SS Modern naar Hedendaags D.pptx PDF

DE MODERNE TIJD EN DE OVERGANG NAAR DE HEDENDAAGSE TIJD Waarom situeren we de 20ste eeuw in twee verschillende periodes?  Situering in de geschiedenis en de tijd – Derde graad Referentiekad Moderne tijd: 1789 – 1945 er...

DE MODERNE TIJD EN DE OVERGANG NAAR DE HEDENDAAGSE TIJD Waarom situeren we de 20ste eeuw in twee verschillende periodes?  Situering in de geschiedenis en de tijd – Derde graad Referentiekad Moderne tijd: 1789 – 1945 er – Hedendaagse tijd: 1945 – … Andere indeling bij Epic? Epic 5: 1789/1815 – 1918 – De lange 19de eeuw – ° maatschappelijke veranderingen die basis vormen voor fenomenen in de 20ste eeuw Epic 6? 1918 – … – De korte 20ste eeuw (1918 – 1989/1991) + de 21ste eeuw – Scharnierdata? Nog andere? Breuk met vroeger? Maatschappelijke impact?  Situering in de ruimte – Mondialisering: De wereld is Referentiekad meer dan ooit verbonden op alle domeinen er Politiek: internationale instellingen Cultuur: digitalisering Economie: intercontinentale handel – De wereld wordt een dorp De moderne tijd en de overgang naar de hedendaagse tijd 1. Hoe veranderde de wereld in de lange 19de eeuw? 2. Welke scharnierpunten markeren de overgang van de moderne naar de hedendaagse tijd? 1. HOE VERANDERDE DE WERELD IN DE LANGE 19 EEUW? DE 1. Hoe veranderde de wereld in de lange 19de eeuw? 1. De industriële revoluties 2. Europees kolonialisme en imperialisme 3. Democratisering 4. De Eerste Wereldoorlog 1. DE INDUSTRIËLE REVOLUTIES 1. De industriële revoluties Circa 1750 start IR1 in GB – Verspreiding industrialisering West-Europa in de 19de eeuw – ° Stoommachine Veranderingen in arbeids- en productieprocessen – In fabrieken i.p.v. door ambachtslui – Massaproductie leidt tot massaconsumptie (goedkopere producten)  Basis consumptiemaatschappij in 20ste eeuw Transportrevolutie leidt tot mondialisering – Trein en stoomschip – Grote mobiliteit van goederen, grondstoffen en mensen 1. De industriële revoluties 1870 – 1914: Start IR2 in grote delen van Europa en Noord-Amerika – Wetenschappelijke ontwikkelingen leidden tot nieuwe innovaties Verbeteringen in staalproductie Verwerking nieuwe grondstoffen, zoals petroleum, gas en rubber  Nieuwe materialen en transportmiddelen – Vernieuwingen in bouwkunde en wapentechnologie – Auto’s en fietsen – Communicatierevolutie Door elektriciteit 1. De industriële revoluties Verdere industrialisering in de 20ste eeuw – Westerse landen blijven industriële koplopers – Maar ook regio’s buiten Europa & Noord-Amerika industrialiseren DUS – IR1+2 legden basis voor verdere technologische ontwkkelingen in 20ste eeuw – Opkomst auto’s, vliegtuigen, elektronica en informatietechnologie  IR = evolutie of revolutie? Historisch – Revolutie? Grote maatschappelijke bewustzijn veranderingen Breuklijn in geschiedenis – Evolutie? Trage verandering Vele regio’s nog niet geïndustrialiseerd – Elementen van continuïteit België? 1ste land op continent en industriële grootmacht in 19de eeuw Vlaanderen? Zelfvoorzienende landbouw tot eind 19de eeuw, pas in 20ste eeuw industrialisatie  2. EUROPEES KOLONIALISME EN IMPERIALISME 2. Europees kolonialisme en imperialisme Imperialisme en kolonialisme – Industrialisering als drijvende kracht Concurrentie om grondstoffen en afzetmarkten – Militaire technologie Dominantie ten opzichte van niet-Europese samenlevingen – Versterkt door nationalisme In 20ste en 21ste eeuw factor in conflicten tussen staten en burgeroorlogen  Grote delen van de wereld in westerse invloedssfeer 2. Europees kolonialisme en imperialisme Dekolonisatie – 19de eeuw: Zuid- en Midden-Amerika – 20ste eeuw: Afrika en Azië 2. Europees kolonialisme en imperialisme Dekolonisatie – ! Westerse inmenging stopt niet met bestaan ! Omwille van strategische ligging, rijkdom aan grondstoffen en om ideologische redenen tracht men niet-westerse gebieden in invloedssfeer te houden DUS – Westerse invloed en dominantie op rest wereld sterk uitgebouwd in 19de eeuw, tot op dag van vandaag  3. DEMOCRATISERING 3. Democratisering IR = diepgaande transformatie westerse samenleving – Klassenmaatschappij (i.p.v. standenmaatschappij) BurgerijInvesteringen in industrialisatie Arbeiders Slechte arbeids- en levensomstandigheden – Industriële samenleving (i.p.v. agrarische samenleving) Leidt tot stedelijke samenleving 3. Democratisering Burgerij verwerft in loop 19de eeuw politieke rechten – Liberale vrijheden – Volkssoevereiniteit – Scheiding der machten  Grondwet: democratische rechtsstaat 3. Democratisering Sociale onvrede – Slechte omstandigheden + uitsluiting tot politieke participatie – Ontstaan nieuwe ideologieën die belangen arbeider vooropstellen Communisme en sociaaldemocratie – ° Algemeen stemrecht 3. Democratisering Verdere democratisering in loop 20ste eeuw – Echter ook totalitaire regimes en dictaturen 1917 Rusland 1ste communistische staat – Sociaaldemocratie aan basis van verzorgingsstaat Overheid oefent belangrijke invloed uit op welvaartsverdeling door belastingen, door systeem van sociale zekerheid en door te investeren in publieke voorzieningen zoals onderwijs en gezondheidszorg 3. Democratisering DUS – Basis huidige democratische rechtsstaten ligt in 19de eeuw  4. DE EERSTE WERELDOORLOG 4. De Eerste Wereldoorlog Oorzaken WOI? – Nationalisme leidt tot gespannen sfeer – Imperialistische wedijver neemt toe – Samen met een groeiend militarisme – Creatie van bondgenootschappen 4. De Eerste Wereldoorlog Aanleiding? – 28/06/1914: Moord op troonopvolger OH – Start kettingreactie aan oorlogsverklaringen tussen Europese grootmachten 4. De Eerste Wereldoorlog Mondiaal conflict? – Door deelname Verenigde Staten – Inzet koloniale en overzeese soldaten 4. De Eerste Wereldoorlog Gevolgen? – Herschikking kaart Europa Einde keizerrijken – Ottomaanse, Oostenrijks-Hongaarse en Duitse keizerrijk Oprichting nieuwe staten Opkomst communistische regimes – bv. Rusland – Onafhankelijkheidsbeweging kolonies Koloniale soldaten ontwikkelen toenemend politiek bewustzijn 4. De Eerste Wereldoorlog Gevolgen? – Verdere democratisering door hoge tol aan mensenlevens Arbeiders en vrouwen eisen politieke rechten – Technologische innovaties Introductie van tanks, vliegtuigen en chemische wapens Blijvende impact op militaire strategieën en oorlogsvoering in 20 ste eeuw 4. De Eerste Wereldoorlog Gevolgen? – Economische schade Naoorlogse economische crisis en dure heropbouw DUS – Ingrijpende territoriale veranderingen en politieke en economische veranderingen zorgden voor economische en politieke instabiliteit in interbellum en later  2. WELKE SCHARNIERPUNTEN MARKEREN DE OVERGANG VAN DE MODERNE NAAR DE HEDENDAAGSE TIJD? 2. Welke scharnierpunten markeren de overgang van de moderne naar de hedendaagse tijd? Route 1: Welke andere scharnierdata zijn er om de overgang van de moderne naar de hedendaagse tijd te markeren? – Meestal WOII als scharnierpunt, maar er zijn nog andere mogelijkheden 1. Totstandkoming van massademocratie (interbellum) Meerderheid van de bevolking neemt deel aan verkiezingen Belangen van het gewone volk worden een belangrijk politiek thema 2. Uitvinding eerste digitale computer (eind jaren 1930) Diepgaande veranderingen op economisch, sociaal en cultureel domein 3. Uitvinding en ontwikkeling van het internet (tweede helft 20ste eeuw) 4. Uitvinding AI (tweede helft 20ste eeuw) Ontwikkeling van computers die zelf problemen oplossen 2. Welke scharnierpunten markeren de overgang van de moderne naar de hedendaagse tijd? Route 2: Welke alternatieven zijn er voor de westerse periodisering als je de ontwikkelingen van de laatste twee eeuwen in een langer perspectief plaatst? 1. Periodiseringen op basis van samenlevingsvormen Economische samenlevingsvormen Overgang van een rurale naar een stedelijke samenleving 2. Antropoceen: ‘het tijdperk van de mens’ Wanneer start de dominante menselijke impact op de planeet? 3. Premoderne en moderne samenlevingen