RPH-Finals-Reviewer PDF

LECTURE 5 Tributo: -​ Karaniwang buwis: 8 reales bawat Pangkalahatang Konsepto Pilipino. Ang krisis ng pamayanang Pilipino ay -​ Sanctorum: Para sa simbahan (3 nag-ugat mula 15...

LECTURE 5 Tributo: -​ Karaniwang buwis: 8 reales bawat Pangkalahatang Konsepto Pilipino. Ang krisis ng pamayanang Pilipino ay -​ Sanctorum: Para sa simbahan (3 nag-ugat mula 1588 hanggang 1663. reales). Tatlong pangunahing yugto: -​ Donativo: Para sa kampanya laban -​ Tadhana ng Estado ni Raha sa Muslim (½ reales). Sulayman (1588-1602) -​ Caja de Comunidad: Para sa -​ Opensiba ng Estado ng Maynila imprastruktura (1 real). (1602-1635) Polo y Servicios: -​ Sa Anino ni Sultan Kudarat -​ Sapilitang paggawa para sa mga (1635-1663) proyekto ng Espanya. -​ Pagkuha ng troso, paggawa ng Pulitika at Estruktura ng Pamamahala mga galyon, at pagpapatayo ng Ang sistema ng pamamahala sa ilalim ng mga gusali. kolonyal na Espanya: Sistemang Bandala: -​ Hari ng Espanya bilang pinuno ng -​ Sapilitang pagbebenta ng ani sa kolonya. pamahalaan. -​ Gobernador-Heneral bilang -​ Madalas binabayaran lamang ng kinatawan ng Hari. promissory notes. -​ Mga dibisyon ng pamamahala: ​ Pangbansa (Royal Relihiyon at Misyon Audiencia, Residencia, Pagpasok ng mga orden sa Pilipinas: Visita) -​ Augustinians (1565), ​ Panrehiyon (Alcaldia at Franciscans (1577), Jesuits Corregimiento) (1581), Dominicans (1587), ​ Pangbayan (Ayuntamiento Recollects (1606). at Gobernadorcillo) Layunin ng mga orden: ​ Barangay (Cabeza de Barangay) -​ Palaganapin ang Kristiyanismo. Tradisyunal na estruktura ng lipunan bago -​ Itala ang mga wika at kultura ng ang Espanyol: mga Pilipino. -​ Maginoo, Maharlika/Timawa, at Doctrina Cristiana (1593) Alipin/Uripon -​ Unang libro ng Kristiyanismo sa Bagong estruktura sa panahon ng Pilipinas. Espanyol: -​ Peninsulares, Insulares, Krisis sa Pamayanang Pilipino Principalia, at Indio Pagkawala ng tradisyunal na sistema: -​ Pagtanggap ng mga datu bilang Ekonomiya at Pagbabago gobernadorcillo. Encomienda: -​ Pag-agaw ng mga lupa ng mga -​ Pagkakaloob ng lupa bilang katutubo sa pamamagitan ng gantimpala sa mga conquistador. encomienda. -​ Ginamit upang mangolekta ng tributo mula sa mga katutubo. Monopolyo ng ekonomiya sa Estruktura ng Reducción: pamamagitan ng Kalakalang Galyon. -​ Plaza Complex: Sentro ng pueblo, Pagkakabuo ng iba't ibang grupo ng kinabibilangan ng simbahan, Pilipino: munisipyo, at liwasan. -​ Moro: Muslim na Pilipino. -​ Ciudad: Pinakamataas na antas -​ Infieles: Hindi nasakop ng ng administrasyon; sentral sa Espanyol. rehiyon. -​ Indio: Kristiyanong Pilipino. Tatlong Yugto ng Panahon: -​ Pagpapalawak ng Reducción Mga Pangunahing Pangyayari (1663-1681): Sentralisasyon ng Tadhana ni Raha Sulayman mga pamayanan. (1588-1602): -​ Reaksyon ng Mga Bayan -​ Pagbagsak ng Maynila at (1681-1719): Himagsikan laban sa pagkontrol ng Espanyol. kolonyal na pananakop. -​ Pagputol sa kalakalang -​ Pagtindi ng Praylokrasya Maynila-Brunei at sentralisasyon (1719-1745): Pagtaas ng sa Maynila. kapangyarihan ng simbahan at Opensiba ng Estado ng Maynila mga prayle. (1602-1635): -​ Pananakop at pagpapalakas ng Pagpapalawak ng Reducción depensa sa Luzon at Visayas. (1663-1681) -​ Pananalakay ng mga Sultanato ng Layunin at Proseso ng Reducción: Mindanao. -​ Resettlement ng mga Pilipino mula -​ Reduccion: Pagsasama-sama ng sa mga barangay patungo sa mga mga barangay sa iisang lugar. pueblo. Sa Anino ni Sultan Kudarat -​ Pagbuo ng estrukturang plaza (1635-1663): bilang simbolo ng kolonyal na -​ Pagbuo ng Konpederasyon ng kaayusan. mga Sultanato sa Mindanao. -​ Kristiyanisasyon sa pamamagitan -​ Pag-atras ng Espanyol sa ng simbahan at doktrina. Mindanao noong 1663. Kahalagahan ng Plaza Complex: -​ Plaza: Sentro ng pueblo, bukas na LECTURE 6 liwasan. -​ Iglesia at Convento: Simbahan at Panimula tahanan ng mga prayle. Layunin ng Reducción: -​ Casa Tribunal: Munisipyo at -​ Pagbabago sa tradisyunal na transient house para sa mga kaayusang Pilipino. manlalakbay. -​ Pagbuo ng mga pueblo (bayan) -​ Bahay ng Principalia: Simbolo ng mula sa kalat-kalat na barangay. estado sa buhay ng elite. -​ Paglaganap ng Kristiyanismo at Halimbawa: Reducción sa Bohol: pagpapasailalim sa kapangyarihan -​ Mga sentrong pueblo: Dauis, ng Espanya. Baclayon, at Loboc. -​ Pagdating ng mga Heswita noong 1596.  -​ Pagtutol ng mga katutubo sa Mga Pangunahing Estruktura ng reduccion sa pamamagitan ng Pamayanan paglisan at pagtatago sa Ciudad: Pinakamataas na antas ng kabundukan. administrasyon; halimbawa, Maynila. Pueblo: Mas maliit kaysa ciudad; nabuo Reaksyon ng Mga Bayan (1681-1719) sa reduccion. Pag-aalsa Laban sa Reducción: Plaza Complex: -​ Mga "remontados" at "alsados" o -​ Simbahan bilang sentro ng tumakas sa kabundukan. relihiyon. -​ Himagsikan ng mga Sambal, -​ Casa tribunal bilang sentro ng Igorot, at Camucones. administrasyon. Pagtaas ng Kapangyarihan ng Ladino: -​ Mga bahay ng principalia bilang -​ Mga edukadong Pilipino na simbolo ng yaman. nakipagtulungan sa Espanyol. -​ Naging katulong sa pagsalin ng LECTURE 7 wika at administrasyon. Pangunahing Himagsikan: Balik sa Estadong Bayan -​ Tapar (Panay), Maniago Pagkakaisa at Pagtutol: (Pampanga), Malong -​ Mga kilusang naglalayong ibalik (Pangasinan), at Almazan (Ilocos). ang tradisyunal na kaayusan bago -​ Laban sa pang-aabuso ng mga ang kolonyalismo. Espanyol at sistema ng reduccion. -​ Pag-usbong ng konsepto ng "Bayan" bilang isang mas malawak Pagtindi ng Praylokrasya (1719-1745) na identidad. Pagpaslang kay Gobernador Tatlong Yugto: Bustamante (1719): -​ Paghihimagsik ng Kabayanan -​ Pinatay ng mga prayle dahil sa (1745-1762): Pag-aalsa laban sa kanyang mga repormang laban sa mga prayle at kolonyal na kalakalang Galyon. pang-aabuso. -​ Nagbigay-daan sa kapangyarihan -​ Bagong Sambayanan at ng mga obispo bilang Opensibang Muslim (1762-1785): gobernador-heneral. Mga rebelyon at pananakop ng Pagsiklab ng Rebelyon (1745): Moro. -​ Malawakang rebelyong agraryo sa -​ Bayan at Kabuuan (1785-1807): Luzon. Pagkakaisa ng mga pamayanan sa -​ Pinamunuan ni Jose de la Vega, kabila ng mga monopolyo at kasama ang mga magsasaka mula sapilitang paggawa. Cavite, Bulacan, Batangas, at Tondo. Paghihimagsik ng Kabayanan Epekto ng Praylokrasya: (1745-1762) -​ Paglawak ng mga lupain ng mga Pag-aalsa ng mga Tagalog (1745): prayle. -​ Agraryong rebelyon sa Batangas, -​ Pagiging sentro ng kapangyarihan Laguna, at Cavite. ng simbahan sa kolonyal na -​ Inilunsad ng mga principalia laban Pilipinas. sa pangangamkam ng lupa ng mga prayle. Rebelyon ni Francisco Dagohoy Pagtatatag ng Real Compania de (1744-1829): Filipinas (1785): -​ Pinakamatagal na pag-aalsa sa -​ Layunin nitong palakasin ang kasaysayan ng Pilipinas. kalakalan sa pagitan ng Pilipinas at -​ Tugon sa hindi makatarungang iba pang kolonya. pagtrato ng mga prayle sa mga -​ Nabigo dahil sa kawalan ng Boholano. suporta ng mga Espanyol at Pananakop ng Moro: mataas na gastusin. -​ Walang tigil na pangangayaw ng mga Tausug at Maranao. Mga Epekto ng Panahon -​ Pagsira sa ekonomiya ng Visayas Pag-usbong ng Kamalayang Bayan: at Mindanao. -​ Mula sa lokal na rebelyon patungo sa pambansang kilusan. Bagong Sambayanan at Opensibang -​ Pag-iral ng diwa ng bayan sa mga Muslim (1762-1785) tradisyon tulad ng Pasyon at Pag-aalsa ng Mag-asawang Silang: Moro-Moro. -​ Diego at Gabriela Silang, mga lider Pagbabago sa Ekonomiya: ng rebelyon sa Ilocos laban sa -​ Pagbawas ng Espanya sa kontrol Espanyol. sa kalakalang pandaigdig. -​ Inilunsad matapos ang pananakop -​ Pagpapahintulot sa barkong ng British sa Maynila noong 1762. Asyano at Portuges na Pag-aalsa ni Juan de la Cruz Palaris: makipagkalakalan sa Maynila. -​ Rebelyon sa Pangasinan laban sa polo y servicios at sapilitang LECTURE 8 pagbubuwis. Pagpapatuloy ng Pananakop ng Moro: Introduksyon -​ Laban sa kontrol ng Espanyol sa Balangkas ni Zeus Salazar: Ang ika-19 Mindanao at Sulu. na dantaon ay tinalakay batay sa mga -​ Pagpapalakas ng Sultanato ng aspeto ng pulitika, ekonomiya, kultura, Sulu sa pandaigdigang kalakalan. relihiyon, edukasyon, at lipunan. Dalawang Bahagi ng Diskusyon: Bayan at Kabuuan (1785-1807) -​ Bayang Pilipino: Katutubo at Pag-usbong ng Real Sociedad Banyaga (1807–1861): Económica de Amigos del País (1781): ​ Rebelyon ng Basi (1807) at -​ Samahan ng mga negosyante para Panahon ng Sekularisasyon. paunlarin ang ekonomiya. -​ Bayan at Nación (1861–1896): -​ Nagtaguyod ng monopolyo sa ​ Pag-usbong ng nasyonalismo tabako, alak, at iba pang produkto. at Himagsikan ng 1896. Pag-aalsa Laban sa Monopolyo: -​ Lagutao sa Cagayan (1785): Bayang Pilipino: Katutubo at Banyaga Pagtutol sa monopolyo ng tabako. (1807–1861) -​ Rebelyon ng Basi sa Ilocos (1807): Konsepto Bago ang Ika-19 na Dantaon: Pag-aaklas laban sa monopolyo ng -​ Malawakang rebelyon sa iba't alak. ibang rehiyon: -​ Rebelyon ni Dagohoy (1744–1829). -​ Rebelyon nina Diego at Gabriela Silang (1762–1763).  -​ Agraryong Rebelyon sa -​ Pagbubukas ng Maynila sa Katagalugan (1745). pandaigdigang kalakalan at -​ Pag-usbong ng mga grupong pagtaas ng cash crops (asukal, etnolingguwistiko sa ilalim ng abaka, kape, tabako). pamumuno ng mga datu. Filipinos at Mga Anak ng Bayan Paghihimagsik at Rebelyon: Kailian at (1892–1896): Kriolyo (1807–1823): -​ Pagkabuo ng La Liga Filipina ni -​ Rebelyon ng Basi (1807): Protesta Rizal (1892). laban sa monopolyo ng basi sa -​ Pagkakatatag ng Katipunan ni Ilocos. Andres Bonifacio (1892) bilang -​ Rebelyon ni Andres Novales sagot sa kabiguan ng La Liga. (1823): Pag-aaklas ng mga insular -​ Paglunsad ng konsepto ng "Inang laban sa diskriminasyon ng mga Bayan" bilang simbolo ng peninsulares. pagkakaisa. -​ Simula ng ideya ng kaisipang separatista sa mga Kriyolyo. Mga Dalumat ng Katipunan “Ang Bayan Kong Sawi” (1823–1841): Kalayaan/Katimawaan: Pagkawala sa -​ Kilusan sa ilalim ni Hermano Pule kaalipinan ng mga Kastila. (1832): Pagbuo ng Cofradia de Kapatiran: Pagkakaisa ng mga Anak ng San Jose bilang alternatibong Bayan sa ilalim ng iisang Inang Bayan. relihiyon para sa mga Indio. Ningning at Liwanag: Pagtutok sa -​ Pagbagsak ng Cofradia at liwanag ng katotohanan kaysa sa kamatayan ni Hermano Pule panlabas na kinang. (1841). Katuiran at Kaginhawaan: Pagtutok sa kabutihan ng loob at pantay-pantay na Bayan at Nación (1861–1896) pagkatao. Pag-usbong ng Nasyonalismo: -​ Pag-usbong ng mga ilustrado dulot LECTURE 9 ng pagbubukas ng Suez Canal noong 1869. Introduksyon -​ Pagtatag ng La Solidaridad at mga May apat na pangunahing sanggunian sa repormang hiningi ng mga buhay ni Gregoria de Jesus (Oryang): propagandista: Awtobiograpiya ni Oryang (1928). -​ Asimilasyon ng Pilipinas bilang Mga akademikong pag-aaral nina Dr. Jose probinsya ng Espanya. at Prop. Navarro (2014, 2021). -​ Representasyon sa Cortes ng Dokumentaryong inilabas ng NHCP Espanya. (2017). -​ Lokalisasyon ng mga simbahan. Biograpiya ni Natasha Kintanar (2018). Indios, Moros, at Infieles (1872–1892): Layunin: Tuntunin ang lokal na pag-alala -​ Diskriminasyon laban sa mga kay Oryang sa Kalookan at ang paglimot Pilipino: sa kanya sa pagdaan ng panahon. -​ "Indios" para sa mga Kristiyano. -​ "Moros" para sa mga Muslim. Ang Planong Museo/Silid-Aklatan ni -​ "Infieles" para sa mga hindi Gregoria de Jesus Kristiyano. Pagsisimula ng Plano (1975): -​ Pagtatalaga ng lokal na pamahalaan ng Kalookan upang magtayo ng museo/silid-aklatan.  -​ Donasyon ng pamilya Nakpil ng Pagpapalaganap ng Kaalaman: lupang kinatitirikan ng bahay ni -​ Pagbalik ng historical marker sa Gregoria de Jesus. dating tahanan ni Gregoria de Problema sa Implementasyon: Jesus o alternatibong lokasyon. -​ Mga kondisyon ng donasyon, tulad -​ Paglalagay ng tarpaulin at signage ng relokasyon ng tatlong na nagpapakilala kay Oryang sa pamilyang naninirahan sa lote. mga pangunahing lansangan ng -​ Pagbabago ng administrasyon sa Kalookan. Kalookan na nagdulot ng Mga Patimpalak at Aktibidad: pagkaantala. -​ Sabayang pagbigkas, oratorical -​ Pagkawala ng interes sa proyekto; contest, at slogan-making contest pinawalang bisa ang donasyon sa mga paaralan. noong 1987. -​ Pagbuo ng kumperensya tungkol Kalagayan sa Kasalukuyan: kay Gregoria de Jesus at -​ Ang lupa ay nabili na ng isang kababaihan sa Katipunan. pribadong may-ari, at ang historical. marker ay inalis. -​ Ang marker ay pansamantalang sinagip at dinala sa Bahay Nakpil-Bautista. Mga Resolusyon at Ordinansa sa Kalookan Mga Panukalang Proyekto: -​ Pagtatayo ng monumento para kay Gregoria de Jesus noong 2008. -​ Panukalang gawing “Panglungsod na Bayani ng Kalookan” si Gregoria de Jesus noong 2014. -​ Wala sa mga panukalang ito ang naipatupad. Mga Suliranin: -​ Kawalan ng pondo para sa mga proyekto. -​ Hindi pag-apruba ng mga lokal na opisyal sa mga panukala. Mga Rekomendasyon ng CHCSA (Caloocan Historical and Cultural Studies Association) Komemorasyon: -​ Pagdiriwang ng ika-150 anibersaryo ng kapanganakan ni Gregoria de Jesus (2025). -​ Pagkakaroon ng taunang pagdiriwang tuwing Mayo 9 bilang lokal na holiday.