Siklo 2- Ikalimang Pagkikita PDF

HALI KA, MAKINIG TAYO!  ANYO NG PANITIKAN TULA TULUYAN 1.Tula at Karunungang bayan (katulad ng bugtong, tanaga, sawikain, salawikain at kasabihan) 1.Kuwentong-bayan...

HALI KA, MAKINIG TAYO!  ANYO NG PANITIKAN TULA TULUYAN 1.Tula at Karunungang bayan (katulad ng bugtong, tanaga, sawikain, salawikain at kasabihan) 1.Kuwentong-bayan (katulad ng 2. Awiting-bayan (katulad ng dalit, oyayi, alamat, pabula at kuwentong posong) kundiman, diona, dung-aw, soliranin, talindaw at iba pa) 2.Dula (katulad ng katutubong sayaw at rituwal ng babaylan) 3. Epikong bayan (katulad ng Alim, Bantugan, Biag ni Lam-ang, Ibalon, Kudaman, Labaw Donggon at iba pa)  ANYO NG PANITIKAN Tula (Poetry) Tuluyan (Prose) Pagpapahayag ng isang Tuloy-tuloy at gumagamit manunulat sa pamamagitan ng ng mga pangungusap at mga may sukat, bilang, at talata. Walang binibilang na espesyal na pagkakaayos mga salita o tunog na upang sa malikhaing paraan ay kinakailangan itugma sa iba makapagpadala ng mensahe o pangsalita. ng emosyon sa mga mambabasa.  TULA 1. TULA AT KARUNUNGANG BAYAN Bugtong pahulaan o palaisipang may sukat at tugma. nagtataglay ng sukat, tugma, talinhaga at kariktan kaya maituturing ang mga ito bilang kauna-unahang katutubong tula (ayon kay Lope K. Santos).  MGA HALIMBAWA Isda ko sa Dalawang Ang daming mata Mariveles, nasa magkaibigan, hindi nakikita loob ang kaliskis unahan nang unahan PINYA SILI DALAWANG PAA  Tanaga Ito ay isang uri ng tanyag na tradisyunal na tula sa Pilipinas. May 4 na taludtod, binubuo ng pitong pantig sa bawat taludtod at naglalaman ng isang diwa ng makata  HALIMBAWA Ang ta-na-ga na tu-la Ay si-ning at kul-tu-ra 4 taludtod Ta-tak ng a-ting ban-sa Hang-gang wa-kas ng lu-pa. 7 pantig  Sawikain salita o grupo ng mga salita na may kahulugan na hindi tuwirang nakaugnay sa literal na kahulugan nito. naglalaman ito ng malalim at matalinhagang kahulugan  MGA HALIMBAWA Butas ang Bulsa- walang pera Bahag ang buntot- duwag  Salawikain binubuo ng mga parirala na karaniwan ay nasa anyong patula na kung saan ito ay nagbibigay ng gintong aral.  MGA HALIMBAWA 1. Ubos-ubos biyaya, bukas nakatunganga. Kahulugan:Sinasabi dito na huwag masyadong magastos at magwaldas ng pera sa mga bagay na hindi kailangan atbukas ay wala ng natira o ipon para sa sarili. 2. Kung walang tyaga,walang nilaga. Kahulugan:Ang kahulugan nito ay tungkol sa isang tao na walang pagsasakripisyo para sa sarili at walang pagsisipagsa isang gawain at kinabukasan ay walang biyaya na matatangap.  Kasabihan nagbibibigay ng payo o nagsasaad ng katotohanan kung saan ang mga salitang ginagamit ay payak at madaling maintindihan.  MGA HALIMBAWA 1.Ang batang matapat, pinagkakatiwalaan ng lahat. 2.Ang kalinisan ay tanda ng kasipagan. 3. Ang masipag sa buhay, umaani ng tagumpay. 4. Walang lihim na hindi nabubunyag, walang totoo na hindi nahahayag.  TULA 2. AWITING BAYAN Dalit isang katutubong anyo ng tula na binubuo ng walong pantig kada taludtod, apat na taludtod kada saknong at may isahang tugmaan MGA HALIMBAWA Nag-aral siyang pilit Nang karangala'y makamit. Buong buhay s'yang nagtiis. Makapagtapos ang nais.  Uyayi awiting bayan na ginagamit sa paghehele o pagpapatulog ng mga bata. Mga halimbawa: Dandansoy at Ili-Ili Tulog Anay.  Kundiman awiting may temang pag-ibig na malungkot at mabagal. Noong unang panahon nanliligaw ang mga binata sa pamamagitan ng harana, umaawit sila ng punung- puno ng pag-ibig at pangarap. Hal. Manang Biday ng Ilokano  Dung-aw awit sa patay o pagdadalamhati ng mga Ilokano. Ang dung-aw ay awiting bayan na iniaalay ng mga Ilokano para sa kanilang mga mahal sa buhay nayumao.  Diona awit sa kasal Uri ng awiting bayan para sa mga kinakasal.  Soliranin awit ng mga manggagawa. Hal. Magtanim ay Di Biro  Talindaw awit sa pamamangka Hal. Sagwan, tayo ay sumagwan Ang buong kaya’y ibigay Malakas ang hangin Baka tayo’y tangayin Pagsagway pagbutihin  TULA 3. EPIKONG BAYAN sinauna at mahabàng tulang pasalaysay karaniwang hinggil sa pakikipagsapalaran ng isang bayani ng bayan nagtatanghal sa kasaysayan, kaugalian, paniniwala, pamahiin, at iba pa ng isang tribu o pangkating etniko  MGA HALIMBAWA Bantugan (Epiko ng Mindanao) Hudhud: Ang Kuwento ni Aliguyon (Epiko ng mga Ifugao) Ibalon (Epiko ng Bicolano) Indarapatra at Sulayman (Epiko ng Mindanao) Lam-ang (Epiko ng Ilokano)  TULUYAN 1. KUWENTONG BAYAN Alamat panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig. Hal. Alamat ng Pinya Ang Alamat ng Baka at Kalabaw.  Pabula uri ng panitikan na kung saan ang pangunahing mga tauhan ay ginagampanan ng mga hayop. Sa akdang ito, ang mga hayop ay kumikilos at nakakapagsalita tulad ng mga tao. Hal. Ang Daga at ang Leon Ang Kuneho at Pagong  Kuwentong Posong Tampok ang kuwento ng katatawanan. Ang púsong ang pangunahing tauhan sa mga kuwentong-bayang katatawanan. Hal. Juan Tamad  TULUYAN 2. DULA Katutubong Sayaw Ang Pilipinas ay mayaman sa kultura na kinabibilangan ng magkakaibang koleksyon ng mga tradisyonal na mga sayaw. MGA HALIMBAWA Itik-Itik Tinikling Sayaw sa Bangko Pandanggo sa Ilaw  Ritwal ng Babaylan Babaylan ang tawag sa mga nagsisilbing tagapamagitan ng mga diwata o ispirito at mga tao. Manggamot ng pisikal at ispiritwal na karamdaman.