Pagsulat ng Filipino sa Piling Larangan - Posisyong Papel PDF

PAGSULAT NG FILIPINO SA PILING LARANGAN POSISYONG PAPEL II. PAGLALAHAD NG COUNTERARGUMENT o MGA ARGUMENTONG TUMUTUTOL o Isang sulatin na nagpapahayag ng...

PAGSULAT NG FILIPINO SA PILING LARANGAN POSISYONG PAPEL II. PAGLALAHAD NG COUNTERARGUMENT o MGA ARGUMENTONG TUMUTUTOL o Isang sulatin na nagpapahayag ng tiyak na KUMOKONTRA SA IYONG TESIS paninindigan ng isang indibidwal o grupo tungkol sa a. Ialahad ang argumentong tutol sa iyong tesis isang makabuluhan at napapanahong isyu. b. Ilahad ang mga kinakilangang impormasyon Naglalaman ng katuwiran, ebidensya para suportahan para mapasubalian ang binanggit na counterargument ang paninindigan. c. Patunayang mali o walang katotohanan ang mga counterargument na iyong inilahad *Katuwiran – “tuwid” - na nagpapahiwatig ng tama, d. Magbigay ng mga patunay para mapagtibay ang maayos, may direksyon o layon. iyong ginawang panunuligsa *Paninindigan – “tindig” – nagpapahiwatig ng pagtayo, III. PAGLALAHAD NG IYONG POSISYON O pagtatanggol, palaban, at maari ding pagiging tama. PANGANGATWIRAN TUNGKOL SA ISYU MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG POSISYONG a. Ipahayag o ilahad ang unang punto ng iyong posisyon o paliwanag. PAPEL Ilahad ang iyong matalinong pananaw tungkol 1.Pumili ng paksang malapit sa iyong puso. sa unang punto. 2.Magsagawa ng panimulang pananaliksik hinggil sa Maglahad ng mga patunay at ebidensya na napiling paksa. hinango sa mapagkakatiwalaang sanggunian. 3.Bumuo ng Thesis Statement o pahayag ng tesis 4.Subukin ang katibayan o kakalasan ng iyong b. Ipahayag o ilahad ang ikalawang punto ng iyong pahayag ng tesis o posisyon posisyon o paliwanag. 5.Magpatuloy sa pangangalap ng mga kakailanganing ebidensya. Ilahad ang iyong matalinong pananaw tungkol MGA SANGGUNIAN NA SA PANGANGALAP NG sa ikalawang punto. MGA KATIBAYAN Maglahad ng mga patunay at ebidensya na hinango sa mapagkakatiwalaang sanggunian. URI NG URI NG IMPORMASYON SANGGUNIANG c. Ipahayag o ilahad ang ikatlong punto ng iyong MAARING GAMITIN posisyon o paliwanag. Ilahad ang iyong matalinong pananaw tungkol panimulang Talatinigan, sa ikatlong punto. impormasyon at esayklopedia, Maglahad ng mga patunay at ebidensya na pangkalahatang handbooks hinango sa tatlong mapagkakatiwalaang kaalaman tungkol sa sanggunian. paksa. IV. KONGKLUSYON mga pag-aaral Aklat, ulat ng a. Ilahad muli ang iyong argumento o tesis. hinggil sa paksa o pamahalaan b. Magbigay ng mga plano ng gawain o plan of action na makakatulong sa pagpapabuti ng kaso o isyu isyu. mapagkakatiwalaang Dyornal na pang- artikulo akademiko SANAYSAY (mula sa salitang Pranses: essayer – “sumubok o napapanahong isyu Pahayagan, magasin tangkilikin” estadistika Sangay ng pamahalaan (Francis Bacon) isang kasangkapan upang isatinig at mga ang maikling pagbubulay-bulay at komentaryo sa organisasyon/samahan buhay. (Paquito Badayos) naglalahad ang sanaysay ng matalinong kuro at makatwirang paghahanay ng 2 EBIDENSYANG MAGAGAMIT SA kaisipan. PANGANGATWIRAN KASAYSAYAN NG SANAYSAY MGA KATUNAYAN (facts) tumutukoy sa mga ideyang tinatanggap na totoo dahil ang mga katibayan Ito ay nagsimulang yumabong sa mga sulatin ni nito ay nakabatay sa nakita, narinig, naaamoy, Michael de Montaigne (1533-192). nalasahan, at nadama. Nagsimula na rin ito sa Asya sa pangunguna ni Confucius na sumulat ng Analects at ni Lao-Tzu MGA OPINYON tumutukoy sa pananaw ng tao, mga na sumulat naman ng Tao Te Ching. ideyang nakasalig hindi sa katunayan kundi sa Noong ika-14 dantaon, nakilala si Yushida Kenko ipinapalagay lamang na totoo. ng Hapon a may katha ng “Tsurezuregusa” o “Mga BALANGKAS NG POSISYONG PAPEL Sanaysay sa Katamaran. I.PANIMULA a. Ilahad ang paksa b. Maikling paliwanag/kahalagahan sa paksa c. Ipakilala ang tesis o stand o posisyon sa isyu Page 1 of 4  12 Natatanging Uri ng Sanaysay MGA DAHILAN SA PAGSULAT NG ISANG 1. Kritikal o mapanuri LAKBAY-SANAYSAY 2. Didaktiko o nangangaral 1. Upang itaguyod ang isang lugar at kumita sa 3. Nagpapaalala 4. Editoryal pagsusulat. Halimbawa, Travel Blog. 5. Makasiyentipiko 2. Makalikha ng patnubay para sa mga posibleng 6. Sosyo-political manlalakbay. Halimbawa, Travelogue. 7. Sanaysay na pangkalikasan 8. Nagsasalaysay 3. Itala ang pansariling kasaysayan sa paglalakbay 9. Naglalarawan tulad ng espiritwalidad, pagpapahilom, o kaya’y 10. Mapag-isip o di praktikal pagtuklas sa sarili. Halimbawa, Daily Journal o Diary 11. Sanaysay na bumabalangkas sa isang tao 12. mapagdili-dili o replektibo 4. Maidokumento ang kasaysayan, kultura, at heograpiya ng lugar sa malikhaing pamamaraan. NAHAHATI SA (3) KABUOAN ANG SANAYSAY: Halimbawa, Marco Polo: “The Travels of Marco” 1. PANIMULA nakatatawag ng pansin o napupukaw sa damdamin ng mambabasa. MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG 2. KATAWAN ang pinakanilalaman ng akda ay LAKBAY-SANAYSAY kinakailangang maging mayaman sa kaisipan. 1. Magkaroon ng kaisipang manlalakbay sa halip na 3.WAKAS nababasa ang pangkalahatang impresyon isang turista. ng may-akda, buod o konklusyon ng sumulat. 2. Sumulat sa unang panauhang punto de-bista. 3.Tukuyin ang pokus ng susulating lakbay-sanaysay. 4. Magtala ng mahahabang detalye at kumuha ng mga REPLEKTIBONG SANAYSAY larawan para sa dokumentasyon habang naglalakbay. 5. Ilahad ang mga realisasyon o mga natutuhan sa Nakabatay sa karanasan kaya mula sa nilalaman nito ginawang paglalakbay. ay masasalamin ang pagkatao ng sumulat. 6. Gamitin ang kasanayan sa pagsulat ng sanaysay. Nagpapakita ng personal na paglago ng isang tao mula sa isang mahalagang karanasan o pangyayari. PICTORIAL ESSAY Halimbawa: Isang sulatin kung saan higit na nakakarami Librong katatapos lamang basahin ang larawan kaysa sa salita o panulat. May Praktikum tungkol sa isang kurso pagkakataong nakaugnay ito ssa lakbay-sanaysay lalo Paglutas sa isang mabigat na suliranin na’t karamihan ng lakbay-sanaysay ay may kasamang larawan. MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NITO MGA DAPAT TANDAAN SA PICTORIAL ESSAY 1. Ang paglalagay ng larawan ay dapat na isinaayos 1. Gumamit ng mga pormal na salita sa pagsulat nito. o pinag-isipang mabuti sapagkat ito ang Tandaang ito ay kabilang sa akademikong sulatin. magpapakita ng kabuoan ng kwento o kaisipang 2. Gawing malinaw at madaling maunawaan ang nais ipahayag. gagawing pagpapaliwanag ng mga ideya o kaisipan 2. Ang mga nakatalang sulat o katitikan sa bawat larawan ay suporta lamang sa mga larawan kaya’t upang maipabatid ang mensahe sa mga babasa. 3. Ang mga nakatalang sulat o katitikan sa bawat 3. Sundin ang tamang estruktura o mga bahagi sa larawan ay suporta lamang sa mga larawan kaya’t pagsulat ng sanaysay. hindi ito kinakailangang napakahaba o napakaikli. Kailangan makatutulong sa pag-unawa at 4. Gawing lohikal at organisado ang pagkakasulat ng makapukaw sa interes ng magbabasa o titingin ang mga talata. mga katitikang isusulat ditto. 4. May isang paksang nais bigyang-diin sa mga LAKBAY-SANAYSAY larawan kaya’t hindi maaaring maglagay ng mga larawang may ibang kaisipan o lihis sa paksang Paglalakbay nais bigyang-diin. Kailangang maipakita sa Punumpuno ng masasayang pangyayari, kabuoan ang layunin ng pagsulat o paggawa ng pictorial essay. pagkamangha, o paghanga sa magandang 5. Isipin ang mga manood o titingin ng iyong photo lugar na unang napuntahan, mga alaalang essay kung ito ba ay mga bata, kabataan, magiging bahagi ng buhay ng isang tao. propesyunal, o masa upang maibatay sa kanilang Ang pinakapopular na anyo ng panitikan – kaisipan at interes ang mga larawang ilalagay LAKBAY-SANAYSAY at PICTORIAL ESSAY gayundin ang mga salitang gagamitin sa pagsulat ng mga caption. LAKBAY-SANAYSAY Isang uri ng lathalaing ang pangunahing SINING NG PAGLALAHAD layunin ay maitala ang mga naging karanasan sa Ang Paglalahad ay isang anyo ng pagpapahayag na paglalakbay. naglalayong mabigyang-linaw ang isang konsepto o kaisipan, bagay o paninindigan upang lubos na maunawaan ng nakikinig o bumabasa. Page 2 of 4  Isang proseso o paraan ng pagpapahayag ng ideya o kaisipan sa paraang pasalitang tumatalakay sa KATANGIAN NG MAHUSAY NA PAGLALAHAD isang partikular na paksa. Karaniwang isinusulat upang bigkasin sa harap ng tagapakinig, hindi 1.Kalinawan - Malinaw ang paliwanag at angkop o magiging ganap na talumpati kung ito ay hindi tama ang mga salitang ginagamit. mabibigkas sa harap ng madla. 2.Katiyakan - Nakafokus lamang sa paksang PANGKALAHATANG URI NG TALUMPATI tinatalakay at tiyak ang layunin ng pagpapaliwanag. 1. BIGLAANG TALUMPATI (IMPROMTU) 3. Kaugnayan - Magkaugnay ang mga pangungusap o Ibinibigay nang biglaan o walang paghahanda. talata. Susi ng katagumpayan nito ay nakasalalay sa 4.Diin - Binibigyang diin ang mga mahahalagang mahalagang impormasyong kailangang maibahagi sa kaisipang nais talakayin. tagapakinig. MGA BAHAGI NG PAGLALAHAD 2. MALUWAG (EXTEMPORANEOUS) 1. SIMULA - nakatatawag-pansin; nakakaakit; Nagbibigay ng ilang minuto para sa pagbuo ng nakapupukaw;nakagaganyak at nakahahatak ng ipahahayag na kaisipan batay sa paksang ibinigay kuryosidad. bago pa ito ipahayag. Madalas na outline lamang ang isinusulat ng mananalumpati Ilan sa mga halimbawa ng maaring simula: a. Pagtatanong 3. MANUSKRITO b. Pagkukwento o Pagsasalaysay Ginagamit sa mg kumbensyon, seminar, o c. Pagsipi o paghalaw ng isang saknong programa sa pagsasaliksik kaya pinag-aaralan ng d. Paggamit ng siniping pahayag mabuti at dapat na nakasulat. Ang nagsasalita ay e. Dayalogo o usapan nakadarama ng pagtitiwala sa sarili sapagkat f. Makatawag pansing pangungusap naisasaayos niya nang mabuti ang kanyang sasabihin. 2. KATAWAN O GITNA - binubuo ng talatang 4. ISINAULONG TALUMPATI kinapalooban ng mga pangunahing at pantulong na Katulad ng manuskrito sapagkat ito ay kaisipan upang maibigay ang detalye sa isang paksa. mahusay na pinag-aralan at hinabi nang maayos bago Dapat magkaroon ng kaisahan, kaugnayan at diin ang bigkasin sa harap ng mga tagapakinig. mga kaisipan para hindi malito ang bumabasa. URI NG TALUMPATI AYON SA LAYUNIN 3. WAKAS - nag-iiwan ng isang impresyong titimo sa damdamin at kikintal sa isipan ng mamababasa. Gaya 1. TALUMPATING NAGBIBIGAY NG ng panimula, ang paglalahad ay maaaring wakasan sa IMPORMASYON iba't ibang paraan. Balikan ang talakay tungkol dito na naisa-isa na sa mga naunang aralin. Layunin: ipabatid sa mga nakikinig ang tungkol sa isang paksa, isyu, o pangyayari (malinaw at makatotohanan) gumamit ng mga dokumentong mapagkatiwalaan. (i.e. panayam at ulat) ANG SINING NG PAGPAPAHAYAG Halimbawa: State-of-the-Nation Adress (SONA) RETORIKA – isang masining na pagpapahayag. 2. TALUMPATING PANLIBANG Ayon kay Sebastian (2007), ito ay isang mahalagang kaalaman ng pagpapahayag na kung saan ay Layunin: magbigay ng kasiyahan sa mga nakikinig tinukoy kung maganda o kaakit-akit ang pagsusulat Halimbawa: saluslo, pagtitiipong sosyal, mga pulong ng samahan at pagsasalita. PAGLALAHAD 3. TALUMPATING PAMPASIGLA Layunin: magbigay ng inspirasyon sa mga Isang detalyado at komprehensibong nakikinig, ang nilalaman ay napupukaw at pagpapaliwanag ng isang bagay, pook, o ideya. Ito ay makapagpasigla sa damdamin at isipan ng mga pagpapaliwanag na obhetibo, walang pagkakampi, at tao may sapat na detalye na pawang pampalawak ng Halimbawa: pagtatapos sa mga paaralan at kaalaman sa paksang bibigyang-linaw nang lubos na pamantasan, pagdiriwang ng anibersaryo ng mga mauunawaan ng may interes. samahan at organisasyon, kumbensiyon, at iba pang pagdiriwang. SANGKAP O ELEMENTO NG PAGLALAHAD 4. TALUMPATING PANGHIKAYAT Sapat na kaalaman o impormasyon sa paksang Layunin: hikayatin ang mga tagapakinig na tinatalakay. tanggapin ang paniniwala ng mananalumpati sa Ganap na pagpapaliwanag sa buong kahulugan. pamamagitan ng pagbibigay-katwiran at mga patunay. Malinaw at maayos na pagpapahayag. Halimbawa: sermong naririnig sa mga Paggamit ng larawan, balangkas, at iba pang simbahan, kampanya ng mga politiko sa panahon ng pantulong upang madali ang pag-unawa sa halalan, talumpati sa Kongreso, abogado sa panahon ipinaliliwanag. ng paglilitis sa hukuman. Walang pagkiling na pagpapaliwanag ng anumang bagay na nasasaklaw ng tao. 5. TALUMPATI NG PAGBIBIGAY-GALANG PAGSULAT NG TALUMPATI Page 3 of 4 Layunin: tanggapin ang bagong kasapi ng samahan o 1. Introduksyon – panimula, nilalaman na angkop organisasyon na pambungad sa Ginagawa: bilang pagtanggap sa isang bagong opisyal katawan ng talumpati. na natalaga sa isang tungkulin KAHALAGAHAN NG ISANG MAHUSAY NA 6. TALUMPATI NG PAPURI PANIMULA: Layunin: magbigay ng pagkilala o pagpupugay ❑ mapukaw ang kaisipan at damdamin ng mga sa isang tao o samahan makikinig Makakatulong: talumpati sa pagtatalaga sa ❑ makuha ang kanilang interes at atensyon bagong hiraang na opisyal, talumpati ng pagkilalasa ❑ maihanda ang mga tagapakinig sa isang taong namatay na tinatawag na eulogy, talumpati gaganaping pagtalakay sa paksa sa paggagawad ng medalya o sertipiko ng pagkilala sa ❑ maipaliwanag ang paksa isang tao o samahang nakipag-ambag nang malakisa ❑ mailahad ang balangkas ng paksang isang samahan o sa lipunan, atbp. tatalakayin ❑ Maihanda ang kanilang puso at isipan sa mensahe MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA PAGSULAT NG TALUMPATI 2. Diskusyon o Katawan – tinatalakay ang A. Uri ng Tagapakinig mahalagang punto o kaisipang nais ibahagi sa B. Tema o Paksang Tatalakayin mga nakikinig, pinakakaluluwa ng talumpati. C. Hulwaran sa Pagbuo ng Talumpati D. Kasanayan sa Paghabi ng mga Bahagi ng KATANGIAN NA DAPAT TAGLAYIN NG Talumpati TALUMPATI ❑ Kawastuhan – wasto at maayos ang nilalaman , totoo at maipaliliwanag nang mabisa ang A. URI NG TAGAPAKINIG lahat ng kailangang detalye. ❑ Kalinawan – maliwanag ang pagkakasulat at 1. Ang edad o gulang ng mga makikinig pagkakabigkas upang maunawaan 2. Ang bilang ng mga makikinig ng mga nakikinig. 3. Kasarian 4. Edukasyon o antas sa lipunan MAHALAGANG TANDAAN: 5. Mga saloobin at dati nang alam ng mga 1. Gumamit ng mga angkop at tiyak na salitang nakikinig mauunawaan ng mga nakikinig. 2. Umiwas sa madalas na paggamit ng mahabang B. TEMA O PAKSANG TATALAKAYIN hugnayang pangungusap. Kailangang matiyak ang tema ng ng pagdiriwang o 3. Sikaping maging direkta sa pagsasalita at pagtitipon Kailangan ang sapat na paghahanda, iwasang magpaligoy-ligoy sa pagpapahayag ng pagpaplano, at pag-aaral tungkol sa paksa paksa. 4. Gawing parang karaniwang pagsasalita ang 1. Pananaliksik ng datos at mga kaugnay na pakikipag-usap sa mga tagapakinig. babasahin 5. Gumamit ng mga halimbawa at patunay sa 2. Pagbuo ng tesis pagpapaliwanag ng paksa.. 3. Pagtukoy sa mga pangunahing kaisipan o punto 3. Katapusan o Konklusyon – dito nakasaad ang pinaka-konklusyon, nilalagom ang mga patunay at C. HULWARAN SA PAGBUO NG TALUMPATI argumentong inilahad sa katawan, maikli ngunit malaman, ilagay rito ang pinakamatibay na paliwanag Hulwaran o balangkas sa pagbuo ng talumpati. at katwiran upang mapakilos ang mga tao ayon sa layunin ng talumpati. 3 HULWARANG MAARING GAMITIN SA 4. Haba ng Talumpati – nakasalalay kung ilang PAGSULAT NG TALUMPATI minute o oras ang inilaan para sa pagbigkas o presentasyon, malaking tulong sa pagbuo ng 1. Kronolohikal na Hulwaran nilalaman ang tiyak na nilaang oras. Ang mga detalye o nilalaman ng talumpati ay nakasalalay sa pagkasunod-sunod ng pangyayari o panahon. 2. Topikal na Hulwaran ----WAKAS---- Ang paghahanay ng mga materyales ng talumpati ay nakabatay ssa pangunahing paksa. 3. Hulwarang Problema-solusyon Nahahati sa dalawang bahagi: paglalahad ng suliranin at pagtalakay sa solusyon. Ginagamit sa panghikayat at nagpapakilos. Inihanda ni: Bb. Jelody Mae F. Guiban D. KASANAYAN SA PAGHABI NG MGA BAHAGI NG TALUMPATI 3 BAHAGI NG TALUMPATI Page 4 of 4