SV Accounting PDF Module 1

SAMENVATTING MODULE 1 ACCOUNTING 2022-2023 MODULE I: BOEKHOUDEN............................................................................................................. 3 HOOFDSTUK 7: VASTE ACTIVA....................................................................................................

SAMENVATTING MODULE 1 ACCOUNTING 2022-2023 MODULE I: BOEKHOUDEN............................................................................................................. 3 HOOFDSTUK 7: VASTE ACTIVA............................................................................................................ 3 A. MATERIËLE VASTE ACTIVA.......................................................................................................... 4 B. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA.................................................................................................... 11 C. LEASING..................................................................................................................................... 16 HOOFDSTUK 8: SCHULDEN (VREEMD VERMOGEN).......................................................................... 23 A. SCHULDEN OP KORTE TERMIJN................................................................................................. 23 B. SCHULDEN OP LANGE TERMIJN................................................................................................ 27 HOOFDSTUK 10: VOORZIENINGEN/ONZEKERHEDEN........................................................................ 37 10.1 BEGRIP................................................................................................................................... 37 10.2 SOORTEN............................................................................................................................... 37 10.3 BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING...................................................................................... 38 10.3 FISCALITEIT............................................................................................................................ 38 HOOFDSTUK 9: EVOLUTIE VAN HET EIGEN VERMOGEN................................................................... 39 9.1 OPRICHTING VAN EEN NV....................................................................................................... 39 9.2 GEDETAILLEERDE RESULTAATVERWERKING........................................................................... 42 9.3 SAMENGEVAT.......................................................................................................................... 48 MODULE II: FINANCIËLE EN NIET-FINANCIËLE RAPPORTERING......................................................49 DEEL 1: NIET-FINANCIËLE RAPPORTERING → SUSTAINABILITY REPORTING.................................... 49 1.1 INLEIDING................................................................................................................................ 49 1.2 EU GREEN DEAL & THE EU SUSTAINABLE FINANCE ACTION PLAN.......................................... 49 1.3 CRSD – WHO?.......................................................................................................................... 51 1.4 CORPORATE SUSTAINABILITY REPORTING DIRECTIVE (CRSD)................................................ 52 1.5 REPORTING REQUIREMENTS................................................................................................... 53 1.6 ASSURANCE REQUIREMENTS.................................................................................................. 57 1.7 EU TAXONOMY........................................................................................................................ 58 1.8 CRSD & EU TAXONOMY – WHEN?........................................................................................... 60 DEEL 2: FINANCIËLE RAPPORTERING → JAARREKENINGANALYSE.................................................... 61 1.1 INLEIDING................................................................................................................................ 61 1.2 HORIZONTALE EN VERTICALE ANALYSE................................................................................... 66 1.3 RATIOANALYSE........................................................................................................................ 77 1.4 KASSTROOMANALYSE.............................................................................................................. 97 1.5 CASH IS KING......................................................................................................................... 100 1.5 CASE STUDY: LOTUS BAKERIES BELGIUM.............................................................................. 101 1 Samenvatting Merel Van Mullem MODULE III: AUDITING.............................................................................................................. 103 DEEL 1: GASTSPREKER GRANT THORNTON..................................................................................... 103 1. HET AUDITBEROEP................................................................................................................... 103 2. HET CONTROLEPROCES........................................................................................................... 113 DEEL 2: GASTSPREKER GRANT THRONTON..................................................................................... 119 MODULE IV: MANAGEMENT ACCOUNTING................................................................................ 135 DEEL I: INTRODUCTIE....................................................................................................................... 135 1. MANAGEMENT ACCOUNTING EN ORGANISATIESTRUCTUUR................................................ 135 2. CLASSIFICATIE VAN KOSTEN.................................................................................................... 139 DEEL II: PRODUCT COSTING............................................................................................................. 153 1. KOSTENALLOCATIE.................................................................................................................. 153 2. ALLOCATIE VAN DEPARTEMENTSKOSTEN............................................................................... 157 3. METHODE 1: JOB-ORDER COSTING......................................................................................... 160 4. METHODE 2: ACTIVITY-BASED COSTING (ABC)....................................................................... 176 DEEL III: BESLUITVORMING............................................................................................................. 179 1. COST-VOLUME-PROFIT ANALYSE............................................................................................. 179 DEEL IV: PLANNING EN CONTROLE................................................................................................. 188 1. MASTER BUDGET..................................................................................................................... 188 2 Samenvatting Merel Van Mullem Het vak ‘inleiding tot boekhouden en financiën’ uit het schakeljaar is basiskennis Hoofdstuk 1: balans Hoofdstuk 2: RR Hoofdstuk 3: boekhoudkundige proces + resultaatsverwerking Hoofdstuk 4: verkoopcyclus (omzet) + vorderingen Hoofdstuk 5: aankoopcyclus (KVG) + voorraden !! Hoofdstuk 6: overlopende rekeningen Debet Credit Bezittingen + - Schulden + EV - + Opbrengsten - + Kosten + - MODULE I: BOEKHOUDEN HOOFDSTUK 7: VASTE ACTIVA Vaste activa = bezittingen die de vennootschap DUURZAAM aanwendt voor de bedrijfsuitoefening Vaste activa Vlottende activa Wordt op LT gebruikt Zo snel mogelijk omgezet in cash Gebruikt Verbruikt Ter ondersteuning productie en verkoop goederen en diensten Niet bestemd voor verkoop in kader normale bedrijfsactiviteit In dit hoofdstuk bespreken we dit uitgebreider 3 soorten vaste activa 1. Materiële vaste activa: tastbaar van aard = niet-financiële vaste activa 2. Immateriële vaste activa: niet tastbaar van aard 3. Financiële vaste activa: duurzame beleggingen in aandelen of vastrentende effecten zoals obligaties van andere ondernemingen Niet tastbaar van aard Dit behandelen wij NIET ◆ - " : Kenmerken niet-financiële vaste activa: In bezit voor lange periode (15-20 jaar) Ter ondersteuning van de productie en de verkoop van goederen en diensten !! Niet bestemd voor verkoop in het kader van normale bedrijfsactiviteit → Het kan worden verkocht na verloop van tijd, maar dit is niet het doel !! Naast aard, beïnvloedt ook de bestemming de classificatie (bestemming =hoe wordt activa gebruikt?) Voorbeeld: vrachtwagen in transportbedrijf → vaste activa vrachtwagen bij vrachtwagenproducent → voorraad 3 Samenvatting Merel Van Mullem A. MATERIËLE VASTE ACTIVA (MVA) 1. OMSCHRIJVING Classificatie MVA: 6 categorieën (22 → 27): 22: terreinen en gebouwen 23: installaties, machines en uitrusting 24: meubilair en rollend materieel 25: leasing en soortgelijke rechten 26: overige materiële vaste activa → vast actief dat de vennootschap niet zelf gebruikt 27: activa in aanbouw en vooruitbetalingen → gebruiken wij NIET 2. WAARDERING TEGEN AANSCHAFFINGSWAARDE (AW) De aanschaffingswaarde is de waardering van de MVA bij verwerving en kan 3 verschillende waardes aannemen: AANSCHAFFINGSPRIJS Wanneer? Bedrijf koopt MVA aan bij een derde Wat? Aankoopprijs + kosten om goed bedrijfsklaar te maken (transport, installatie & importbelastingen, …) Dt 2300 Machine Ct 4400 Handelsschulden VERVAARDIGINGSPRIJS Wanneer? Bedrijf maakt het MVA zelf (vb. zelfgemaakte loods) Stap 1: inboeken productiekosten (arbeid, materiaal, machines, …) (ZOLANG DE PRODUCTIE BEZIG IS) Dt 6XXX Kosten Ct 4XXX Schulden Stap 2: vennootschap neemt het gemaakte MVA in gebruik → Kosten transfereren naar MVA door het boeken van een opbrengst (AAN HET EINDE) Dt 2210 Gebouwen Ct 7200 Geproduceerde vaste activa Keuze tussen integrale of variabele kostprijsmethode A) Integrale vervaardigingsprijs (full costing): directe + indirecte productiekosten B) Directe of variabele vervaardigingsprijs (direct costing): enkel directe productiekosten Directe kosten = kosten die je kunt linken aan een product/dienst die je maakt → Materiaal + arbeid + algemeen (vb. kostprijs energie, arbeidslonen, …) INBRENGWAARDE Wanneer? Bedrijf verwerft MVA door een inbreng Voorbeeld: aandeelhouder brengt een gebouw in (in plaats van geld) in ruil voor aandelen Wat? Waarde waarin ingebrachte goed wordt geschat → onder toezicht bedrijfsrevisor (om controle te houden zodat het niet overgewaardeerd wordt) 4 Samenvatting Merel Van Mullem 3. AFSCHRIJVINGEN Na verwerving: de waarde van MVA neemt af, dit kan: Geleidelijk: afschrijvingen → bespreken we nu Schoksgewijs: waardeverminderingen → puntje 5 MAAR waarde kan ook toenemen: herwaarderingen → puntje 6 = de periode waarin opbrengsten worden gerealiseerd 3.1 DEFINITIE Toerekeningsaanpak (accrual basis) Kasaanpak (cash basis) Kost (AW) uitspreiden over de GEBRUIKSDUUR Kijken naar geldstromen → Dit gebeurt via AFSCHRIJVINGEN → MVA in kost nemen in periode aanwerving Voldoet aan overeenstemmingsprincipe - " ◆ : MAAR probleem: overeenstemmingsprincipe Eindejaarsboeking: op het einde van het = je mag kosten pas inboeken wanneer boekjaar kijk je hoeveel je moet afschrijven overeenstemmende opbrengsten zijn Vb. je koopt een vrachtwagen en boekt elk jaar Vb. je koopt een vrachtwagen, wat vervolgens een deel in je resultatenrekening die volledig als kost wordt ingebracht overeenkomt met een bepaalde opbrengst !! Eindejaarsboekingen: Btw-saldering (H4) Afschrijvingen (H7) Dubieuze debiteuren (H4) Voorraden (H5) Voorzieningen voor risico’s en kosten (H10) voor vakantiegeld en geraamde belastingen (H8) Overlopende rekeningen (H6) Leningen (H8) Koersen (bekijken we niet) Afschrijvingen: Enkel op MVA met beperkte gebruiksduur (onderhevig aan slijtage en/of veroudering) (Terreinen hebben een onbeperkte gebruiksduur → schrijven we NIET af) Uitvoeren op AW: terugbrengen tot de restwaarde van het goed 2 functies: 1) Kostprijs spreiden over volledige gebruiksduur 2) Geleidelijke waarde-afname weergeven in de boekhouding Invloed op belastingen: meer afschrijvingen → meer kosten → minder winst → minder belastingen 5 Samenvatting Merel Van Mullem Belangrijke begrippen: Aanschaffingswaarde (AW) = AK-prijs + bijkomende kosten Afschrijfbare bedrag (AB) = AW – RW Restwaarde (RW) = bedrag dat vennootschap kan verkrijgen uit verkoop einde gebruiksduur Gebruiksduur (n) = aantal periodes waarover we het goed afschrijven (fiscus) Bedrag (A) = bedrag van afschrijving Nettoboekwaarde (NBW) = AW – gecumuleerde afschrijvingen 3.2 AFSCHRIJVINGSMETHODES → Afschrijvingen dienen op SYSTEMATISCHE wijze te gebeuren Indien een afschrijvingsmethode is gekozen, dienen ze zich hieraan te houden 2 doelen van afschrijvingen: 1. Je actief daalt in waarde over de tijd → waardevermindering 2. Je kunt de kosten van het actief in je RR brengen → kosten boeken Stap 1: je plaatst de aankoop op je balans (vaste activa) Dt 2400 Rollend materieel Ct 4400 Leveranciers Stap 2: je schrijft af via de resultatenrekening overheen de gebruiksduur Dt 6302 Afschrijvingen Ct 2409 Rollend materieel – gecumuleerde afschrijvingen Rekening 2409 = CONTRAREKENING Contrarekening is ALTIJD verbonden met een andere rekening (hier bezitsrekening 2400) Contrarekeningen eindigen altijd op het cijfer 9 ◆- " : METHODE 1: LINEAIRE AFSCHRIJVING = waarde neemt elk jaar af met hetzelfde bedrag (A) Afschrijvingen gelijk/identiek in elke periode NBW daalt op lineaire wijze Filosofie: vaste activa genereren in elke periode dezelfde opbrengsten Toepassing: AW = €30.000 RW = €5.000 n = 5 jaar 𝐴𝐵 𝐴𝑊−𝑅𝑊 €25.000 Mogelijkheid 1: op basis van gebruiksduur = = = = €5.000 𝑛 𝑛 5 100% 100% Mogelijkheid 2: Op basis van percentage = 𝑛 = 5 = 20% 𝑥 𝐴𝐵 = 20% 𝑥 €25.000 = €5.000 6 Samenvatting Merel Van Mullem METHODE 2: DEGRESSIEVE AFSCHRIJVING (DUBBEL DEGRESSIEVE METHODE) = er wordt meer afgeschreven in het begin (afnemend) Afschrijvingen afnemend (in het begin schrijf je veel af, op het einde minder) MVA daalt het sterkst in waarde kort na de ingebruikneming → Het eerste gebruik veroorzaakt een grotere veroudering dan het latere gebruik → Grootste waardevermindering vindt plaats in het eerste jaar van gebruik Voorbeeld: je rijdt een nieuwe wagen uit de garage & verliest enorm veel waarde Beter in lijn met bedrijfseconomische realiteit (dan bij lineaire afschrijving) Filosofie: ▪ Vaste activa genereren in de eerste periodes meer opbrengsten ▪ Compensatie voor hogere kosten van onderhoud en herstelling in latere periodes → Meer gelijkmatige druk op de RR Wij bespreken 1 methode: double declining balance methode (DDB) = vaste % boekwaarde (VPB) Vast percentage = meestal DUBBELE van het lineaire afschrijvingspercentage Indien degressieve bedragen < lineaire bedragen = overschakelen naar lineaire bedragen Als Adegressief ≥ Alineair: 2 x p x NBW Als Adegressief < Alineair: p x AB Toepassing: AW = €30.000 Het dubbele percentage van de lineaire RW = €5.000 n = 5 jaar Vast percentage = 2 𝑥 𝑝 𝑥 𝑁𝐵𝑊 = 2 𝑥 20% 𝑥 €30.000 = 40% 𝑥 €30.000 = €12.000 In jaar 3: Adegressief = €4.320 < Alineair = €5.000 → overschakelen op lineair Voorlaatste jaar: restwaarde in rekening brengen (wordt in het begin genegeerd) Laatste jaar: niet afschrijven 7 Samenvatting Merel Van Mullem 3.3 FISCALE ASPECTEN 2017: zomerakkoord → vennootschapsbelasting gewijzigd in België Degressieve afschrijvingsmethode: fiscaal NIET meer toegelaten vanaf boekjaar 2020, omdat degressief zorgt ervoor dat er in het eerste jaar meer afgeschreven wordt, dus meer kosten dan opbrengsten en dit leidt ook tot minder belastingen Enkel lineaire afschrijvingsmethode mag nog worden gebruikt Oorzaak: bij versnelde afschrijvingen zijn de kosten in de eerste jaren hoger → minder belastingen → Degressieve afschrijvingsmethoden zorgen voor een SNELLER (maar niet meer!) belastingvoordeel !! DUS er worden uiteindelijk bij beide methoden evenveel belastingen betaald Stel: een bedrijf past de degressieve afschrijvingsmethode toe Gevolg: bedrijfseconomische afschrijvingen > fiscaal toegestane afschrijvingen → Vennootschap wordt belast volgens wat fiscaal is toegestaan ◆ - " : Fiscus legt jaarlijkse toegestane afschrijvingspercentages op: Kantoor-en handelsgebouwen: 3% Nijverheidsgebouwen en garages: 5% Rollend materieel: 20% Meubilair, machines en materieel: 10% Klein materieel: 33% Fiscus legt minimale gebruiksduur op → indien sneller: versnelde afschrijvingskost verwerpen Auto: minimum 5 jaar Kantoorgebouwen: minimum 33 jaar 8 Samenvatting Merel Van Mullem 3.4 AANPASSINGEN VAN HET AFSCHRIJVINGSSCHEMA Als boekwaarde > gebruikswaarde (gewijzigde economische of technologische omstandigheden) DAN verplichte aanvullende of niet-recurrente afschrijvingen Toepassing: vrachtwagen uit ons voorbeeld is reeds 2 jaar lineair afgeschreven De gebruikswaarde daalt tot €11.000 door een defect Verplicht: aanvullende of niet-recurrente afschrijving boeken van €9.000 Dt 6602 Niet-recurrente afschrijvingen MVA 9.000 Ct 2X09 MVA – geboekte afschrijvingen 9.000 Als boekwaarde < gebruikswaarde → terugneming afschrijvingen 1) Verplicht bij niet-recurrente afschrijvingen Dt 2X09 MVA-geboekte afschrijvingen 9.000 Ct 7601 Terugneming van afschrijvingen op MVA 9.000 2) Facultatief voor aanpassingen op oorspronkelijk afschrijvingsplan Stel: je herschat de verwachte gebruiksduur op 8 jaar (ipv 5 jaar) Dt 2X09 MVA-geboekte afschrijvingen 3.750 Ct 7601 Terugneming van afschrijvingen op MVA 3.750 Debet van een 6-rekening komt overeen met een credit van een 7-rekening → Minder in kost nemen = hetzelfde als meer opbrengst boeken 9 Samenvatting Merel Van Mullem 7. TOEPASSING (SMARTPHOTO) NBW = AW – gecumuleerde afschrijvingen 942.000 – 603.011 = 338.989 960.353 – 650.410 = 309.943 Gecumuleerde afschrijvingen Toelichting Bestuursorgaan licht de waarderingsregels toe (met afschrijvingspercentages) Balansposten 10 Samenvatting Merel Van Mullem B. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 1. OMSCHRIJVING Immateriële IVA = identificeerbare, maar ontastbare componenten die bestemd zijn op een duurzame wijze voor de bedrijfsactiviteit worden gebruikt → Zorgen voor een economisch voordeel voor de onderneming CATEGORIE 1: OPRICHTINGSKOSTEN Rekeningnummer 20: 200 Kosten bij oprichting 201 Kosten bij uitgifte leningen 204 Herstructureringskosten CATEGORIE 2: EIGENLIJKE IVA Rekeningnummer 21: 210: Kosten van ontwikkeling 211: Concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en soortgelijke rechten 212: Goodwill 213: Vooruitbetalingen op IVA (I) Kosten van ontwikkeling (210) Kosten van onderzoek = kosten in verband met oorspronkelijk en planmatig onderzoekswerk waarvan de onderneming VERWACHT dat het zal leiden tot nieuwe kennis die ze kan aanwenden → GEEN ZEKERHEID Kosten van ontwikkeling = kosten in verband met de daaropvolgende stap waarbij de industrieel of commercieel bruikbare onderzoeksresultaten door de onderneming in gebruik worden genomen → WEL ZEKERHEID Vroeger: beiden kosten worden geactiveerd op de balans als MVA + afgeschreven op RR In lijn met overeenstemmingsprincipe: kost inboeken indien overeenstemmende opbrengst Sinds 1 januari 2016: enkel kosten van ontwikkeling activeren als MVA + afgeschreven op RR Kosten van onderzoek direct opnemen als kost in periode waarin zij zich voordoen: ▪ Aangezien het moeilijk is om voordelen van onderzoekskosten op een betrouwbare (eerlijke en objectieve) manier te waarderen ▪ Aangezien het in sommige stadia van onderzoek nog niet zeker is dat sommige voordelen zullen worden verkregen Grijze zone in boekhouden: verschil tussen onderzoeksfase en ontwikkelingsfase = niet altijd duidelijk Stap 1: ontwikkelingskosten inboeken op een kostenrekening Dt 6XXX Kosten Ct 4400 Leveranciers Stap 2: transfereren van ontwikkelingskosten naar de immateriële vaste activa → Hoe? Via het boeken van opbrengsten (zie eerder) Dt 2100 Ontwikkelingskosten Ct 7200 Geproduceerde vaste activa 11 Samenvatting Merel Van Mullem (II) Octrooien en patenten (211) = een door de overheid verstrekt monopolie (exclusief recht) op een bepaalde uitvinding of ontdekking. Wie een octrooi heeft op een uitvinding is gerechtigd om als enige de uitvinding toe te passen. De octrooihouder (tenzij een licentie is verleend) kan ieder ander verbieden de uitvinding na te maken, te verkopen of in te voeren → Onderneming doet aanvraag bij Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE) Stap 1: octrooien en patenten inboeken op een kostenrekening Dt 6XXX Kosten Ct 4400 Leveranciers Stap 2: transfereren van ontwikkelingskosten naar de immateriële vaste activa → Hoe? Via het boeken van opbrengsten (zie eerder) Dt 2100 Octrooien en patenten Ct 7200 Geproduceerde vaste activa !! De boekhoudkundige verwerking = gelijk voor knowhow, merken, consessies & licenties (III) Knowhow (211) = het geheel van kennis, informatie en ervaring dat een vennootschap bezit (IV) Merken (211) = alle benamingen, tekeningen, verpakkingen en andere tekens die dienen om de producten of diensten van een onderneming te onderscheiden. De merkhouder kan het merk laten registreren hetgeen wil zeggen dat hij als enige het mag gebruiken voor een bepaald handelsdoel Opgelet! Merken vinden we NIET terug op de balans voor zelf ontwikkelde merken Uitzondering: een vennootschap koopt een merk aan (V) Consessies (211) = een overeenkomst waarmee een leverancier en verdeler zich aan elkaar binden voor de aankoop of verkoop van producten over een bepaalde periode (VI) Licenties (211) = een licentieovereenkomst is een overeenkomst waarbij de houder van een (industrieel) eigendomsrecht (zoals een octrooi, auteursrecht of merk) zich het recht ontzegt om zijn erkend of feitelijk bestaand monopolierecht tegen de wederpartij in te roepen. De wederpartij krijgt aldus, meestal tegen betaling, een vergunning tot het verrichten van handelingen die onder het monopolierecht vallen Voorbeelden: Softwarelicenties (vb. Office 365 pakket) Franchising: franchisenemer gebruikt merknaam van franchisegever ▪ Voornamelijk in horeca (vb. McDonald’s) en supermarkten (vb. AD Delhaize) ▪ Eigendom van onafhankelijke eigenaar ▪ Gebonden aan bepaalde voorwaarden (vb. inrichting, lettertype, …) 12 Samenvatting Merel Van Mullem Auteursrecht (copyright) = is het recht van de auteur van een boek, film, muziek, software (of andere creatieve items) om te bepalen hoe, waar en wanneer zijn werk wordt gepubliceerd of vermenigvuldigd. Dit recht ontstaat vanzelf bij het maken van zo'n werk. (VII) Goodwill (212) = Het surplus in de prijs dat wordt betaald voor de overname van een andere onderneming ten opzichte van de reële marktwaarde van de actiefbestanddelen min de passiefbestanddelen → Ontstaat wegens o.a. verwachte synergiën, competitief voordeel in de markt, schaalvoordelen, toegenomen reputatie (merknaam), klantenbestand, … “Hoeveel is een onderneming waard?” Antwoord: boekwaarde + correctie voor marktwaarde + goodwill (klantenbestand, imago, …) 2 voorwaarden voor goodwill: 1. Economische voordelen uit voorkomen 2. Moet meetbaar/waardeerbaar zijn (prijs) Extern aangekocht Zelf tot stand gebracht (intern gegenereerd) Inboeken op balans tegen AW NIET inboeken op de balans → Vaak niet afzonderlijk identificeerbaar van de rest van de onderneming Voorbeelden: - Uitgebreide klantenportfeuilles - Goede reputatie 13 Samenvatting Merel Van Mullem Toepassing: op balans afleiden of een onderneming intern is groot geworden of door overnames Bedrijf 1: ABInBev → werd groot door overnames Goodwill wordt hier niet afgeschreven → is enkel onderhevig aan Bedrijf 2: Coca-Cola → intern groot geworden waardeverminderingen in geval van duurzame minderwaarde Gevolg: goodwill kan hier langer dan 10 jaar als activa blijven staan (VIII) Vooruitbetalingen op IVA (213) = de onderneming betaalt bepaalde bedragen vooruit omdat ze zich contractueel heeft verbonden om een van hierboven besproken IVA aan te schaffen " ◆ - : 14 Samenvatting Merel Van Mullem 2. WAARDERING EN BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING CATEGORIE 1: OPRICHTINGSKOSTEN Oprichtingskosten kunnen worden geactiveerd op de balans & afgeschreven via RR Reden: mocht dit in jaar 1 moeten worden betaald is dit een vrij zware kost : ◆ Bijzonderheden: Mogen maar moeten niet als actief worden ingeboekt Maximale afschrijvingsduur = 5 jaar Uitzondering: kosten bij uitgifte leningen over looptijd → afschrijven over looptijd lening Geboekte afschrijvingen niet terugnemen Volledig afschrijven in geval van discontinuïteit → mag niet op actief blijven staan (discontinuïteit = wanneer je een bedrijf opricht en weet wanneer je deze gaat afsluiten/beïndigen) Oprichtingskosten niet herwaarderen CATEGORIE 2: EIGENLIJKE IVA Identiek materiële vaste activa: tegen AANSCHAFFINGSWAARDE 1. Aanschaffingsprijs 2. Vervaardigingsprijs 3. Inbrengwaarde 2 voorwaarden om IVA te mogen activeren op de balans 1. IVA is identificeerbaar 2. IVA moeten toekomstige economische voordelen opleveren WEL ACTIVEREN NIET ACTIVEREN - Ontwikkelingskosten (met facturen) - Onderzoekskosten - Patenten en licenties - Intern gegenereerde goodwill - Merken Afschrijvingen IVA: A) IVA met beperkte levensduur → Afschrijven over hun geschatte economische levensduur → Kosten van ontwikkeling en goodwill op max. 10 jaar afschrijven B) IVA met onbeperkte levensduur → Zijn onderhevig aan waardevermindering in geval van duurzame minderwaarde ten gevolge van wijzigingen in de economische of technologische omstandigheden Bijzonderheden: Geboekte afschrijvingen op goodwill niet terugnemen IVA niet herwaarderen 3. EXTRA Zie H1: Werknemers worden niet geactiveerd op de balans (kan niet in geld worden uitgedrukt) Uitzondering: voetbalspelers → een transfer van een speler kan worden beschouwd als een overdracht van rechten of het tijdelijk verlenen van rechten met betrekking tot een speler Immaterieel vast actief In de toelichting zie je het detail hiervan 15 Samenvatting Merel Van Mullem C. LEASING 1. DEFINITIES EN BETEKENIS = overeenkomst waarbij de leasinggever (lessor) aan een leasingnemer (lessee) tegen periodieke betalingen het gebruiksrecht van een bepaald activa afstaat. 3 partijen: 1. Leasinggever 2. Leasingnemer 3. Leverancier Stap 1: de leasinggever koopt een actief bij een leverancier & wordt eigenaar van het goed Stap 2: de leasinggever stelt het actief ter beschikking van de leasingnemer Stap 3: de leverancier levert het actief bij de leasingnemer Stap 4: de leasingnemer betaalt periodieke vergoedingen aan de leasinggever Leasen wordt hierdoor vaak gezien als een financieringsconstructie Leasinggever Leasingnemer Juridische eigenaar Bedrijfseconomische gebruiker Draagt weinig risico Draagt meeste risico Geleasede goed weg uit balans als bezitting Geleasede goed in balans als bezitting Te ontvangen betalingen in balans als vordering Uit te voeren betalingen in balans als schuld Behaalt financiële opbrengsten Loopt interest- en afschrijvingskosten op Wat? Het goed is voor een lange tijd in gebruik Verplichting tot terugbetaling van de schuld door periodieke betaling Meestal verwerving van het eigendomsrecht na afloop ▪ Aankoopoptie ▪ Automatisch 16 Samenvatting Merel Van Mullem Principe: SUBSTANCE OVER FORM = economische realiteit boven juridische vorm Bezitting voor leasingnemer Leasingschuld: periodieke betalingen → Annuïteit bestaat uit 1) Kapitaalcomponent 2) Interestcomponent MOGELIJKHEID 1: ON-BALANCING FINANCING = het is duidelijk voor gebruiker jaarrekening hoe leasingnemer investeringen financiert Leasinggever Leasingnemer Balans Actief: vordering (kapitaalgedeelte) Actief: activa inboeken Passief: leasingsschuld (kapitaalgedeelte betaalt aan LG) Resultatenrekening Opbrengst (winst) Afschrijvingskost + interestkost MOGELIJKHEID 2: OFF- BALANCING FINANCING → Op deze wijze wordt een huurovereenkomst boekhoudkundig verwerkt Huurder Verhuurder Balans NIET Actief: gehuurde goed Resultatenrekening Huurkosten Huurinkomsten 1.1 HUUR VS LEASING Huur = operationele leasing Leasing = financiële leasing Huren: o Geen balans, enkel een RR o Verhuurder is de juridische en bedrijfseconomische eigenaar: toont goed als bezitting Voornaamste criterium om ze te onderscheiden = overdracht van het risico Voorwaarden voor leasing: 1. Som periodieke betalingen dekt: Aanschaffingswaarde (excl. koopoptie) indien aan deze voorwaarden NIET Interesten is voldaan, spreken we over huur : ◆ - " 2. Koopoptie moet ≤ 15% waarde goed = indien optie wordt ‘gelicht’ = leasingnemer koopt goed van leasinggever 17 Samenvatting Merel Van Mullem 2. ILLUSTRATIE Opgave Aanschaffingswaarde auto bij leasinggever €1.000 Leasingcontract afgesloten op 1/1/20X1 voor een periode van 3 jaar Leasingnemer krijgt koopoptie voor €100 bij einde contract Leasingnemer moet jaarlijkse annuïteit betalen van €372 (incl. interestvoet 10%) ‘AnnuÏteit’ = je betaalt elk jaar eenzelfde bedrag aan de leasinggever Stap 1: zijn de voorwaarden voor leasing voldaan? Som periodieke betalingen dekt: Aanschaffingswaarde (excl. koopoptie) Interesten Antwoord: JA! 3 x €372 = €1.116 €900 (AW – koopoptie) + €216 (interest = €1.116) → De kosten zijn gedekt ◆ - " : Koopoptie moet ≤ 15% waarde goed Antwoord: JA! Hier bedraagt het €1.000/€100 = 10% ◆ - " : Stap 2: stel een aflossingstabel op Constante annuïteit Stijgende kapitaalaflossingen Dalende interesten 10% x hoofdsom Annuïteit - interest 2 basisregels: Uiteindelijke hoofdsom = bedrag van koopoptie Aflossing blijft over met aanschaffingswaarde (excl. koopoptie) Stap 3: de boekhoudkundige verwerking (zie als volgt) 18 Samenvatting Merel Van Mullem 3. BOEKINGEN BIJ DE LEASINGNEMER Stap 1: het leasingcontract wordt ondertekend & goed wordt overgedragen aan leasingnemer Dt 2520 Rollend materieel in leasing 900 → bedrag zonder koopoptie! Ct 1720 Leasingsschulden > 1 jaar 628 4220 Leasingsschulden ≤ 1 jaar 272 !! Klasse 0-boeking (zie ook H10) Rekeningen beginnen met 0 Per verplichting: duo van rekeningnummers Even rekeningnummer: debet Oneven rekeningnummer: credit Dt 0900 Rechten tot aankoop 100 Ct 0910 Crediteuren wegens rechten tot aankoop 100 Stap 2: het eerste jaar van het contract 1) Leasingnnemer ontvangt factuur van leasinggever = jaarlijkse annuïteit + btw Dt 6302 Afschrijvingen op MVA in leasing 300 Ct 2529 Geboekte afschrijvingen op MVA in leasing 300 Dt 4220 Leasingsschulden ≤ 1 jaar 272 → wijzigend bedrag 6500 Interesten 100 → wijzigend bedrag 4110 Ttv btw 74 → vast bedrag Ct 5500 Bank 446 → vast bedrag Hiervoor moet je kijken wat het jaar erop zal worden afgelost (interest + aflossing) 2) Eindejaarsboeking (niet echt kennen) → hier zitten we bij de L van BADVVOLK → Een deel van je LT wordt KT omdat je afbetaalt Dt 1720 Leasingschulden > 1 jaar 299 Ct 4220 Leasingschulden ≤ 1 jaar 299 19 Samenvatting Merel Van Mullem Stap 3: het tweede jaar van het contract Dt 6302 Afschrijvingen op MVA in leasing 300 Ct 2529 Geboekte afschrijvingen op MVA in leasing 300 Dt 4220 Leasingsschulden ≤ 1 jaar 299 6500 Interesten 73 4110 Ttv btw 74 Ct 5500 Bank 446 Hiervoor moet je kijken wat het jaar erop zal worden afgelost (interest + aflossing) 2) Eindejaarsboeking (niet echt kennen) → hier zitten we bij de L van BADVVOLK → Een deel van je LT wordt KT omdat je afbetaalt Dt 1720 Leasingschulden > 1 jaar 329 Ct 4220 Leasingschulden ≤ 1 jaar 329 Stap 4: het laatste jaar Dt 6302 Afschrijvingen op MVA in leasing 300 Ct 2529 Geboekte afschrijvingen op MVA in leasing 300 Dt 4220 Leasingsschulden ≤ 1 jaar 329 6500 Interesten 43 4110 Ttv btw 74 Ct 5500 Bank 446 Hiervoor moet je kijken wat het jaar erop zal worden afgelost (interest + aflossing) Stap 5: afloop contract 1) Klasse 0-boeking tegenboeken Dt 0910 Crediteuren wegens rechten tot aankoop 100 Ct 0900 Rechten tot aankoop 100 2) Twee verschillende opties: Optie 1: lichten optie → leasingnemer wordt juridische eigenaar Dt 2400 Rollend materieel 1.000 2529 Geboekte afschrijvingen op MVA in leasing 900 4110 Ttv btw 20 Ct 2409 Geboekte afschrijvingen op rollend materieel 900 2520 Rollend materieel in leasing 900 5500 Bank 120 Optie 2: niet lichten optie → activa gaat terug naar leasinggever Dt 2529 Geboekte afschrijvingen op MVA in leasing 900 Ct 2520 Rollend materieel in leasing 900 20 Samenvatting Merel Van Mullem 4. BOEKINGEN BIJ DE LEASINGEVER Stap 1: de leasinggever verwerft het goed Dt 2600 Overige MVA voor leasing 1.000 → Wordt dus niet ingeboekt op rekening 2400 : - " ◆ 4110 Ttv btw 200 Ct 4400 Leveranciers 1.200 Stap 2: het leasingcontract wordt ondertekend & goed wordt overgedragen aan leasingnemer Dt 2601 Overige MVA voor leasing – koopoptie 100 2900 Handelsvorderingen > 1 jaar (andere betalingen) 628 4000 Handelsvorderingen ≤ 1 jaar (eerste betaling) 272 Ct 2600 Overige MVA voor leasing (tegenboeken) 1.000 !! Klasse 0-boeking (zie ook H10) = vennootschap heeft rechten of verplichtingen die GEEN invloed hebben op het vermogen Rekeningen beginnen met 0 Per verplichting: duo van rekeningnummers Even rekeningnummer: debet Oneven rekeningnummer: credit Dt 0520 Debiteuren wegens optieverplichting bij leasing 100 Ct 0530 Verplichtingen tot verkoop 100 → verplichtingen = passief Hier: bij toelichting staat dat er een VERPLICHTE koopoptie is van €100 Stap 3: het eerste jaar van het contract 1) Leasinggever maakt een factuur op = jaarlijkse annuïteit + btw Dt 5500 Bank 446 → vast bedrag Ct 7510 Opbrengsten uit vlottende activa 100 → wijzigend bedrag 4000 Handelsvorderingen ≤ 1 jaar 272 → wijzigend bedrag 4510 Tb btw (20%) 74 → vast bedrag 2) Eindejaarsboeking (niet echt kennen) → hier zitten we bij de L van BADVVOLK → Een deel van je LT wordt KT omdat je afbetaalt Dt 4000 Handelsvorderingen ≤ 1 jaar 299 Ct 2900 Handelsvorderingen > 1 jaar 299 Hiervoor moet je kijken wat het jaar erop zal worden afgelost ◆ - " : 21 Samenvatting Merel Van Mullem Stap 4: het tweede jaar van het contract Dt 5500 Bank 446 Ct 7510 Opbrengsten uit vlottende activa 73 4000 Handelsvorderingen ≤ 1 jaar 299 4510 Tb btw 74 Eindejaarsboeking (niet echt kennen) Dt 4000 Handelsvorderingen ≤ 1 jaar 329 Ct 2900 Handelsvorderingen > 1 jaar 329 → Een deel van je LT wordt KT omdat je afbetaald Stap 5: het laatste jaar Dt 5500 Bank 446 Ct 7510 Opbrengsten uit vlottende activa 43 4000 Handelsvorderingen ≤ 1 jaar 329 4510 Tb btw 74 Stap 6: afloop contract 1) Klasse 0-boeking tegenboeken Dt 0530 Verplichtingen tot verkoop 100 Ct 0520 Debiteuren wegens optieverplichting bij leasing 100 2) Twee verschillende opties: Optie 1: lichten optie → leasingnemer wordt juridische eigenaar Dt 5500 Bank 120 Ct 2601 Overige MVA voor leasing – koopoptie 100 4510 Tb btw 20 Optie 2: niet lichten optie → activa gaat terug naar leasinggever Dt 2400 Rollend materieel 1.000 Ct 2409 Geboekte afschrijvingen op rollend materieel 900 2601 Overige MVA voor leasing – koopoptie 100 Het activa gaat van het rekeningnummer 2400 naar het rekeningnummer 2600 ◆ - " : 22 Samenvatting Merel Van Mullem HOOFDSTUK 8: SCHULDEN (VREEMD VERMOGEN) 2 soorten schulden: 1. Schulden op ten hoogste 1 jaar (KT-schulden) = schulden met contractuele looptijd ≤ 1 jaar → Rekeningnummers beginnen met een 4 Voorbeelden: LT-schulden die binnen het jaar vervallen (rekeningnummers 42) Kaskrediet: zichtrekening bij de bank die negatief gaat (rekeningnummers 43) → Een bankrekening kan een bezitting zijn of een schuld ◆- " : Handelsschulden (rekeningnummer 44) Belastingschulden (rekeningnummer 45) Personeelsschulden (rekeningnummer 45) → ZIEN WE DIT HOOFDSTUK 2. Schulden op meer dan 1 jaar (LT-schulden) = schulden met contractuele looptijd > 1 jaar → Rekeningnummers beginnen met een 17 Voorbeelden: Investeringskredieten: krediet met terugbetalingsperiode van 5-10 jaar Obligatieleningen → ZIEN WE DIT HOOFDSTUK Leasingschulden (zie vorig hoofdstuk) A. SCHULDEN OP KORTE TERMIJN 8.1 PERSONEELSSCHULDEN ‘Rijksdienst voor Sociale Zekerheid’ Totale loonkost - RSZ werkgever (25%) (= sociale zekerheid) = Patronale bijdragen Betaald door WG Wordt gebruikt voor werkloosheid, kinderbijslag, pensioenen, vakantie & arbeidsongevallen WG stort dit bedrag aan de FOD Sociale Zaken = bronheffing: werkgever houdt een deel = brutobezoldiging van de brutobezoldiging in aan de bron - RSZ werknemer (13,07%) (= sociale zekerheid) Gebruikt voor werkloosheidsuitkeringen, pensioenen & geneeskundige verzorging WG houdt dit bedrag in & stort dit door aan de FOD Sociale Zaken - Bedrijfsvoorheffing (= personenbelasting) Progressieve belastingtarieven: hoe meer je verdient, hoe groter de belastingen WG houdt dit bedrag in & stort dit aan de FOD Financiën = nettobezoldiging 23 Samenvatting Merel Van Mullem Toepassing: Totale loonkost = brutoloon + RSZ werkgever LOONBOEKING Dt 620X Brutobezoldigingen 4.000 2 kosten 6210 RSZ werkgever 1.000 Ct 4530 Bedrijfsvoorheffing 1.500 4540 RSZ schulden 1.500 3 schulden → 3 schuldeisers 4550 Nettobezoldigingen 2.000 Naargelang de categorie van personeel krijgt dit een ander eindcijfer Er ontstaan verschillende kosten en schulden voor de vennootschap: Extra informatie over de betalingen: Bedrijfsvoorheffing: maandelijks (grote) of 3-driemaandelijks (kleine) aangifte + betaling RSZ: maandelijkse voorschotten & driemaandelijkse aangifte Nettobezoldiging: meestal maandelijks → Soms ontvangen werknemers voorschotten op hun maandloon (10de of 15de dag maand) Meeste ondernemingen besteden loonadministratie uit aan een sociaal secretariaat Oorzaak: RSZ-aangifte = zeer ingewikkeld Onderneming betaalt maandelijks een beheersvergoeding Voorbeelden: 24 Samenvatting Merel Van Mullem  JAARLIJKS VAKANTIEGELD Stel: een werknemer werkt een volledig jaar in 2020 (1 januari tot 31 december) Hierdoor verdient de werknemer vakantiedagen voor het jaar 2021 - : ◆ " In België: standaard 10 wettelijke feestdagen MAAR in de meeste bedrijven komen hier ten minste 20 vakantiedagen bij Enkele termen: Vakantiedienstjaar = het jaar waarop een werknemer zijn vakantie VERDIENT (hier 2020) Vakantiejaar = jaar waarin een werknemer zijn vakantie OPNEEMT (hier 2021) Enkel vakantiegeld = vervanging normale loon Schuld voor de Dubbel vakantiegeld = toeslag (premie) bovenop gewone loon ter dekking kosten vakantie onderneming ▪ Opreis gaan kost geld ▪ Betaald in maand mei – juni Enkele opmerkingen: Er is een verschil in boeking tussen bedienden en arbeiders Houdt altijd rekening met het overeenstemmingsprincipe!! De fiscus legt jaarlijks de maximumpercentages vast die de vennootschap mag gebruiken bij het boeken van de voorziening van het vakantiegeld BOEKING BEDIENDEN 1) IN HET VAKANTIEDIENSTJAAR: BOEKING VAN DE PROVISIE/VOORZIENING Matchingprincipe: provisie aanleggen in vakantiedienstjaar voor volledige bedrag in vakantiegeld De KOST wordt opgelopen in het vakantiedienstjaar ▪ Het vakantiegeld (2021) van volgend jaar wordt voorzien op 31/12/2020 ▪ Je legt nu al een SCHULD aan voor de werknemer in het vakantiejaar Maximumpercentage voorziening = vastgelegd door fiscus: 18,2% x brutoloon 1 jaar Dt 6202 Vakantiegeld bedienden Ct 4560 Vakantiegeld → dit is een soort van voorziening (~ schuld) 2) IN HET VAKANTIEJAAR: BETALING VAKANTIEGELD Vakantiegeld (enkel & dubbel) rechtstreeks betaald door werkgever Schuld verdwijnt uit het vakantiedienstjaar MAAR er worden nog andere schulden gemaakt Dt 4560 Vakantiegeld Ct 4530 Bedrijfsvoorheffing 4540 RSZ 4550 Nettobezoldigingen 25 Samenvatting Merel Van Mullem BOEKING ARBEIDERS 1) IN HET VAKANTIEDIENSTJAAR: BOEKING PROVISIE/VOORZIENING Matchingprincipe: provisie aanleggen in vakantiedienstjaar voor volledige bedrag in vakantiegeld De KOST wordt opgelopen in het vakantiedienstjaar ▪ Het vakantiegeld (2021) van volgend jaar wordt voorzien op 31/12/2020 ▪ Je legt nu al een SCHULD aan voor de werknemer in het vakantiejaar Maximumpercentage voorziening = vastgelegd door fiscus: 10,27% x 108% x brutoloon 1 jaar (waarom 108? Je werkt 48 weken op 52 → 52/48 = 108% om dit goed te maken) Dt 6203 Vakantiegeld arbeiders Ct 4560 Vakantiegeld → dit is een soort van voorziening (~ schuld) 2) IN HET VAKANTIEJAAR: AFREKENING RSZ (ARBEIDERS) Vakantiegeld NIET betaald door werkgever, maar door vakantiekassen (RVJ) = een instelling die speelt als tussenpositie: 1) Werkgever stort het vakantiegeld door aan vakantiekas ‘Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie’ 2) Vakantiekas stort vakantiegeld door naar arbeiders Vakantiekassen gespijsd door werkgever: ▪ Gedurende vakantiedienstjaar via RSZ-bijdragen ▪ In vakantiejaar door RSZ-eindafrekening Dt 4560 Vakantiegeld Ct 4540 RSZ !! Voorziening op het einde van het jaar voor het vakantiegeld valt onder de eindejaarsboekingen ◆ - " : Eindejaarsboekingen: Btw-saldering (H4) Afschrijvingen (H7) Dubieuze debiteuren (H4) Voorraden (H5) Voorzieningen voor risico’s en kosten (H10) voor vakantiegeld en geraamde belastingen (H8) Overlopende rekeningen (H6) Leningen (H8) Koersen (bekijken we niet) 26 Samenvatting Merel Van Mullem B. SCHULDEN OP LANGE TERMIJN 8.1 INLEIDING 8.2 OBLIGATIELENING = een lening voorgesteld door verhandelbare stukken 8.2.1 ALGEMENE BEGRIPPEN Hoe geraakt een onderneming aan geld? 1. Eigen middelen 2. Banklening (hoofdsom + intrest) 3. Leasing (H7) 4. Aandelen of obligaties uitgeven → Obligatielening = lenen bij particulieren op de private markt VERSCHILLEN TUSSEN OBLIGATIES EN AANDELEN Obligatie (‘bond’) Aandeel (‘stock’) 1.Zuivere schuldbekentenis 1. Deel van het vermogen → Onderneming heeft schuld t.o.v. belegger → Belegger koopt een deel van het vermogen → Belegger wordt deels eigenaar 2. Steeds volledig betaald bij uitgifte 2. Niet noodzakelijk volledig volstort bij uitgifte → Volledig geplaatst, slechts 1/4de volstort 3. Recht op jaarlijkse interest 3. Recht op een deel in de winst MAAR dit is geen absolute verplichting → Wordt beslist door de AV 4. Niet betrokken bij bestuur vennootschap 4. Recht op deelname bestuur vennootschap → Stemrecht op AV 5. Duur is beperkt in tijd (5, 8 of 10 jaar) 5. Uitgegeven voor onbepaalde duur MAAR uitzonderlijk kan dit toch onbeperkt 6. Bijzondere waarborgen mogelijk 6. Geen bijzondere waarborgen (vb. hypothecaire inschrijving) 7. Uitbetaling VOOR de aandeelhouders 7. Uitbetaling NA alle andere aandeelhouders 27 Samenvatting Merel Van Mullem SOORTEN OBLIGATIELENINGEN Verschillende behandeling als schuldeisers Verschillen spelen enkel een rol bij faillissement → In normale omstandigheden krijgen alle beleggers hun geld terug - " : ◆ Soort 1: gewone obligatielening Belegger wordt op dezelfde basis als gewone schuldeisers terugbetaald Soort 2: hypothecaire obligatielening → ‘bevoorrechte schuldeisers’ Terugbetaling gewaarborgd door een hypothecaire inschrijving Indien emittent schulden niet betaald wordt goed uit hypotheek verkocht Hypothecaire obligatiehouders hebben een voorrecht op geld verkregen uit verkoop MAAR voor overblijvend gedeelte: zelfde rechten als gewone schuldeisers Soort 3: achtergestelde obligatielening Terugbetaling pas na alle andere schuldeisers MAAR ze hebben wel voorrang op de aandeelhouders Reden tot aangaan achtergestelde obligatielening: meer interest Hoe zekerder je bent van terugbetaling (minder risico) = hoe minder interest ◆ - " : Illustratie: een onderneming met gebouw als enige bezitting gaat failliet Negatief EV: verliezen worden altijd overgedragen naar het volgend boekjaar DUS na jaren aan verliezen bestaat de mogelijkheid dat het EV ook negatief wordt ◆ : In praktijk: onderneming = virtueel failliet Onderneming heeft 4 schuldeisers De curator verkoopt het gebouw. Hierbij zijn enkele scenario’s mogelijk: Opgelet! Er is een rangorde van terugbetaling: 1) Hypothecaire obligatiehouders (→ bevoorrechte schuldeisers) 2) Gewone obligatiehouders + gewone schuldeisers 3) Achtergestelde obligatiehouders 4) Aandeelhouders Scenario 1: alle schuldeisers kunnen worden terugbetaald + deel over voor aandeelhouders Scenario 2: alle schuldeisers kunnen worden terugbetaald Scenario 3: pro rata verdeling over gewone obligatiehouders + gewone schuldeisers Scenario 4: pro rata verdeling over gewone obligatiehouders + gewone schuldeisers Scenario 5: enkel hypothecaire obligatiehouders worden terugbetaald 28 Samenvatting Merel Van Mullem Bijzondere soorten obligatieleningen Soort 4: converteerbare obligaties Obligatiehouders kunnen de obligatie omzetten in andere effecten (meestal aandelen) Tegen vooraf vastgestelde ruilvoet & na een vastgestelde periode Nadeel voor obligatiehouder: ontvangen lagere interestvoet Soort 5: obligaties met een call-optie Obligatie kan vervroegd (voor eindvervaldag) worden terugbetaald Tegen vooraf vastgestelde prijs (vaak hoger dan nominale waarde) & op afgesproken tijdstip Voordeel voor obligatiehouder: bij een gunstige evolutie (daling) van de interestvoeten kan ze op een goedkopere manier aan herfinanciering doen Soort 6: zerocouponobligaties (‘zerobond’) = speciale vorm van obligatie onder pari Couponinterest = 0% Interest zit vervat in verschil (disconto) uitgifteprijs en terugbetaling Voorbeeld: aankoop €1.000, bij terugbetaling krijg je €1.235 WERKING Stap 1: obligatielening wordt opgedeeld in ‘coupures’ Verschillende particulieren stellen geld ter beschikking (ipv 1 particulier het hele bedrag) Belegger leent geld uit aan de uitgever van de obligatielening Opgelet! Ook de overheid kan een uitgever zijn van een obligatielening ◆ - " : Stap 2: obligatielening vervalt Belegger krijgt hoofdsom/nominale waarde/pariwaarde terug op de eindvervaldag Periodiek (1x per jaar) een intrestvergoeding = ‘couponintrest’/’nominale interest’ Vroeger: obligatie = uit papier, coupons werden jaarlijks uitgeknipt Vervolgens: met coupon naar de bank, die hen de intrest uitbetaald Toepassing: obligatielening van €1.000 met 5% interest Couponinterest = €1.000 x 5% = €50 wordt elk jaar betaald Bij vervallen obligatielening krijgt belegger €1.000 terug + laatste €50 couponintrest 29 Samenvatting Merel Van Mullem  UITGIFTE Obligatielening = een verhandelbare schuldbekentenis → Kan voor eindvervalgdag worden verkocht op de secundaire markt Waar obligaties kunnen worden gekocht na Waar obligaties voor het uitgiftedatum (MAAR voor eerst worden uitgegeven de eindvervaldag) → Kan worden aangekocht Prijs afhankelijk van koers: gedurende een bepaalde 1) Resterende looptijd aangifteperiode 2) Financiële gezondheid van de uitgever 3) Rente = Financial Services and Markets Authority’ → Voldoet onderneming aan wettelijke verplichtingen? Doel: belegger beschermen Uitgifte wordt beslist door: 1. Bestuursorgaan OF; 2. Algemene vergadering Uitgifte gebeurt privé of openbaar Privé Openbaar Kleine bedragen (€50.000 - €100.000) Zeer grote bedragen Beperkt aantal personen onderschrijven Controle door FSMA het volledig bedrag van de lening → Is er een informatienota of Geen openbare oproeping uitgifteprospectus? HET VERSCHIL TUSSEN DE COUPONINTEREST EN MARKTINTEREST Om moment vaststelling: interestvoet ligt gewoonlijk zo dicht mogelijk bij correcte marktinterestvoet MAAR op eigenlijke dag van uitgifte kunnen marktomstandigheden anders zijn : ◆ 3 mogelijkheden: 30 Samenvatting Merel Van Mullem 8.2.2 UITGIFTE A PARI = de prijs waartegen een obligatie wordt verkocht is gelijk aan de nominale waarde (hoofdsom) Toepassing: een onderneming geeft een obligatielening uit: Nominale waarde €200.000 (200 obligaties/coupures van €1.000) Op moment van uitgave: marktrente 4,5% → couponinterest 4,5%, jaarlijks betaalbaar Indien onderneming minder geeft zal ze haar obligatielening moeilijk kunnen verkopen :◆ Looptijd: 8 jaar (1/1/20X1 tot 31/12/20X8) Wat moet een onderneming op orde brengen bij uitgifte? (duurt ongeveer 2 maanden) 1. Uitgifteprospectus drukken Couponinterest wordt vastgelegd (maar marktinterest kan dus wijzigen) 2. Bank inschakelen Reden: obligatielening wordt meestal verkocht door de bank DE BOEKINGEN Stap 1: voor de start van de obligatielening → 3 boekingen: 1) Beslissing tot uitgifte (eind 20X0) Dt 171101 Niet geplaatste obligatieleningen 200.000 → je neutraliseert de schuld in credit Ct 171100 Obligatieleningen 200.000 Debet: dit is een soort wachtrekening: beslissing tot obligatielening is er MAAR lening zelf nog niet Credit: zie MAR → 4 rekeningnummer voor obligatieleningen 2) Intekening door obligatiehouders (eind 20X0) Dt 4160 Obligatiehouders – Nog te storten 200.000 → vordering t.o.v. obligatiehouders Ct 171101 Niet geplaatste obligatieleningen 200.000 → geleidelijk aan afboeken 3) Storting door obligatiehouders (1/1/20X1) Dt 5500 Bank 200.000 Ct 4160 Obligatiehouders – Nog te storten 200.000 → vordering uit stap 2 verdwijnt 31 Samenvatting Merel Van Mullem Stap 2: betaling interesten !! Telkens op 31/12, voor de looptijd van de obligatielening 1) Betaling interesten Dt 6500 Interesten op obligatielening 9.000 Ct 4800 Vervallen coupons 6.300 → doorstorten aan obligatiehouders 4531 Ingehouden roerende voorheffing (30%) 2.700 → doorstorten aan FOD Financiën 2) Inning roerende voorheffing Dt 4800 Vervallen coupons 6.300 Ct 5500 Bank 6.300 Vennootschap zorgt zelf voor de inning van de roerende voorheffing & houdt dit bedrag in Stap 3: een jaar voor de vervaldag 1) LT-schuld wordt een KT-schuld Dt 1711 Obligatieleningen 200.000 Ct 4211 Obligatieleningen die binnen het jaar vervallen 200.000 Stap 4: de eindvervaldag 1) KT-lening wordt een ultra KT-lening Dt 421100 Obligatieleningen die binnen het jaar vervallen 200.000 Ct 480200 Vervallen obligaties 200.000 2) De obligatie vervalt Dt 480200 Vervallen obligaties 200.000 Ct 550000 Bank 200.000 32 Samenvatting Merel Van Mullem 8.2.3 UITGIFTE ONDER PARI = de prijs waartegen een obligatie wordt verkocht is lager dan de nominale waarde (hoofdsom) Beleggers wensen minder te betalen voor een onaantrekkelijke obligatie Enige manier om obligatie te verkopen = uitgifteprijs laten dalen In onze toepassing: onderneming int €193.537 bij uitgifte & dient €200.000 terug te betalen Verschil tussen uitgifteprijs en de nominale waarde = ‘disagio’ (hier €6.463) = een korting die obligatiehouders krijgen ter correctie van de hogere marktrente Dit is voor de onderneming een extra kost MAAR dit maakt het interestverschil goed ◆- " : DE BOEKINGEN Stap 1: voor de start van de obligatielening → 3 boekingen: 1) Beslissing tot uitgifte (eind 20X0) Dt 550000 Bank 193.537 → wat wordt ontvangen 171109 Disagio 6.463 Ct 171100 Obligatieleningen 200.000 → nominale waarde !! De rekening van het disagio = een contrarekening van de rekening 171100 Omdat je bij start minder krijgt dan wat je moet betalen, moeten 2 CORRECTIES worden uitgevoerd: 1. Netto uitstaande schuld → De geboekte schuld moet toenemen tot €200.000 over de looptijd van de obligatie 2. Jaarlijkse interestlasten → Werkelijke interestkost ligt hoger dan de couponinterest Gevolg: werkelijke interestkost moet worden geboekt Deze 2 correcties doen we door het disagio af te schrijven: actuariële methode (ipv lineaire methode) 1. Netto uitstaande schuld krijgt nominale waarde: obligatieschuld stijgt naar €200.000 2. Werkelijke interestkost in rekening brengen: dit is een bijkomende interestlast DUS via het afschrijven van het disagio los je 2 problemen op ◆ - " : Actuariële methode: de interestkost blijft constant gedurende de hele looptijd van de obligatielening Lineaire methode: de interestkost wijzigt gedurende de looptijd van de obligatielening 33 Samenvatting Merel Van Mullem 2) Intekening door obligatiehouders (eind 20X0) Dt 4160 Obligatiehouders – Nog te storten 200.000 → vordering t.o.v. obligatiehouders Ct 171101 Niet geplaatste obligatieleningen 200.000 → geleidelijk aan afboeken 3) Storting door obligatiehouders (1/1/20X1) Dt 5500 Bank 200.000 Ct 4160 Obligatiehouders – Nog te storten 200.000 → vordering uit stap 2 verdwijnt Stap 2: betaling interesten !! Telkens op 31/12, voor de looptijd van de obligatielening Interesten 20X1: Dt 650000 Interesten op obligatielening 9.677 Ct 55000 Bank 9.000 171109 Disagio 677 Interesten 20X2: Dt 650000 Interesten op obligatielening 9.711 Ct 55000 Bank 9.000 171109 Disagio 711 Interesten 20X8: Het disagio is afgeschreven waardoor de rekening verdwijnt De uitstaande schuld is gestegen naar de nominale waarde Dt 650000 Interesten op obligatielening 9.952 Ct 55000 Bank 9.000 171109 652 34 Samenvatting Merel Van Mullem Stap 4: de eindvervaldag Dt 1711 Obligatieleningen 200.000 Ct 5500 Bank 200.000 De boeking is identiek aan die bij a pari, want je betaalt gewoon de nominale waarde 8.2.4 UITGIFTE BOVEN PARI = de prijs waartegen een obligatie wordt verkocht is hoger dan de nominale waarde (hoofdsom) Beleggers wensen meer te betalen voor een aantrekkelijke obligatie Markt corrigeert zichzelf: uitgifteprijs daalt In onze toepassing: onderneming int €206.733 bij uitgifte & dient €200.000 terug te betalen Verschil tussen uitgifteprijs en de nominale waarde = ‘agio’ (hier €6.733) = een extra kost die obligatiehouders betalen ter correctie van de lagere marktrente Dit is voor de onderneming een voordeel & dit maakt het interestverschil goed ◆- " : Conceptueel moet je dit verstaan, maar de boekingen worden NIET gevraagd op het examen 35 Samenvatting Merel Van Mullem HOOFDSTUK 10: VOORZIENINGEN/ONZEKERHEDEN Passiva bestaat uit: 1. Eigen vermogen: fondsen komen van de oprichters 2. Vreemd vermogen: fondsen komen van buiten de onderneming 3. Voorzieningen Geen EV, want voorziening ter dekking kost Geen schulden, want geen precies bedrag → Bij een schuld weet je exact hoeveel je zal moeten betalen MAAR bij een voorziening denk je dat het een schuld wordt Doel: overeenstemmingsprincipe respecteren Wel: toekomstige pensioenverplichtingen, hangende rechtszaak Niet: toekomstige verliezen 10.1 BEGRIP Voorzieningen dienen om duidelijk omschreven risico’s of kosten te dekken die waarschijnlijk of zeker (feiten) zijn, maar waarvan het bedrag niet vaststaat 10.2 SOORTEN 5 categorieën: Wel: onderhoudswerken 1600: voorzieningen voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen = extralegale pensioenen waarvoor onderneming instaat Niet: verwachte Voorbeeld: brugpensioen, aanvullend pensioen, … prijsschommelingen 1610: voorzieningen voor belastingen bij betwisting met fiscus = onderneming moet extra belastingen betalen & gaat hiervoor naar de rechtbank → Voorziening aanlegging voor het deel waarvan ze denken dat ze het gaan verliezen 1620: voorzieningen voor grote herstellings-en onderhoudswerken 1630: voorzieningen voor milieuverplichtingen 1640 tot 1650: voorzieningen voor overige risico’s en kosten Voorbeeld: geschillen met personeel, klanten of leveranciers & gaan naar de rechtbank → Voorziening aanlegging voor het deel waarvan ze denken dat ze het gaan verliezen + Koppeling aan kostenrekening: 635-638 (zie MAR) !! 36 Samenvatting Merel Van Mullem 10.3 BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING Stel: een leverancier eist een schadevergoeding van €100.000 Een onderneming legt hiervoor een voorziening aan van €60.000 Dt 6380 Voorzieningen overige risico’s en kosten 60.000 Ct 1640 Voorzieningen overige risico’s en kosten 60.000 Er wordt nog geen schuld geboekt, omdat er geen zekerheid is van het bedrag Inboeken kost SCENARIO 1: AFLOOP ZOALS VOORSPELD (60.000 TE BETALEN) Dt 6640 Schadevergoeding 60.000 → niet-recurrente kost (= uitzonderlijke kost) Ct 4400 Leveranciers 60.000 Er wordt een schuld geboekt, omdat het zeker is dat dit bedrag zal worden betaald Dt 1640 Voorzieningen overige risico’s en kosten 60.000 Ct 6371 Voorzieningen overige risico’s en kosten - Besteding 60.000 1640: De voorziening wordt tegengeboekt omdat ze wordt gebruikt 6371: De impact van de voorziening op de RR wordt volledig geneutraliseerd → Het eindresultaat is enkel het effect van de aanleg van de voorzieningen SCENARIO 2: AFLOOP ONGUNSTIGER, JE MOET MEER BETALEN (100.000 TE BETALEN) Dt 6640 Schadevergoeding 100.000 Ct 4400 Leveranciers 100.000 Er wordt een schuld geboekt, omdat het zeker is dat dit bedrag zal worden betaald Dt 1640 Voorzieningen overige risico’s en kosten 60.000 Ct 6371 Voorzieningen overige risico’s en kosten - Besteding 60.000 1640: De voorziening wordt tegengeboekt omdat ze wordt gebruikt 6371: De impact van de voorziening op de RR wordt volledig geneutraliseerd → Het eindresultaat is enkel het effect van de aanleg van de voorzieningen SCENARIO 3: AFLOOP GUNSTIGER, JE MOET MINDER BETALEN (NIKS TE BETALEN) Dt 1640 Voorzieningen overige risico’s en kosten 60.000 Ct 6371 Voorzieningen overige risico’s en kosten - Besteding 60.000 Alleen de voorziening wordt teruggenomen 10.3 FISCALITEIT Voorzieningen zijn enkel fiscaal aftrekbaar als ze voortvloeien uit een op balansdatum bestaande contractuele, wettelijke of reglementaire verplichting DUS hierdoor zijn voorzieningen voor herstellings-of onderhoudswerken NIET fiscaal aftrekbaar◆: 37 Samenvatting Merel Van Mullem HOOFDSTUK 9: EVOLUTIE VAN HET EIGEN VERMOGEN Passiva bestaat uit: 1. Eigen vermogen: fondsen komen van de oprichters 2. Vreemd vermogen: fondsen komen van buiten de onderneming 3. Voorzieningen 2 soorten vennootschappen: 1. Kapitaalvennootschappen (nv) Aandeelhouders brengen ‘kapitaal in’ In dit hoofdstuk focussen we op de nv 2. Kapitaalloze vennootschappen (bv) Aandeelhouders brengen ‘inbreng’ in Verschillende componenten van het eigen vermogen: 1. Kapitaal: ingebracht door oprichting door eigenaars (lening) 2. Overgedragen winsten 3. Reserves Hierdoor stijgt/daalt het EV 9.1 OPRICHTING VAN EEN NV Formaliteiten (in volgorde): Oprichtingsakte opstellen bij notaris (bevat statuten + werkingsregels) Oprichtingsakte neergelegd bij griffie van de ondernemingsrechtbank Griffier zorgt voor publicatie in Belgisch Staatsblad Griffier voert identificatiegegevens onderneming Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) Onderneming krijgt een ondernemingsnummer toegekend Oprichtingsakte wordt geregistreerd in registratiekantoor FOD Financiën Oprichters hebben documenten nodig op oprichtingsakte te kunnen opstellen: 1. Financieel plan Overzicht van alle financieringsbronnen bij oprichting Schatting van opbrengsten & kosten voor de komende 2 jaar wordt voorgelegd 2. Bankrekening op naam van de vennootschap aan de notaris Bewijs van opening bankrekening Oprichters storten het vereiste kapitaal 38 Samenvatting Merel Van Mullem Soorten vormen van oprichting: Mogelijkheid 1: ONMIDDELLIJKE/DIRECTE OPRICHTING = oprichting tussen een beperkt aantal personen Aandeelhouders verbinden zich tot hun inbreng Kapitaal: Toepassing: NV wordt opgericht door 3 personen met een startkapitaal van €150.000 Ieder van hen stort €50.000 en ontvangt 1/3de van de aandelen → worden aandeelhouder BOEKINGEN NA OPRICHTING 1) Volledige volstorting: Dt 5500 bank 150.000 Ct 1000 Geplaatst kapitaal 150.000 2) Gedeeltelijke volstorting (€75.000) Dt 5500 Bank 75.000 1010 Niet-opgevraagd kapitaal 75.000 → het deel wat later zal worden volstort Ct 1000 Geplaatst kapitaal 150.000 ¼ van €150.000 = €37.500 MAAR er moet minstens €61.500 worden volstort Elke aandeelhouder volstort in deze toepassing €25.000 Rekening 1010 is een contrarekening van de rekening 1000 ◆ - " : Balans: Kapitaal = geplaatst kapitaal – niet-opgevraagd kapitaal Het is mogelijk dat niet-opgevraagd kapitaal nooit wordt opgevraagd (onderneming int voldoende) MAAR opvragingen toch mogelijk van deel dat nog niet volstort is door aandeelhouders: 3) Opvraging extra kapitaal (€25.000) Dt 4100 Aandeelhouders – nog te storten 25.000 → vordering t.o.v. aandeelhouders Ct 1010 Niet opgevraagd kapitaal 25.000 4) Storting extra kapitaal door aandeelhouders Dt 5500 bank 25.000 Ct 4100 Aandeelhouders – te storten 25.000 → vordering tegenboeken 39 Samenvatting Merel Van Mullem Mogelijkheid 2: OPRICHTING VIA AANBIEDING AAN HET PUBLIEK/OPENBARE INSCHRIJVING = oprichting waarbij wordt beroep gedaan van het geld van beleggers Vaak bij grote ondernemingen waarbij veel kapitaal nodig is Werkwijze: 1. Oprichtingsakte (authentieke akte) opgesteld door oprichters 2. Oproep tot inschrijving via informatienota of prospectus Controle door FSMA (Financiële Markten en Diensten) Publiek wordt geïnformeerd: kunnen gedurende een vastgestelde termijn inschrijven op de aandelen 3. Vergadering beleggers: oprichting pas NA akkoord van beleggers VOORLOPIGE BOEKHOUDING 1) Bijeenroeping inschrijvers Dt 4160 Inschrijvers 150.000 → vordering op inschrijvers Ct 4860 Inschrijvingen op kapitaal 150.000 → voorlopige rekening 2) Gedeeltelijke storting van inschrijvers Dt 5500 Bank – geblokkeerde bankrekening 75.000 Ct 4160 Inschrijvers 75.000 → vordering tegenboeken OPRICHTING VENNOOTSCHAP 1) Afsluiten voorlopige boekhouding Dt 4860 Inschrijvingen op kapitaal 150.000 Ct 4160 Inschrijvers 75.000 → resterende vordering tegenboeken 5500 Bank – geblokkeerde bankrekening 75.000 STARTEN DEFINITIEVE BOEKHOUDING 1) Plaatsing startkapitaal Dt 5500 Bank – niet geblokkeerde bankrekening 75.000 1010 Niet opgevraagd kapitaal 75.000 Ct 1000 Geplaatst kapitaal 150.000 Intekening op kapitaal op 2 manieren gebeuren: 1. In geld/speciën 2. In natura Vermogensbestanddelen (activa MAAR ook passiva!!) A) Materieel: gebouw, voorraad, vordering, … B) Immaterieel: merken, klantenbestand, … Vereiste van inbreng: naar economische maatstaven waardeerbaar = de waarde van het goed kan in geld worden uitgedrukt Verslag oprichters: belang van inbreng voor vennootschap + wijze van waardering → Controle door bedrijfsrevisor: is het verantwoord? Is het correct gewaardeerd? Inbreng wordt meteen volstort !! Aandeelhouders stellen inbreng ter beschikking van onderneming binnen 5 jaar na inschrijving 40 Samenvatting Merel Van Mullem Stel: een vennootschap wordt opgericht aan €100.000 Inbreng in geld: €35.000 → €10.000 is meteen volstort Inbreng in natura: €65.000 Dt 5500 Bank 10.000 1010 Niet opgevraagd kapitaal 25.000 → later opvraagbaar 4101 Aandeelhouders – in te brengen 65.000 → vordering t.o.v. aandeelhouders Ct 1000 Geplaatst kapitaal 100.000 Inbreng in natura bevat 4 bestanddelen: 1. Gebouw: 150.000 2. Voorraad: 15.000 3. Handelsvorderingen: 10.000 4. Hypotheekschulden: 110.000 → hangt vast aan het gebouw Netto-inbreng = 65.000 (150.000 – 110.000 + 15.000 + 10.000) Als aandeelhouders inbreng ter beschikking stellen aan de onderneming: Dt 2210 Gebouw 150.000 3400 Voorraad 15.000 4000 Handelsvorderingen 10.000 Ct 1730 LT-lening 110.000 4101 Aandeelhouders – in te brengen → vordering verdwijnt 65.000 Actiefbestanddelen: debetzijde Passiefbestanddelen: creditzijde 9.2 GEDETAILLEERDE RESULTAATVERWERKING Zie ook hoofdstuk 3 Toepassing: balans en resultatenrekening van Teabag = winst Doel resultaatverwerking: 1. Balans in evenwicht brengen 2. Resultatenrekening salderen = alle rekeningen van kosten en opbrengsten (= tijdelijke rekeningen) op 0 plaatsen → Het resultaat van het boekjaar wordt na elke boekhoudperiode verworpen 41 Samenvatting Merel Van Mullem 2 soorten rekeningen: 1. PERMANENTE rekeningen Balansrekeningen Saldo einde BJ 20X1 = saldo begin BJ 20X2 2. TIJDELIJKE rekeningen RR: kosten en opbrengsten hebben betrekking op 1 bepaalde periode Rekeningen worden op 0 gezet voor het volgende BJ STAPPENPLAN: Stap 1: resultaat huidig boekjaar Opbrengsten (7-rekeningen BEHALVE 79-rekeningen) - kosten (6-rekeningen BEHALVE 69-rekeningen) = resultaat boekjaar Dt 69XX en Ct 79XX: hulprekeningen gebruikt bij resultaatsverwerking Maken GEEN deel uit van het resultaat van het boekjaar : ◆ - " 2 mogelijkheden: Opbrengsten > kosten = winst Opbrengsten < kosten = verlies Stap 2: resultaat vorig boekjaar Enkel indien er een overgedragen resultaat is VOOR resultaatsverwerking Dit wordt van balans gehaald & wordt toegevoegd aan de resultaatsverwerking Overgedragen winst Positief OR → uitkeerbare bedrag stijgt Dt 1400 Overgedragen winst Ct 7900 Overgedragen winst vorig boekjaar Overgedragen verlies Negatief OR → uitkeerbare bedrag daalt OR staat aan passiefzijde als negatief getal MAAR dit is hetzelfde als een positief getal aan de actiefzijde ◆ : Dt 6900 Overgedragen verlies vorig boekjaar Ct 1400 Overgedragen verlies Stap 3: Bepalen van het te bestemmen winstsaldo of het te verwerken verliessaldo Over het te bestemmen winstsaldo/verliessaldo beslist de AV wat ze ermee zullen doen ◆ - " : 42 Samenvatting Merel Van Mullem Stap 4: Mogelijkheden van winstbestemming Bij verliessaldo: geen beslissing mogelijk → wordt automatisch overgedragen naar volgend BJ Bij winstssaldo: verschillende mogelijkheden: 3 mogelijkheden: 1. Winst uitkeren 2. Winst niet uitkeren → overdragen (= binnen vennootschap houden) 3. Combinatie van beiden MAAR er is een wettelijke verplichting: de wettelijke reserve Stap 5: Bepalen van de overboeking naar de wettelijke reserves (!! enkel voor nv) Wat? Vennootschap kan niet alle winsten uitkeren: deel van de winst binnen het bedrijf houden → Elk jaar 5% van de uitkeerbare winst toevoegen aan wettelijke reserve Dit totdat de wettelijke reserve 10% van het kapitaal bedraagt Doel: bescherming schuldeisers 5% x €440 euro = €22→ €440 – €22 = €418 → AV beslist wat ze hiermee doen Vanaf wettelijke reserve €100 (10% x €1.000) bedraagt is ze volledig volstort MAAR dit mag ook meteen worden volstort ◆ - (€70 inbrengen naar WR → €30 + €70 = €100) " : 43 Samenvatting Merel Van Mullem Stap 6: Beperkingen op de dividenduitkering (bij een nv) 3 soorten uitkeringen: 1. Dividend: aandeelhouders → meest voorkomende uitkering 2. Tantième: bestuurders 3. Gratificatie: personeel Regel 1: beperking in de tijd = RvB 1x/jaar (na bestemming resultaat) ontwerpjaarrekening: bestemd voor AV Ter gelegenheid van goedkeuring jaarrekening door AV wordt over dividenden beslist DUS over een gewoon dividend wordt maximaal 1x per jaar beslist Uitzondering: dividend die toch is uitgekeerd tijdens het boekjaar 1. Interimdividend Wordt uitgekeerd als voorschot op definitief dividend, uit winst lopend boekjaar → Dit is dus een toekenning van winst die nog niet volledig vaststaat ◆ : Beslissing door RvB Uitkering ten vroegste 6 maand na afsluiting BJ + elk daarop volgend interimdividend met 3 maand tussenperiode 2. Tussentijds dividend Volwaardig dividend, uit uitkeerbare winst afgesloten BJ → Dit is dus een toekenning van winst die wel volledig vaststaat ◆ - " : Beslissing door AV → Komen samen op een ander tijdstip dan de jaarlijkse AV Kan op elk moment van het boekjaar 3. Preferent dividend Dividend voor bevoorrechte aandeelhouders Dit dividend kan hoger liggen dan het gewoon dividend 44 Samenvatting Merel Van Mullem Regel 2: nettoactieftest (in nv + bv) Nog VOOR winst wordt uitgekeerd Doel: AV maakt inschatting van solvabiliteit Uitgangspunt: geen uitkering mogelijk als nettoactief daalt of door de uitkering zou dalen tot beneden het bedrag van het onbeschikbare/niet-uitkeerbare EV EXAMEN: niet zelf kunnen berekenen 😊 Opgelet! BV doet een bijkomende test: liquiditeitstest Winst mag pas worden uitgekeerd “als de vennootschap, volgens de redelijkerwijs te verwachten ontwikkelingen, na de uitkering in staat zal blijven, haar schulden te voldoen in een periode van ten minste 12 maanden te rekenen van de datum van uitkering” MAAR hiervoor moet dus worden gekeken in de toekomst ◆ : Gevolg: je kunt kijken naar ‘redelijkerwijs te verwachten ontwikkelingen’ OR ≠ geld De winst kan geheel of gedeeltelijk worden ingehouden als reserves of OR Verschilpunt: reserves: jaarlijks geen nieuwe beslissing op AV OR: jaarlijks een nieuwe beslissing op de AV 45 Samenvatting Merel Van Mullem Stap 7: Hoeveel dragen we over naar het volgend BJ? Te bestemmen winstsaldo - Overboeking wettelijke reserve (stap 5) - Overboeking andere reserves (zelf te bepalen) - Uitgekeerde dividenden of tantièmes (stap 6) = Over te dragen winst van het boekjaar → MOET altijd positief of 0 zijn Te verwerken verliessaldo Geen overboeking naar reserves & geen uitkering Integrale overdracht naar volgend BJ Stap 8: Boeken van de winstbestemming Te bestemmen winstsaldo Uitkeringen (!! Afhankelijk van wat toepasselijk is kies je bepaalde rekeningnummers) Dt 6940 Vergoeding kapitaal 6950 Bestuurders 6960 Werknemers Ct 4710 Dividenden over het boekjaar 4720 Tantièmes 4730 Gratificaties Toevoeging aan reserves: (!! Afhankelijk van wat toepasselijk is kies je bepaalde rekeningnummers) Dt 6920 Toevoeging aan wettelijke reserve 6921 Toevoeging aan overige reserves Ct 1300 Wettelijke reserves 1310 Onbeschikbare reserves 1320 Belastingvrije reserves 1330 Beschikbare reserves Over te dragen winst: Dt 6930 Over te dragen winst Ct 1400 Overgedragen winst Te verwerken verliessaldo Dt 1410 Overgedragen verlies Ct 7930 Over te dragen verlies 46 Samenvatting Merel Van Mullem 9.3 SAMENGEVAT Er wordt eenzelfde bedrag aan 6-rekeningen geboekt als aan 7-rekeningen Gevolg: resultatenrekening wordt gesaldeerde en staat op 0 ◆ - " : Toepassing (SmartPhoto): 47 Samenvatting Merel Van Mullem MODULE II: FINANCIËLE EN NIET-FINANCIËLE RAPPORTERING DEEL 1: NIET-FINANCIËLE RAPPORTERING → SUSTAINABILITY REPORTING 1.1 INLEIDING Dit onderdeel wordt gedoceerd door een gastspreker van Deloitte Wetgeving die we bespreken is pas vorige week formeel gestemd door het Europees Parlement ◆ " - : Enkele termen die we zullen gebruiken: ‘Sustainability’ = maatschappelijke duurzaamheid (milieu, sociaal, …) ‘ESG’ = Environmental, Social & Governance: alle niet-financiële informatie die wordt gemeten 1.2 EU GREEN DEAL & THE EU SUSTAINABLE FINANCE ACTION PLAN Slide 1: Eu Green Deal (2020) EU wilde als eerste contintent koolstofneutraal worden Veel acties en doelstellingen om dit te bereiken tegen 2050 ▪ Ontwerpen ‘Sustainable Finance Action Plan’ = de acties moeten worden gefinancierd op een duurzame manier ▪ Hieruit zijn 3 wetgevingen ontstaan: 1) CSRD 2) EU Taxonomy 3) SFDR → niet kennen EU Taxonomy = geen richtlijn, wel regulatie Regulatie = bij publicatie en goedkeuring door EU wordt dit wetgeving in alle lidstaten Richtlijn = gestemd door Europees Parlement, getransformeerd naar de EU-lidstaten en wordt vervolgens nationale wetgeving 48 Samenvatting Merel Van Mullem Slide 2: Belangrijk initiatief: NFRD → Non-Financial Reporting Directive (2017) Richtlijn voor grote beursgenoteerde bedrijven Deze bedrijven rapporteren over bepaalde topics (zie slide) ▪ Het beleid ▪ Resultaten van het beleid ▪ Hoe wordt het gemeten (KPI’s)? ▪ De risico’s ▪ Hoe managen ze de risico’s? Veel flexibiliteit over wijze van rapportering Geen controle/auditverplichting: geen kwaliteitscontrole MAAR er was steeds meer protest: men wilde consensus over de manier van rapporteren Hierdoor is de CRSD ontwikkeld ◆ : (zie volgende slide) " - 49 Samenvatting Merel Van Mullem 1.3 CRSD – WHO? Slide 3 CSRD: Corporate Sustainability Reporting Directive (2021) NFRD: grote beursgenoteerde bedrijven CRSD: alle grote bedrijven → bevatten 2 van de 3 criteria (zie slide) ▪ Hierdoor worden beursgenoteerde KMO’s ook verplicht te rapporteren ◆ - " : ▪ + Zeer speciaal: buitenlandse bedrijven buiten Europa (non-EU) met een significante activiteit (>€150 miljoen omzet) binnen Europa moeten hierdoor ook rapporteren 50 Samenvatting Merel Van Mullem 1.4 CORPORATE SUSTAINABILITY REPORTING DIRECTIVE (CRSD) Slide 4 Zie volgende slide Waarom is CRSD nodig? Zorgt voor een standaard over de manier van rapportering over niet-financiële informatie Gevolg: informatie kan makkelijker worden vergeleken overheen bedrijven in dezelfde sector ▪ Meer transparantie ▪ Investeerders kunnen makkelijker beslissingen nemen 51 Samenvatting Merel Van Mullem 1.5 REPORTING REQUIREMENTS Slide 5 Zie volgende slide Bedrijven moeten bepaalde zaken rapporteren: ESG-strategie: strategie & BM zijn weerbaar voor potentiële klimaatgevolgen in de toekomst Doelstellingen en de vooruitgang (hoe worden ze gemonitord?) Het gebruikte sustainability beleid Op welke manier worden ESG-aspecten meegenomen in investeringskeuzes? ‘Due dilligence’: welke risico’s zijn gerelateerd met sustainability? Hoe gaan ze hiermee om? Waar zit de verantwoordelijkheid? Het management & RvB moet er ook mee bezig zijn : - " ◆ Indicatoren nodig om het bovenstaande te meten “Hoe de marktwaarde van een bedrijf bepalen?” Antwoord: kijk naar de ‘intangibles’ = verschillende soorten kapitaal → Financieel kapitaal, intellectueel kapitaal, menselijk kapitaal, commercieel kapitaal, … Opgelet! Er wordt dus niet enkel gekeken naar het financieel kapitaal Rekening houden met de volledige waardeketen → Niet enkel kijken naar de eigen activiteiten, maar ook downstream & upstream 52 Samenvatting Merel Van Mullem Slide 6 Het rapporteren gebeurt volgens de dubbele materialiteit (=‘double materiality’) Dit wordt gedefinieerd door het bevragen van de stakeholders (‘stakeholder consultation’) → Wat vinden de stakeholders belangrijk & wat is hierdoor materieel voor jou als bedrijf? Dit bestaat uit 2 componenten: 1. Financiële materialiteit = Outside-in benadering: welke financiële invloed heeft de omgeving op jou als organisatie? → Welke financiële gevolgen zijn er van een bepaald concept op onze organisatie? 2. Impact materialiteit = Inside-out benadering: welke invloed heb jij als organisatie op de omgeving? !! De materialiteit is voor elk bedrijf anders ◆ - " : Voorbeeld: Luchtvaartmaatschappij: als inkomsten stijgen, dan stijgen broeikasgassen ook → Het topic broeikasgas-uitstoot is financieel materiaal voor de luchtvaartmaatschappij Dit omdat er een financieel gevolg is van de broeikasgassen (namelijk stijging van inkomsten) Voorbeeld: Bank: als inkomsten stijgen, dan stijgen de broeikasgassen ook → Het topic broeikasgas-uitstoot is GEEN financieel materiaal voor de bank Dit omdat de uitstoot niet evenredig meestijgt met de inkomsten 53 Samenvatting Merel Van Mullem Slide 7 Zoals eerde