken heeft. Estethisch = mooi Ethiek = toapssing van ons normenbesef en de moraal. Moraal = alle waarden en normen dat wij megekregen hebben van onze vriendengroep/familie. GASTCOLLEGE 2: CIB Zuiver juridisch is er een verkoop wanneer een koper het bod van de verkoper aanvaardt. Þ Op het moment van het uitbrengen en aanvaarden van een bod is het belangrijk dat iedereen goed geïnformeerd is. Tv programma’s ‘over’ vastgoedmakelaars geven eigenlijk een slecht beeld over het beroep. • Huizenjagers Þ gaat over aankoopmakelaars PROFESSIONALISERING IS MEER DAN OOIT NODIG • • • • Het verwachtingspatroon van de conusmernt tegenover de vastgoedmakelaar ® de consulent weet steeds minder van wat hij van een makelaar moet verwachten. Trendbreuk ® opkomst Biddit (gerechtelijke, openbare verkopen), Makelaar mag juridisch gezien geen opbod bieden ® voorbehouden voor notariaat. Concurrentie ligt hoger dan ooit. EEN MARKT ONDER DRUK 36 Downloaded by: lucaduquesne1 | [email protected] Distribution of this document is illegal Want to earn $1.236 extra per year? Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Welke factoren kunnen bijdragen tot het stilleggen van de vastgoedmarkt? • Stijging rentevoet (op een jaar tijd bijna verdubbeld). • Renovatieplicht (koper moet binnen 5 jaar woning met slecht EPC renoveren). - Doe je dit niet ® boete, begint niet termijn te lopen en zo door. • Stijgende kost van bouwmaterialen en arbeiderskosten. • Stilvallen van de investeerdersmarkt. KB Freya ® regelt wat er in de bemiddeling moet staan! HET BIV Tuchtsacnties • Aanverwante voorwaarden worden eraan verbonden: aantal uren opleiding, uitsluiting om stagemeester te zijn, waarschuwing/schorsing. KB ALEXIA Vanaf 1/1/2024 voor alle nieuwe bemiddelingsovereenkomst