Handout 101_5 การศึกษา (Education) PDF
Document Details
ศยามล เอกะกุลานันต, ทรรศนะ ใจชุมชื่น
Tags
Summary
This handout provides an overview of education and learning, including learning styles, cognitive domains, affective domains, and psychomotor domains. It details different learning behaviors and practical techniques for enhancing learning effectiveness.
Full Transcript
Education : การศึกษา หรือ ระบบการศึกษา บทที่5 มีการสอบวัดผลอยางเปนระบบ study : การเรียน หรือ ระบบการเรียน...
Education : การศึกษา หรือ ระบบการศึกษา บทที่5 มีการสอบวัดผลอยางเปนระบบ study : การเรียน หรือ ระบบการเรียน มีเปาหมายและวัตถุประสงคในการใหความรู/ กลยุทธเพื่อเพิ่ม เรียนรูชัดเจน ประสิทธิภาพในการเรียน learning : การเรียนรู หรือ กระบวนการ เรียนรู เปนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม เรียบเรียงเนื้อหา: ผศ.ดร.ศยามล เอกะกุลานันต ปรับปรุงเนื้อหา: ผศ.ทรรศนะ ใจชุมชื่น น การศึกษาเป พระบรมราโชวาท การศึกษาเปนกระบวนการที่ชวยสราง ี่สําคัญที่สุด เครื่องมือท พระราชทานของ Introduction และพัฒนาความรู ความคิด และ ในก าร พ ฒ ั นาคนและปร ะเทศ “…วัตถุประสงคของการศึกษานั้นคืออยางไร พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว to My Class ลักษณะนิสัยของบุคคลใหเปนไป อยางเหมาะสม และชวยใหบุคคล ทุกคนจะตอ ง ัฒนา กลาวโดยรวบยอดก็คือ การทําใหบุคคลมีปจจัย หรืออุปกรณสําหรับชีวิตอยางครบถวนเพียงพอ รัชกาลที่ 9 เมื่อวันที่ 25 มิถุนายน 2523 นําความรู ความคิ รวมมือกันพ ทั้งในสวนวิชาความรู สวนความคิด วินิจฉัยสวน Present with ด และความสามารถ ease and wow any audience with Canva Presentations. ของตนไปใชใหเปนประโยชน Choose from over a ตอตนเอง จิตใจและคุณธรรมความประพฤติ สวนความ thousand professionally-made templates to และสั fit any งobjective คมโดยส orวtopic. นรวม ขยันอดทน และความสามารถในอันที่จะนําความ การศึMake กษาเป น กระบวนการเรี ยนรู รูความคิดไปใชปฏิบัติงานดวยตนเองใหไดจริงๆ it your own by customizing it with text andอphotos. อยางต Apply page เนื่องตลอดชี วิตanimations ที่จําเปน and เพื่อสามารถดํารงชีวิตอยูไดดวยความสุขความ transitions to your Canva presentation to เจริญมั่นคง และสรางสรรคประโยชนแกสังคม สําหรั บทุกคนในการดํ emphasize ารงชี ideas and make วิต even more them memorable. และบานเมืองไดตามควรแกฐานะดวย…” พัฒนาความรูความสามารถของตน การเรียนดีเปน ประกอบอาชีพ นิสิตมาเรียน การเพิ่มโอกาสที่ดี สรางโอกาสที่ดีใหกับตนเอง เพื่อ..... ในดานตางๆ ใหกับชีวิต พัฒนาสังคม มีสังคม มีเพื่อน การปรับตัวในการเรียนได ชวยสรางความสุขใหกับชีวิต สรางคุณคาใหกับตนเองและผูอื่น เนื้อหา 1 พฤติกรรมการเรียน จิตวิทยาชวยให การสํารวจตนเองถึงปจจัย 2 บุคคลมีประสิทธิภาพ ที่สงผลตอการเรียน ในการเรียนได อยางไร? 3 การควบคุมตนเองเพื่อการเรียน 4 ทฤษฎีและกลยุทธเพื่อการเรียน พฤติกรรมการเรียน 1 การเรียนรู (learning) เปน “ทักษะที่ตองฝกฝน” พฤติกรรม พฤติกรรมที่พึงปรารถนาจะใหเกิดขึ้นใน ตัวผูเรียนภายหลังจากที่ไดผานกระบวนการ การเรียน เรียน คือ “พฤติกรรมการเรียนรู” ผูเรียนสามารถพัฒนาการเรียนของตนได ผูเรียนตองมีความตองการที่จะเรียน (มีแรงจูงใจในการเรียน) ผูเรียนตองมีการจัดระบบการเรียนใหดี พฤติกรรมการเรียนรูตาม พฤติกรรมการเรียนรูตาม แนวคิดของ Bloom แนวคิดของ Bloom ทีมา https://sirikanya926.wordpress.com/ ทีมา https://sirikanya926.wordpress.com/ พุทธิพิสัย พฤติกรรม (Cognitive Domain) 1.ความรู (Knowledge) ความสามารถทรงไวซึ่ง ดานพุทธิพิสัย เรื่องราว ขอเท็จจริง ตาง ๆ ที่ไดรับมาไมวาจะ ดวยการอาน การฟง หรือดวยประสาทสัมผัส เปนพฤติกรรมที่แสดงออก แบงเปน 6 ระดับ ใดๆ และสามารถถายทอด สิ่งที่ทรงไวนั่นออกมา ถึงศักยภาพของสมอง ความรู ไดในสภาพเดียวกับที่รับรูเอาไว ความสามารถ ที่เกี่ยวของกับการจดจํา ความเขาใจ ดานนี้มักจะเรียกกันทั่วไปวา “ความจํา” ขอมูลตางๆ และนําขอมูล การประยุกตใช 2.ความเขาใจ (Comprehension) ความสามารถใน เหลานั้นมาประมวลผล การวิเคราะห การปรับเปลี่ยนขาวสารขอมูลที่ไดรับมาใหมีความหมาย กอใหเกิดผลผลิตทาง การสังเคราะห สําหรับตนเองและแสดงออกในรูปแบบใหมที่แตกตาง ความคิดแบบตาง ๆ การประเมินคา จากสภาพที่รับเขามาแตยังคงความหมายเดิมเอาไว พฤติกรรม 3.การประยุกตใช (Application) พฤติกรรม ดานพุทธิพิสัย ความสามารถในนําเอามโนทัศน หลักการ ดานพุทธิพิสัย 5.การสังเคราะห (Synthesis) วิธีการ กระบวน กฎ ทฤษฎี หรือขอสรุป ความสามารถในการนําเอาขาวสารเรื่องราว ทั่วไปที่จดจํา ไดไปใชอธิบาย ทํานาย หรือ ขอเท็จจริงตางๆ มาประสานสัมพันธกัน แกปญหาที่เกี่ยวของกับเหตุการณหรือ สรางเปนผลผลิตใหมที่ยังไมเคยมีมากอน ปรากฏการณใหมที่ยังไมเคยทํามากอน 6.การประเมินคา (Evaluation) การนําเอาความรู 4.การวิเคราะห (Analysis) ความสามารถในการ แยกแยะเรื่องราวขาวสารขอมูลที่ไดรับออกเปนสวน เกี่ยวกับมโนทัศน หลักการ วิธีการ กฎ ทฤษฎี ตางๆ มา ประกอบยอยๆ พรอมทั้งชี้ใหเห็นถึงความสัมพันธระหวาง ใชตัดสินคุณคาใหกับปรากฏการณตางๆ สวนประกอบยอยๆ เหลานั้นวารวมตัวกันอยูไดอยางไร จิตพิสัย (Affective Domain) 1.การรับรู บุคคลสามารถรับรูและตีความหมายสิ่งตางๆ ไดอยางถูกตองสมบูรณ เปนพฤติกรรมที่เกี่ยวของกับคานิยม ความรูสึก 2.การตอบสนอง บุคคลมีการกระทํา หรือแสดงออกและตอบ ความซาบซึ้ง ทัศนคติ ความเชื่อ ความสนใจ สนองตอสิ่งกระตุนหรือสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสม และคุณธรรม พฤติกรรมดานนี้อาจไมเกิดขึ้นทันที 3.การเกิดคานิยม บุคคลมีความคิด ความเชื่อไดรวมถึงแสดงออก ดังนั้น การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดย ซึ่งความคิดความเชื่อดังกลาวไดอยางเหมาะสม จัดสภาพแวดลอมที่เหมาะสม และสอดแทรก 4.การจัดระบบ บุคคลสามารถวางแผนและจัด พฤติกรรม ระเบียบการดําเนินชีวิตของตนไดอยางเหมาะสม สิ่งที่ดีงามอยูตลอดเวลา จะทําใหพฤติกรรมของ 5.บุคลิกภาพ บุคคลมีการแสดงออกทาง ผูเรียนเปลี่ยนไปในแนวทางที่พึงประสงคได ดานจิตพ ส ิ ย ั กาย วาจา อารมณ และจิตใจ หรืออุปนิสัย ที่เหมาะสม ทักษะพิสัย 2 (Psychomotor Domain) การสํารวจตนเอง เชน การออกเสียงอักขระตางๆ เปนพฤติกรรมที่แสดงออก ไดอยางถูกตองและชัดเจน ถึงปจจัยที่สงผล ถึงความสามารถในการบังคับ การแกะสลักผลไมเปนลวดลายรูป อวัยวะตางๆ ของรางกาย ตอการเรียน ตางๆ ไดอยางสวยงาม การทําความเขาใจถึง ใหเคลื่อนไหวหรือทํางาน การเลนยิมนาสติก การรองเพลง การเขียนตัวอักษรตางๆ จุดออนจุดแข็งของตน เพื่อบรรลุจุดมุงหมายที่ตองการ Weinstein’s Learning and การใชเครื่องมือจนชํานาญ อยางสอดประสานกัน การใชคอมพิวเตอรในการทํางาน study skill Inventory อยางคลองแคลว Kolb’s Learning style Inventory แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู แบบประเมินทักษะในการเรียนและการเรียนรู ของ Weinstein ของ Weinstein (Weinstein’s Learning and Study Skill inventory) ผูเรียนตองมีลักษณะ 3 ประการ ประเมินทักษะการเรียน 10 ดาน 1. ความตั้งใจ (WILL) เกี่ยวของกับ ความใสใจในเรื่องการเรียน การศึกษา เรื่องราวตางๆ ของสถาบัน และความเต็มใจที่จะทุมเท 1.ทัศนคติ 6.การประมวลขาวสารขอมูล หรือใชความพยายามเพื่อทําใหบรรลุเปาหมายทางการศึกษา 2.แรงจูงใจ 7.การจับประเด็นสําคัญ 2. ทักษะ (SKILL) ความสามารถในการเรียนรู ฝกฝน 3.การบริหารเวลา 8.การใชสิ่งสนับสนุนทางการเรียน 3. การควบคุมตน (SELF-REGULATION) 4.ความวิตกกังวล 9.การทดสอบตนเอง การบริหารจัดการกระบวนการการเรียนรูใน 5.สมาธิ 10.กลยุทธในการสอบ ดานเวลา ความตั้งใจและทรัพยากรให เกิดประโยชนตอการเรียนดวยตนเอง ตัวอยางคําถาม ในแบบประเมินทักษะในการเรียน ตัวอยางคําถาม ในแบบประเมินทักษะในการเรียน และการเรียนรูของ Weinstein และการเรียนรูของ Weinstein ประเมินทักษะการเรียน 10 ดาน ขอคําถาม ประเมินทักษะการเรียน 10 ดาน ขอคําถาม 1. ทัศนคติ (Attitude) ความรูสึกที่มีตอสถาบัน “มหาวิทยาลัยไมไดมีสวนพัฒนาความรู 4.ความวิตกกังวล (Anxiety) “ฉันมักจะกังวลใจกับสิ่งที่จะมารบกวนสมาธิ การศึกษาและความสําเร็จทางการศึกษา ความสามารถของฉันใหดีขึ้น” ความกังวลเกี่ยวกับการเรียน ขณะสอบมากเกินไป” 2. แรงจูงใจ (Motivation) “เมื่อกลุมของฉันไดรับมอบหมายใหทํางาน 5.สมาธิ (Concentration) “ระหวางฟงอาจารยบรรยายในหองเรียน ความพยายามที่บรรลุผลสําเร็จทางการศึกษา ที่มีความยาก ฉันจะเลือกทําใหสวนที่งาย ความสามารถในการรักษาความตั้งใจ ฉันเหมอลอยคิดถึงเรื่องอื่นๆ ไมไดสนใจในสิ่ง ที่สุดเทานั้น” ความใสใจในการทํางานที่ไดรับมอบหมาย ที่อาจารยพูด” 3. การบริหารเวลา (TIME Management) “ฉันขยันเรียนเฉพาะเวลาใกลสอบเทานั้น” 6. การประมวลขอมูลขาวสาร (Information “ฉันสามารถนําเอาขอมูลความรูขณะที่กําลัง ความสามารถประยุกตหลักการบริหารเวลาไปใช processing) ความสามารถในการสรางความ เรียนมาผสมผสานกับขอมูลความรูเดิม เกิด กับการเรียน สัมพันธระหวางขอมูลความรูที่มีอยูเดิมกับสิ่งที่ ประโยชนตอการเรียนรู ” กําลังเรียนรูหรือตองการจดจํา ตัวอยางคําถาม ในแบบประเมินทักษะในการเรียน แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรูของ Kolb และการเรียนรูของ Weinstein Kolb’s Learning style Inventory ประเมินทักษะการเรียน 10 ดาน ขอคําถาม 7. การจับประเด็นสําคัญ (Selecting main ideas) “ขณะที่ฉันกําลังอานหนังสือ ฉันรูวาเนื้อหา สามารถระบุขอมูลสําคัญ หรือตัดสินไดวาขอมูลใด สวนใดเปนสวนสําคัญ” เมื่อบุคคลรูวาตนเองมีการเรียนรูในรูปแบบใด จะทําบุคคล เปนประเด็นหลัก เปนประเด็นสนับสนุน สามารถพัฒนาการเรียนไดอยางมีประสิทธิภาพ – เพิ่มทักษะ 8. การใชสิ่งสนับสนุนทางการเรียน (Study aids) “ขณะที่อานหนังสือฉันขีดเสนใตใจความ และประสบการณ ที่ทําใหบรรลุเปาหมายที่ตั้งไว การใชสิ่งสนับสนุนหรือทรัพยากรชวยในการเรียน ที่สําคัญ” หรือการจดจํา การเรียนรูจะมีประสิทธิภาพหากผูเรียนมีแหลงทรัพยากรดาน 9. การทดสอบตนเอง (Self-testing) “ระหวางที่ฉันอานหนังสือฉันไดมีการหยุด มีการตรวจสอบระดับความเขาใจในขอมูลตางๆ ประเมินความเขาใจของตน” การเรียนที่เอื้อประโยชนตอรูปแบบการเรียนรูของตน 10.กลยุทธในการสอบ (Test strategies) “ในการตอบคําถามในขอสอบ ทานเริ่ม มีการเตรียมพรอมและใชกลวิธีชวยในการสอบ จากการเขียนหัวขอหลักๆ ของคําตอบไว กอนแลวจึงเขียนสวนที่ขยายคําตอบภายหลัง” แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรูของ Kolb Kolb’s Learning style Inventory ใหนิสิตเรียงลําดับขอตอไปนี้ โดยพิจารณาวาขอใดตรงกับ การเรียนรูของบุคคลมี 4 รูปแบบ คือ Accommodating พฤติกรรมหรือการกระทําของนิสิต Diverging มากที่สุด ถาตรงมากสุด เปน 4 Assimilating และนอยสุด เปน 1 Converging รูปแบบในการเรียนรู ของ Kolb ก.ฉันเปนคนชอบคิดวิเคราะห ตรงไปตรงมา และจะถาม Kolb’s Learning style ถึงความเปนเหตุเปนผล ขอเท็จจริง ข.ฉันเปนคนที่เนนถึงความรูสึก จะใชประสบการณที่เคย มีหรือเคยผานเพื่อตัดสินและเขาใจสิ่งตางๆ ค.ฉันเปนคนชางสังเกต จะคอยพิจารณาวา รอบขางหรือในขณะนั้น ใครทําอะไรกัน ง.ฉันเปนคนที่ตองลงมือกระทํา ตองทําจริงจึงจะรูวาสิ่งนั้นคือ คืออะไร ถาไมลองทําจะไมเชื่อ Feeling (CONCRETE EXPERIENCE) เปนพวกที่เรียนรูจากการเห็นของจริง นิสัย ใชประสบการณเปนเครื่องชวยตัดสิน ชอบเรียนรูดวยการคนหาดวยตนเอง ในการเรียนรู ไมชอบกฎระเบียบ ชอบเรียนรูจาก กลุมเพื่อน ไมชอบเรียนรูจาก ผูบังคับบัญชา Observing Thinking (reflective observation) (Abstract Conceptualization) เรียนรูจากการเฝามองในการ นิสัย เรียนรูสิ่งตางๆ เขาจะใชวิธีการ ในการเรียนรู เปนพวกที่เรียนรู โดยการวิเคราะห คิดหาเหตุผลตาง ๆ อยางมีระบบ นิสัย สังเกตการกระทําของผูอื่น และ ยึดทฤษฎี ยึดสิ่งของมากกวา ในการเรียนรู สรุปความคิดเห็นออกมา ตัวคน เรียนรูจากสิ่งตางๆ ที่มี จากการสังเกต ระบบหรือคําสั่ง Doing 1. Accommodating (ACTIVE EXPERIMENTATION) เรียนรูโดยผสมผสานประสบการณเชิงรูปธรรม (Concrete experience) และ การทดลองเชิงรุก เรียนรูจากการลงมือ นิสัย รูปแบบ (Active Experimentation) ใชการลงมือกระทําและความรูสึก (Doing and กระทํา ปฏิบัติทดลองควบคู ในการเรียนรู การเรียนรู feeling) ชอบประสบการณและสิ่งทาทายใหม เชื่อสิ่งตางๆ จึงจะยอมรับความจริง เมื่อไดลงมือกระทําเหมาะที่จะเสนอหรือใหทํางานที่ ตั้งเปาหมายงานไวสูงและยากที่จะสําเร็จ 2. Diverging 3. Assimilating เรียนรูโดยผสมผสานประสบการณที่เปนรูปธรรม เรียนรูโดยผสมผสานแนวคิดเชิงนามธรรม (Concrete experience) และ การสังเกตอยาง (Abstract Conceptualization) และ รูปแบบ ไตรตรอง (Reflective observation) รูปแบบ การสังเกตอยางไตรตรอง (Reflective observation) ใชความรูสึกและการดู (Feeling and การเรียนรู watching) การเรียนรู ใชการดูและการคิด (Watching and thinking) ชอบวิธีการเชิงตรรกะ ความคิดเละแนวคิดตางๆ ชอบรวบรวมขอมูล เหมาะกับวิธีการระดมสมอง สําคัญมากกวาบุคคล สนใจตัวบุคคล มองเห็นหลายแงมุม ควรจะ เหมาะกับการฟงบรรยาย การอาน และการใหเวลา ทํางานเปนกลุม เปดใจและยอมรับในสิ่งตางๆ ในการคิด 3 4. Converging เรียนรูโดยผสมผสานแนวคิดเชิงนามธรรม (Abstract Conceptualization) และการ การควบคุมตนเอง รูปแบบ ทดลองเชิงรุก (Active Experimentation) เปนการทดลองประยุกตหลักการไปใชในสภาพ การเรียนรู การณใหม เพื่อการเรียน ใชการลงมือกระทํา และการคิด (Doing and thinking) แกปญหาโดยการฝกปฏิบัติ เหมาะกับงานที่ใช เทคนิค ชอบทดลองและสถานการณจําลองใสใจ ในเรื่องระหวางบุคคลนอย " คนที่ไมสามารถควบคุมตนเองได ยอมยากที่จะบริหารคนอื่นๆ หรือสิ่งอื่นๆ ได " Self-Regulation Theories (behavior, cognition, motivation, affect) ความเห็นคุณคาในตนเอง 1 (Self-Esteem) เกี่ยวของกับการกําหนดเปาหมาย การควบคุม ความมีวินัยในตนเอง องคประกอบที่เกี่ยวของกับ 2 พฤติกรรม แรงจูงใจ ความคิด อารมณและ (Self-Discipline) การควบคุมตนเอง ทรัพยากรในการทํากิจกรรมทางการเรียนในเชิงรุก 3 การตั้งเปาหมาย (Goal Setting) ดวยตัวผูเรียนเอง 4 การสรางแรงจูงใจ (Motivation) ผูเรียนสามารถเตือนตนในพฤติกรรม แรงจูงใจ อารมณและความคิด สามารถปรับตัวใหเหมาะสม 5 การบริหารเวลา (Time Management) กับความจําเปนของสถานการณตางๆ ไดหรือไม (Pintrich, 1995) 1. การเห็นคุณคาในตนเอง 2. ความมีวินัยในตนเอง (Self-Esteem) (Self-Discipline) เปนการจัดการประสบการณดานหนึ่งของบุคคล การรูหนาที่ความรับผิดชอบของตนเอง เปนความสามารถในการจัดการกับอุปสรรคของ การบังคับตนเองได ชีวิต และการเห็นในคุณคาของความสุข ความสามารถของบุคคลในการควบคุมอารมณ ความรูสึกที่บุคคลมีตอตนเองในทางที่ดี มีความ หรือพฤติกรรมของตนเองใหเปนไปตามที่ตนมุง เคารพและยอมรับตนเองวามีความสําคัญ มีความ หวัง ซึ่งจะตองเปนไปตามกฎระเบียบของสังคม สามารถและใชความสามารถที่มีอยูกระทําสิ่งตางๆ โดยเกิดจากความสํานึกขึ้นมาเอง แมจะมีสิ่งเรา ใหประสบความสําเร็จไดตามเปาหมาย ยอมรับ จากภายนอก หรือภายในมาเปนอุปสรรค ก็ยังคง นับถือตนเอง มีความเชื่อมั่นในตนเอง เคารพในตน ไมเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่มุงหวังไว และผูอื่น และมีชีวิตอยูอยางมีเปาหมาย 3. การตั้งเปาหมาย 3. การตั้งเปาหมาย (Goal Setting) (Goal Setting) 1. ขอบเขตของเปาหมาย (Goal Areas) เชน เพื่อไดความรู เพื่อประกอบอาชีพ เพื่อยก 3.ชวงเวลาของเปาหมาย (Goal ระดับจิตวิญญาณ Lengths) เชน สั้น ยาว เรงดวน 2. แบบหรือทิศทางของเปาหมาย (Goal Options) เชน ทําคะแนนไดดีขึ้น ลดการขาด 4.เปาหมายที่บรรลุได (Achievable เรียนมีพฤติกรรมขยันเรียนอยางตอเนื่อง Goals) เปนไปได เปนจริง เหมาะสม วัดได เริ่มทบทวนบทเรียนอาทิตยหนา ในการเรียน ครั้งตอไปจะไมคุยกับเพื่อน จากเปาหมายสูการวางแผนปฏิบัติ (Translating Goals into an Action Plan) 4. สรางแรงจูงใจในการเรียน Sellers, Dochen, & Hodges 1. เขียนสิ่งที่ตองการทํา 2. ตรงประเด็น และแมนยํา พฤติกรรมที่มุงสูความสําเร็จในการเรียนของผูเรียน 3. ระดมความคิดหากลยุทธ นั้น เกิดจากการที่ผูเรียนตระหนักถึงคุณคาหรือ ประโยชนที่ไดรับจากการเรียน เชน ไดความรู ได 4. รวบรวมเครื่องมือ สิ่งสนับสนุน และทรัพยากร ประกอบอาชีพที่ดี ทําใหคุณพอคุณแมภาคภูมิใจ และ 5. ระบุผลลัพธที่ตองการ ยังตองมีเปาหมาย เชน ฉันตองการไดเกรด A 5 วิชา 6. กําหนดวิธีการใหรางวัลและวิธีการลงโทษ ในเทอมหนานอกจากนี้ตองมีความมั่นใจและเชื่อมั่น 7. ประเมินผลจากเวลาที่กําหนดไวอยางเจาะจง วาตนจะสามารถทําได 1 วันในชีวิตเรา 5. การบริหารเวลา (Time Management) นอนหลับ 8 ชั่วโมง ทานอาหาร 2 ชั่วโมง ] เดินทาง 2 ชั่วโมง การบริหารเวลา คือ กระบวนการจัดลําดับ เรียน 3-5 ชั่วโมง ความสําคัญของสิ่งที่ตองทําและนําไปปฏิบัติ กิจวัตรสวนตัว 1-2 ชั่วโมง 12 ชั่วโมง งานอดิเรก 1 ชั่วโมง อื่นๆ 3-5 ชั่วโมง หลักในการบริหารเวลาอยางมีประสิทธิภาพ 1. เปาหมายที่ดี 2. Effective Time Scheduling เปนอยางไร ตัวอยาง “วันนี้ฉันจะใชเวลา 2 ชั่วโมง อานหนังสือหนา 150-170” มีความเฉพาะเจาะจง (Specific) สามารถวัดได (Measurable) สามารถสําเร็จได (Achievable) มีความเปนไปได (Realistic) มีขอบเขตของเวลา (Time frame) 1. Good Goal Setting 3. Motivation ตารางจัดลําดับงาน 2. การจัดตาราง 1. เขียนกิจกรรมทุกกิจกรรม กําหนดเวลาที่ตองใชใน เวลาทําอยางไร กิจกรรมตางๆ (รวมการกิน นอน งานอดิเรกตางๆ) เรงดวน ไมเรงดวน และจัดลําดับความสําคัญ 2. ระบุจํานวนเวลาที่จะทําในแตละกิจกรรม พิจารณา 1 2 ตองทําเดี๋ยวนี้ การวางแผน วาจะทําอยางไรที่จะใชเวลาอยางมีประสิทธิภาพ สําคัญ วันสุดทายแลว การเตรียมตัว 3. ทําในสิ่งที่เขียนไวทุกวัน และกําหนดเปาหมายที่ตองการจะ ถาไมทําจะมีปญหา การพัฒนาตนเอง ประชุมดวน การดูแลสุขภาพ ทําสําเร็จในทุกกิจกรรมที่เขียนไว 4. ใชบันทึกประจําวัน/สัปดาหเพื่อรักษาหรือเตือนตนเองถึง 3 4 ไมสําคัญ เรื่องที่ขัดจังหวะ หยุมหยิม สิ่งที่จะทําใหสําเร็จ ไมมีผลกับเรา ไมเกี่ยวกับงาน ไมจําเปน 5. ใชปฏิทินบันทึกวันสอบ วันสําคัญตางๆ และสิ่งที่จําเปนใน ตองตอบหรือทําเดี๋ยวนี้ ทําแลวไมเกิดผลอะไร การวางแผนลวงหนา ไมทําก็ไมกระทบมากนัก เสียเวลา ไมสําคัญ ตัวอยาง การจัดลําดับงาน ควรมีกิจกรรม/งานประเภทไหน มากเทาไร เรงดวน ไมเรงดวน เรงดวน ไมเรงดวน 1 2 - ปวดหัวมาก - เรียนพิเศษภาษาอังกฤษ 1 2 สําคัญ - นํ้ามันหมด - ตรวจสุขภาพประจําป สําคัญ - ไฟฟาจะตัดพรุงนี้ - ลดความอวน 25 – 30% 50 – 60% - ตองสงรายงานพรุงนี้ - วางแผนการลงทะเบียน 3 4 ไมสําคัญ - การนินทาผูอื่น ไมสําคัญ 3 4 - มีคนมาขอใหเปนสมาชิก - ทานขนมจุบจิบ fitness - นอนจนเกินตองการ 15% < 1% - เลนเกมสฆาเวลา ไปดูหนังกับเพื่อน พรุงนี้จะสอบ อยากเรียนรองเพลง หยุดคุยระหวางเรียน ขอแนะนําใน ปวดฟนมาก ตองไปหาหมอ งดการพูดโทรศัพทนานๆ บริหารเวลา คุยโทรศัพทเลนกับเพื่อน วางแผนไปเที่ยวพักผอนประจําป ตั้งใจ จดจอกับกิจกรรมการเรียน สําหรับผูเรียน เหตุการณตอไปนี้ ไปงานวันเกิดของเพื่อนที่เคยเรียนดวยกัน ตอนอนุบาล จัดอยูในงาน หลีกเลี่ยงสิ่งรบกวน หาสถานที่ที่จะทําใหมีสมาธิ มุงดูคนทะเลาะกัน ประเภทใด ตั้งเปาหมายใหสามารถทําได อานหนังสือ ทบทวนบทเรียนเพื่อการสอบ ในอีก 2 เดือนขางหนา ใชเวลากอนนอนเขียนงานที่จะทําในวันพรุงนี้ และ ทําเครื่องหมายเนนในกิจกรรมสําคัญ เพื่อนชวนไปเปนเพื่อนเพื่อสมัครทํางาน บันทึกเสียงการบรรยายและฟงขณะเดินทาง พิเศษทั้งๆ ที่ตนเองมีเรียน กลับบาน หรือไปเรียน ตัวอยาง ตารางบันทึกกิจกรรมในการเรียนประจําสัปดาห ใหเวลากับงาน เพื่อความสําเร็จในภายหนา ใหเวลากับความคิด เพื่อเปนคลังแหงพลังในการทํางาน ใหเวลากับการเลน เพื่อความเปนหนุมสาวอยางถาวร ใหเวลากับการอาน เพื่อเปนนํ้าพุแหงปญญา ใหเวลากับความเปนมิตร เพื่อเปนถนนแหงความสุข ใหเวลากับความรัก เพื่อความชื่นบานแหงชีวิต ใหเวลากับการหัวเราะ เพื่อเปนดนตรีแหงความเบิกบาน 3. การสรางแรง จูงใจใหกับตนเอง 4 การจูงใจหรือกระตุนใหกระทําสิ่งตางๆ (Motivation) ตามแผนที่ไดกําหนดไวเปนสวนที่ยาก ที่สุดในการบริหารเวลา ตองมีการจูงใจเมื่อทําสําเร็จ ทฤษฎีและกลยุทธ หาสิ่งที่จะจูงใจตัวเราและใหรางวัลกับตัวเอง ในการเรียน เมื่อทํางานสําเร็จตามเปาหมายในเวลาที่กําหนด เชน ไปดูหนัง ทานขาวกับเพื่อน ไปเที่ยว โทรศัพทคุยกับเพื่อน การทํางานของสมองมนุษยมีความคลายคลึงกับ การทํางานของคอมพิวเตอร การรับขอมูล (Input) ทฤษฎีกระบวนการทางสมอง ในการประมวลขอมูล การเขารหัส (Information (Encoding) Processing Theory) การสงขอมูลออก (Output) Information Processing Model ความจํามี 3 ระดับ 1.ความจําระดับประสาทสัมผัส (Sensory memory/Sensory register) 2.ความจําระยะสั้น (Short-term Memory) 3.ความจําระยะยาว (Long-term Memory) ความจําระดับสัมผัส ความจําระดับสัมผัส (Sensory memory) (Sensory memory) สิ่งเราจากสิ่งแวดลอมตางๆ ชนิด ไดเขา กระบวนการขั้น Sensory memory เปน มากระทบกับประสาทสัมผัสทั้ง 5 ของมนุษย ชวงเก็บขอมูลตางๆ เพียงระยะสั้นๆ คือ หู ตา จมูก ทางสัมผัสผิวหนัง และทาง ประมาณ 1-3 วินาที เพียงเพื่อใหไดตัดสินใจ ปาก หรือ ลิ้น วาเราจะใหความสนใจและบันทึกไวในความ จําระยะสั้นตอไป ขอมูลหรือประสบการณที่รับเขามาจะบันทึกอยูใน Sensory memory ซึ่งเปนความจําระบบแรก ขอมูลที่บันทึกเก็บไวนั้นจะ กระบวนการที่ขอมูลจะถูกนําเขาไปเก็บไวในความ ถูกใสรหัส (encoded) ในลักษณะเดียวกันกับสิ่งเราตนตอที่รับ จําระยะสั้น คือ การรูจัก (recognition) และ มาจากสิ่งแวดลอม การใสใจ (attention) ตัวอยาง การไดยินเสียงของครูขณะบรรยายอยูหนาชั้นเรียน ความจําระยะสั้น ความจําระยะยาว (Short-term Memory) เปนแหลงที่สองของการบันทึกความจํา หลัง (LONG-term Memory) จากประสบการณตางๆ ที่รับเขามาจะบันทึก ขอมูลที่ถูกบันทึกไวในความจําระยะสั้น อยูใน Sensory memory ซึ่งเปนแหลงแรก นั้น ถาตองการดึงออกมาใช (Retrieve) ของการบันทึกความจํา ในภายหลังไดนั้น ขอมูลนั้นจะตองผาน เมื่อขอมูลที่เลือกแลวผานเขาเครื่องรับสัมผัส หรืออวัยวะสัมผัส ก็จะ กระบวนการประมวลผลและเปลี่ยนแปลง ถายโยงไปอยูที่ Short-term Memory แตเปนระยะเวลาที่จํากัด จึง (Processed and transformed) จาก ถูกเรียกวา ความจําระยะสั้น หรือเรียกวา ความจําขณะทํางาน ความจําระยะสั้น ไปสูความจําระยะยาว (Working Memory) เพราะเปนความจําเกี่ยวกับสิ่งที่เราจะตองการ ใชในขณะหนึ่ง หรือในขณะที่ประมวลขาวสารขอมูล ตัวอยาง การจําเบอรโทรศัพทแฟนคนแรกได ตัวอยางเชน การจําหมายเลขโทรศัพท อยางแมนยําแมเวลาจะผานไป 10 ป ในขณะที่เปดอานจากสมุดโทรศัพท จากความจําระยะสั้น สูความจําระยะยาว ขอมูล (Information) เกี่ยวของกับ 1. ทองซํ้าๆ (Rehearsal) หลังจากที่ขอมูลถูก กระบวนการเรียนรูของผูเรียนอยางไร? บันทึกไวในความจําระยะสั้นแลว เชน การทอง สูตรคูณ ซึ่งเปนการทองจําที่ไมตองใชความคิด การเรียนใหมีผลการเรียนที่ดีตอง อาศัยขอมูลที่สามารถกระตุนเราให 2. กระบวนการขยายความคิด (Elaborative ขอมูล ผูเรียนมีปฏิกิริยาตอบสนองกลับมากกวา กับการเรียน process) คือ การสรางความสัมพันธ หรือการ เชื่อมโยง ระหวางสิ่งที่จะเรียนรูใหม หรือขอมูล ขอมูลที่ไมสามารถกระตุนเราใหผูเรียน ใหม กับความรูเดิมของผูเรียนที่เก็บไวใน ความ มีปฏิกิริยาตอบสนองกลับ จําระยะยาว ซึ่งจะชวยในการเรียนรูอยางมี ความหมาย (Meaningful learning) ตัวอยางปญหาที่อาจเกิดขึ้นระหวาง ขอมูลเขามาเกี่ยวของกับกระบวนการเรียนรูใน 4 ขั้นตอน (The four stages in which information is processed into learning) กระบวนการประมวลขอมูลในการเรียน 1.INPUT 2.SENSES 3.MEMORY 4.OUTPUT ขอมูลเพียงพอไหม ไมรูจะจัดเวลากับแหลงขอมูล ตางๆ เชน การอาน การเขาเรียน เชน อานมากพอ การติวในสัดสวนเทาใด Teachers Hear เขาเรียนมากพอ เริ่มเมื่อไรและสิ้นสุดเมื่อไร Books See Essays Notes Touch Tests Friends Taste Thinking Films Smell Organization Exams มีสิ่งรบกวนขณะ Tapes ไมรูจะทําขอสอบ Hypothesis- รับรูขอมูลหรือไม เชน thinking หรือเขียนรายงานอยางไร แหลงขอมูล เสียงดังไมมีสมาธิ 1. แผนผังความคิด (Mind Map) 1 แผนผังความคิด (Mind map) ตัวอยางเทคนิค Tony Buzan ในการชวยเรียน 2 เพลง (Song) เครื่องมือในการจัดระบบความคิด และชวยจํา เปนวิธีการที่งายที่สุดในการนําขอมูลเขาไปในสมอง 3 ตัวยอ (Mnemonic) และเรียกขอมูลเหลานั้นออกมาใชไดอยางสบายๆ 4 แผนภาพ (Diagram) เปนรูปแบบการจดบันทึกที่สรางสรรคและมี ประสิทธิภาพ สามารถ “แสดงใหเห็นความคิด” ไดงายและชัดเจน Mind Map ชวยคุณไดอยางไร? Mind Map แผนกิจกรรมที่ตองทําวันนี้ มีความคิดสรางสรรคมากขึ้น เรียนรูไดเร็วขึ้นและมีประสิทธิภาพ หมอพร นัดหมาย CENTRAL SHOPPING ประหยัดเวลา มากขึ้น แกปญหา มีสมาธิ ชวยใหรูสึกสนุกและตื่นเตนกับ การเรียน TODAY จัดระเบียบความคิดอยาง มองเห็นภาพรวมทั้งหมด ระปา ลูกชาย กระจางชัดเจน วางแผนและตัดสินใจไดอยางมีสติ ชางป วายน หอ งนํ้า ํ้า ความจําดีขึ้น ชวยในเรื่องการสื่อสาร อนุรักษตนไม (ประหยัดกระดาษ) เปนลักษณะเหมือนกิ่งไมแตกแขนงออกจากแกนกลางที่เปนจุดศูนยกลาง เรียกวา “แกนแกน” แตละกิ่งที่แตกออกมาแสดงถึงกิจกรรมตางๆ ที่ตองทํา แนวทางในการ เขียน Mind Map 1. เริ่มตนจากกลางหนากระดาษเปลาเพื่อใหสมองมี ใชสีสันหลากหลาย ใชโครงสรางตาม อิสระในการคิดแผขยายแขนงกิ่งออกไปไดในทุกทิศ ธรรมชาติที่แผกระจายออกมาจาก ทุกทาง และแสดงออกไดอยางอิสระตามธรรมชาติ จุดศูนยกลาง ใชเสนโยง มีเครื่องหมาย 2. ใชรูปภาพหรือสัญลักษณแทนหัวขอใหญ/หัวเรื่อง ฐาน สัญลักษณ และรูปภาพที่ผสมผสานรวม ที่เปนแกนกลางของเรื่องที่กําลังคิด เนื่องจากภาพมี หลักการพื้น ํา งานกันอยางเรียบงาย สอดคลองกับ ความหมายแทนคําไดนับพัน และชวยใหไดใช ของการท จินตนาการมากขึ้น Mind Map การทํางานตามธรรมชาติของสมองเรา 3.ใชสีสันใหทั่ว เพราะสีสันชวยเราอารมณ เพิ่มชีวิตชีวา ชวย เพิ่มพลังความคิดสรางสรรค และทําใหเกิดความเพลิดเพลิน แนวทางในการ แนวทางในการ เขียน Mind Map เขียน Mind Map 4. เชื่อมโยง “กิ่งแกว” ซึ่งเปนประเด็น 6. ใชคําคําเดียวที่ไมประสมกับคําอื่น เชน สําคัญๆ เขากับ “แกนแกน” ที่เปนภาพอยู นาฬิกา แขก ยามสะทอนใจความหรือประเด็น ตรงกลาง และเชื่อม “กิ่งกอย” หรือความคิด สําคัญๆ เทานั้นหนึ่งคําตอหนึ่งกิ่ง เนื่องจากจะ ยอยๆ แตกแขนงตอออกมาจาก “กิ่งแกว” ทําใหแตกประเด็นยอยไดมากมายถาคํายิ่งสั้น ออกไปเปนขั้นที่ 2 และ 3 ตามลําดับ การเชื่อม ยิ่งมีอิสระในการแตกแขนงกิ่งยอย ดังนั้นไม โยงกิ่งตางๆ เขาดวยกันทําใหเขาใจและจดจํา ควรเขียนเปนวลีหรือประโยค ไดงายมากขึ้น 5. วาดกิ่งที่มีลักษณะเปนเสนโคง แทนที่จะเขียนเปน 7. ใชรูปภาพประกอบใหทั่ว เพราะภาพชวย เสนตรงเพราะสมองเบื่อเสนตรง และเพื่อทําใหดูเปน ขยายความคิดไดกวางกวาใชคํา ธรรมชาติ ดึงดูดสายตา แบบฝกหัดMind Map การเรียนภาคตน ’64 เคมี สถิติ เพลง ABC เรียน เพลง แมลง ของทาทายัง ชีววทิ ยา จิตวิทยา 2.เพลง องคประกอบหลัก 1 ความพึงพอใจของผูรับบริการ (satisfaction) พื้นฐานของความ เปนกลยุทธที่ใชในการชวยทําใหจําดีขึ้น 2 ความคาดหวังของผูรับบริการ สําเร็จในงานบริการ (expectations) นําคําที่เกิดจากการนําอักษรตัวแรกของ 3. ตัวยอ คํามารวมกัน 3 ความพรอมในการบริการ (readiness) s) (Mnemonic ตัวอยางที่ 1 4 ความมีคุณคาของการบริการ (value) 5 ความสนใจตอการบริการ (interest) ตองการจําองคประกอบหลักพื้นฐาน 6 ความมีไมตรีจิตในการบริการ (courtesy) ของความสําเร็จในงานบริการ 7 ประการ ใหจําคําวา “SERVICE” 7 ความมีประสิทธิภาพของการดําเนินงานบริการ (efficiency) ตัวอยางที่ 2 NATO 4. แผนภาพ North Atlantic (Diagram) Treaty Organization เอกสารอางอิง ยงยุทธ พีรพงศพิพัฒน. (2547). การบริหารเวลาอยางมีประสิทธิภาพ. (พิมพครงที่ 2 ). นนทบุรี. บริษัท ดี โฟ คอนซัลแท็นท จํากัด. ทิศนา แขมมณี. (2551). ศาสตรการสอน: องคความรูเพื่อการจัดกระบวนการเรียนรูที่มี ประสิทธิภาพ. (พิมพครั้งที่ 8). กรุงเทพฯ. สํานักพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. Driscoll, M.P. (2005). Psychology of learning for instruction. New York: Pearson Education, Inc. Eysenck, M. W. (2002). Simply psychology. (2nd ed). New York.Psychology Press. Hodges, R. (2007). Turning a study skills course into a learning framework course.Minnesota Association for Developmental Education. Ormrod, J. E. (1999). Human Learning. (3rd ed). Ohio: Prentice Hall. Watson, D.L. and Tharp, R. G. (2007). Self-directed behavior. 9th ed. CA: Thomson Wadsworth.