Wykład 3 Społeczna Psychologia PDF

Wykład 3 Co było miesiąc temu? Struktura trzyetapowa: 1. przyczyna (rzeczywista, wyobrażona lub domniemana obecność innych) 2. wpływ 3. konsekwencje (uczucie, wiedza i / lub zachowanie osób) jak ludzie wpływają na innych ludzi  Podejścia teoretyczne Pozn...

Wykład 3 Co było miesiąc temu? Struktura trzyetapowa: 1. przyczyna (rzeczywista, wyobrażona lub domniemana obecność innych) 2. wpływ 3. konsekwencje (uczucie, wiedza i / lub zachowanie osób) jak ludzie wpływają na innych ludzi  Podejścia teoretyczne Poznawcza — Procesowanie dostępnych informacji w kontekście/ w zależności od posiadanej (zaktywizowanej) wiedzy Motywacyjna — Co motywuje nas do zachowania się tak jak się zachowaliśmy? —> uciekaj/walcz —> transfer pobudzenia —> Piramida Masłowa Teoria uczenia się — Nasze zachowania wynikają z poprzednich doświadczeń (własnych i obserwowanych) —> warunkowanie klasyczne (nauka znaczenia bodźca neutralnego) —> warunkowanie operacyjne (instrumentalne) (nauka znaczenia reakcji) —> modelowanie (nauka przez obserwację) Społeczno—kulturowa — Zachowania jako rezultat socjalizacji w szczególnej grupie społecznej Ewolucjonistyczna — Zachowania jako konsekwencja przeszłych doświadczeń gatunku jako całości  Metody badawcze Psychologia nienaukowa / naiwna obejmuje powszechne przekonania na temat natury ludzkiego zachowania wyrażone w zdroworozsądkowych stwierdzeniach (np. „wszystkie kobiety są opiekuńcze”, „wszyscy studenci psychologii mają problemy psychiczne”, „wszyscy mężczyźni są agresywni”). Dlaczego potrzebujemy metod naukowych? Kasia Gandor o dowodach anegdotycznych https://www.youtube.com/watch?v=0FoJjuEXSk4 Psychologia społeczna jest nauką empiryczną (seria badań, replikacje, metaanalizy), wyniki są probabilistyczne - opis - wyjaśnienie (przyczyna i skutek) - przewidywanie Aby przeprowadzić badanie potrzebujemy - teorii - hipotezy opartej na tej teorii  Metody badawcze Korelacja - siła i kierunek związku między dwiema zmiennymi (+ lub -) Korelacja pozorna Obserwacja - naturalna - uczestnicząca - ustrukturyzowana - analiza archiwalna Eksperyment - szuka związków przyczynowych jako przyczyn zjawiska / manipulacji!  Eksperyment? Korelacja? Istnieje związek między trzymaniem ręki na sercu a mówieniem prawdy Pięć godzin grania w gry komputerowe dziennie, poprawia zdolności poznawcze W przypadku molestowania seksualnego, cierpienie mężczyzn widziane jest jako mniejsze niż cierpienie kobiet Zmiany w ilości ekspozycji na światło słoneczne powodują zmiany w poziomie depresji https://forms.o ce.com/Pages/ResponsePage.aspx?id=JKjnj0H2e0ijvNzbetXfXyC1rFHyBjxJs3vZo4SC7H5UNkxVVTEyMVM2U1lXSkozVTIyR0VLUEZLVS4u ffi  Moderator: Czynnik, który decyduje o sile lub kierunku danej zależności (np. PŁEĆ) Mediator: Pośrednik między zmienną niezależną (przyczyną), a zmienną zależną (skutkiem), np. POCZUCIE ODPOWIEDZIALNOŚCI Również do użytku w badaniach korelacyjnych i obserwacyjnych Eksperymenty, korelacje i kotki. Oraz moderatory i mediatory Eksperymenty, korelacje i kotki. Przyczynowość! Wpływ! Jedno jest bezpośrednim rezultatem drugiego. H: Trzymanie kotka sprawia, że ludzie są szczęśliwi. 1. Korelacja — sprawia —> H: Trzymanie kociaka jest powiązane ze zwiększonym poziomem szczęścia. Pytamy ludzi: Badanie 1) Jak często trzymają kocięta + poziom szczęścia? Badanie 2) Czy masz kocię? Dwa kocięta? (Posiadanie kociąt jako pośredni dowód na trzymanie kociąt) i pytamy o poziom szczęścia B1 => im częściej ludzie deklarują trzymanie kociąt, tym są szczęśliwsi B2 => im więcej ludzie mają kociąt, tym są szczęśliwsi Wnioski: Istnieje związek między trzymaniem kociaka a byciem szczęśliwym. - trzymanie kociaka zwiększa szczęście (?) - posiadanie kociąt zwiększa szczęście (?) - ludzie, którzy są szczęśliwi lubią trzymać kocięta (?) - ludzie, którzy są szczęśliwi częściej posiadają kocięta (?) Eksperymenty, korelacje i kotki. Przyczynowość! Wpływ! Jedno jest bezpośrednim rezultatem drugiego. H: Trzymanie kotka sprawia, że ludzie są szczęśliwi. Wnioski z naszych poprzednich badań: Istnieje związek między trzymaniem kociaka a byciem szczęśliwym. - trzymanie kociaka zwiększa szczęście (?) - posiadanie kociąt zwiększa szczęście (?) - ludzie, którzy są szczęśliwi lubią trzymać kocięta (?) - ludzie, którzy są szczęśliwi częściej posiadają kocięta (?) 2) Eksperyment! Eksperymenty, korelacje i kotki. Przyczynowość! Wpływ! Jedno jest bezpośrednim rezultatem drugiego. H: Trzymanie kotka sprawia, że ludzie są szczęśliwi. 2) Eksperyment! Badanie 3 Bierzemy N = 100 osób, dzielimy je losowo na dwie grupy: * 50 z nich dajemy kotka do potrzymania, * 50 nie dajemy kotka (możemy dać im worek ziemniaków do potrzymania, żeby coś potrzymali) Testujemy poziom szczęścia w obu grupach (kwestionariusz? Liczba uśmiechów na godzinę? Operacjonalizujemy to w dowolny sposób) —> ludzie, którzy trzymali kocięta mieli wyższy poziom szczęścia (w porównaniu do ludzi, którzy trzymali ziemniaki) —> H wsparta: Trzymanie kotka sprawia, że ludzie są szczęśliwi. Eksperymenty, korelacje i kotki. Przyczynowość! Wpływ! Jedno jest bezpośrednim rezultatem drugiego. H: Trzymanie kotka sprawia, że ludzie są szczęśliwi. 2) Eksperyment! —> H wsparta: Trzymanie kotka sprawia, że ludzie są szczęśliwi. Dlaczego? — mediator Kto? Kiedy? Jaki rodzaj? — moderator  Eksperymenty, korelacje i kotki. H: Trzymanie kotka sprawia, że ludzie są szczęśliwi. Mediator Dlaczego? — mediator DLACZEGO? Dlaczego? — Wzrost dopaminy? — Obniżenie poziomu stresu? — …? Badanie 4 Trzymanie kotka - +—> dopamina - +—> szczęście ? Badanie 5 Trzymanie kotka - -—> stress - +—> szczęście ? Trzymanie kotka - +—> dopamina - -—> stres - +—> szczęście ?  Eksperymenty, korelacje i kotki. H: Trzymanie kotka sprawia, że ludzie są szczęśliwi. Dlaczego? — Trzymanie kotka - +—> dopamina - +—> szczęście Moderator Kto? Kiedy? Jaki rodzaj? — moderator (wchodzi w interakcję z predyktorem) KTO? KIEDY? JAKI RODZAJ? Kto? Kiedy? Jaki rodzaj? — wśród seniorów [wiek] — wśród osób z Kanady [narodowość] — kiedy kotek jest czarny [kolor kotka] — wśród osób bez alergii [alergia] WIEK Trzymanie kotka * starszy wiek - +—> dopamina - +—> szczęście Trzymanie kotka * młodszy wiek - ni—> dopamina - ni—> szczęście —> Trzymanie kociaka uszczęśliwia osoby starsze. WŚRÓD OSÓB Z KANADY Trzymanie kotka * bycie z Kanady - +—> dopamina - +—> szczęście Trzymanie kotka * bycie nie z Kanady - -—> dopamina - -—> szczęście KIEDY KOTEK JEST CZARNY Trzymanie kotka * kotek czarny - +—> dopamina - +—> szczęście Trzymanie kotka * kotek biały - -—> dopamina - -—> szczęście Trzymanie kotka * kotek rudy - ni—> dopamina - ni—> szczęście  Eksperymenty, korelacje i kotki. Trzymanie kotka —> szczęście trzymanie kotka - +—> dopamina - +—> szczęście trzymanie kotka * starszy wiek - +—> dopamina - +—> szczęście  Metody badawcze https://forms.o ce.com/Pages/ResponsePage.aspx? id=JKjnj0H2e0ijvNzbetXfXyC1rFHyBjxJs3vZo4SC7H5UNlBYNldINlNOTjlQMjlKSjRGWFpMUjcwUi4u ffi  Historia Część dot. historii oparta na Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Historia psychologi społecznej początki * pierwsze podręczniki — 1908 * pierwsze badanie — 1898 — Norman Triplett — facylitacja społeczna Tripplet (1898). The Dynamogenic Factors in Pacemaking and Competition. The American Journal of Psychology, 9, 4, 507-533. https://www.jstor.org/stable/1412188? seq=3#page_scan_tab_contents Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Facylitacja społeczna (social facilitation) Norman Triplett analiza danych zastanych różne wyjaśnienia zjawiska (m.in. „energia nerwowa”) Metoda: N = 40, 14 chłopców + 26 dziewczynek (8 — 17 lat) Procedura: * kręcenie kołowrotkiem w celu przesunięcia agi * 1 sesja = 4 okrążenia agi 1. Sesja próbna 2. Sześć sesji — w dwóch grupach Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 fl fl  Grupa A Grupa B Indywidualnie Indywidualnie Rywalizacja Indywidualnie Indywidualnie Rywalizacja Rywalizacja Indywidualnie Indywidualnie Rywalizacja Rywalizacja Indywidualnie Kontrola efektów * wprawy [poprawa wykonania na początku] * zmęczenia [pogorszenie wykonania pod koniec] Wyniki * n = 20 — poprawa wyników, gdy w grupie * n = 10 — pogorszenie wyników * n = 10 — brak różnicy Wnioski: zyczna obecność innej osoby wywołuje energię inaczej niedostępną i powoduje wzrost wyników Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 fi  Facylitacja społeczna Inspekcja danych na oko Re-analiza danych (Strube, 2005): brak efektu facylitacji społecznej (szczególnie po usunięciu osób leworęcznych; n = 2) Co wiemy dziś? — facylitacja społeczna dla działań łatwych i dobrze znanych — nawet wśród karaluchów (Zajonc, 1969) - prosty labirynt samemu: 41 sek., z publicznością: 33; skomplikowany — 110 vs 130 — sugeruje, że nie jest to związane z oceną społeczną — hamowanie społeczne — działania trudne i nowe Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Próżniactwo społeczne (social loa ng) inż. Max Ringelmann (1882 — 1887, publikacja 1913) Cel: Największa wydajność przy ciągnięciu ciężaru Wnioski: Utrata produktywności przy działaniach grupowych Ośmiu mężczyzn ciągnących razem, uzyskuje tylko ok 50% siły, której można się spodziewać Nishka o próżniactwie społecznym: https://www.youtube.com/watch?v=xxKqafwYqP0 Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 fi  Próżniactwo społeczne Wspólny cel Brak indywidualnej oceny wkładu/wysiłku Latane, Williams, and Harkins (1979) — Badanie 1 "We are interested in judgments of how much noise people make in social settings, namely cheering and applause, and how loud they seem to those who hear them. Thus, we want each of you to do two things: (1) Make noises, and (2) judge noises." — dwa razy samotnie, 4 w grupie 4os, 6 razy w gr 6 os. — średnie ciśnienie akustyczne generowane na osobę zmniejszało się wraz ze wzrostem liczebności grupy Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 https://web.mit.edu/curhan/www/docs/Articles/15341_Readings/Group_Dynamics/Latane_et_al_1979_Many_hands_make_light_the_work.pdf  Latane, Williams, and Harkins (1979) — Badanie 1 Badanie 2 — krzyczenie samotnie, w dwójkach, w szóstkach oraz w fałszywych dwójkach i szóstkach (myśli, że inni też krzyczą) W innych kulturach? Japonia, Tajlandia, Taiwan, Indie, Malezja - podobne wyniki https://web.mit.edu/curhan/www/docs/Articles/15341_Readings/Group_Dynamics/Latane_et_al_1979_Many_hands_make_light_the_work.pdf Myers D. G. (2012). Exploring social psychology. New York: McGraw-Hill  Próżniactwo społeczne - czy zawsze? Zadanie wymagające, ciekawe, angażujące Inni się słabo starają albo chcemy dogonić grupę Dodatkowa motywacja albo wyzwanie dotyczące konkretnego celu Praca z przyjaciółmi, poczucie przynależności do grupy, wielorazowa współpraca Myers D. G. (2012). Exploring social psychology. New York: McGraw-Hill  Facylitacja społeczna i Próżniactwo społeczne lęk przed oceną Indywidualna ocena Pobudzenie Ja + inni brak lęku przed oceną Wspólny wysiłek i brak indywidualnej oceny Brak pobudzenia zaadaptowane z Myers D. G. (2012). Exploring social psychology. New York: McGraw-Hill  Facylitacja społeczna i Próżniactwo społeczne Facylitacja społeczna — synergia i uzupełniające się umiejętności — porównania społeczne (mogą zwiększać motywację lub powodować strach przed oceną) — obciążenie poznawcze (inni rozpraszają uwagę) Próżniactwo społeczne —rozproszenie odpowiedzialności —free-riding https://www.youtube.com/watch?v=yT-BpKlHMps Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  W jaki sposób wiedza na temat facylitacji społecznej i próżniactwa społecznego może pomóc w codziennych zadaniach (w szkole, w domu, w pracy)? W grupach lub indywidualnie - spróbuj wymyślić listę kilku zasad, w oparciu o to, co wiemy o facylitacji społecznej i próżniactwie społecznym. W jaki sposób wiedza na temat facylitacji społecznej i próżniactwa społecznego może pomóc w codziennych zadaniach (w szkole, w domu, w pracy)? 1. Łatwe zadanie - zrób to z innymi Trudne zadanie - zrób to sam 2. Zachęcaj do aktywnego indywidualnego uczestnictwa -> rozdzielaj obowiązki -> oceniaj indywidualne uczestnictwo  Pierwszy podręcznik Floyd Henry Allport [nie mylić z Gordonem] — ojciec Psychologii Społecznej (i autor podręcznika, 1924) Zde niował zachowanie społeczne (zachowanie, odpowiedź na które działa jako bodziec społeczny, lub jest wywoływane przez bodziec społeczny) Metoda eksperymentalna! — rewolucyjna — używana do dziś — różnicująca od np., socjologii Badania nad facylitacją społeczną Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 fi  Wczesne lata Bez szału przed II WŚ Handbook of Social Psychology (Murchison, 1935) — rozdziały, np. „Population behavior of bacteria” ale też „Experimental studies of in uence of social situation on the behavior of individual human adults” Thurstone (1928). Attitudes can be measured — rewolucja w psychometrii — pomiar postaw Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 fl  Wczesne lata Sherif, M. (1936). The Psychology of Social Norms — klasyczne badanie — paradygmat do pomiaru rozwoju norm grupowych konformizm informacyjny/ informacyjny wpływ społeczny (zachowanie innych jako wskazówka nt. tego, co należy zrobić) * wykorzystanie efektu autokinetycznego * indywidualne oszacowanie ruchomości punktu (2,5 cm do 25 cm) * oszacowanie w grupie — uśrednianie/ tworzenie stałej normy grupowej * norma nie zmienia się w czasie * norma przenosi się na kolejne „pokolenia” Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Wczesne lata Bennington College Study (Newcomb, T., 1935-1939) Badanie podłużne Zmiana i tworzenie się postaw NORMATYWNY WPŁYW SPOŁECZNY Liberalny college z dużą ilością konserwatywnych studentek I roku Wybory prezydenckie 1936 * 66% rodziców — Republikanin * 62% studentek I roku * 43% studentek II roku * 15% studentek III i IV roku Badania po 25 i 50 latach — pozostały liberalne (np., 1984 — 73% głosowało na kandydata Demokratów) Świadomy wybór w ramach pragmatyzmu życiowego i zdobywania prestiżu Z funkcji adaptacji społecznej, stały się formą ekspresji przekonań Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Konformizm Ash (1951; 1956) — jeden pozorant — brak wpływu — więcej pozorantów + badany (przedostatni) 3 na 4 osoby — ulegają przynajmniej raz 1 na 4 — częściej niż w połowie prób uleganie w przypadku 32% prób https://www.youtube.com/watch?v=qiHdu8ISHYo Konformizm — dlaczego? Wpływ normatywny — ulegamy normie społecznej * żeby nas lubili * zewnętrzny konformizm przeradzający się w * wewnętrzny konformizm * słabnie gdy ktoś inny ma inną opinię niż reszta grupy [osłabienie normatywne] Wpływ informacyjny — dążenie do słuszności * rośnie gdy zadanie niejasne * rośnie gdy spada samoocena i czujemy się niekompetentni * wielkość grupy — najpierw wzrost siły, potem spadek [postrzeganie jako jedna opinia/ owczy pęd]  Konformizm SPADA GDY wybór/zachowanie jest łatwe grupa jest nieatrakcyjna grupa jest niejednomyślna członkowie grupy są spostrzegani jako niekompetentni, a dana osoba czuje się stosunkowo kompetentna wybór/zachowanie nie są ujawniane grupie  Konformizm Wpływ normatywny silny, zadaniowe gdy zależy nam na grupie relacje społeczne Thibaut i Strickland (1956; Thibaut i Strickland w Wojciszke, 2005) 80 — opinie nt bodźców — grupa ma inne zdanie — nacisk na zmianę poglądów: 60 * słaby (o rozwiązaniu: ”not very con dent" and "not at all con dent”) * średni ("quite con dent" and "fairly con dent”) * silny („positive" and "highly con dent”) 40 — wzbudzony cel zadania: * zadanie (vote for the solution he thought was best) * relacje (Remember your group is competing 20 with other similar groups on the campus, and the e ectiveness of your co-operation will reveal a great deal about how good a group you are) 0 —> relacje = zmiana im silniejszy wpływ słaby średni silny —> zadanie = reaktancja H: As the amount of pressure to conform increases, the proportion of group members whose judgments change to conformity will increase in group set and will decrease in task set ff fi fi fi fi fi  Konformizm Osobowość konformistyczna? —> niska samoocena ? —> niska inteligencja ? —> brak stałości w uleganiu —> czynniki sytuacyjne  Rozwój Cartwright (1979): „Osoba, która miała największy wpływ na rozwój psychologii społecznej w Stanach Zjednoczonych, to Adolf Hitler.” 1. Badania nad wpływem propagandy — Hovland, C. — wpływ mass mediów na zmianę postaw — perswazja — determinanty zmiany postaw * nadawca (np., prestiż, wiarygodność) * komunikacja (np., straszenie) * kontekst (np., znaczenie grup odniesienia) 2. Wymuszona emigracja żydowskich naukowców — Ko ka + Wertheimer + Köhler [ojcowie Gestalt] — Lewin * wpływ typu lidera na atmosferę i wykonanie w grupie * teoria pola — jednostka jako element w dużym systemie oddziaływań społecznych; B = f(p,e) [zachowanie jest funkcją jednostki i środowiska] Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 ff  Rozwój Kurt Lewin — zjawiska psychologiczne powinny być analizowane poprzez koncepcje psychologiczne — procesy takie jak poznanie, czy motywacja znajdujące się w „polu psychologicznym” powinny być w centrum uwagi — rozwiązywanie rzeczywistych problemów — eksperymenty — badania laboratoryjne — doktoranci! Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448