Visies op de stad samenvatting PDF

Visies op de stad samenvatting geschreven door juliadegroote www.stuvia.com Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document i...

Visies op de stad samenvatting geschreven door juliadegroote www.stuvia.com Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Samenvatting Visies op de Stad Van tuindorp tot smart city Hoofdstuk 1- De stad is vele steden Stad: “Een relatief grote, dichtbevolkte, permanente nederzetting, van sociaal gezien heterogene (diversiteit) individuen.” Wirth Economisch, ruimtelijk, sociale criteria - economisch: grootste deel van bevolking werkt in zakelijke dienstverlening - ruimtelijk: steden goed onderscheiden van niet-steden - sociaal: grote diversiteit in culturen Verschil stad en regio: - schaal - diversiteit - dichtheid Vorming van steden in Europa ben in 1200 n.c. Dit waren ommuurde steden, meestal knooppunten van wegen en water. Het centrum werd gebruikt voor: - Handel - Religie - Bestuur In Nederland lagen bijna alle steden aan het water. De trekschuit was het meest gebruikte vervoermiddel. In de periode 1200 ging het vervoer via natuurlijke waterwegen en over onverharde wegen. In de periode 1600-1800 via trekvaarten, deze waren betrouwbaar maar niet snel. Na 1850 opkomst spoorwegen. Stadsrechten: Steden ontworstelden zich aan de macht van edellieden en landheren (feodaal stelsel). Ze konden stadsrechten kopen. In ruil voor geld mochten ze dan voortaan: - zelf recht spreken - zelf besturen, eigen wetten en regels opstellen - eigen politie inzetten - zelf belasting he en aan inwoners - stadsmuren bouwen (verdediging) - vrij handelen in goederen, markten houden - goederen opslaan in pakhuizen (stapelrecht) De verkoop van stadsrechten liep van 1200 tot 1600. Toen waren vrijwel alle rechten uitverkocht en kwamen er geen nieuwe steden meer bij die stadsrechten verwierven. Soorten steden: - Middeleeuwse handelsstad: Binnen een stadsmuur - Industriële (haven)stad: kleine woningen rond het centrum, haven voor handel, fabrieken en bedrijven bij centra in de buurt - Dienstenstad: dienst sector, veel kantoren, ruim gebouwd, goede verbinding met wegen - Satalietstad: een stad, die vlak buiten een belangrijkere grote stad ligt, vastgeplakt, meestal voor woningen - Metropool: Samengegroeide steden, wereldstad - Policentrisch: meerdere centra in een stad Kenmerken van een stad: - Bevolking; grote omvang, hoge bevolkings- en bebouwingsgebied, heterogeniteit, wederzijdse afhankelijkheid - Veelzijdigheid aan voorzieningen - Sfeer en omvang (Wirth): in een stad ben je anoniemer dan in een dorp, verschil tussen de mensen is groter. Relatief veel verschillende mensen op een vaste plek samen met elkaar leven. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar ff Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Louis Wirth: ‘Urbanism as a way of life’ - een hoge bevolkingsdichtheid - de meeste mensen in een stad kennen elkaar niet persoonlijk - de anonimiteit van een stad - in een stad kan je jezelf zijn en krijg je een indruk van wat er in de wereld allemaal te koop is: Stadluft macht frei - heterogeniteit tussen individuen: diversiteit - keuzevrijheid is wat mensen naar de stad trekt, vooral creatieve klasse. Superdiversiteit in steden leidt soms tot multiculturele problemen: - Jacobs: Crux (onoplosbaar probleem) van steden is overvloed aan keuzes - Florida: Creatieve mensen zoeken stad op omdat die heterogeen is - Hospers: Creatieve klassen zorgt voor kleur, variatie en levendigheid Stad en land continuüm: Wirth: Door de komst van de auto en de media is de schaal van ons dagelijks leven uitgedijd. Het beperkt zich niet meer tot onze woonplaats, maar strekt zich uit over een regio: Daily urban system. Het platteland is steeds meer in de invloedssfeer van de stad gekomen. Tegelijkertijd beginnen bepaalde delen van de stad in toenemende mate trekken van het platteland te vertonen. - Als gevolg van industrialisatie breidde de stad zich verder uit ten koste van het platteland - Opkomst van tussenstad/metapolis/Zwischenstadt/poly-nuclear/post-urban city ontstaat, stad en land groeien aaneen in een soort tussenstad waarin centrum en periferie hun betekenis verliezen. - Urban farming, wildetuinieren, guerrilla gardening en houden van bijen in stad lijkt het platteland in toenemende mate de stad in te komen - Centrum en periferie verliezen hun betekenis - Grenzen tussen stad en land zijn vervaagd: Groenman Agglomeratie: aaneenschakeling van nederzettingen waarvan de inwoners zich gedragen alsof zij in één stad wonen. Mensen kunnen buitenaf wonen, naar hun werk en winkelen wanneer het hen uitkomt. De grenzen tussen stad en land zijn weg, de stad is een stadsregio geworden. Dit heeft localisatievoordelen en urbanisatievoordelen (agglomeratievoordelen) Price: stad is ei. Stad en land groeien aaneen als soort tussenstad. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen H2 Denken over de stad Lefebvre: Planetair urbanisme als grootste bedreiging van de mensheid. Ruimte zal homogeniserend worden en diversiteit wordt uitgegroeid: prijs afhankelijk van hiërarchie, gefragmenteerd raken. Merri eld: urban question; behoefte aan nieuwe manier om stad te bestuderen. Industriële visies Als gevolg van industrialisatie en urbanisatie kwamen er steeds meer mensen in steden wonen. Shock cities: Plaatsen waar de gevolgen van snelle stedelijke groei voor de omgeving en maatschappij zowel ontzag als verwondering opriepen, Briggs (Chicago en Manchester) - Zo werden de steden onveiliger, groter, drukker en heterogener. Tönnis; Gemeinschaft en Gesellschaft Onderscheid tussen pre-industrieel en industriële samenleving. - Gemeinschaft: Wat mensen met elkaar bind: - Een gemeenschap van mensen die zich samen inspannen voor het algemeen nut, verbonden door familiebanden, taal en folkore. (pre-industrieel) - Geselschaft: instellingen die een stad draaiende houd: - Een samenleving gekenmerkt door een algemeen heersend individualisme en een daarmee gepaard gaand gebrek aan maatschappelijke samenhang. (post-industrieel) Durkheim; opkomst van stad zorgt voor verschuiving van mechanische naar organische solidariteit. Hierbij zijn sociale banden gebaseerd op specialisatie en onderlinge afhankelijkheid. - Mechanische solidariteit (hoort bij dorp): solidariteit is vanzelfsprekend en niet afhankelijk van wat de ander kan of te bieden heeft - Organische solidariteit (bij een stad): solidariteit is niet vanzelfsprekend meer maar afhankelijk van wat de ander kan of te bieden heeft. Stedelingen worden afhankelijk van elkaars vermogen speci eke taken uit te voeren. Die diversiteit zorgt ook voor meer vrijheid en keuzemogelijkheid in de opbouw van je netwerk. Steden waren anoniem - Engels: onmenselijke leefomstandigheden van arbeiders - Simmel: stedelingen moesten leren om te gaan met de vele prikkels die het stadsleven met zich mee bracht - Weber: een stad een nederzetting met vlak naast elkaar staande woningen die een kolonie vormen die zo uitgestrekt is dat de bewoners elkaar niet persoonlijk kennen. - Wirth: afnemende belang van primaire sociale relaties in stedelijke centra, waardoor anonieme en vluchtige sociale relaties de norm werden - Bovenal werd industriestad gekenmerkt door anonimiteit. Park ontwikkelde Human Ecology - Mensen als individuele, biologische eenheden verwikkeld zijn in een strijd om schaarse hulpbronnen en dat deze concurrentie de drijvende kracht achter steden is - Natuurlijke selectie: de meest succesvolle stadsbewoners komen in de beste stadsdelen terecht, terwijl de mist succesvolle inwoners terechtkomen in de ongezonde delen van de stad. Chicago School Stadsmodel: - CBD in het centrum, omsloten door 4 hoofdzones (een zone in overgangsfase, een zone met arbeidswoningen, een zone met woonwijken voor hogere inkomens een zone van voorsteden met forenzen) Het stadsmodel (vereenvoudigde weergave van stad waarin de belangrijkste sociale scheidingen in diagrmavorm in kaart worden gebracht —> concentrisch zonemodel) Het model verklaart sociale structuren in de stad aan de hand van verschillen in grondgebruik. Bestaat uit: Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen - Centraal gelegen zakencentrum dat is omsloten door 4 hoofdzones: - zone overgangsfase (pas gearriveerde migranten onderdak zoeken) - arbeidswoningen - woonwijken (hogere inkomens) - voorzetten met forenzen (heen en weer reizen tussen de woongemeente en de werkgemeente) Hierbij veronderstelling dat een stad monocentrisch was: plek waar de grondwaarden dalen naarmate men verder verwijderd is van het centrale zakendistrict Post industriële visies: Het perspectief verschoof na 1950 van ecologisch naar politiek-economische. Aandacht voor klassentegenstellingen. Het Marxisme werd spatial x benadrukt, de weerslag van kapitalistische relaties op ruimte. - Harvey de nieerde het stedelijk landschap als een plek waar kapitaalvorming/klassenstrijd plaatsvindt Scott ontdekte verschillen per locatie Perspectief verschoof na 1950: Menige westerse stad was haar centrum aan het verliezen. Nieuwe kantoorcomplexen, wetenschapsparken, winkelcentra en recreatieve voorzieningen verrezen rond de periferie, terwijl een golf van gated communities resulteerde in nieuwe woonerken. Zag Los Angeles als een typische Post-Moderne stad: Soja. - Nieuwe edge cities werden gecreëerd: steden die feitelijk geen centrum hadden - Werd een polycentrisch stadsmodel (mogelijk door opkomst auto’s: groei economische functies langs een stelsel van stadssnelwegen of langs ringwegen) Los Angeles was de oerstad van de postindustrieel stedelijke theorie: een prototype van de urbane toekomst De-industralisatie zorgde voor dat de rand van suburbia ontstonden nieuwe wijken Periferie; het randgebied, werd achterland: Het kan betrekking hebben op verschillende schaalniveaus: - lokaal: buitenwijken en voorsteden van een stad - regionaal/nationaal: rurale binnenland en achterland - mondiaal; minder ontwikkelde landen (derde wereld) Agglomeratie: (ook wel stedelijk gebied) is een aaneenschakeling van nederzettingen waarvan inwoners zich gedragen alsof zij in een stad wonen. Bewoners wonen, weken en winkelen en recreëren in verschillende delen van de agglomeratie. Agglomeratie is naar elkaar toegegroeid. Stadsgewest is verspreiding van stedelijke levenswijze. Suburbanisatie: Planetair urbanisme: Fragmentatie; het versplinteren of verdeling in stukjes Shock cities; plaatsen waar de gevolgen van de snelle stedelijke groei voor de omgeving en maatschappij zowel ontzag als verwondering opriepen. Chicago school: ontwikkelde de theorie dat mensen als individuele, biologische eenheden verwikkeld zijn in een strijd om schaarde hulpbronnen en dat deze concurrentie de drijvende kracht achter steden is. (Elke buurt heeft zijn eigen doelgroep en eigen problemen/aanpak waar uitsortering plaatsvind) Related variety: diversi catie kan het gevolg zijn van technologische ontwikkeling of de nieuwsgierigheid van van studenten of onderzoekers. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi fi fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Agglomeratievoordelen: de localisatie- urbanisatievoordelen samen die de relatie tussen de kapitalistische economie en de groei van de moderne stad concreet vorm hebben gegeven. - localisatievoordelen: specialisatie voordelen - urbanisatievoordelen: diversi catie voordelen Culturele economie: de postmoderne stad ontleent haar kracht aan nieuwe relaties tussen kapitaal, kennisinnovatie en bedrijvigheid. Daarbij gaat het om het aantrekken van mondiale investeerders, bedrijven, bezoekers en nieuwe, koopkrachtige bewoners. Het wapen in deze competitie is “soft infrastructure”. Daarbij gaat het om consumentendiensten zoals cafés, restaurants, modeboetieks, musea en kunstgaleries. De sleutelactiviteiten voor de economische ontwikkeling van steden zijn verschoven van religie, bestuur en handel (de premoderne stad) via industrie en diensten (de moderne stad) naar cultuur en toerisme (de postmoderne stad). De economische basis van een stad is daarmee tevens veranderd: eerst ging het om de ligging op transportknooppunten, daarna om het pro teren van agglomeratievoordelen en nu om het creëren van aantrekkingskracht voor bezoekers en investeerders. Een constante factor in deze verschuivingen is het belang van geld en kapitaal voor stedelijke ontwikkeling. Alleen de wijze waarop geld en kapitaal van belang zijn is gewijzigd, namelijk van het innen van belastingen via het investeren in productiemiddelen naar het generen van consumptieve bestedingen. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen H3 Economie in de stad 1200-1850: Middeleeuwse handelsstad (pre-moderne stad) 1850-1950: Industrie- en havenstad (moderne stad) 1950-2020: Dienstenstad (Postmoderne stad: kapitalistische toeristenstad, kapitalistische dienstenstad) 1950-1990: Postmorderne kapitalistische dienstenstad 1990-heden: Postmoderne toerististenstad Sleutelactiviteiten: activiteiten die een stuwende rol vervullen in de groei van de stad - Middeleeuwse handelsstad: bestuur handel en religie - Industriële stad: transport en industrie - Dienstenstad: - Kapitalistische dienstenstad: zakelijke dienstverlening en vastgoedsector - Kapitalistische toeristenstad: consumentendiensten en culturele activiteiten In de 17e en 18e eeuw vond de kapitalistische economie en de industriële revolutie plaats. Kapitalisme verdrong kleinschalige nijverheid: - concentratie van kapitaal en zeggenschap bij een kleine elite (hoge klasse) - ontstaat van een massale arbeidersklasse die eentonig ongezond werk deed in fabrieken - ontwikkeling van aandelen, door deze crowd funding kon het kapitaal worden uitgebreid - systematisch verhogen van productie en volume - uitvinding stoommachine: schaalvergroting ging samen met een sterke groei van de bedrijfsomvang en een vermindering van het aantal bedrijven per sector. - de eigenaren van de productiemiddelen en banken vormden samen met de aandeelhouders de klasse van kapitalisme - niet alleen de industrie explodeerde, ook de bevolking - extreme verstedelijking; problemen als kinderarbeid - normen en waarden van het platteland waren er niet meer - toename klassentegenstellingen Opstanden en stakingen rond 1900 Postmoderne stad: kapitalistische dienstenstad en kapitalistische toeristenstad Kapitalistische dienstenstad: - zakelijke sector steeds geconcentreerd is in stedelijke centra. Deze liggen dicht bij vervoersknooppunten en ander voorzieningen - groei van zakelijke dienstverlening zorgde voor groei van vastgoedsector. Grondprijzen stegen, men ging in de hoogte bouwen. Ruimtelijke e ecten dienstenstad: - hoogwaardige kantoorlocaties, CBD - chique winkels en horeca in centrum Industrie en dienstensteden zijn gegroeid op basis van specialisatie als diversi catie: - Specialisatie: toenemende oriëntatie op een sector; clustering gelijksoortige voorzieningen - Diversi catie: creëren van nieuwe activiteiten in dezelfde stedelijke omgeving; clustering verschillende voorzieningen. Localisatie- en urbanisatievoordelen, samen omschreven als agglomeratievoordelen die de relatie tussen de kapitalistisch economie en de groei van de moderne stad concreet vorm hebben gegeven. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi ff fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Agglomeratievoordelen Lokalisatievoordelen Urbanisatievoordelen staan in principe los van de schaal (maar houden verband met schaal en dichtheid: treden in de praktijk het meest op in kritische massa vereist: minimaal middelgrote middelgrote en grote steden) stad Kenmerkend is beschikbaarheid van: ·grote arbeidspool ·infrastructuur en transport ·kennis · nanciering ·toeleveranciers Trefwoord: specialisatie ·consumentenmarkt Trefwoord: diversi catie clustering van gelijksoortige voorzieningen in clustering van voorzieningen ongeacht soort bepaalde straten, op bedrijventerreinen of in bedrijfsverzamelgebouwen Voorbeelden: Gasfabriek Deventer, Spinnerij Voorbeelden: elke (middel)grote stad of Enschede, Zwitsalterrein Apeldoorn. metropool, mits de infrastructuur en het Kleine schaal: Bredevoort boekenstad, transport op orde zijn Diepenheim kunstenaarsdorp Ontwikkeling postmoderne stad: van dienstverlening naar aanbod van cultuur en vermaakt Sleutelactiviteiten: consumentendiensten en culturele activiteiten. Groei van de ‘Soft infrastructure’ (horeca, musea, theater) Kapitalistische toeristenstad (1990-2020) - Entrepreneurial cities: openbare ruimten en consumptie gerelateerde bedrijvigheid gericht op bezoekers die van ver komen - Managerial cities: veel meer gericht op bezoekers die van dichtbij komen, met name vanuit de eigen stad en de omliggende regio. - Experience economy: de beoogde aantrekkingskracht op bezoekers en hun consumptiekapitaal. Gotham: Tourism gentri cation: proces dat wonen en leven van bewoners in een buurt die overspoeld wordt door toeristen compliceert en soms onmogelijk maakt Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi fi fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen H6 De stad als woonplaats Bouwperiode 1 Bouwplaats burgerij: Gouden Eeuw, welvaart en bevolkingsgroei. De steden groeide uit tot centra van werk, handel en bedrijvigheid. Er ontstonden nieuwe uitbreidingen die bestemd waren om in te wonen voor een beperkte groep: de gegoede burgerij. Er was veel ruimtegebrek, omdat er nog niet buiten de stadsmuren werd gebouwd. Gemiddelde woning aan het eind van de 19e eeuw was slecht, met uitzondering van de gegoede burgerij. De realisatie was in handen van bouwondernemers. De rol van de gemeentelijke overheid beperkte zich tot de aanleg van lanen en straten; voor woningen golden er weinig voorschriften. Er waren arbeidswijken en burgerwoningen in tegenstelling tot de overbevolkte binnensteden waar de krotten en sloppen om de hoek van de burgerwoningen lagen. Bouwperiode 2: Poel des verderfs Arbeiderswijken Van 1680-1850 was er geen aanleiding tot grote plannen voor stadsuitbreiding. Nederland zat in crisis en de industrialisatie komt laat op gang. Vestingwal (stadsmuur) blijft grens. Na 1850: - Industriële revolutie: bracht stoomgemaal, spoorweg, elektriciteit, telefoon, chemische industrie - Steden begonnen weer te groeien. Ontwikkelden zich tot productiemilieus voor de industrie - 1874 Wet op de forti catie (Vestingwet); steden gingen/mochten buiten de stadsmuur bouwen. - Ging gepaard met situaties die ernstig gevaar voor volksgezondheid opleverden (vervuiling, ziekte, lawaai, stank) - Erbarmelijke omstandigheden waarin naar de stad gestroomde arbeiders moesten leven - Oprichting gezondheidscommissies, voorstellen voor riolering en drinkwatervoorzieningen (hygienisme:) Tussen 1889-1914 hygiene wetten gemaakt, woningen in deze tijd werden door particuliere ondernemers gebouwd. Revolutiebouw 1880-1900 Maximalisatie van grondopbrengsten, 150-200 woningen per hectare (hoge dichtheid) door hoge bevolkingsgroei. Alkoofwoningen (alkoof = bedstede tegen de achtermuur, geen ramen in slaapgedeelte) Ontbreken van parken en plantsoenen, ondiepe bouwblokken. Uitvoering door particulier initiatief, overwegend door grondeigenaren en bouwspeculanten. Revolutie sloeg op de snelle verandering in de mogelijkheid voor bank nanciering voor bouwers (had niks met politieke revolutie te maken). Bouwperiode 3; De stad als emancipatie Dorps karakter, eigen voorzieningen in de wijk. Vanaf 1901 (invoering woningwet; er kwamen eisen aan woningen in de wet) Bouw van sociale woningen voor mensen met lage en middeninkomens door woningbouwverenigingen en (soms) gemeenten. (ook kwam het kinderwetje van Van Houten) Tuinstadgedachte gedachte van Ebenezer Howard (1850-1927) Verzoening van kapitaal en arbeid door de bouw van nieuwe steden waarin de voordelen van de stad en het platteland worden gecombineerd. Van Tuinsteden naar tuindorpen 1898 - De gedachte van Howard sprak stedelijke beleidsmakers en woninguiers aan maar de schaal was te groot om haalbaar te zijn voor particulier initiatief (overheid nancierde de woningbouw toen nog niet) - Gevolg: realisatie op kleinere schaal (wijken) Kenmerken tuindorpen: - Voor die tijd grote woningen Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi fi fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen - Goede sanitaire voorzieningen - Slaapvertrekken met ramen, geen alkoven meer - Gemeenschapsvoorzieningen aanwezig - Straten worden afgewisseld met pleintjes voor ontmoeting en straatfeesten - Relatief lage dichtheid met laagbouw - Voor die tijd veel groen De woningwet 1901 - Reactie op extreem slechte woonsituatie - Om opkomende socialisme wind uit de zielen te nemen - Reactie op monotonie en artistieke levenloosheid van de revolutiebouw - Opkomst woningbouwverenigingen (toegelaten instellingen) Woningwet mogelijkheden; - Onbewoonbaarverklaring - Aanschrijving woningeigenaren tot onderhoud - Strenge controle op bouw door bouwpolitie - Onteigening in belang van de volkshuisvesting - Financiële hulp door de gemeente of het rijk - Verplichten tot opstelling van uitbreidingsplan Crisis/de stad der toekomst 1929-1939 Nederland was zwaar getro en - Agrarische sector: 20% beroepsbevolking werkloos, export kwam stil te liggen (nl was grote export) - Industrie kende weinig vernieuwing - Regering voerde een eenzijdige monetaire politiek gericht op handhaving van de waarde van de gulden Ruimtelijke e ecten Verassend weinig e ect op omvang woningproductie overheidsinvesteringen omlaag, maar particuliere investeringen stijgen: - Loonsverlagingen - Lagere prijzen bouwmaterialen - Lagere rentekosten - Ruim aanbod hypotheken - Ruim aanbod bouwgrond Stijging in middengroepen in de stad: ambtenaren, werkers die op zoek waren naar nieuwe voorzieningen, draagt bij aan een nieuwe levensstijl in de stad. (bioscopen, winkels, theaters) Bouw van middenstandswijken trekt aan —> veel jaren 30 woningen; - Ruime dakoversten - Baksteen - Erkers (tuinen) Bouwperiode 4: De stad der toekomst (1945-1965) - Wederopbouw 1945-1965 - Geloof in maakbaarheid van de samenleving - Extreme woningnood na oorlog - Gedachte aan zonering van functies (scheiding van wonen, werken, recreatie en mobiliteit) - Nieuwe technieken voor massaproductie van woningen- prefab bouwelementen van beton, enorme bouwproductie - Rationele, wetenschappelijke benaderingen van bouwplannen en bouwmethoden - Geplande stedelijke ontwikkeling. nota’s ruimtelijke ordening, sturing vanuit rijk Oorsprong van het gedachtengoed van de stad der toekomst: CIAM (Congres International Architecture Moderne) - Filoso e: licht, lucht, ruimte, open verkaveling - Scheiden van functies (functionele stad): wonen, werken, recreatie, mobiliteit - Typering: afwisseling hoog en laagbouw (galerij at, portiek at en laagbouw), herhaling patronen van bouwblokken (Stempels), veel groen. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi ff ff ff fl fl  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen New Towns: - Bestaande en nieuwe steden zouden een deel van de bevolkingsgroei opvangen - Spreidingsbeleid (bijv. Emmen transformeert van dorp naar stad) Bouwperiode 5: Bouwen voor de buurt 1970-1990 - Reactie op rationele stedenbouw: terug naar de menselijke maat, gezellig - herwaardering van de stad als woonplaats - Bloemkoolwijken: woonerven, laagbouw, kleinschaligheid Stadsvernieuwingen - Grootschalige saneringsvoorstellen uit de jaren 60 maken plaats voor stadsvernieuwing in bestaand gebied - Kraken en voortdurende woningnood - Betaalbaarheid belangrijk - Buurtbewoners eisen recht van inspraak in de plannen Bouwperiode 5: de compacte en attractieve stad 1990-heden - Vinex wijken, nieuwbouwwijken, grote schaal, compacte stad gedachte - Nederland rijker, accent op koopwoningen en op huurwoningen, liberaal beleid - Herontwikkeling oude haven en industriegebieden met aandacht voor cultuurhistorie - Gentri catie: het vernieuwen en renoveren van oude, vervallen gebouwen in een stad, de originele bewoners kunnen uiteindelijk de huur niet meer betalen omdat het te duur is geworden. - Doorgaan met stedelijke vernieuwing (nu zijn de CIAM wijken aan de beurt) Vinex wijken: - Duidelijke structuur - Rationeel maar wel afwisselend - Openbare ruimte neemt plaats in van collectieve domein - Meer duurdere woningen (sociale woningbouw rond 35%, duurdere koop- en huurwoningen 65%) - Projectontwikkelaars belangrijkste bouwopdrachtgevers Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen H4 Politiek in de stad Oorsprong van democratie: demos kratos (macht ligt bij het volk) Polis: politiek Griekse stadstaten met eigen bestuur, administratie en verdediging Bentham: zijn opvattingen over controle gaf hij ook letterlijk vorm in ontwerp van panopticum (alziende oog): gebouw waarin door waarnemer velen konden worden gezien en in gaten gehouden. (koepelgevangenis) Bentham: Architectuur -> Panopticum leidt tot onderwerping (mogelijk om groepen te controleren, disciplineren en bestuderen) Het maakt je eigen dat je een bepaalde handeling verricht bij deze situaties. Uiteindelijk is er geen externe controle meer nodig maar is er internalisatie. Bij camera’s in openbare ruimte is er ook sprake van panoptica (Big Brother). Focault: politiek is een vorm van disciplinering aan de wetten van de staat of stad. In de wetten wordt een norm bepaald en daarmee ook het gemiddelde van abnormaliteit, een norm waaraan burgers zich aan dienen te houden, zonder dat een politieagent dit doet. Identiteit van persoonlijkheid van iemand staat daarom niet vast; het is een product van gegroeide samenleving - Focault en Bentham: Politiek is disciplinering aan wetten van staat/stad: Governmentality: overheidstechnieken om mensen te disciplineren - De wet is gedecentraliseerd: er is geen centrum van de absolute macht meer aanwijsbaar. Het internaliseren van politiek wordt in een democratie niet bereikt door dwang maar met hart en verstand. De mate van afgrenzing en de wil tot bevordering van de gemeenschap is de daarmee gecreëerde binnenwereld is een oud thema in de stedelijke politiek - Het verleidt sommige steden ertoe om van bepaalde stadswijken nieuwe substeden te maken, waarin alleen bepaalde burgers terechtkunnen Gated communities. - En door de groei van de permanente camerabewaking in de stad, zou je kunnen zeggen dat onze binnensteden de nieuwe panoptica zijn geworden: we worden voortdurend in de gaten gehouden, intergratie - Er is sprake van een waterbede ect: de problemen verplaatsen zich slechts telkens, van het ene naar het andere stadsdeel. Van stadspolitiek naar stadsmanagement - Strijd om openbare ruimte in stad blijft sterk gaande - Verschuiving in macht over stadscentra - Van politieke agora (Polis) naar kerk in midden (middeleeuwen) naar dure kantoorgebouwen in centrum - Macht van stad is niet meer vooral in handen van politiek maar commercie - Binnenstad als aantrekkelijk kooppaleis en toeristisme: citymarketing - Openheid van stad is onder druk komen te staan - Groei van permanente camerabewaking zijn (binnen)steden nieuwe - panopticum geworden - Commercialisering: veel panden in binnensteden zijn in bezit van - vastgoedmakelaars en banken, leefbaarheid onder druk - Steden, nieuwe stadstaten - Steden staan weer nadrukkelijk op (mondiale) landkaart, steden zijn weer - populair om in te wonen, te werken, te leven, te zijn; daar is toekomstperspectief. - Stad is relevante niveau van de samenleving Lokale democratie Barber: democratie komt uit steden en is op weg naar een nieuwe democratie om problematieken in samenleving die actueel zijn op te lossen met parlement van burgermeesters van grote steden. Barber wil de steden meer concreet: de burgemeesters de wereld vanuit laten regeren. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? ff  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Hoofdstuk 10 – Mobiliteit in de stad Buchanan 5 basisprincipes: Principe 1 Afstemming ruimte en mobiliteit: De afstemming tussen ruimte en mobiliteit is een onderwerp dat sinds Buchanans tijd op de wetenschappelijke en beleidsmatige agenda staat. Smart Cities - Er moet niet alleen uitgegaan worden van de fysieke kwaliteiten van de stad, maar ook moet er uitgegaan worden naar de beschikbaarheid en de kwaliteit van de sociale infrastructuur van de stad. Het gaat ook steeds meer om snelle internet- en telefoonverbindingen. Transit-oriented development - Waarin de relatie tussen ruimtelijke ordening en mobiliteit tot uitdrukking komt. Digitale netwerken leiden tot een goed vestigingsklimaat voor bedrijven en bezoekers. TOD’s kunnen den ruimtelijke ontwikkeling rondom multimodale knooppunten een impuls geven, vooral door verdichting en functiemenging. Principe 2 Hiërarchie van wegen Het concept van de hiërarchie van wegen om veiligheid te waarborgen. Wegen hebben twee functies: stromen faciliteren en toegang bieden. Het basisidee van Buchanan is de verschillende verkeersstromen zo veel mogelijk te ontvlechten en te laten afwikkelen op het passende netwerk. De doorstroomfunctie is in de stad vaak ondergeschikt aan de toegangs- en verblijfsfunctie. Duurzaam veilig - Het doel was om verkeersongevallen te verminderen en waar dat niet kan de gevolgen van ongevallen te verminderen. Gebaseerd op drie basisprincipes functionaliteit, homogeniteit en herkenbaarheid. Shared space - In de jaren 90 kwam dit in opmars. Shared space is een concept voor de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte en het gebruik van de openbare ruimte en gaat ervan uit dat verkeerslichten en verkeersborden niet per se nodig zijn. Verkeersdeelnemers worden gestimuleerd om meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag. Shared space is juist ontwikkeld om veiligheid te laten ontstaan doordat regulerende maatregelen ontbreken Principe 3 Milieustandaarden voor steden - Een hard maximum aan de hoeveelheid verkeer die stad kan opvangen. Er is ook een norm voor stikstof in de lucht waar Nederland aan moet voldoen. Het toepassen van milieuzonering zorgt ervoor dat de normen bereikt worden. - E ect bleekt lager dan verwacht door drie factoren: - Uitstoot nieuwe vrachtwagens groter dan verwacht - Veel uitzonderingen en overtredingen - 2.8 procent van de jnstof wordt veroorzaakt door verbranding van diesel in vrachtwagens - Umweltzones=milieuzones - Umweltplakette=milieusticker Principe 4 Drie variabelen centraal Bereikbaarheid, leefbaarheid en investering in de fysieke ruimte staan centraal. Bezuinigingen hebben hier invloed op. Om tot goede ruimtelijke afwegingen te komen maken we in Nederland vaak gebruik van een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) alle voor en nadelen worden op een rij gezet en in geld uitgedrukt Plannen voor de stad - Ontwikkelt een analytisch instrumentarium om de e ecten van ruimtelijke investeringen in de stedelijke omgeving op het functioneren van steden beoordelen. Men stelt twee instrumenten voor om verstedelijkingsprojecten te verbeteren: Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? ff fi ff  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen - Planobjectivering: wat dragen de plannen bij aan de doelen van het beleid van zowel het Rijk als van de stedelijke regio - Agglomeratie-exploitatie: vastleggen van de e ecten die verstedelijkingsprojecten op de stad hebben. Fietsstad Nederland - Jaarlijkse etsstad verkiezing in Nederland. Kijken welke stad de perfecte etsstad is Principe 5 Verkeersmanagement Het toepassen van verkeersmanagement als instrument voor de leefbaarheid van steden. Luchtkwaliteit: 80 km zones - Dit is een voorbeeld van verkeersmanagement. Om luchtkwaliteit te verbeteren is de max 80km/u zones bepaald. Bereikbaarheid: verkeerslichten - Het periodiek actualiseren van verkeerslichten leidt tot een verbetering van de doorstroming van het verkeer en luchtkwaliteit van het gebied. Intelligente transportsystemen - Het gebruik van informatie- en communicatietechnologie in het verkeer is van recente datum. Technologie in het voertuig en in de infrastructuur wordt ingebouwd. Er wordt onderscheid gemaakt tussen autonome en coöperatieve systemen Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi ff fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen 7 De openbare ruimte in de stad Jurgen Habermas: publiek domein bestaat uit plaatsen waar ontmoeting en uitwisseling plaatsvinden tussen verschillende maatschappelijke groepen, plaatsen waar de samenleving wordt gevormd. - De openbare of publieke ruimte is daarentegen een fysieke verschijningsvorm in de stad, die kan fungeren als publiek domein Openbare ruimte: - Toegankelijk voor iedereen - Geen entreegeld - Geen openings- en sluitingstijden - Geen bijzondere regels - Eigendom en beheer: meestal gemeente Publiek domein/public sphere: fysieke en virtuele ruimte (internet) Publieke ruimte: is een fysieke openbare ruimte die fungeert voor verplaatsen en verblijven; en mogelijk voor demonstraties en of evenementen Functies: - Verbindingszone - Informele ontmoetingsfunctie - Uitingsplek burgerschap en democratie - Kijkfunctie - Gebruiksfunctie - Doorgangsfunctie - Verblijfsfunctie Openbare ruimte is van de overheid, er zijn private ruimtes die voor publiek worden opengesteld bijvoorbeeld winkelcentra. - Lo and: parochial space - Boomkens: drempelwereld Daarmee duiden zij beide een publieke ruimte aan die openbaar toegankelijk is, maar vrijwel alleen wordt gebruikt door bekenden (hofje, woonerf, speeltuin in de wijk) Verschillende visies over de ideale inrichting van de openbare ruimte: - Jaren 80/90 sprake van een herwaardering van de openbare ruimte en staat de voetganger centraal - Auto’s verdwenen, meer openbare ruimte, meer cameratoezicht, verscherpte regelgeving - Meerdere benamingen voor deze trends: - Fear and fantasy (Melik) - Paci cation by cappuccino (Zukin) hierom wordt verwezen naar de combinatie van voorzieningen en extra controle om de openbare ruimte te paci ceren en aantrekkelijker te maken voor een breed publiek William Whyte: Project for Public Spaces, PPS, werd opgericht naar aanleiding van Whyte’s bevindingen. Dit project onderscheidt 4 belangrijke kenmerken van een succesvolle openbare ruimte: - Gebruik, activiteiten (fysieke mogelijkheden) - Comfort en uitstraling - Toegankelijkheid en bereikbaarheid - Sociale kwaliteit (beheer, toezicht, levendigheid, sociale veiligheid) (Echter zijn deze slecht meebaar en kan men zich afvragen of een one size ts all succesformule voor de openbare ruimte werkt) Jan Gehl: Onderscheidt 3 wijzen waarop mensen de openbare ruimte gebruiken: - Necessary: het bewegen door de sociale ruimte - Optional: gaat gepaard met het daadwerkelijk spenderen van tijd - Social: gaat gepaard met het daadwerkelijk spenderen van tijd Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fl fi fi fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Belangrijk voor openbare ruimtes - Veiligheid - Toegankelijkheid - Schoon en onbeschadigd Jane Jacobs: Intricate street ballet: ziet een straat als ontmoetingsplek vol interactie en sociale controle. - De interactie met mensen die anders zijn dan jezelf leidt tot sociale binding - Juist door contact met vreemden leren mensen risico’s en situaties in te schatten Moses: Zag het juist als doorstroming, passage en verkeersfunctie Parkinson: Zag openbare ruimte als plek voor burgerschap, democratie. protest en macht, plek uitingen kunst; theater, performance De Januskop van de openbare ruimte: enerzijds is er het rooskleurig beeld van de openbare ruimte en anderzijds een zwartgallige beeld. (Go man) - Focused interaction: sprake van direct contact in de vorm van een conversatie of gedeelde activiteit. - Unfocused interaction: mensen zijn gelijktijdig op dezelfde plek, maar niet direct met elkaar communiceren Aan de ene kant geldt dat het beeld van ontmoeting wordt geïdealiseerd, uiteindelijk is geen enkele openbare ruimte werkelijk openbaar, gelden altijd wel regels Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? ff  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Hoofdstuk 9 diversiteit en de stad Volgens Richard Sennett heeft een pluriforme stad “wanorde” nodig om contact met “de ander” te stimuleren. Zonering, regulering en ordehandhaving is desastreus voor kwaliteit van sociale leven in de stad. Sennett overschat de (emanciperende) rol van ontmoetingen: van echte ontmoeting is nauwelijks sprake, eerder van parallel samenleven. Bekend maakt niet bemind, onbekend maakt wel onbemind. Sennett: contact met de ander mag juist ”schuren” Puri catie werkt contraproductief want: - Het minder regulering en handhaving is de kans op con icten tussen stadsbewoners uit verschillende groepen weliswaar groter, maar ook de kans dat mensen iets leren over anderen, en daarmee ook over zichzelf. - De contacthypothese houdt in dat intercultureel contact uiteindelijk leidt tot een afname van misverstanden tussen en vooroordelen over sociale groepen in de stad en tot een toename van wederzijds begrip en vertrouwen. - Enerzijds kan de ander onze ontologische zekerheid ondermijnen - Anderzijds blijkt de common sense waarmee we de wereld tegemoet treden toch ook goed in staat om ervaringen met culturele diversiteit in ons op te nemen Een echt pluriforme stad heeft relatieve wanorde nodig (Sennett) Contacthypothese: intercultureel contact leidt tot een afname van misverstanden tussen en vooroordelen over sociale groepen in de stad en tot een toename van wederzijdse begrip en vertrouwen. Ruimtelijke segregatie: de fysieke scheiding van bevolkingsgroepen die in de stad wonen en leven Integratie: sociale mobiliteit en participatie in onderwijs, arbeidsmarkt en democratie Type ruimtelijke Segregatie: - Etniciteit: seksuele minderheden (gay ghetto’s) - Leeftijd (retireren communities) Getto: woonwijk met een grote concentratie kansarme migranten die nauwelijks buiten de wijk komen Van concentratie of clustering is sprake als een bepaalde bevolkingsgroep bovengemiddeld vertegenwoordigd is in een postcodegebied. Invasie: Een etnische groep die aanvankelijk geconcentreerd was in de arme wijken rondom het centrum trekt naar de ringen erbuiten omdat ze daar werk krijgen en zich een betere positie kunnen veroorloven Successie: De plaats van de vertrokken migranten wordt ingenomen door nieuwe migranten Visie op integratie (Chicago school) - Migranten wennen geleidelijk aan steeds meer aan andere sociale groepen: eerst net buiten centrum in betaalbare buurten, relatief beschermd door gelijkgestemden - Migranten van 2e of 3e generatie gaan aan randen van stad wonen en raken meer vervlochten met sociale leven buiten de migrantenwijken - Nieuwe migrantengroepen nemen steeds de plek over aan rand van centrum Samenlevings- en integratiemodellen 1. Salad bowl: verzuilingsmodel: Cultuurbehoud, Voorzien in identiteit van subculturen, Fungeren als belangengroep, Multiculturaliteit, Doelgroepenbeleid 2. Melting Pot: Vermenging met/aanpassing aan hoofdcultuur, Monoculturaliteit; Assimilatiemodel, Ontstaat in multiculturele samenleving 3. Mozaiekmodel: Interculturaliteit: anti-doelgroepenbeleid, Diversiteit, New York, Individualiseringsmodel, Meritocratisch: een maatschappijmodel waarin de sociaal- economische positie van elk individu is gebaseerd op zijn of haar verdiensten (merites). Hierbij gaat het dus niet direct om de aanleg die men heeft, maar wat men met die aanleg doet. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi fl  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen Hoofdstuk 11 Duurzaamheid in de stad Duurzame ontwikkeling: een ontwikkeling die tegemoet komt aan de behoeften van huidige generaties zonder de mogelijkheden van toekomstige generaties in gevaar te brengen om in hun behoefte te voorzien. Het gaat om People, Planet and Pro t: PPP People: sociaal culturele aspecten: - solidariteit, onderwijs, gezondheid, leefomgeving Planet: ecologische aspecten: - lucht en bodem, delfsto en, landschap, grondwater, natuur Pro t: Economische aspecten: - infrastructuur, arbeid, kennis, energie Rotmans: Transitie is een verandering van een complex systeem. Dat wordt je niet opgelegd, maar dat proces doorloop we samen. Het is een co-creatie tussen overheid, bedrijven en burgers waarin je op zoek bent naar nieuwe technologische ontwikkelingen en creatieve oplossingen. Je gaat aan de slag maar weet niet waar je uitkomt. Trial en error: leren van de fouten Waar moeten we over nadenken: - De nanciering (wie gaat dat betalen en hoe voorkomen we tweedeling in de maatschappij?) - Wet- en regelgeving (Wat leggen we vast? Hoe handhaven we?) - Het tijdpad (Hoe gaan we faseren, wachten we op de techniek?) - Multi-level governance (Wie krijgt de regie waarover?) 3 manieren om naar duurzaamheid in de stad te kijken, PPP: - Fysiek: ruimtelijk (laagbenadering) - Stromenperspectief (duurzame verkeersstromen) - Transitie (energietransitie) 1. Fysiek perspectief - Ebenezer Howard: concept tuinsteden. Utopisch stad combineert de voordelen van de stad met de kwaliteiten van platteland, kleine compacte steden, schone lucht, zonder sloppenwijken, zelfvoorzienend en autonoom. - Lagenbenadering: Sijmons - occupatielaag bovenkant (10-40 jaar) ruimtelijke weerslag van vastgoed en locatieontwikkeling - netwerken (20-100 jaar) fysiek: wegen, spoor, energie/niet fysiek: internet, telefoon - ondergrond, groen blauwe netwerken (>100 jaar) bodem, water, groen, hoogteligging Drie lagen moeten allemaal met elkaar in balans zijn. 2. Stromenperspectief Tjallingii-Ecopolis Gaat uit van het metabolisme van een stad; een systeem van in en uitgaande stromen van verkeer, water, energie en afval. (Sybrand Tjallingii) Een stad is een systeem en duurzaam als: 1. Stromen: men verantwoord omgaat met alle stromen er doorheen (energie, water, verkeer) 2. Plekken: de stad levende plekken heeft; leefbare gebouwen en wijken, parken 3. Participanten: bewoners en gebruikers hun verantwoordelijkheid nemen; zij kunnen maatregelen aan de bron nemen. Zelfvoorzienende stad/Ecopolis: ideale duurzame stad met schillen van verzorging 3. Transitieperspectief op duurzame stad Overgang van de ene technologie of praktijk van handelen naar de andere in vier fasen verloopt: 1. voorontwikkelingsfase: het systeem in oude toestand is in evenwicht 2. take o fase: er out een veranderingsproces op gang Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? fi fi ff ff fi  Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen 3. versnellingsfase: structuurverandering wordt zichtbaar 4. stabilisatiefase: het systeem zoekt en vindt weer een nieuw evenwicht. Verschillende oorzaken waardoor duurzaam transformeren moeilijk gaat: - Inertie van de bestaande stad: te veel verstedelijking, verstening, weinig plek - Financiering; inkomsten te gering voor nanciering duurzame investeringen - Wet en regelgeving: belemmering stedelijke verdichting bestaande stad. terugdringen auto’s moeilijk. - Multi level governance; steden worstelen met hun rol en verantwoordelijkheid in strijd tegen klimaatverandering - Verschillen in discours: lokale bestuur en partijen verschillende opvattingen over duurzame stad Duurzame verkeersstromen 5 basisprincipes van stedelijke mobiliteit, Buchanan - Verkeer is een afgeleide van ruimtegebruik: de reis patronen van mensen zijn nauw verbonden met de wijze waarop de ruimte is ingericht, afstemming ruimte en mobiliteit - Hiërarchie van wegen: hoofdwegennet verbindt steden en regionale wegennet verbind kerngebieden binnen steden, lokale wegennet verdeling van verkeer en toegang functies gebouwen - Milieustandaarden voor steden noodzakelijk om lucht en gelijkoverlast te controleren, max snelheid - 3 variabelen centraal: verkeersprobleem: - 1 bereikbaarheid - 2 leefbaarheid en fysieke ruimteclaims - 3 investeringskosten - behoefte aan verkeersmanagement; max snelheid, gereguleerd Niet voorspeld door Buchanan - Prijsbeleid; beprijzen van mobiliteit, rekeningrijden - Gedragsbeïnvloeding geven van nanciële prikkels voor gewenst gedrag - Vervoersarmoede; sociale uitsluiting door gebrek aan vervoersmogelijkheden. Door de toenemende mismatch tussen ruimte, komen steeds meer stadsbewoners met een laag inkomen in de knel. Verkeersstromen: 1. Goede locatiekeuze: ABC-beleid + aanleg stations 2. Transit-oriented development (Tod’s, multimodale knooppunten) 3. Milieuzones steden 4. Digitaal verkeersmanagement 5. Stimuleren elektrisch rijden, rijden op waterstof, ov of etsen Nieuwe kansen en uitdagingen - circulaire economie; producten en materialen eindigen niet meer als afval maar mogelijk om zo lang mogelijk in de keten gehouden en hergebruikt. Geen fossiele brandsto en verbrand. - klimaatbestendig bouwen: duurzame bodem en water systemen, meer groen en blauw - smart Cities; lokale zelforganisatie in combinatie met sensoren en data van burgers, doe democratie meeveranderen. Gedownload door: selen_aydin_81 | [email protected] € 912 per jaar Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen? Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) fi fi fi ff