Socjologia Przestępczości PDF

Socjologia przestępczości 1. Rodzaje przestępczości: - Rzeczywista -- czyny popełnione na wybranym terenie w określonym czasie. - Ujawniona - (pozorna) ogół czynów, o których informację zyskały organy ścigania i na ich podstawie wszczęła śledztwo - Stwierdzona - potwierdzone czyny...

Socjologia przestępczości 1. Rodzaje przestępczości: - Rzeczywista -- czyny popełnione na wybranym terenie w określonym czasie. - Ujawniona - (pozorna) ogół czynów, o których informację zyskały organy ścigania i na ich podstawie wszczęła śledztwo - Stwierdzona - potwierdzone czyny - Osądzona wynikiem skazującym - czyny potwierdzone w wynik postępowania sądowego 2. Teorie kryminologiczne - Wielkiego, średniego i małego zasięgu 3. Teoria racjonalnego wyboru: - Przestępstwo to wynik racjonalnych decyzji ekonomicznych - Sprawca dąży do korzyści, analizuje zyski i straty (bilans strat i zysków) - Decyzje są ograniczone przez zdolności psychiczne i dostępne informację - Teoria skupia się na przestępstwach nie na sprawcy 4. Biologiczne teorię przestępczości - Teoria predyspozycji konstytucjonalnych 5. Psychiatryzacja przestępstwa - traktowanie zachowań przestępczych jako tych wynikających z zaburzeń psychicznych. Kładzie się nacisk na leczenie zamiast kary, co zmniejsza odpowiedzialność karną. 6. Teoria psychopatologiczna i psychopata - Teoria psychopatologiczna zakłada że przestępców można odróżnić od nie przestępców na podstawie cech osobowości - Jej celem jest zidentyfikowanie ''typu przestępczego" czyli osoby z antyspołecznym zaburzeniem osobowości, psychopatii lub socjopatii. - Psychopata -- osoba ukierunkowana na siebie - Bez podstaw, wartości i sumienia - Bez współczucia dla innych - Nie odczuwa poczucia wina z powodu popełnienia przestępstw - Pustka emocjonalna - Nie poddają się resocjalizacji - Psychicznie odbiega od normy - Istnieje związek między przestępczością a psychopatia 7. Teorię antropologiczne, fizjonomiczne i frenologiczne - Teorię antropologiczne - koncentrują sie na roli czynników kulturowych, społecznych i biologicznych w kształtowani zachowań przestępczych (ex. Teoria atawizm, kulturowych wzorców czy anomii) - Teorię fizjonomiczne - teorię według których cechy twarzy, wyglądu wskazują na osobowość i psychikę (np. Ciemne włosy i jasne brwi = skłonność do przestępczości) - Teorie frenologiczne - ścisły związek z kształtem czaszki a zdolnościami umysłowymi i właściwościami psychicznymi jednostki. (kształt czaszki = kształt mózgu) 8. Lombroso -- kobiety jako zbrodniarki - urodzone i z przypadku \- Uważał, że te kobiety mają pewne \"znaki degeneracyjne\", które predysponują je do popełniania przestępstw. Przykłady takich cech to specyficzne rysy twarzy, budowa czaszki czy nieproporcjonalność ciała. \- Zbrodniarki urodzone są według Lombroso mniej inteligentne i bardziej podobne do mężczyzn pod względem cech fizycznych i psychicznych. Miało to być wyrazem atawizmu -- regresu do wcześniejszych, bardziej prymitywnych form człowieczeństwa. Zbrodniarki z przypadku (ang. \"criminals by occasion\") \- Kobiety z tej grupy nie rodzą się z tendencjami przestępczymi, ale zostają nimi na skutek wpływów środowiskowych, sytuacyjnych lub społecznych. \- Często przyczyną przestępczości u tych kobiet jest zła sytuacja materialna, wyzysk lub trudne warunki życia. \- Lombroso uważał, że kobiety, które stają się przestępczyniami z przypadku, nie mają wyraźnych oznak biologicznych, lecz ulegają wpływom negatywnego otoczenia. 9. Koncepcja dezorganizacji społecznej Rozwinięta przez Szkołę Chicagowską, wyjaśnia, dlaczego przestępczość koncentruje się w niektórych obszarach miejskich. Wskazuje, że przestępczość jest skutkiem słabych więzi społecznych spowodowanych czynnikami takimi jak ubóstwo, duża mobilność ludności, różnorodność etniczna i brak silnych instytucji społecznych. Te czynniki osłabiają kontrolę społeczną i sprzyjają powstawaniu subkultur przestępczych, zwłaszcza w \"strefach przejściowych\" wokół centrów miast 10. Środki identyfikujące przestępców. - Modus operandii - własny system działania - Quo modo -- w jaki sposób popełniono mordsrstwo - Modus vivendi -- styl działania - Podpis mordercy - wyjątkowe kombinacje zachwań 11. Podział przestępców - Zachowanie - Brutalni - Podstępni - Sadystyczni - Okolicznościowi - Motywacja - Z chęci zysku (motyw ekonomiczny) - Lubieżność (motyw seksualny) - Z powodów psychologicznych (motyw urojeniowy) - W afekcie (motyw emocjonalny) - Etiologia zachowan przestępczych - Charakteropaci (biologiczne przyczyny) - Psychopaci (przyczyny psychologiczne) - Przestępcy, których zachowanie wynika z czynników społecznych, np rozbita rodzina - Kryterium emocjonalne - Chłodni uczuciowo - Niewykształcona empatia - Brak zrozumienia norm etnicznych - Żywe reakcje emocjonalne, lecz nieumiejętność samokontroli 12. Przestępca zorganizowany i zdezorganizowany - Zorganizowany - Są logiczni i spójni - Wykazują zborność zachowania - Przewidują skutki swojego zachowania - Przeważnie jednostki antyspołeczne - Może zostawić miejsce zdarzenia wykazując cechy zdezorganizowania; zadziałał współczynnik x -- nieprzewidziane wydarzenie, pojawienie się osób 3 - Wysoki, ponad przeciętny poziom inteligencji - Przemyślany modus opernadi - Potrafi udawać - Zdezorganizowany - Działanie impulsywne - Słabo kontroluje emocje - Zaburzenia psychozy (częste) - Mogą być upośledzeni intelektualnie - Często są pod wpływem alkoholu i innych srodków 13. Co może zdezorganizować przestępcę zorganizowanego? (+ czynnik X) a. Wiek przestępcy - młody przestępca b. Zwiększenie środków psychoaktywnych c. Poczucie niedowartościowania d. Brak kryminalnego doświadczenia e. Zaburzenie sprawcy dokującego przestępstwo - Przestępstwo dokonywane przez zorganizowanego przestępcę może być także zakłócone przez czynnik X - Pod wpływem czynnika X sprawca może lec emocjom i jego zachowanie zostaje zakłócone. 14. Nadzabijanie - u jakiego typu przestępcy występuje. \"Nadzabijanie\" (ang. overkilling) to pojęcie odnoszące się do sytuacji, w której sprawca popełnia zbrodnię z użyciem nadmiernej przemocy, wykraczającej poza to, co jest potrzebne do pozbawienia ofiary życia. Takie zachowanie jest najczęściej spotykane u przestępców **emocjonalnych lub impulsywnych**, którzy działają pod wpływem silnych emocji, takich jak złość, frustracja czy nienawiść. W przypadku nadzabijania, nadmierna brutalność może być wyrazem wewnętrznego konfliktu sprawcy, chęci wyładowania nagromadzonych emocji lub potrzeby sprawowania całkowitej kontroli nad ofiarą. 15. Triada MacDonalda Triada MacDonalda to teoria wskazująca trzy zachowania u dzieci, które mogą zapowiadać tendencje do przemocy w dorosłym życiu: - Okaleczanie zwierząt -- brak empatii i skłonność do przemocy. - Podpalenia -- potrzeba kontroli i wyładowania agresji. - Moczenie nocne -- oznaka frustracji i napięcia emocjonalnego 16. Kim jest morderca seryjny i masowy + różnica miedzy zabójcą seryjnym a masowym. - Morderca seryjny to osoba, która popełnia co najmniej trzy zabójstwa, z przerwami (określanymi jako \"okresy ostudzenia\") pomiędzy kolejnymi zbrodniami. Zabójstwa są zaplanowane i mają miejsce w różnych miejscach oraz na przestrzeni czasu. - Morderca masowy to osoba, która zabija wiele osób (co najmniej cztery ofiary) w jednym miejscu i czasie, w trakcie jednej zbrodni lub serii bez przerwy. Różnice między zabójcą seryjnym a masowym: - Czas i miejsce: - Seryjny: zabija w różnych miejscach, w odstępach czasu. - Masowy: zabija wiele osób jednocześnie lub w krótkim czasie w jednym miejscu. - Motywacja i planowanie: - Seryjny: często działa według schematu, motywy mogą być złożone i związane z fantazjami lub wewnętrznymi pragnieniami. - Masowy: działa impulsywnie lub z określonym celem, np. zemstą, nagromadzonym gniewem. - Okresy ostudzenia: - Seryjny: ma przerwy między zbrodniami, w których wraca do \"normalnego\" życia. - Masowy: działa bez przerw, wykonując zbrodnię w jednym akcie. 17. Typy seryjnych morderców: f. Zabójca wizjoner -- sprawca jest chory psychicznie i to jest przyczyną jego zbrodni; motywowany treściami urojeniowymi g. Zabójca z misją - sprawca realizuje swoją idee fixe; typ bardziej psychopatyczny h. Zabójca hedonistyczny -- zabijanie sprawia mu przyjemność, satysfakcje. (najczęściej podłoże seksualne) i. Podtyp zabójca komfortowy - kierujący się zyskiem ii. Podtyp zabójca poszukujący dreszczyk emocji - kierujący się emocjami iii. Zabójca sadysta i. Zabójca zorientowany na dominację - zabójstwa mają zapewnić kontrole nad jednostka lub otoczeniem. j. Zabójcy o charakterystycznym podpisie. k. Ze względów na mobilność iv. Geograficznie stabilni -- teren działania to ten w którym żyją v. Geograficznie mobilni - będący w ciągłej podroży. 18. Wielokrotność to nie seryjność l. Wielokrotne zabójstwo to zabicie kilku osób w jednym incydencie lub krótkim czasie. Seryjne morderstwo to zabójstwa oddzielone przerwami, dokonywane na przestrzeni czasu. 19. Czym jest raptofilia? m. Raptofilia to zaburzenie parafiliczne, w którym osoba odczuwa podniecenie seksualne związane z przemocą, szczególnie z aktami przymusowej dominacji lub gwałtu. Jest to forma dewiacji, która wiąże się z fantazjami o kontrolowaniu i podporządkowaniu ofiary. 20. Czym jest hybrystofilia? n. Hybrystofilia to parafilia, w której osoba odczuwa pociąg seksualny do osób, które popełniły przestępstwa, zwłaszcza brutalne, takie jak morderstwa czy gwałty. Osoby z tym zaburzeniem mogą fascynować się partnerami znanymi z aktów przemocy lub zbrodni. 21. Model importacji, deprywacji. Model importacji i model deprywacji to teorie wyjaśniające zachowania przestępcze oraz adaptację więźniów w środowisku więziennym: Model importacji - Zakłada, że więźniowie przynoszą do więzienia swoje wcześniejsze doświadczenia, wartości i normy, które kształtują ich zachowania za murami. - Osobowość, przekonania i styl życia z zewnątrz wpływają na sposób, w jaki adaptują się do środowiska więziennego. Model deprywacji - Sugeruje, że to środowisko więzienne samo w sobie, z jego restrykcjami i ograniczeniami, prowadzi do przestępczych lub agresywnych zachowań. - Izolacja, brak prywatności i ograniczenie wolności wpływają na więźniów, zmuszając ich do adaptacji poprzez agresję lub tworzenie subkultur więziennych. 22. Gwara więzienna służy do ukrytej komunikacji, budowania więzi wśród więźniów, ochrony przed władzą więzienną oraz ułatwia adaptację do życia w izolacji. 23. Modus Oprenadi -- podpis sprawcy o. Określenie zaobserwowane u przestępców (szczególnie zawodowych), a mianowicie "swoisty" sposób działania. p. W drugim znaczeniu oznacza system ewidencjonowania i wykorzystywania informacji o sposobie działania sprawcy. 24. Kryminologia a Kryminalistyka - Kryminologia to nauka zajmująca się badaniem przyczyn przestępczości, zachowań przestępczych oraz profilami sprawców. Skupia się na teorii, analizie społecznych i psychologicznych uwarunkowań przestępczości. - Kryminalistyka to dziedzina praktyczna, koncentrująca się na metodach wykrywania i ścigania przestępstw, takich jak techniki zbierania dowodów, analiza śladów czy identyfikacja sprawców. 25. Uszkodzenie mózgu a psychopatia - Uszkodzenie mózgu może przyczyniać się do rozwoju psychopatii, szczególnie gdy dotyczy obszarów odpowiedzialnych za kontrolowanie emocji i zachowań. Psychopatia ma jednak także podłoże genetyczne i środowiskowe, a uszkodzenie mózgu jest tylko jednym z możliwych czynników ryzyka.