Mine Yapısı Sunumu

Dental Anatomi MİNE Prof. Dr. Haşmet Ulukapı Fizik Özellikler 1. Koruyucu kılıf (kalınlık: 2 mm – bıçak sırtı). 2. Çigneme kuvvetlerine dayanıklı tabaka oluşturur. 3. Organizmadaki en sert doku. 4. Kırılgan. 5. Özgül agırlık 2.8. 6. Semipermeabl. 7. Renk: sarımsı beyaz- gri...

Dental Anatomi MİNE Prof. Dr. Haşmet Ulukapı Fizik Özellikler 1. Koruyucu kılıf (kalınlık: 2 mm – bıçak sırtı). 2. Çigneme kuvvetlerine dayanıklı tabaka oluşturur. 3. Organizmadaki en sert doku. 4. Kırılgan. 5. Özgül agırlık 2.8. 6. Semipermeabl. 7. Renk: sarımsı beyaz- grimsi beyaz. Kimyasal Özellikler İnorganik madde 96% (apatit kristali = Ca10(PO4)6(OH)2) Ağırlıkça Organik madde 2% Su 2% Hacimce organik madde ve su içeriği, yaklaşık olarak inorganik madde miktarına eşittir. Apatit kristali Ca10(PO4)6(OH)2 C= OH-F-Cl a=Ca PO4 PO4 a a C PO4 a PO4 a PO4 PO4 c o 120 a a  Minede iyon dagılımı Konsantrasyon F- Cl- Zn++ Pb++ CO3 - Mg + Na ++ Sr ++ Cu++ Yüzey MDS Organik madde  Amelogenin (mineyi oluşturan temel protein)  Ameloblastin  Enamelin Yapı I. Prizma. II. Prizma kını. III. İnterprizmatik madde. IV. Strialar. V. Prizma yönlenmesi. VI. Hunter-Schreger bantları. VII. Yüzey yapıları. VIII. Dentin-mine bileşimi. Mine prizmaları Sayı: 5 – 12 milyon. Yönlenme: Oblik yönlenme ve dalgalı yol. Kalınlık: Mine kalınlıgından daha uzun. Çap: 4 µm (ortalama). Görünüm: Berrak kristal görünümü. Çapraz kesit: heksagonal, dairesel, oval İnterferans mikroskobu Transmisyon mikroskobu veya balık sırtı Mine prizmaları Submikroskopik yapı Anahtar deligi veya mala şeklinde Prizma arası madde ile ayrılmış. 5 µm genişlik ve 9 µm uzunluk. Gövde oklüzal veya insizal yüzeyde. Kuyruk servikale dogru. Kristaller; prizma başında, uzun aksa paralel, kuyruk tarafında yaklaşık 65° açılı. A Prizma gövdesi, B Prizma kını C Prizma kuyruğu, D Prizma başı A, Prizma Kını; B, Prizma Gövdesi Üç farklı kesitte prizmalar ve kristaller B. Çapraz kesit C. Prizmalar arası aralık D. Anahtar deligi görünümü Mine Kristalleri Uzunluk: 0.05 – 1 µm. Kalınlık: 300 A°. Genişlik:  900 A°. Çapraz kesitlerde: irreguler. Longitudinal kesit Çapraz Kesit Prizmayı oluşturan kristaller ve prizma arasında, kristaller yapı olarak aynıdır, ancak yönlenmeleri farklıdır Prizma Kını  Prizmayı saran ince tabaka.  Prizmadan daha koyu renkte görünür.  Asitlere karşı daha dirençlidir Kristale göre daha az kalsifiyedir ve  daha çok organik madde içerir.  Elektron Mikroskopisi : sıklıkla eksik. Inter-Prizmatik Madde Prizmaları birbirine baglar. Prizma kınından daha çok kalsifiyedir. Prizmadan daha az kalsifiyedir. Strialar Prizmalar koyu çizgilenmelerle ayrılmış segmentlerden oluşmuştur. İyi kalsifiye olmamış minede daha net izlenir. Minenin ritmik matriks formasyonunu gösterir. Segment aralıgı: 4µm. Prizma yönlenmeleri Dentin yüzeyine dik açı yaparlar. İnsizal yüzeye yaklaştıkça oblik, yüzeyde yeniden dik konumdadır Saat yönünde dalgalı yol izlerler. Tüberkül tepelerinde ve insizal kenarlarda: budaklı mine oluşumu gözlenir. Fissür ve çukurcuklarda: Birbirlerine ters yönlendikleri görülür. Prizma yönlenmeleri Mine yüzeyine paralel kesitlerde prizmaların birbirlerine ters yönlendikleri görülür. Prizmanın adeta bir sarmal oluşturmaktadır. Bu olay kuronun her bölgesinde görülmektedir. Eger kesit oblik planda alınırsa, özellikle servikal bölgede, prizma düzeni iyice karmaşık bir hal alır. Prizmalar sanki demetler halinde sıralanmış gibi görünürler. Bu optik yanılgıya budaklı mine adı verilir. Hunter-Schreger Bantları Açık koyu şeritler. Farklı kalınlıklard a. DEJ başlayarak yüzeye yönlenirler. Hunter-Schreger Bantları Nedenleri: 1. Prizma yönlenmelerindeki değişkenlik. 2. Minedeki kalsifikasyon variasyonları. 3. Farklı permeabilite ve organik madde içeren alanlar. 4. Optik yanılgı. Inkremental çizgilenmeler A. Retzius çizgilenmeleri B. Neonatal çizgi Retzius Çizgilenmeleri  Kahverengimsi bantlar şeklinde görünür.  Yapısal ve mineralizasyon farklılıklarını belirtir.  Etioloji 1. Prizmanın periyodik olarak bükülmesi. 2. Organik yapının varyasyonu. 3. Fizyolojik kalsifikasyon ritmi. Retzius Çizgilenmeleri Neonatal Çizgi Süt dişleri ve sürekli 1. molarların gelişimi doğum öncesi başlar ve sonrasında devam eder. Her iki gelişim dönemi Neonatal çizgi adı verilen sınırla ayrılmaktadır. Etioloji  Çevrenin ve beslenmenin ani değişimi.  Doğum öncesi mine kalsikasyonunun sonrasına göre daha iyi olması. YÜZEY YAPILARI Yüzey yapıları a. Strüktürsüz tabala b. Perikimati c. Prizma sonlanmaları d. Çatlak e. Mine kütikülü a. Strüktürsüz tabaka Yaklaşık 30 µm kalınlığında. Sürekli dişlerin %70 inde ve süt dişlerinin tamamında. Tüberkül tepelerinde nadir görülür. Servikal bölgelerde sıklıka görülür. Prizma içermez. Apatit kristalleri birbirine paralel ve Retzius çizgilerine diktir. Altındaki mine tabakasından daha iyi mineralizedir. b. Perikimati  Oluk şeklinde yatay dalgalanmalardır.  Retzius çizgilerinin mine dış yüzeyine ulaştığı yerlerde dişi çepeçevre sararlar  Birbirlerine ve mine sement bileşimine paralel seyrederler.  Sayı:  Yaklaşık 30 perik./mm mine sement bileşiminde.  Yaklaşık 10 perik./mm kesici kenarda.  Yönlenmeleri düzenlidir, ancak servikal bölgede, düzensiz hal alırlar.  Süt dişlerinin okluzal bölgelerinde görünmez, ancak postnatal gelişen servikal bölgelerde görülür. Perikimati ve Retzius çizgilenmeleri ilişkisi Retzius Çizgilenmesi Perikimati Prizma sonlanmaları Farklı derinlik ve şekillerde konkav yapılardır. Servikal bölgede sıgdır. İnsizal ve okluzal de daha derin gözlenir. d. Çatlaklar Sığ, fisüre benzer yapılar. Tüm yüzeylerde görülebilir. Lamellerin dış kenarlarıdır. Yüzey boyunca değişik uzunluklarda olabilir. Mine sement sınırına dik açı yapar. Uzun çatlaklar, kısalarına göre daha sığdır. Kesici kenar yada okluzal yüzeye kadar uzanabilirler. e. Mine kütikülü 1. Primer mine kütikülü (Nasmyth zarı). 2. Seconder mine kütikülü (afibrilar sement). 3. “Pellicle” (tükürük proteinlerinin yüzeye çökelmesi). Mine kütikülü Primer mine kütikülü Sekonder mine kütikülü  Yeni sürmüş dişte  Servikal bölgede tüm yüzeyleri kaplar. mineyi kaplar.  Kalınlık: 0.2 µm.  Kalınlık: 10 µm.  Çiğneme ile kaybolur  Sement ile devam (çiğnemeye eder. katılmayan  Mesoderm kaynaklı yüzeylerde kalır). ya da epitel ataşman  Post amloblastların artıgı olabilir. sekresyonudur.  Pellicle  Dişlerin mekanik olarak temizlenmesinden sonra kısa sürede tekrar oluşur.  Bakteri plagının oluşması için mikroorganizma kolonizasyonuna olanak sağlar.  Plak kalsifiye olarak kalkulus oluşumu gerçekleşebilir. MİNE – DENTİN BİLEŞİMİ Mine – Dentin Bileşimi Mine dentin sınırında dentin dalgalı bir yapı gösterir ve mine de bu dalgalı yapıya uyar. Böylece mine dentin sınırı taraksı bir görünüm kazanır. Tarağın çıkıntıları mine yüzeyine Mine - Dentin Bileşimi a. Lameller b. Tug c. Piston Lamel Mineralize olmamış bir prizmadır. İnce, yapraga benzer yapılardır. Yüzeyden dentin bileşimine kadar devam eder. Bileme preparatlarında çatlaklarla karıştırılır. Longitudinal ve radiyal yönlenme gösterir. Minenin zayıf alanlarıdır ve 3 farklı tip ayırt edilir; A, B, ve C.  Lamel Tipleri Tip A Tip B Tip C İçerik Kötü kireçlenmiş Dejenere hücreler Tükürük organik prizma segmentleri maddesi ile dolu Diş Sürmemiş Sürmemiş Sürmüş Yerleşim Minede sınırlı. Dentine girmiş. Dentine girmiş. Görülme Nadir Nadir Sık sıklıgı Mine lameli Tug İyi minerali olmamış mine prizmalarıdır. Ancak yüzeye ulaşmazlar. Mine kalınlığının 1/5 – 1/3 üne kadar ilerler. Çimen demetlerine benzer. Hipokalsifiye prizma ve interprizmatik madde içerir. Kuronun uzun aksı dogrultusundadır. Horizontal kesitlerde net görünür Odontoblastik Uzantı ve Mine Pistonu  Odontoblast uzantısının, dentinden mineye doğru uzanması (kalsifikasyondan önce) ve mine içinde sonlanması ile mine pistonu oluşmaktadır.  Organik madde ile doludur.  Uzantı ve piston dentin yüzeyine dik açı yapar.  Piston ve prizma yönlenmesi diverjandır.  Transmisyon mikroskopunda, pistonlar koyu renkte görünür.