Laboratuvarlarda Kullanılan Cam Malzemeler PDF

Laboratuvarlarda Kullanılan Cam Malzemeler Laboratuvarda Kullanılan Cam Malzemeler  Cam malzemeler bir çok reaktife karşı inerttirler, sıcaklık etkisiyle çok fazla genişlemezler ve şeffaf olduklarından sıvı düzeyleri dışarıdan kolaylıkla görülebilir.  Analizlerde kullanılan cam ma...

Laboratuvarlarda Kullanılan Cam Malzemeler Laboratuvarda Kullanılan Cam Malzemeler  Cam malzemeler bir çok reaktife karşı inerttirler, sıcaklık etkisiyle çok fazla genişlemezler ve şeffaf olduklarından sıvı düzeyleri dışarıdan kolaylıkla görülebilir.  Analizlerde kullanılan cam malzemeler kapsamları ve fiziksel özelliklerine göre iki gruba ayrılırlar:  Adi camlar (yumuşak)  Sert camlar (pyrex ve jena)  Laboratuvarlarda yer alan cam malzemelerin çoğu borosilikat veya soda camından yapılmış malzemelerdir. Günümüzde birçok laboratuvarda, aşağıda sıralanan özellikleri nedeniyle soda camına kıyasla borosilikat camı tercih edilmektedir.  Kimyasal maddelere karşı daha dayanıklıdır.  Genleşme katsayısı düşük olduğu için termal şoklara karşı daha dayanıklıdır.  Genleşme katsayısının düşük olması nedeniyle, bölgesel ısıtmalara karşı daha dayanıklıdır.  Daha kalın ve daha sağlam cam malzeme oluşumuna uygundur.  Patlama riski azdır. Beher (Beherglass)  Silindir şeklinde, içindeki sıvının kolayca aktarılmasını sağlamak için üst kenarında oluklu çıkıntısı bulunan, altları düz cam kaplardır. Hacimleri 5 mL'den 5000 mL'ye kadar değişir. Laboratuarda en fazla 50-2000 mL arası hacimlerde olanlar kullanılmaktadır.  Yarı çapları yüksekliklerinin 1/3'ü kadardır.  Adi cam veya ateşe dayanıklı pyreks camdan yapılırlar. Erlen (Erlenmayer)  Ağızları dar, konik cam kaplardır.  Çeşitli hacimlerde olurlar.  Fazlaca buharlaşması istenen solüsyonların kaynatılmasında, titrasyonlarda ve genel maksatlarla kullanılırlar. Ölçü Silindiri (Mezur)  Silindir biçiminde, çeşitli çap ve boyda, hacim ölçen, üzerlerinde hacim göstergesi çizgiler bulunan cam kaplardır.  Kapaklı veya kapaksız olabilirler. Bazılarında üst tarafta içindeki sıvıyı boşaltmaya elverişli bir çıkıntı vardır.  Bunlar büyük bir hassasiyetle çalışmayı gerektirmeyen ölçüm işlerinde kullanılırlar. Ölçü Balonu (Balon Joje)  Belli hacimde, alt kısımları yuvarlak ve şişkin, üst kısımları silindirik, ince uzun boyunlu kapaklı cam kaplardır.  Boyun kısmında bir kalibrasyon çizgisi bulunur. Bu çizgiye kadar aldıkları sıvı miktarı üzerlerinde yazılıdır. Çeşitli hacimlerde bulunurlar (25 mL, 50 mL,100 mL).  Hassas solüsyonlar ve ayıraç hazırlanmasında, bir maddeyi belli bir oranda seyreltmek gibi işlemlerde kullanılırlar. Pipet  Sıvıların belli bir hacimde bir kaptan diğerine nakledilmesinde kullanılan en duyarlı cam malzemelerdir.  Pipetler duyarlıkları ve kullanım amaçlarına göre tam ölçü pipetleri (bullu pipetler), dereceli pipetler, şırınga tipli pipetler ve otomatik pipetler şeklinde gruplandırılabilir. Puar (Üç yollu)  Pipet yardımıyla sıvı çekmek için kullanılır.  Büret  Titrasyon işleminde kullanılırlar. Büretler de bir çeşit pipettir, fakat bunların boşaltma ucunda sıvının akışını kolayca kontrol edebilmek için bir kapama musluğu vardır.  Çeşitli büyüklükte büretler mevcuttur. Kapasitesi 2 mL veya daha az olanlarına mikrobüret denir. Bunların taksimatları 0,01 mL veya daha küçüktür.  Büretler yağdan tamamıyla temiz olmalıdır. Sıvının büretin içini ıslatmasından kaynaklanan hataları engellemek için sıvının akış hızı yavaş olmalıdır.  Büretlerin içine konan çözeltiler genellikle "normal" çözeltilerdir. Balonlar  Alt kısmı geniş ve şişkin, üst kısmı ince bir boyun şeklindedir. Altı düz veya yuvarlak olabilir.  Çeşitli hacimlerde olabilirler. 100 mL ve 1000 mL'lik hacimdekiler sık, 2-5 L‘likleri seyrek olarak kullanılır.  Solüsyonların hazırlanmasında kullanılırlar.  Isıtılmaları gerektiğinde bir amyant üzerine konularak kullanılabilirler. Amyant: Kolayca bükülen ve ateşe dayanan liflerden oluşmuş bir tür ak asbest Deney Tüpleri  Uzun, içi boş, silindir şeklinde cam malzemelerdir.  Ateşe dayanıklı olanlar pyreks camdan yapılmışlardır. Çeşitli boyutlarda bulunurlar.  En sık kullanılanlar; 15 x 1.5 cm boyutunda olanlardır.  Isıtma veya kaynatma deneylerinde tüp hiç bir zaman 1/4'den fazla doldurulmamalıdır. Çünkü içindeki sıvı kaynarken taşıp etrafa sıçrayabilir.  Tüp ısıtılacağı zaman tahta bir maşa kullanmak en uygun yoldur. Maşa yoksa tüp ağzına yakın bir yerden baş parmak üstte, işaret ve orta parmak altta olacak şekilde tutulur.  Deney Tüpleri  Tüp alevin üstünde yaklaşık 45°'lik bir açıyla tutulmalıdır. Tüple yapılan ısıtma deneylerinde tüpün ağzı deneyi yapan kişiye veya bir başkasına yönelik olmamalıdır. Çünkü ısıtma sırasında kaza ile fışkıran veya taşan sıvılar insanlara zarar verebilir.  Tüp dipten kaynatıldığında sıvı kolaylıkla dışarı sıçrayabileceğinden; bekin alevi sıvının üst kısımlarına yakın tutulmalıdır.  Isıtma sırasında tüpün çatlamaması için hafifçe sallanmalı veya parmaklar arasında yuvarlar gibi devamlı çevrilmelidir. Şişeler  Laboratuarda hazırlanan çözeltilerin ve sıvı haldeki kimyasal maddelerin saklanmasında cam yada plastikten yapılmış şişeler kullanılmaktadır.  Ayrıca şişelerden sıvı haldeki örneklerin saklanmalarında da yararlanılmaktadır.  Işıktan korunması gereken çözeltiler için renkli şişeler kullanılmalıdır.  Petri Kutuları  Genellikle mikrobiyolojik çalışmalarda kullanılan yuvarlak kısa kenarlı birbiri üzerine geçmiş iki cam kaptır. Saat Camları  Katı maddeleri tartmak ve bazı kapların ağzının kapatılmasında kullanılırlar. Huniler  Dar boyunlu kaplara sıvıların aktarılmasında ve süzme işleminde kullanılırlar.  Süzme işleminde süzgeç kağıtları kullanılır. Filtre kağıdı dörde katlanarak bir kare elde edilir, sonra karenin serbest uçlarından çeyrek daire şeklinde kesilir. Süzgeç kağıdı bir tarafa bir kat, diğer tarafa üç kat olacak şekilde ayrılır ve huni içine yerleştirilir.  İyi bir süzme yapmak için süzgeç kağıdı huninin kenarlarını aşmamalı, biraz aşağıda kalmalıdır, Konan sıvı da hiç bir zaman süzgeç kağıdının seviyesini geçmemeli, hiç değilse birkaç mm aşağıda kalmalıdır. Bagetler  Karıştırma, sıvı aktarma gibi işlerde kullanılan içi dolu cam çubuklardır. Çeşitli boy ve çapta olurlar. Desikatörler  Bunlar bir kapak, bir de alt kısmına sülfürik asit, kalsiyum klorid gibi kurutucu madde konan geniş cam kaplardır.  İyice kapanmasını sağlamak için kapak yüzeyi tıraşlıdır. Hava geçişini önlemek için kapak kenarları vazelinlenir.  Reaktifleri ve diğer maddeleri rutubetten korumak için kullanılırlar. Bazı desikatörlerin kapağında havayı boşaltmaya yarayan musluklu bir cam boru vardır. Bu tip desikatörlere "vakumlu desikatör" denir.