Filipino notes 😣🎉.pdf

Filipino notes 😣🎉 Mga aralin: Panimula sa Wika, Kultura, at Panitikang Filipino Panitikan sa Panahon ng mga Katutubo Karunungang-Bayan Eupemistikong Pahayag sa Paghahambing ——————————————————————————————————————— Panimula sa Wika, Kultura, at Panitikang Filipino...

Filipino notes 😣🎉 Mga aralin: Panimula sa Wika, Kultura, at Panitikang Filipino Panitikan sa Panahon ng mga Katutubo Karunungang-Bayan Eupemistikong Pahayag sa Paghahambing ——————————————————————————————————————— Panimula sa Wika, Kultura, at Panitikang Filipino Wika, Kultura, Panitikan, tatlong salita na hindi pwedeng magkahiwalay Titik Bansa Lahi Simbolo Wika Instrumento ng komunikasyon na nagtataglay ng mensahe Masistema at maayos na pinipili sa paraang arbitraryo Kultura ANO, SINO, SAAN, PAANO, at BAKIT ng isang lipunan Gawi, tradisyon, paniniwala, at iba pa Panitikan Sumasalamin sa katotohanan/kagandahan ng buhay (kultura) Maaaring mababasa, mapakinggan, masalita, maisusulat, at mapanood Komunikasyon, Kaugalian (pamumuhay), Karanasan ——————————————————————————————————————— Panitikan sa Panahon ng mga Katutubo Katutubo Ang sinaunang pangkat ng mga tao sa Pilipinas, bago dumating ang mga mananakop Tagaingat Kultura, kasaysayan, kalikasan Representasyon Orihinal na mamamayan ng lugar Yaman Dapat pahalagahan/ipaglaban Sa panahon ng mga katutubo, meron na silang sariling sistema (Panitikan, Sining, pamahalaan, edukasyon, at iba pa) Iba’t-ibang wika, kultura, at panitikan (diverse) IPRA - Indigenous People Republic Act Panitikan ng mga Katutubo Madalas pasalindila ang pagpasa (oral), salinsulat ito kung pasulat. ○ Babaylan - mga nanananda ng panitikan (mataas na ranking) Kalikasan at Kultura Maaring panlibangan o gamit sa mga selebrasyon nila (kasal, pag-aalay, at iba pa) Madalas tungkol sa kalikasan at mga diyos, diyosa, diwata, at iba pa ○ Baybayin - sulat ng mga katutubo noon (baybay - alon) Maaring Tuluyan o Patula Tuluyan - binubuo ng mga talata at pangungusap Patula - binubuo ng mga saknong at taludtod Tuluyan Kuwentong-Bayan Hindi kilala ang sumulat (pasalindila) Nagpapakita ng tradisyon at kaugalian Pabula Kadalasan ay ang mga tauhan ay hayop Kawili-wili at nagbibigay-aral Alamat Pinagmulan ng mga bagay-bagay Malayo sa katotohanan, ngunit malapit sa kultura Mitolohiya Pumapaksa sa mga Diyos at Diyosa Sariling paniniwala ng mga Pilipino batay sa kalikasan ○ (paganismo at animismo, bathala) Patula Ritwal Kilos at salita, madalas na banal na seremonya. Bawat katutubo may ritwal na salamin ng kanilang paniniwala Epiko Tulang pasalaysay, kabayanihan Supernatural, batay sa sinaunang paniniwala ng mga Pilipino Karunungang-Bayan Maikling tula na nagbibigay aral sa buhay Pang-araw-araw, nagbibigay ng aral ——————————————————————————————————————— Karunungang-Bayan Sinaunang panitikan ng mga Pilipino Hinugot sa mahabang tula May layuning magbigay-aral sa buhay Nagpapakita ng kultura ng isang lugar Tulang Patula Tutubi, tutubi Panudyo Pabiro (nang-aasar) Huwag kang pahuhuli Pambata Sa batang mapanghi Bugtong Nagpapahula Isang butil ng palay, Nagtatanong Sakop ang buong bahay. Nagtutugma (bombilya) (pitong pantig) Salawikain May tugma Kung may isinuksok, May aral madudukot (pagtitipid) Madalas gamitin sa buhay Bulong Humihingi ng paalam Tabi, tabi po, Hango sa paniniwalang mitolohiya Makikiihi lang po. ——————————————————————————————————————— Eupemistikong Pahayag sa Paghahambing Paghahambing Paraan ng paglalahad ng pagkakaiba o pagkakapareho ng dalawa o higit pang bagay. Pagkukumpara HUDYAT (clue) Pagkakaiba ○ Mas… ○ Higit… ○ Lalo…  ○ Napaka-/Pinaka- Pagkakatulad ○ Kasing-/Magkasing- ○ Parehas/kapuwa/magkatulad Euphemismo Pampalit para hindi masaktan ang damdamin ng kausap ○ Paglulumanay ○ Magaang pananalita ○ Hindi masakit sa damdamin. Halimbawa ng mga eupemistikong pahayag Walang euphemismo Pampalit na euphemismo Mahirap (broke) Kapos sa buhay Katulong (alipin) Kasambahay Sumakabilang-buhay Namatay Pantay ang paa Kinuha ng Diyos Naiihi/nadudumi Tinatawag ng kalikasan Mahirap (hard) Mapanghamon Mataba Malusog Magnanakaw Mabilis ang kamay Panget Karaniwan ang ganda (kapogian) Payatot Balingkinitan Maarte Mapili Mahina ang pag-iisip Karaniwan ang pag-isip Walang trabaho Nagbibilang ng poste Bungangera Maraming sinasabi ——————————————————————————————————————— Alamat at Pagpapalawak ng paksa