تحليل تاريخ صدر اسلام PDF

‫به نام او‬ ‫تاریخ تحلیلی صدر اسالم‬ ‫سوال ‪ :5‬تقسیم تاریخ به دو روش علمی و نقلی توسط چه کسی صورت گرفت و هر کدام به چه معناست؟‬ ‫پا...

‫به نام او‬ ‫تاریخ تحلیلی صدر اسالم‬ ‫سوال ‪ :5‬تقسیم تاریخ به دو روش علمی و نقلی توسط چه کسی صورت گرفت و هر کدام به چه معناست؟‬ ‫پاسخ‪ :‬توسط شهید مطهری‬ ‫تاریخ علمی‪:‬‬ ‫مطالعه‪ ،‬بررسی و تحلیل وقایع گذشته و استنباط قواعد و سنتهای حاکم بر زندگی گذشتگان‪ ،‬تاریخ علمی نامیده میشود‪.‬‬ ‫در واقع تاریخ نقلی (حوادت و وقایع گذشته)‪ ،‬ماده اولیه این تاریخ علمی به حساب میآید‪.‬‬ ‫تاریخ نقلی‪:‬‬ ‫علم به وقایع و حوادث سپری شده و آگاهی از اوضاع و احوال گذشتگان‪.‬‬ ‫زندگی نامهها‪ ،‬فتح نامهها و سیرهها از جمله تواریخ نقلی هستند‪.‬‬ ‫تاریخ نقلی در واقع علم به «بودن» هاست؛ زیرا به گذشته تعلق دارد‪.‬‬ ‫سوال ‪ :7‬دالیل بدبینی به علمیت تاریخ را توضیح دهید و پاسخ به بدبینان را بنویسید‪.‬‬ ‫تاثیر غرض ورزی و تعصب و اهتمام خودکامگان و سیاست مداران در نگارش تاریخ‪.‬‬ ‫ ‬ ‫تجربه ناپذیر بودن تاریخ‬ ‫ ‬ ‫دشواری ارزیابی دقیق علل رفتارهایی که منجر به شکل گیری یک حادثه تاریخی شده (روابط علی و معلولی)‬ ‫ ‬ ‫پاسخ به بدبینان‪:‬‬ ‫تاریخ مجموعه ای از معارف برخوردار از موضوع‪ ،‬روش‪ ،‬نظم‪ ،‬انسجام‪ ،‬است که تردید ناپذیر است‪.‬‬ ‫همه را نمی توان به دروغگویی متهم کرد‪.‬‬ ‫برخی حوادث تاریخی به واسطه نقل یکسان از طریق افراد گوناگون با سالیق گوناگون امکان وقوع تحریف در ان نیست‪.‬‬ ‫وجود ابزار سنجش درستی و نادرستی نقل های تاریخی‬ ‫سوال ‪ :9‬چهار مورد از سنت های تاریخی در قرآن را نام ببرید‪.‬‬ ‫در قرآن‪ ،‬سنت های تاریخی به رویدادها یا روندهایی اشاره دارند که در تاریخ امتها و افراد تکرار شدهاند و نمایانگر اصول الهی‬ ‫در مدیریت جهان هستند‪.‬چهار مورد از این سنتها عبارتند از‪:‬‬ ‫سنت استدراج (گمراهی تدریجی)‪:‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫ا شاره به اینکه خداوند به برخی افراد یا اقوام که از هدایت الهی رویگردان میشوند‪ ،‬امکانات بیشتری میدهد تا آنان را به تدریج‬ ‫به سمت عذاب سوق دهد‪.‬‬ ‫ آیه‪« :‬سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَیْثُ لَا یَعْلَمُونَ» (سوره اعراف‪ ،‬آیه ‪.)182‬‬ ‫سنت تغییر (تغییر وضعیت بر اساس اعمال)‪:‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫خداوند وضعیت یک قوم یا فرد را تغییر نمیدهد مگر اینکه خودشان بخواهند و تغییر کنند‪.‬‬ ‫ آیه‪« :‬إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ» (سوره رعد‪ ،‬آیه ‪.)11‬‬  ‫سنت هالکت ظالمان و مفسدان‪:‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫اقوامی که در ظلم و فساد غرق میشوند و به پیامبران الهی کفر میورزند‪ ،‬نابود میشوند‪.‬‬ ‫ آیه‪« :‬وَتِلْکَ الْقُرَى أَهْلَکْنَاهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا» (سوره کهف‪ ،‬آیه ‪.)59‬‬ ‫سنت امتحان و آزمایش‪:‬‬ ‫‪.4‬‬ ‫خداوند انسانها را در طول زندگی با سختیها و خوشیها آزمایش میکند تا ایمان و اعمال آنها آشکار شود‪.‬‬ ‫ آیه‪« :‬وَلَنَبْلُوَنَّکُم بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْ َأمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ» (سوره بقره‪ ،‬آیه ‪.)155‬‬ ‫این سنتها نشاندهنده عدالت الهی و حکمت خداوند در اداره جهان است‪.‬‬ ‫سوال ‪ :10‬دالیل اهمیت و ارزش تاریخ اسالم چیست؟ (چهار مورد)‬ ‫‪.1‬اثبات مسئله وحی و اتصال پیامبرخدا ص به تعالیم الهی‬ ‫‪.2‬کسب اطالع از راز و رمز توفیق پیامبر (ص) در تبدیل جامعه جاهلی به جامعه متمدن اسالمی‬ ‫‪.۳‬شناخت احکام شرعی‪ ،‬چگونگی و مراحل وجوب و مشروعیت آنها‬ ‫‪.۴‬آگاهی از تاریخ اسالم راهکار حفظ هویت و اقتدار مسلمانان برای رسیدن به حکومت جهانی اسالم‬ ‫سوال ‪ :1۲‬مکتب تاریخ نگاری چیست و مکاتب معروف تاریخ نگاری اسالم کدامند نام ببرید چهار مورد‪.‬‬ ‫مکتب تاریخنگاری به مجموعهای از رویکردها‪ ،‬نظریهها و روشهای مختلفی اطالق میشود که تاریخنگاران برای بررسی‪ ،‬تحلیل‬ ‫و نگارش تاریخ از آنها استفاده میکنند‪.‬این مکاتب میتوانند بر اساس فلسفه‪ ،‬روششناسی و دیدگاههای اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و‬ ‫سیاسی متفاوت باشند‪.‬‬ ‫مکاتب تاریخ نگاری اسالمی حاصل اندیشه عده ای از متفکران بزرگ اسالمی و شاگردان و پیروان آنان است‪.‬‬ ‫مثل مکتب تاریخ نگاری حجاز‪ ،‬عراق‪ ،‬شام‪ ،‬یمن‪ ،‬ایرانی‬ ‫‪. 1‬مکتب تاریخ نگاری حجاز (مدینه)‪ :‬که به ترکیب قرآن‪ ،‬فقه و احکام با موضوعات تاریخی شناخته شده است‪.‬‬ ‫‪. 2‬مکتب تاریخ نگاری عراق (بصره)‪ :‬که با تاثیرپذیری از موقعیت فتوحات و بهره گیری از ادبیات پیش از اسالم به ویژه انساب‬ ‫ایام و اخبار به ثبت حوادث پرداخته است‪.‬‬ ‫‪. ۳‬مکتب تاریخ نگاری شام‪ :‬بر اساس پندارهای جاهلی امویان و در پی کسب مشروعیت سیاسی و دینی برای حکومت اموی‬ ‫نگاشته می شده‪.‬‬ ‫‪.۴‬مکتب تاریخ نگاری یمن‪ :‬پاسخ به ادعاهای قومی و قبیله ای امویان‬ ‫‪.5‬مکتب تاریخ نگاری ایرانی‪ :‬ترجمه آثار کهن فارسی و احیاگر اندیشه شعوبی گری‬ ‫سوال ‪ :14‬نگارش عام اسناد تاریخی اسالم از چه قرنی آغاز شد؟ قرن دوم هجری‬  ‫سوال ‪ :15‬بخشی از علل و انگیزه های توجه کم نظیر مسلمانان به تاریخ و تاریخ نگاری کدامند؟ چهارمورد‪.‬‬ ‫‪.1‬جایگاه و ارزش واالی علم و علم اندوزی در اسالم‬ ‫‪.2‬تاکید قرآن در ذکر داستان انبیای پیشین وگزارش سرگذشت آنها‬ ‫‪. ۳‬ترغیب و تشویق قرآن به سیر و مطالعه در زمین و کشف فلسفه تاریخ‪ ،‬عبرت گیری از سرنوشت منکران‪ ،‬تکذیب کنندگان و‬ ‫باطل گرایان‬ ‫‪.۴‬لزوم بهره گیری از سیرت و سنت معصومان‪ ،‬به عنوان اسوه حسنه و الگوهای کامل دین‬ ‫‪.5‬اهتمام فرمانروایان به ماندگاری حکومت خویش و ارائه تصویر مناسب از خود‬ ‫‪.۶‬ورود اقوام و ملل دیگر جهان به آیین اسالم و داد و ستد فرهنگی با آنان‪.‬‬ ‫سوال ‪ :16‬مهم ترین اسباب تحریف تاریخ اسالم را نام برده و دو مورد را به دلخواه توضیح دهید‪.‬‬ ‫اسباب تحریف تاریخ اسالم‪:‬‬ ‫‪.1‬فاصله زمانی و مکانی میان مورخ و وقایع تاریخی‬ ‫‪.2‬اختالف میان امت و پیدایش فرقهها‬ ‫‪.۳‬تعصب‬ ‫‪.۴‬فشار فرمانروایان‬ ‫‪.5‬سوءاستفاده برخی دانشمندان اهل کتاب از کماطالعی خلفا و اطرافیان آنها‬ ‫‪.۶‬منع تدوین حدیث توسط خلفا‬ ‫توضیح دو مورد‪:‬‬ ‫مورد اول‪ :‬قاعدتا هرچه از واقعهای که رخ داده‪ ،‬زمان بیشتری بگذرد‪ ،‬شایعات و اطالعات نادرستی که در موردش نقل میشود‪،‬‬ ‫بیشتر میشود و احتمال خطای مورخ باالتر میرود‪.‬‬ ‫همچنین هرچه فاصله مکانی مورخ با مکانی که واقعه در آن رخ داده بیشتر شود‪ ،‬از آنجا که اطالعات دست اول به مورخ نمیرسد‪،‬‬ ‫احتمال خطای او باالتر خواهد بود‪.‬‬ ‫بنابراین در استناد به منابع نقلی باید به چند نکته توجه کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬سلسله اسناد‪ :‬باید تمام ناقل های یک حدیث را تا زمانی که به یک معصوم برسد‪ ،‬بررسی کرد و تبار و صدق و میزان معتمد‬ ‫بودن آنها را دانست‪.‬صرفا منبعی معتبر است که تمام ناقلهای آن معتبر و معتمد باشند‪.‬‬ ‫‪.2‬نقلی که زمان نزدیکتری به واقعه داشته باشد‪ ،‬معموال (نه همیشه) معتبرتر است‪.‬‬ ‫‪.۳‬اگر منبع نقلی‪ ،‬به منبعی ارجاع داده باشد که زمان نزدیکتری به واقعه داشته است ‪-‬حتی اگر آن منبع از بین رفته و در‬ ‫دسترس ما نباشد‪ -‬این منبع اولویت دارد‪.‬‬ ‫مورد ششم‪ :‬از زمان ابوبکر‪ ،‬دستور منبع نقل احادیث پیامبر صادر شد و تا سال ‪ 99‬هجری این ممنوعیت به طور کلی ادامه‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫در زمان عمر‪ ،‬این ممنوعیت بخشنامه شد‪.‬‬  ‫امام علی (ع) که پس از عثمان حکومت را به دست گرفتند‪ ،‬مشغول به تدوین قرآن و تدوین احادیث نبوی شدند‪.‬‬ ‫اما دوباره با روی کار آمدن معاویه در سال ‪ ۴۰‬هجری‪ ،‬نه تنها نقل و تدوین هرگونه حدیث ممنوع شد بلکه جعل حدیث نیز رواج‬ ‫یافت؛ چرا که بعضی احادیث پیامبر در تعریف از فضایل حضرت علی (ع) و نیز بیان مسئله جانشینی ایشان بودند‪.‬اما معاویه که از‬ ‫طریق صحابه پیامبر به خالفت رسیده بود‪ ،‬تصمیم گرفت با جعل احادیث‪ ،‬مقام صحابه را باال ببرد و مقام حضرت علی (ع) و اهل بیت‬ ‫را پایین بیاورد‪.‬‬ ‫این عامل باعث شد که جعلیات فراوانی به تاریخ اسالم راه پیدا کند و تشخیص درست از غلط سخت شود‪.‬‬ ‫سوال ‪ :17‬منظور از شرق شناسی چیست؟‬ ‫هر گونه مطالعه دربارهی ملل‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬تمدن‪ ،‬مذاهب‪ ،‬ادبیات‪ ،‬زبان و تاریخ و… مشرق زمین را شرقشناسی میگویند‪.‬‬ ‫سوال ‪ :18‬اولین مستشرق چه کسی است؟ ریمون لول‬ ‫سوال ‪ :19‬دالیل گره خوردن شرقشناسی با انگیزههای سیاسی و استعماری چیست؟‬ ‫_تحریف عمدی نصوص اسالمی‬ ‫_تأویل نصوص اسالمی بر اساس پیش داوریها و صدور احکام خودسرانه‬ ‫_ ایجاد احساس حقارت در مردم شرق و کوشش در راه شیفتگی مسلمانان به تمدن مصرفی غرب‬ ‫_معرفی اسالم به عنوان فرآورده ادیان پیشین‬ ‫_تالش در نفی مبانی کالمی و فقهی تشیع و اثبات تأثیرپذیری آن از آیین زرتشت و منشا ایرانی دادن به مذهب شیعه‬ ‫_ارائه چهرهای دیکتاتور‪ ،‬خشن و جنگجو از پیامبر اسالم(ص)‬ ‫_تقویت عواطف ملیگرایانه و جداییطلبانه در میان مسلمانان‬ ‫_زشت نمایاندن حجاب‬ ‫_تحقیر زن مسلمان و جایگاه او در ارزشهای اجتماعی‬ ‫)‬ ‫_تحریف نظر اسالم درباره شخصیت انسان‪ ،‬اندیشه‪ ،‬آزادی‪ ،‬اختیار انسان و‪(...‬مهمترین دلیل‬ ‫همچنین گره خوردن آشکار و پنهان شرقشناسی علمی با اهداف سیاسی‪ ،‬تا جایی پیش رفت که حتی برخی شرقشناسان در‬ ‫شمار منتقدان جدی آن قرار گیرند!‬ ‫از جمله‪...‬‬ ‫✓ادوارد سعید‬ ‫✓آن ماری شیمل‬ ‫سوال ‪ :۲1‬جزیره العرب از نظر جغرافیایی به چند بخش تقسیم شده است؟ نام ببرید و به طور مختصر توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪-1‬عربستان سنگی‪-‬شمال و غرب‬ ‫(حجاز)‪ :‬این بخش‪ ،‬که شهرهاى مکه‪ ،‬مدینه‪ ،‬طائف‪ ،‬ینبوع و جده را در بر می گیرد سرزمینى کوهستانى با بیابان هاى وسیع‪،‬‬ ‫کم آب و کمتر مستعد کشاورزى است‪.‬‬ ‫‪-2‬مرکز و شرق (عربستان بیابانی)‪ :‬سرزمین بلند منطقه نجد‪ ،‬بیابان هاى وسیع نفوذ و ربع الخالى‪ ،‬که در آن از باران و آبادانى‬ ‫خبرى نیست‪.‬‬ ‫‪ -۳‬جنوب (یمن)‪ :‬شامل منطقه اى به شکل مثلث که ساحل دریاى عرب‪ ،‬ضلع شرقى و دریاى سرخ‪ -‬ضلع غربى وخط فرضى‬ ‫ظهران – حضرموت – ضلع سوم آن را می سازد‪.‬‬ ‫سوال ‪ :۲۲‬تقسیمات نژادی اعراب ساکن جزیره العرب را نام برده و مختصرا توضیح دهید‪.‬‬ ‫اعراب ساکن در جزیره العرب از گذشته های دور‪:‬‬ ‫‪ )1‬عرب بائده‪ :‬سالها قبل از ظهور اسالم از بین رفتند قوم عاد ثمود و‪...‬‬ ‫‪ )2‬عرب عاربه یا اصیل‪:‬‬ ‫قبایلی که در یمن و دیگر مناطق جنوبی عربستان زندگی می کردند‪.‬قبایل فراوان این منطقه از جمله اوس و خزرج جرهم خزاعه‬ ‫لخمیان و ‪...‬عرب اصلی به شمار آمده و نسب خود را با یعرب ابن قحطان فرزند پنجم حضرت نوح می رساندند‪.‬‬ ‫‪ )۳‬عرب مستعربه‪ -‬غیراصیل‪ -‬عرب شده‪:‬‬ ‫نژاد عرب ندارند‪.‬مهاجران به عربستان که توسط عدنان با چند واسطه از فرزندان حضرت اسمائیل ع شمرده می شوند‪.‬‬ ‫قبیله های مضر‪ ،‬قضاعه‪ ،‬قریش‪ ،‬تمیم و‪...‬‬ ‫سوال ‪ :۲3‬ارکان قبیله را نام ببرید‪.‬نسب‪ ،‬عصب‪ ،‬حسب‬ ‫سوال ‪ :۲4‬انواع ازدواج عرب جاهلیت را نام برده و مختصرا توضیح دهید؟ هشت مورد‪.‬‬ ‫ازدواج صداق (بعوله)‪ :‬ازدواج رایج در میان همه شریعتهای الهی‪ ،‬با زمان نامعین و مهر معین‪.‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫ازدواج متعه (صیغه‪/‬موقت)‪ :‬رواج در میان همه شریعتهای سابق و ملل غیرالهی‪ ،‬با زمان و مهر معلوم‪.‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫ازدواج اماء‪ :‬پیوند با کنیزان‪ ،‬بدون تعیین زمان و مهر‪.‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫ازدواج مقت (ضیزن)‪ :‬ازدواج پسر بزرگ خانواده با زن یا زنان پدر به صورت وراثتی؛ مورد نهی شدید در اسالم‪.‬‬ ‫‪.4‬‬ ‫ازدواج شغار‪ :‬پیوندی که در آن فرد برای ازدواج با خواهر یا دختر دیگری‪ ،‬خواهر یا دختر خود را به ازدواج او درمیآورد؛‬ ‫‪.5‬‬ ‫این نوع ازدواج در اسالم ممنوع است‪.‬‬ ‫ازدواج رهط‪ :‬ازدواج گروهی که چند مرد با یک زن زندگی میکردند‪.‬‬ ‫‪.6‬‬ ‫ازدواج با اختین‪ :‬ازدواج با دو خواهر به طور همزمان‪.‬‬ ‫‪.7‬‬ ‫ازدواج مخادنه (دوستانه)‪ :‬رابطهای که در آن یک زن و مرد همدیگر را به عنوان دوست و همنشین میگرفتند‪.‬‬ ‫‪.8‬‬ ‫سوال ‪ :۲5‬دالیل اثبات وجود دخترکشی در میان عرب شهرنشین صدر اسالم را بیان کنید‪(.‬دو مورد)‬ ‫بر طبق تصریح آیات قران به کشتن فرزندان دختر در دوره جاهلیت اشاره شده در عین حال در همین دوره زنانی هم هستند که‬ ‫از جایگاه باالیی برخوردار بوده اند مانند بلقیس‪ ،‬ملکه سبا و حضرت خدیجه(س) و‪...‬‬ ‫ممکن است کسی مدعی شود که این انحراف (دختر کشی) فقط در میان اعراب صحرانشین وجود داشته و در میان عرب شهر‬ ‫نشین وجود نداشته است‬ ‫در توجیه این ادعا می توان حقایق و شواهدی را بیان کرد از جمله‪:‬‬ ‫‪-1‬پیامبر اکرم (ص) در نخستین پیمان عقبه با یثربیان(سال دوازدهم بعثت) یکی از مواد پیمان را خودداری از زنده به گور کردن‬ ‫دختران قرار داد ‪.‬‬ ‫‪-2‬نقل شده که قیس بن عاصم‪ -‬از روسای بنی تمیمم که زمانی تولیت کعبه را نیز بر عهده داشت‪ -‬وقتی اسالم آورد‪ ،‬به محضر‬ ‫پیامبر رسید و عرض کرد‪ :‬در زمان جاهلیت ‪ 8‬فرزند دختر خود را زنده به گور کرده ام اکنون که پشیمانم چگونه جبران کنم؟‬ ‫پیامبر گفت‪ :‬به جای هر یک از آنها برده ای آزاد کن‪.‬‬ ‫نه تنها در میان اعراب بیابانی بلکه در میان اعراب شهرنشین هم این عمل رواج داشت‪.‬‬ ‫سوال ‪ :۲6‬انواع طالق بین عرب جاهلی چه بود؟‬ ‫ظهار(تشبیه زن به مادر یا خواهر برای تحریم ابدی)‬ ‫ ‬ ‫ایال (سوگند خوردن و بال تکلیف گذاشتن زن)‬ ‫ ‬ ‫ضرار( گرفتار کردن زن بین طالق و رجوع های مکرر)‬ ‫ ‬ ‫سوال ‪ :۲7‬اوج جاهلیت فرهنگی جزیرهالعرب چه بود؟‬ ‫اوج جاهلیت فرهنگی جزیرهالعرب را میتوان در اندیشه شئانگاری زن مشاهده کرد‪.‬در این دوره‪ ،‬زنان فاقد جایگاه انسانی و‬ ‫اجتماعی مستقل بودند و بیشتر بهعنوان اموال یا دارایی مردان تلقی میشدند‪.‬‬ ‫این نگرش در جنبه های مختلفی از زندگی و فرهنگی عرب جاهلی نمایان بود‪:‬‬ ‫‪.1‬زنده به گور کردن دختران‬ ‫‪.2‬محرومیت از ارث‬ ‫‪.۳‬استفاده ابزاری از زنان در مناسبتهای اجتماعی‬ ‫سوال ‪ :۲8‬ادیان ساکنان شبه جزیره عربستان پیش از بعثت چه بود؟‬ ‫عنصر اصلی دین قبایل عرب جاهلی شرک و بت پرستی‪ ،‬اعتقاد به جن و ارواح به تعبیری آمیزه ایی از تعدد خدایان و طبیعت‬ ‫پرستی (دهری گرایی به معنای انکار مبدا و معاد _ماتریالیسم امروزی) بود‪.‬‬ ‫‪_1‬بت های اختصاصی هر قبیله( سوداع‪ ،‬یغوث)‬ ‫‪_2‬بت های عربستان مرکزی‬ ‫‪ _۳‬هبل‪ :‬شبیه انسان بسیار مورد احترام‬ ‫‪ _۴‬پیروان دین ابراهیم و اسماعیل‪:‬حنفا یا حنیف‬ ‫‪_5‬مسیحیت و یهود‪ :‬در نقاطی مثل نجران و یثرب‬ ‫‪_۶‬مناطقی مانند حیره کیش مانوی و زرتشتی ومزدکی مورد توجه بود‪.‬‬ ‫سوال ‪ :۲9‬حنفا چه کسانی بودند؟ پیروان دین ابراهیم و اسماعیل حنفا نامیده میشدند‬ ‫سوال ‪ :30‬انواع بت های جزیره العرب را نام برده و مختصرا توضیح دهید‪.‬‬ ‫تعداد بت ها در آستانه ظهور اسالم‪ :‬حدود ‪۳۶۰‬‬  ‫اگر به شکل انسان بود صنم و اگر فاقدشکل خاصی بود وثن نامیده میشد مثل سنگهای مقدس و برخی خانه ها و درختان‪.‬‬ ‫ بت های اختصاصی هر قبیله (سواع‪ ،‬ود‪ ّ،‬یغوث‪ ،‬یعوق و نسر)‬ ‫ بت های عربستان مرکزی‪( :‬الت‪ ،‬منات‪ ،‬عزی)‬ ‫ هبل‪ :‬به شکل انسان‪ ،‬بسیارمورد احترام بود و داخل کعبه نگهداری میشد‪.‬‬ ‫سوال‪ :31‬اعتقاد به دهری گری یعنی چه؟ توضیح دهید‪.‬‬ ‫دهری گرایی (ماتریالیست امروزی) به معنای انکار مبدا و معاد است‪.‬‬ ‫سوال ‪ :3۲‬ثنویت جهانی چیست و متاثر از تعالیم چه کسی است؟‬ ‫هنگام ظهور اسالم ادیانی مانند زرتشتی‪ ،‬یهودی‪ ،‬مسیحی‪ ،‬مانوی‪ ،‬صابئی و مزدکی در ایران رواج داشت‪.‬دین رسمی که از سوی‬ ‫شاهان ساسانی مورد حمایت قرار می گرفت آیین زرتشت بود‪.‬اما آنچه در هنگام ظهور اسالم در ایران به عنوان آیین زرتشت شناخته‬ ‫می شد آمیخته با خرافات بود‪.‬‬ ‫ویژگی اصلی این دین در زمان ساسانیان اعتقاد به ثنویت جهانی بود‪.‬یعنی اعتقاد به اهورا مزدا و اهریمن‪.‬بر اساس این اعتقاد‬ ‫که گفته می شود به سبب تعالیم مانی در آیین زرتشت پدید آمده است‪.‬جهان و آفریدگار آن دارای دو مبدا بود‪ :‬خیرات و شرور‪.‬‬ ‫سوال ‪ :33‬دالیل عدم استقرار حاکمیت سیاسی در شبه جزیره عربستان را مختصرا شرح دهید‪.‬‬ ‫‪.1‬محدودیت منابع اقتصادی‬ ‫‪.2‬عامل جغرافیایی و دوری مسافت مناطق مسکونی‬ ‫‪.۳‬نبود راه های ارتباطی مناسب‬ ‫‪.۴‬نبود فرهنگ و ایدئولوژی مشترک میان قبائل‬ ‫سوال ‪ :34‬خصلتهای مثبت و منفی ساکنان شبه جزیرهی عربستان در زمان جاهلیت چه بود؟‬ ‫نقاط ضعف فرهنگی‪:‬‬ ‫ استضعاف فکری و فرهنگی این سرزمین‬ ‫ مضامین نامناسب شاعرها و عدم برخورداری از پشتوانه معنوی و معرفتی‬ ‫ وفاداری به قبیله در هر موقعیت و پشتیبانی از افراد قبیله خود بدون توجه به ستمگر و ستم دیده بودن ناشی از نبود نظام‬ ‫صحیح فرهنگی در جزیره عرب‬ ‫ آلودگی به گناهان مختلف‬ ‫ کمیت گرایی‪ ،‬فخرفروشی‪ ،‬حاکمیت خرافات و ‪...‬‬ ‫ بی سوادی و کم سوادی‬ ‫خون در برابر خون‪ ،‬زندگی در برابر زندگی و انتقام‪ ،‬ستون اصلی روابط و زندگی در جامعهی عرب بود‪.‬‬ ‫خصلت های پسندیده‪:‬‬ ‫ روحیه سلحشوری‬  ‫ وفای به عهد‬ ‫ بخشندگی و و مهمان نوازی‬ ‫ صراحت لهجه‬ ‫ حافظه قوی‬ ‫ اهتمام به شعر و شاعری‬ ‫سوال ‪ :35‬وضع زنان و نظام خانواده در شبه جزیره عربستان چگونه بود؟‬ ‫در شبهجزیره عربستان قبل از اسالم‪ ،‬وضعیت زنان و نظام خانواده به شدت تحت تاثیر سنتها و آداب قبایلی بود‪.‬زنان در بسیاری‬ ‫از قبایل وضعیت اجتماعی ضعیفی داشتند و حقوقشان به حداقل می رسید‪.‬در این جامعه‪ ،‬پسران ارزشمندتر از دختران به حساب‬ ‫میآمدند و در برخی موارد‪ ،‬دختران به خاطر عدم ارزشگذاری اجتماعی زنده به گور میشدند‪.‬‬ ‫نظام خانواده نیز در بیشتر موارد بر اساس ساختار قبیله ای و پدرساالری استوار بود‪.‬مردان‪ ،‬به ویژه سران قبیله‪ ،‬اختیار کامل بر‬ ‫خانواده داشتند و زنان در بسیاری از موارد از حقوقی مانند ارث‪ ،‬مالکیت و حتی آزادی انتخاب همسر محروم بودند‪.‬ازدواجها معموالً‬ ‫به شکل قراردادی و بدون در نظر گرفتن میل و نظر زنان صورت میگرفت‪.‬تعدد زوجات هم رایج بود و مردان میتوانستند به دلخواه‬ ‫بیش از یک همسر داشته باشند‪.‬‬ ‫اما با ظهور اسالم‪ ،‬وضع زنان و نظام خانواده به طور اساسی تغییر کرد‪.‬پیامبر اسالم (ص) برای اولین بار حقوقی به زنان داد که‬ ‫تا آن زمان برای آن ها در نظر گرفته نشده بود‪.‬حق ارث برای زنان‪ ،‬حق طالق‪ ،‬و حق انتخاب همسر از جمله این تغییرات بود‪.‬‬ ‫همچنین تعدد زوجات تحت شرایط خاص و با محدودیتهای دقیق شرعی قرار گرفت‪.‬اسالم با تاکید بر رعایت حقوق و کرامت‬ ‫انسانی‪ ،‬به تدریج جایگاه زنان را در جامعه ارتقا داد و نقش آنها را در خانواده و جامعه به عنوان همسر و مادر تقویت کرد‪.‬‬ ‫سوال ‪ :36‬دالیل تعدد زوجات پیامبر چه بود؟ با ذکر نمونه پاسخ دهید‪.‬‬ ‫الف) انگیزه سیاسی و اجتماعی( همبستگی با اقوام مختلف)هنگامی که رسول خدا صلی اهلل علی و آله و سلم به رسالت مبعوث‬ ‫شدند‪ ،‬بر ضد تمام معتقدات خرافی عصر خود قیام نمودند و این سبب شکل گیری جبهه گسترده ای از مخالفین در برابر ایشان‬ ‫گردید و لذا الزم بود مه حضرت از وسیله مشروعی برای شکستن این اتحاد استفاده نماینی و یکی از این ابزار و وسایل ایجاد پیوند‬ ‫خویشاوندی از طریق ازدواج بود‪.‬‬ ‫در این راستا پیامبر اکرم(ص) با عایشه دختر ابوبکر از قبیله تیم‪ ،‬حفصه دختر عمر از قبیله عدی و سوده از قبیله بنی اسد و ام‬ ‫سلمه از قبیله بنی مخزوم ازدواج نمودند‪.‬‬ ‫ب) انگیزه های اخالقی‪-‬آموزشی و غیر جنسی‪ :‬تامل در ازدواج های پیامبر نشان میدهد که هیچ گاه مقصود ایشان از ازدواج‪،‬‬ ‫تمایالت جنسی نبوده است چه اینکه ایشان بخش عمده ای از عمر شریف خود را با یک همسر گذرانده بودند‬ ‫رسول خدا (ص) با دالیل زیر با برخی از همسران خود ازدواج نمودند‪ :‬ازدواج ایشان با ام حبیبه دختر ابوسفیان به ابن خاطر بود‬ ‫که همسر ام حبیبه که با او به حبشه هجرت کرده بود؛ در آنجا به دین مسیحیت گروید و خانواده او نیز همگی مشرک بودند و لذا‬ ‫برای حمایت از او به صورت غیابی ام حبیبه را به عقد خود در آوردند‪.‬‬ ‫علت ازدواج حضرت با سوده بنت زمعه به این جهت بود که همسر او از دنیا رفته بود و او در میان قبیله کافر خود تنها مانده بود‬ ‫و بیم مشته شدن یا اسارت و شکنجه اش وجود داشت‪.‬‬ ‫حضرت رسول اکرم (ص) با زینب بنت خزیمه که در جاهلیت به مادر فقرا معروف بود ولی پس از اسالم دچار فقر و تنگدستی‬ ‫شده بود برای حفظ آبروی وی و نیز تکریم او‪ ،‬با وی ازدواج کرد‪.‬‬ ‫حضرت رسول اکرم (ص) با جویله دختر رئیس قبیله بنی المصطلق که له اسارت در آمده بود‪ ،‬برای حفظ جایگاه اجتماعی او‬ ‫ازدواج کرد و اتفاقا همین مسئله بود که موجب گردید مسلمین به میمنت این ازدواج‪ ،‬باقی اسرای قبیله بنی المصطلق را بدون‬ ‫گرفتن جریمه ازاد نمایند‪.‬‬ ‫ج) انگیزه دینی – آموزشی‪ :‬در روزگار جاهلیت و در میان اعراب‪ ،‬پسرخوانده حکم پسر را داشت و در صورتی که پسرخوانده از‬ ‫دنیا میرفت یا همسرش را طالق میداد‪ ،‬پدر خوانده اش با همسر او ازدواج نمیکرد‪.‬با ظهور اسالم یکی از رسومی که در حوزه مسائل‬ ‫اجتماعی برداشته شد همین مسئله ممنوعیت ازدواج با زن پسر خوانده بود‪.‬‬ ‫اما مسلمین هنوز در عمل به قانون جدید تردید مینمودند‪ ،‬تا اینکه زید بن حارثه که پسرخوانده پیامبر اکرم صلب اهلل علیه و آله‬ ‫بود همسر خود یعنی زینب بن ت حجش را طالق داد و پیامبر که از قضا خود واسطه ابن ازدواج بود‪ ،‬برای از بین بردن عملی قانون‬ ‫جاهلی‪ ،‬به دستور خداوند اقدام به ازدواج با زینب نمود‪.‬‬ ‫سوال ‪ :37‬اقتصاد ساکنان عربستان در زمان جاهلیت چگونه تامین می شد؟‬ ‫پشتوانه اقتصادی عربستان داد و ستد جواهر و سنگهای قیمتی کشاورزی دامداری در مناطق برخوردار از آب و درآمد حاصل از‬ ‫زیارت مکه در ایامی خاص بود در میان قبایل غارت و دزدی‪ ،‬بردهگیری‪ ،‬غنیمت‪ ،‬قمار‪ ،‬ربا‪ ،‬کم فروشی و داد و ستدهای نادرست‬ ‫چنانکه قرآن کریم نیز بدان تصریح کرده است نیز از عوامل کسب یا از دست دادن اموال بود‪.‬ارزندهترین پدیده اقتصادی در عربستان‬ ‫آن روز‪ ،‬قراری بازارها و نمایشگاه های فصلی بود که برای رونق بخشیدن به تجارت داخلی و خارجی‪ ،‬در هر شهر و منطقهای متناسب‬ ‫با موقعیت جغرافیایی و اجتماعی برگزار میشد‪.‬دومهالجندل‪ ،‬مشقر‪ ،‬صحار‪ ،‬عدن‪ ،‬صنعا و عکاظ نام شماری از آن بازارهای موسمی‬ ‫و نمایشگاهها است‪.‬تجار جاهلی در حاشیه نمایشگاهها‪ ،‬برای رونق داد و ستد‪ ،‬مراسم خوشگذرانی‪ ،‬شادی‪ ،‬موسیقی و شعرخوانی برپا‬ ‫میکردند‪.‬‬ ‫وضعیت معاش عرب ها اسفبار بود و زندگی در سراسر جزیره با دشواری سپری می شد‪.‬‬ ‫امام علی(ع) در این باره میفرمایند‪:‬‬ ‫خدا محمد را فرستاد تا مردمان را بترساند و فرمان خدا را چنان که باید رساند در آن زمان شما ای قوم عرب بدترین آیین را‬ ‫برگزیده بودید در سنگهای خشن و مارهای گزنده میخوابیدید‪.‬از آب تیره مینوشیدید‪ ،‬غذای خوبی نداشتید‪ ،‬خون یکدیگر را‬ ‫میریختید‪ ،‬پیوندتان را از خویشان میبریدید و جنگ میکردید‪.‬‬ ‫سوال ‪ :38‬واژه جاهلیت به چه معناست و نشانه ها و معیارهای آن چیست؟‬ ‫پاسخ کوتاه‪ :‬واژه جاهلیت از ریشه جهل میاد اما کتب لغت برمیاد که منظور فقط نادانی نیست و حماقت و سفاهت و بی خردی‬ ‫رو هم در برمی گیرد توی قرآن هم جاهل رو فقط به معنای نادان نمیدونه و توی یسری ایه ها نشون داده که انسان خودرای و متکبر‬ ‫جاهله پس جاهلیت دورانیه که زندگی مردم از ارزش های معقول و موازین فرهنگی و منطقی و باورهای معنوی و امیدوار کننده‬ ‫تریه‪.‬‬ ‫پاسخ کامل‪:‬‬ ‫ تعریف جاهلیت‪:‬‬ ‫‪ -‬جاهلیت‪ :‬دورهای که زندگی مردم از ارزشهای عقالنی و منطقی دور بوده و فرهنگ خرافی و بیبندوبار در آن غالب بوده است‪.‬‬ ‫‪ -‬در قرآن‪ ،‬جاهلیت به معنی خودبزرگبینی و تکبر نیز اشاره دارد‪.‬‬ ‫ نشانههای جاهلیت‪:‬‬ ‫‪.1‬قومپرستی‬ ‫‪.2‬بتپرستی‬ ‫‪.۳‬شرک‬ ‫‪.۴‬بیبندوباری‬ ‫‪.5‬ظلم به زنان‬ ‫‪.۶‬استبداد حکومت‬ ‫‪.7‬تقلید کورکورانه‬ ‫‪.8‬طالق ظالمانه‬ ‫ چهار مصداق جاهلیت در قرآن‪:‬‬ ‫حکم جاهلیه‪ :‬پیروی از احکام و حکومتهای ناحق (سوره مائده‪ ،‬آیه ‪.)5۰‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫ظن جاهلیه‪ :‬بیاعتمادی به خدا و وعدههای او (سوره آلعمران‪ ،‬آیه ‪.)15۴‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫تبرج جاهلیه‪ :‬بیپروایی و خودنمایی زنان در جامعه (سوره احزاب‪ ،‬آیه ‪.)۳۳‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫حمیت جاهلیه‪ :‬تعصب و تاکید بر خواستهها و ارزشهای باطل (سوره فتح‪ ،‬آیه ‪.)2۶‬‬ ‫‪.4‬‬ ‫سوال ‪ :39‬مصداق های جاهلیت در قران را نام ببرید و هر کدام را مختصرا توضیح دهید‬ ‫‪.1‬حکم الجاهلیه‪ :‬پیروی از حکم و حکومت ناحق‬ ‫‪.2‬ظن الجاهلیه‪ :‬بی توجهی به وعیدهای خدا و بداندیشی درباره افعال الهی‬ ‫‪.۳‬تبرج الجاهلیه‪ :‬بی پروایی و بی بندوباری زنان در جامعه و جلوه گری آنان‬ ‫حمیه الجاهلیه‪ :‬تاکید بر خواسته های نابجا و تعصب درباره آگاهی های ناچیز‬ ‫سوال ‪ :41‬وضع سیاسی و اجتماعی و مذهبی ایران در آستانه بعثت را شرح دهید‪.‬‬ ‫وضع سیاسی‪:‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫ حکومت سلطنتی و استبدادی بود (پادشاهان ساسانی خود را فرزندان خدا و دارای شخصیتی ربانی می دانستند)‬ ‫ حکومت امری موروثی‬ ‫ درباریان خوشگذران‬ ‫ تقسیمات طبقاتی موثر در حقوق اجتماعی‬ ‫ همه چیز در اختیار اقلیت ‪ 1.5‬میلیونی (‪ ٪1‬کل جمعیت)‬ ‫ بیش از ‪ 98‬درصد مردم چون بردگان از‬ ‫حاوق اساسی محروم بودند‪.‬‬  ‫وضع اجتماعی‪:‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫ مرد ساالرانه‬ ‫ رواج ازدواج با مراحم‬ ‫ زن‪ ،‬مصداق وسیله زندگی‬ ‫ اختیار مرد در راندن کودکان خود یا حتی فروختن آنها‬ ‫ اختیار شوهر در واگذاری همسر یا همسران خود به دیگران‬ ‫وضع مذهبی‪:‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫ هنگام ظهور اسالم ادیانی مانند‪ :‬زرتشتی‪ ،‬یهودی‪ ،‬مسیحی‪ ،‬مانوی‪ ،‬مزدکی‪ ،‬صابئی در ایران رواج داشت‪.‬‬ ‫ اعتقاد به ثنویت جهانی (اهورامزدا و اهریمن) در زمان ساسانیان‪ :‬جهان دارای دو مبدا خیر و شر‬ ‫سوال ‪ :4۲‬فرآیند رسمیت و تثبیت مذهب در امپراطوری روم را توضیح دهید‬ ‫ رسمیت مذهب مسیحیت در امپراتوری روم‬ ‫‪.1‬اعالم آزادی مذهبی (فرمان میالن – ‪ ۳1۳‬میالدی)‪:‬‬ ‫‪ -‬قسطنطین بزرگ فرمان آزادی مذهبی را صادر کرد و مسیحیت را از حالت یک دین تحت تعقیب خارج ساخت‪.‬‬ ‫‪.2‬دین رسمی امپراتوری (قرن چهارم میالدی)‪:‬‬ ‫‪ -‬مسیحیت در آغاز قرن چهارم بهعنوان دین رسمی امپراتوری اعالم شد‪.‬‬ ‫‪.۳‬رسمیت یافتن تثلیث‪:‬‬ ‫‪ -‬ورود روحالقدس به آموزههای رسمی مسیحیت و پذیرش تثلیث بهعنوان یک باور اساسی‪.‬‬ ‫تثبیت مذهب مسیحیت در امپراتوری روم‬ ‫ ‬ ‫‪.1‬رسیدگی به اختالفات داخلی‪:‬‬ ‫‪ -‬نزاع میان «آریوس» و «آتاناسیوس» درباره ماهیت مسیح و آموزههای مسیحیت‪ ،‬باعث تشکیل شورای ‪ ۳۰۰‬نفری استفان‬ ‫شد که به اختالفات پایان داد و آموزههای کلیسای رسمی را مشخص کرد‪.‬‬ ‫‪.2‬کنار زدن مذاهب و فرق دیگر‪:‬‬ ‫‪ -‬با رسمیت یافتن مسیحیت تثلیثی‪ ،‬آریانیسم و سایر مذاهب توحیدی سرکوب شدند‪.‬‬ ‫‪.۳‬ایجاد نهادهای تفتیش عقاید‪:‬‬ ‫‪ -‬نهادهایی برای نظارت بر باورهای مردم و سرکوب بدعتها تأسیس شد که قدرت کلیسا و آموزههای رسمی آن را تثبیت‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫*رسمیت‪‬اعالم دین رسمی)‬ ‫*تثبیت‪‬سرکوب مخالفان و نهادینهسازی آموزهها) است‪.‬‬  ‫سوال ‪ :44‬به چه فردی امین گفته میشود و این خصلت چه بازتابی در رفتار پیامبر داشته است؟‬ ‫به شخصی که درست و صادق باشد امین گفته می شوند و این خصلت باعث شد پسر عبداهلل هرگز از فضای تیره جامعه حجاز‬ ‫تاثیر نپذیرد و او چنان در درستی و صداقت شهره شد که حتی دشمنانش هم او را امین مینامیدند‪.‬‬ ‫سوال ‪ :46‬دو واقعه مهم در جوانی پیامبر (ص) را نام برده و توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪ )1‬فرزند پاک عبداله هرگز از فضای تیره جامعه حجاز تاثیر نپذیرفت و چنان در درستی و صداقت شهره شد که حتی دشمنانش‬ ‫هم او را "امین" می خواندند‪.‬‬ ‫‪ )2‬قریش همواره به سالمت نفس‪ ،‬راستگویی‪،‬‬ ‫امانت داری و شرافت او اقرار داشتند‪.‬‬ ‫‪ 2۰-1۶ )۳‬سالگی حضور در جنگ فجار‪ :‬جنگ با شکنندگان حرمت ماه حرام‪ -‬جنگ قریش با قبیله بنی بکر‪ -‬دفاع از عموهایش‪-‬‬ ‫نکشتن کسی‬ ‫‪ )۴‬در ‪ 2۰‬سالگی با شرکت در پیمان "جوانمردی و نیکوکاری" (خلف الفضول) به دادخواهی ستمدیدگان برخاست‪.‬‬ ‫‪ ) 5‬شدید ترین اختالف در پرتو حکیمانه تدبیر ایشان برطرف میشد‪(.‬نصب حجر االسود‪ :‬به هنگام تجدید بنای کعبه در دوره‬ ‫جاهلیت‪ --‬که هر یک از قبایل قریش می خواست افتخار نصب حجراالسود‪ ،‬نصیب خودش گردد و نزدیک بود پیکار خونینی میان‬ ‫آنان درگیرد‪ --‬با تدبیر پیامبر (ص)‪ ،‬همه قبایل و طوایف قریش در این افتخار شریک شدند‪).‬‬ ‫[تاریخچه سنگ حجر االسود‪ :‬فرشته ای که پیمان بین انسان و خداوند را شاهد بود‪ ،‬در قالب یک سنگ سفید و درخشان به‬ ‫حضرت آدم (ع) و فرزندانش داده شد تا هر دفعه که به آن نگاه میکنند یادآور پیمانشان با خدا باشد‪.‬به مرور زمان به دلیل دست‬ ‫زدن مشرکان تیره شد‪ ،‬االن سرخ و تیره است‪].‬‬ ‫سوال ‪ :47‬مصادیق ساده زیستی پیامبر را در چهار مورد ذکر کنید‪.‬‬ ‫با دستان خود بز می دوشیدند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫تا اخر عمر لباس های ساده و کم قیمت میپوشیدند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫بر مرکب بی زین سوار می شدند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫تا اخر زندگی شریفشان در خانه خشتی و گلی زندگی میکردند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫سوال ‪ :48‬موارد رفع کننده شبههی «چشمداشت پیامبر به ثروت خدیجه» را نام ببرید‪.‬‬ ‫‪ -1‬پیشنهاد ازدواج به صورت غیر مستقیم از طرف حضرت خدیجه بوده است‪.‬به دلیل‪:‬‬ ‫الف‪ :‬جنبه های معنوی محمد امین و پاکی ایشان‪.‬‬ ‫ب‪ :‬شواهدی که حکایت از نبوت محمد امین داشت‪.‬‬ ‫‪ -2‬ساده زیستی پیامبر اکرم در طول زندگی‬ ‫الف‪ :‬تا آخر زندگانی شریفشان درخانه خشت گلی زندگی میکردند‪.‬‬ ‫ب‪ :‬بر مرکب بی زین سوار میشدند‪.‬‬ ‫ج‪ :‬تا آخر عمر لباس ساده و کم قیمت میپوشیدند‪.‬‬ ‫د‪ :‬با دست خود بز می دوشیدند‪.‬‬  ‫‪ -۳‬عدم استفاده شخصی از ثروت همسرشان‬ ‫‪ -۴‬بخش سهم خود از بیت المال در جنگ حنین که چند برابر ثروت همسرشان بود‪.‬‬ ‫سوال ‪ :49‬برای جمله زیر شاهد مثال بیاورید‪" :‬اسالم از همان آغاز به یک موضعگیری بر ضد ارزشهای جاهلی اقدام‬ ‫کرده بود‪".‬‬ ‫تا قبل از اسالم تفاخرات جاهلی شامل مرد بودن‪ ،‬آزاد بودن‪ ،‬ثروتمند بودن‪ ،‬کبر سن‪ ،‬اصل و نسب قبیله ای و ‪...‬بود‪.‬اما تفاخرات‬ ‫پس از اسالم‪ ،‬سبقت در اسالم آوری و میزان همنشینی با پیامبر بود که تفاخرات جاهلی را نقض میکرد‪.‬برای مثال حضرت علی‬ ‫(ع)‪ ،‬کودکی ‪ 1۰‬ساله؛ حضرت خدیجه (س)‪ ،‬یک زن؛ و زید بن حارثه که قبال یک برده بود‪ ،‬از اولین مسلمانان و نزدیک ترین افراد‬ ‫به پیامبر بودند‪.‬‬ ‫سوال‪ :51‬ماموریت پیامبر در دعوت مشرکان و اهل مکه به اسالم به چه مراحلی تقسیم می شود؟‬ ‫دعوت پیامبر به سه مرحله مخفیانه‪ ،‬خویشاوندان و عمومی تقسیم می شود‪:‬‬ ‫‪-1‬مرحله اول‪ :‬دعوت خصوصی‪-‬پنهانی و تبلیغ عملی‬ ‫‪-2‬مرحله دوم‪ :‬انذار خویشاوندان و دعوت آشکار‬ ‫‪-۳‬مرحله سوم‪ :‬دعوت عمومی و آغاز صف بندی موحدان و مشرکان در مکه‬ ‫سوال ‪ :5۲‬مرحله اول دعوت پیامبر به اسالم (دعوت خصوصی یا پنهانی) با چه هدفی‪ ،‬چگونه و با کمک چه کسانی‬ ‫صورت پذیرفت و چند سال به طول انجامید؟‬ ‫شرط اساسی اصالحات عمیق وریشه دار‪ :‬داشتن اندیشه قوی و ایدئولوژی غنی‬ ‫به خاطر جاهلیت اکثر مردم امکان دعوت یکباره وعلنی نبود‪.‬دلیل تبلیغ پنهانی عضوگیری و تربیت هسته اصلی تبلیغ به منظور‬ ‫زمینه سازی دعوت آشکار وعمومی در این دوره سه ساله که هنوز دعوت علنی و عمومی اش را آغاز نکرده بود همراهی با علی و‬ ‫خدیجه کمی بعدتر زیدبن حارثه که اساس سازمان اجتماعی و امت اورا تشکیل میدادند در مراکز پرجمعیت مکه مثل مسجدالحرام‬ ‫و منا به نیایش خدای واحد می پرداخت‪.‬‬ ‫سوال ‪ :53‬یوم االنذار چه روزی است‪ ،‬به طور کامل شرح دهید‪.‬‬ ‫سه سال دعوت عملی و پنهان زمینه را برای انذار فراهم کرد‪.‬‬ ‫« وَ أَنْذِرْ َعشِیرَتَکَ اَلْ َأقْرَبِینَ» خویشاوندان نزدیکت را انذار و اعالم خطر کن‪.‬‬ ‫در آن هنگام علی (ع) بچه ای بوده در خانه ی پیغمبر‪.‬رسول اکرم به علی (ع) فرمود بنی هاشم و بنی عبد المطّلب را دعوت کن‪.‬‬ ‫پیغمبر اکرم اعالم دعوت کرد و فرمود من پیغمبر خدا هستم و از جانب خدا مبعوثم‪.‬من مأمورم که ابتدا شما را دعوت کنم و اگر‬ ‫سخن مرا بپذیرید سعادت دنیا و آخرت نصیب شما خواهد شد‪.‬ابو لهب که عموی پیغمبر بود عصبانی شد و جلسه را بهم زد‪.‬پیغمبر‬ ‫اکرم برای بار دوم به علی (ع) دستور تشکیل جلسه را داد‪.‬خود امیر المؤمنین که راوی هم هست می فرماید که اینها حدود چهل‬ ‫نفر بودند یا یکی کم یا یکی زیاد‪.‬در دفعه ی دوم پیغمبر اکرم به آنها فرمود هر کسی از شما که اول دعوت مرا بپذیرد‪ ،‬وصیّ‪ ،‬وزیر‬ ‫و جانشین من خواهد بود‪.‬غیر از علی (ع) احدی جواب مثبت ن داد و هر چند بار که پیغمبر اعالم کرد‪ ،‬علی (ع) از جا بلند شد‪.‬در‬ ‫آخر پیغمبر فرمود بعد از من تو وصیّ و وزیر و خلیفه من خواهی بود‪.‬دعوت از خویشاوندان به نوعی اتمام حجت بود تا در آینده‬ ‫بهانهای نداشته باشند‪.‬‬ ‫سوال ‪ :54‬چرا دعوت خویشاوندان پیامبر پیش از آغاز دعوت عمومی و علنی از اهمیت باالیی برخوردار بود؟‬ ‫چون دعوت از خویشاوندان نوعی اتمام حجت بود و در آینده راه تمسک به هرگونه بهانه را مسدود می نمود‪.‬‬ ‫سوال ‪ :56‬نحوه آغاز دعوت علنی پیامبر به اسالم را شرح دهید‪.‬‬ ‫پس از سه سال دعوت مخفیانه در مکه مرحله دعوت علنی صورت گرفت‪.‬پیامبر اکرم (ص)‪ ،‬که تا آن زمان تنها نزدیکان و‬ ‫دوستان خود را به اسالم دعوت میکردند‪ ،‬به دستور خداوند مأمور شد تا رسالت خود را بهصورت علنی به گوش مردم برساند‪.‬این‬ ‫دستور در آیه ‪ 9۴‬سوره حجر آمده است‪:‬‬ ‫«فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَ ْعرِضْ َعنِ الْمُشْرِکِینَ»‬ ‫(پس آنچه را که به تو فرمان داده شده‪ ،‬آشکار کن و از مشرکان رویگردان باش)‪.‬‬ ‫مراحل آغاز دعوت علنی‪:‬‬ ‫دعوت از خویشاوندان نزدیک‬ ‫‪.1‬‬ ‫پیامبر (ص) ابتدا به فرمان خداوند در آیه ‪ 21۴‬سوره شعراء‪:‬‬ ‫«وَأَنْذِرْ َعشِیرَتَکَ الْ َأقْرَبِینَ»‬ ‫(و خویشاوندان نزدیکت را هشدار ده)‪،‬‬ ‫خویشاوندان نزدیک خود را دعوت کرد‪.‬او آنان را به خانه خود دعوت نمود و بعد از پذیرایی‪ ،‬رسالتش را به آنها اعالم کرد‪.‬در این‬ ‫جلسه‪ ،‬حضرت علی (ع) که نوجوانی ‪ 1۳‬ساله بود‪ ،‬اولین کسی بود که به پیامبر ایمان آورد‪.‬‬ ‫دعوت عمومی بر کوه صفا‬ ‫‪.2‬‬ ‫پیامبر (ص) پس از آن‪ ،‬بر کوه صفا در مکه ایستاد و با صدای بلند مردم را فراخواند‪.‬هنگامی که قریش گرد آمدند‪ ،‬فرمود‪:‬‬ ‫«ای مردم! اگر به شما بگویم دشمنی در پشت این کوه آماده حمله به شما است‪ ،‬آیا مرا تصدیق میکنید؟»‬ ‫آنها پاسخ دادند‪« :‬بله‪ ،‬چون تاکنون دروغی از تو نشنیدهایم‪».‬‬ ‫سپس پیامبر فرمود‪« :‬من شما را از عذاب الهی میترسانم و شما را به یکتاپرستی دعوت میکنم‪.‬‬ ‫واکنش مردم‪:‬‬ ‫برخی افراد مانند حضرت ابوبکر‪ ،‬عثمان بن عفان و زبیر بن عوام دعوت پیامبر را پذیرفتند‪.‬‬ ‫اما بسیاری از سران قریش‪ ،‬بهویژ ه ابولهب (عموی پیامبر)‪ ،‬با او به شدت مخالفت کردند و پیامبر را مورد تمسخر و اذیت قرار‬ ‫دادند و گفتار اورا دروغ خواندند‪.‬‬ ‫در این هنگام فرشته وحی با فرود آوردن سوره مسد و سرزنش ابولهب جبهه حق را یاری رساند‬ ‫این دعوت علنی‪ ،‬آغاز مخالفتهای شدید مشرکان قریش بود که به آزار و اذیت مسلمانان و پیامبر منجر شد‪ ،‬اما پایهگذار انتشار‬ ‫گسترده اسالم شد‪.‬‬ ‫سوال ‪ :57‬مردم دربرابر دعوت به اسالم چند دسته شدند؟ نام ببرید و بیان کنید که گروه آخر شامل چه کسانی‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫مردم دربرابر دعوت پیامبر به دین اسالم ‪ ۴‬گروه شدند‪:‬‬ ‫‪*.1‬مومنین و مسلمانان* که به اسالم ایمان آوردند و درکنار پیامبر بودند و از صحابه ایشون حساب میشدن‬ ‫‪*. 2‬کفار و مشرکین* که دعوت پیامبر رو رد کردن و بر کفر و شرک باقی موندن و با پیامبر مقابله میکردن و مسلمانان رو آزار‬ ‫میدادن‬ ‫‪*.۳‬منافقین* که به ظاهر مسلمان بودن ولی در دل ایمان نداشتن و درمواقع بحران به مشرکین کمک میکردن‬ ‫‪*. ۴‬اهل کتاب* که از قبل به وجود خدا و پیامبران ایمان اوردن اما دعوت به اسالم رو کامل نپذیرفتن‪.‬این گروه شامل یهودیان‬ ‫و مسیحیان میشود‪.‬‬ ‫سوال ‪ :58‬هجرت مسلمانان به حبشه چرا و چگونه صورت گرفت؟‬ ‫در دو مرحله صورت پذیرفت‪.‬‬ ‫‪ 5‬سال بعد بعثت پیامبر شکنجه های سران قریش برای منصرف کردن مردم از پیوستن به دین اسالم زیاد شده بود به همین‬ ‫خاطر خدا به مسلمانان دستور داد برای حفظ جانشان به حبشه هجرت کنند‪.‬‬ ‫‪ 15‬نفر از یاران پیامبر از جمله جعفر بن ابی طالب به حبشه رفتند که با پادشاه حبشه یعنی نجاشی صحبت کنند ولی سران‬ ‫قریش متوجه شدند و تعدادی رو فرستادند تا جلوی آنها رو بگیرند‪.‬یکی از آنها عمروعاص بود که هوش نظامی و سیاست زیادی‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫اما با وجود تالش زیاد عمروعاص‪ ،‬سخنرانی جعفر بن ابی طالب بخصوص راجع به آیات حضرت مریم و‪...‬باعث شد پادشاه حبشه‬ ‫پذیرای مسلمانان باشد‪.‬‬ ‫سوال ‪ :59‬علت نامگذاری سال دهم به عام الحزن چه بود؟‬ ‫عام الحزن یا سال غم‪ ،‬به سالی گفته می شود که در آن ابوطالب‪ ،‬عموی پیامبر و خدیجه‪ ،‬همسر ایشان فوت می کنند‪.‬این سال‬ ‫مصادف دهمین سال پس از بعثت پیامبر است‪.‬‬ ‫سوال ‪ :60‬اقدامات مشرکان مکه برای جلوگیری از گسترش اسالم چه بود؟‬ ‫اقدامات مشرکان‪:‬‬ ‫شگردهای مسالمتآمیز‪:‬‬ ‫ ‬ ‫صحبت سران قریش با ابوطالب برای جلوگیری از اقدامات حضرت محمد(ص) یا واگذاری حضرت به آنها و عدم حمایت‬ ‫‪-‬‬ ‫پیامبر توسط ایشان‪(.‬استلحاق)‬ ‫نیرنگهای مردمفریب و مجمع تهمت هماهنگ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫‪ -‬وعده ثروت و سرمایه‪ ،‬سروری و بزرگی‪ ،‬فرمانروایی و پادشاهی‪ ،‬تصاحب زیباترین همسر‪.‬‬ ‫‪ -‬استهزای پیامبر توسط زراندوزان‪.‬‬ ‫‪ -‬شکنجه جسمی و روانی‪.‬‬  ‫‪ -‬پرسشهایی از اسرار آفرینش و تاریخ و زندگی پیشینیان‪.‬‬ ‫‪ -‬تهمت سحر‪(.‬مصوبه جمعی هماهنگی قریش در ایراد تهمت به پیامبر)‬ ‫اقدام علیه بنیان فکری نهضت‪:‬‬ ‫واکنش مشرکان مکه در برابر سخنان قرآن و اندیشههای آن (راز تأثیر و نفوذ پیامبر را در قرآن نهفته میدیدند)‪:‬‬ ‫‪-‬‬ ‫مبارزه با قرآن‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫تحریم شنیدن قرآن‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ایجاد هیاهو و جنجال هنگام تالوت قرآن‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫اسطوره‪ ،‬افسانه و شعر شمردن قرآن (جلوگیری از مسحور شدن)‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫سرگرم کردن مردم به وسیله معرکهگیری (نضر بن حارث)‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ایجاد تردید در وحیانی بودن قرآن (اساطیر االولین)‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ترویج افسانههای منطقستیز مانند افسانه غرانیق‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫استمداد از یهودیان یثرب (سوال و جواب)‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫اقدام علیه حامیان نهضت‪:‬‬ ‫‪.1‬سعی در بازگرداندن تازهاسالمآورندگان به د امان کفر و شرک‪ :‬تفتیش عقاید مسلمانان‪ ،‬سرزنش‪ ،‬تحریم اقتصادی‪ ،‬تاراج اموال‬ ‫و ‪...‬‬ ‫‪.2‬تالش برای کاهش تمایل جامعه به پیامبر‪.‬‬ ‫‪.۳‬افزایش شکنجهها‪.‬‬ ‫‪.۴‬پیشنهاد صلح‪.‬‬ ‫انزواى سیاسی و محاصره اقتصادی‪:‬‬ ‫تصویب عهدنامه‪ ،‬آویختن آن در کعبه و پیمان وفاداری به آن تا هنگام مرگ‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫بندهای آن‪:‬‬ ‫‪.1‬توقف هرگونه خرید و فروش با مسلمانان‪.‬‬ ‫‪.2‬ممنوعیت معاشرت‪ ،‬ارتباط و ازدواج‪.‬‬ ‫‪.۳‬حمایت از جبهه مخالف پیامبر(ص)‪.‬‬ ‫آخرین توطئه و هجرت پیامبر(ص) به مدینه‪:‬‬ ‫مشرکان در مجمع دارالندوه ‪ ۳‬نظریه دادند‪.1 :‬تبعید پیامبر‪.2.‬به زنجیر کشیدن‪.۳.‬قتل‪.‬که نظر سوم تصویب شد‪.‬‬ ‫سوال ‪ :61‬علل مخالفت قریش با پیامبر چه بود؟‬ ‫‪-1‬جهت گیری دینى و توحیدى دعوت و مخالفت اسالم با خداوندان اعراب ودین رایج و موروثى حاکم‬  ‫‪ -2‬جهت گیری اجتماعى دعوت واسالم آوردن محرومان و فرو پاشى نظام اجتماعى ‪ -‬قبیله اى حاکم‬ ‫‪ -۳‬جهت گیری اقتصادى‪ ،‬قرآن نظام اقتصادى حاکم بر جامعه رامورد طعن قرار داده بود‪.‬‬ ‫‪ -۴‬رقابت قبیلکى و حسادت ورزیدن به بنى هاشم و فرزندان عبدمناف‬ ‫‪ -5‬بشر بودن پیامبر‬ ‫‪ -۶‬روى أوردن مستضعفان به آن حضرت‬ ‫‪ -7‬اعتقاد به جبر‬ ‫‪ -8‬درخواست هاى نابجا و ناممکن‬ ‫‪ -9‬اطاعت کورکورانه از نیاکان‬ ‫‪ -1۰‬دلدادگى به دنیا‬ ‫سوال ‪ :6۲‬علل و زمینه های هجرت مسلمانان از مکه به یثرب چه بود؟‬ ‫هجرت مسلمانان از مکه به یثرب (مدینه) به دالیل مختلفی انجام شد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد‪:‬‬ ‫آزار و اذیت مشرکان‪ :‬مسلمانان در مکه تحت فشار و آزار شدید از سوی قریش قرار داشتند‪.‬آنان با تهدید‪ ،‬شکنجه و تحقیر‪،‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫سعی در بازگرداندن مسلمانان به کفر داشتند‪.‬‬ ‫پیشرفت اسالم در یثرب‪ :‬یثرب (مدینه) به عنوان شهری که در آن تعداد زیادی از یهودیان و برخی از قبایل عرب به اسالم‬ ‫‪.2‬‬ ‫گرایش پیدا کرده بودند‪ ،‬زمینه مناسبی برای پذیرش مسلمانان فراهم کرده بود‪.‬دعوتهای قبایل اوس و خزرج به اسالم و تمایل‬ ‫آنها برای پذیرش پیامبر (ص) نیز نقش مهمی داشت‪.‬‬ ‫توافق با مسلمانان‪ :‬نمایندگان قبایل یثرب در حج با پیامبر (ص) مالقات کردند و از ایشان دعوت کردند که به شهرشان‬ ‫‪.3‬‬ ‫بیایند و در آنجا دین اسالم را گسترش دهند‪.‬این توافقات نشاندهنده تمایل مردم یثرب به پذیرش اسالم بود‪.‬‬ ‫ایجاد جامعه اسالمی‪ :‬مسلمانان با هجرت به یثرب فرصتی یافتند تا یک جامعه اسالمی تشکیل دهند و اصول و ارزشهای‬ ‫‪.4‬‬ ‫اسالمی را در یک محیط جدید پیادهسازی کنند‪.‬‬ ‫حفاظت از جان پیامبر (ص)‪ :‬با افزایش تهدیدات علیه پیامبر (ص)‪ ،‬هجرت به یثرب به عنوان یک اقدام ضروری برای حفظ‬ ‫‪.5‬‬ ‫جان ایشان و ادامه رسالت اسالمی تلقی میشد‪.‬‬ ‫در مجموع‪ ،‬هجرت مسلمانان از مکه به یثرب نه تنها به خاطر شرایط سخت در مکه‪ ،‬بلکه به دلیل فرصتهای جدیدی بود که در‬ ‫یثرب برای گسترش اسالم فراهم شد‪.‬‬ ‫سوال ‪ :63‬بیعت عقبه میان چه کسانی منعقد شد مفاد آن چه بود و علت اهمیت آن چیست؟‬ ‫سال ‪ 11‬بعثت برخی بزرگان قبیله خزرج به مکه آمده و جذب سخنان پیامبر(ص)شدند و از او دعوت کردند به یثرب بیاید‪.‬‬ ‫عقبه اول‪ :‬سال ‪12‬بعثت عده بیشتری از یثربیان شامل مردان و تعدادی زن با پیامبر دیدار و بیعت کردند که دزدی و زنا نکنند‪،‬‬ ‫فرزندان خود را نکشند ‪،‬تهمت نزنند ودر کار های نیک نافرمانی خدا نکنند‪.‬‬ ‫پیامبر مصعببن عمیر را با آنها فرستاد و او خبر استقبال مردم اوس و خزرج را داد‪.‬‬ ‫مفاد بیعت‪ :‬این بیعت شامل تعهد به یاری و حمایت از پیامبر و مسلمانان بود‪ ،‬بهویژه در برابر دشمنان اسالم‪.‬‬ ‫اهمیت‪ :‬این بیعت نشاندهنده آغاز گسترش اسالم به مدینه و حمایت مردم آن از پیامبر بود‪.‬‬  ‫عقبه دوم ‪ 75:‬زن و مرد شبانگاه ‪ 1۳‬ذی حجه سال ‪ 1۳‬بعثت در عقبه دامنه کوه منا با پیامبر دیدار کردند‪.‬‬ ‫مفاد بیعت‪ :‬در این بیعت‪ ،‬مسلمانان متعهد شدند تا از پیامبر (ص) در برابر هرگونه خطر و تهدید حمایت کنند و همچنین به او‬ ‫در ترویج دین اسالم کمک کنند‪.‬‬ ‫اهمیت‪ :‬این بیعت به عنوان یک پیمان نظامی و اجتماعی مهم تلقی میشود و به پیامبر اجازه داد تا به مدینه هجرت کند و‬ ‫بهعنوان رهبر مسلمانان در آنجا مستقر شود‪.‬‬ ‫بیعت عقبه‪ ،‬بهویژه بیعت دوم‪ ،‬نقش کلیدی در شکلگیری جامعه اسالمی و انتقال مرکزیت دین از مکه به مدینه داشت و موجب‬ ‫شد تا اسالم به سرعت در آن منطقه گسترش یابد‪.‬‬ ‫سوال ‪ :65‬مهمترین هدف و دستاورد هجرت پیامبر از مکه به مدینه چه بود؟‬ ‫تاسیس حکومت اسالمی و گسترش اسالم‬ ‫ ‬ ‫وحدت جامعه در سایه پیوند معنوی افراد‬ ‫ ‬ ‫همزیستی مسالمت آمیز در قالب نخستین قانون اساسی‬ ‫ ‬ ‫جهت دهی مناسبات اقتصادی به سوی عدالت‬ ‫ ‬ ‫سوال ‪ :66‬واژگان زیر را تعریف کنید‪ :‬مهاجران–انصار‪-‬غزوه‪-‬سریه‬ ‫مهاجران‪ :‬مسلمانانی که از مکه همراه پیامبر به یثرب آمدند‪.‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫انصار‪ :‬ساکنان شهر یثرب و اوس و خزرج که از یمن و جنوب عربستان به یثرب آمده بودند و در یثرب زندگی میکردند و‬ ‫‪)2‬‬ ‫به یاری پیامبر و مهاجران پرداختند ایمان آوردند و مسلمان شدند‪.‬‬ ‫غزوه‪ :‬جنگ هایی که پیامبر خود فرماندهی سپاه و آنها را بر عهده داشت‪.‬‬ ‫‪)۳‬‬ ‫سریه‪ :‬جنگ هایی که پیامبر خود در آن فرمانده نبود و شخص دیگری را به عنوان فرمانده نظامی معین میکردند‪.‬‬ ‫‪)۴‬‬ ‫سوال ‪ :67‬نخستین اقدامات پیامبر بعد از ورود به یثرب چه بود؟ به طور کامل و مبسوط شرح دهید‪.‬‬ ‫ برای ایجاد پایگاه و نهاد سیاسی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬آموزشی‪:‬‬ ‫‪1‬ـ تاسیس مسجد‪ :‬تاسیس مسجد النبی‪ ،‬به عنوان یک نهاد اجتماعی‪ ،‬نشان وحدت مسلمانان‪ ،‬مرکز آموزش و پرورش و پرستش‪،‬‬ ‫اولین و مهمترین اقدام عملی پیامبر(ص) در جهت پیوند دین و دانش بود‪.‬‬ ‫ برای همگونسازی جامعه ناهمگون مدینه‪:‬‬ ‫‪ 2‬ـ عقد اخوت‪ :‬در آن دوره‪ ،‬قوی ترین سنت اجتماعی که روح قبایل گوناگون آنها را به هم پیوند می داد‪ ،‬پیمان بین قبایل بود‬ ‫که «حلف» مینامیدند‪.‬‬ ‫دو قبیله اوس و خزرج (انصار) و مهاجران مکه‪ ،‬زیربنای پدیده ی بزرگ اجتماعی و هسته مرکزی امت اسالمی در مدینه شمرده‬ ‫میشدند‪.‬دوگانگی میان اوس و خزرج – که سالیانی در از یکدیگر را میکشتند – تعصب همشهریگری یثربیان و مکیان آینده را‬ ‫در ابهام قرار میداد‪.‬‬ ‫یکی از راههای کاهش تعصب قومی و جزبی میان ساختار جدید جامعه اسالمی و ایجاد پیمان دینی و معنوی‪ ،‬عقد اخوت (میان‬ ‫انصار و مهاجرین) بود‪.‬نتیجه دیگر این همبستگی دینی‪ ،‬احساس مسئولیت مسلمانان در برابر تنگدستی‪ ،‬بیماری و دشواریهای‬ ‫سیاسی و اجتماعی یکدیگر بود‪.‬‬ ‫پیامبر (ص) با انتخاب علی (ع) بر همتایی او با خود تأکید کرد‪ ،‬از بروز بحران و تعصبات جاهلی (میان اوس و خزرج و انصار)‬ ‫پیشگیری کرد و زمینه را برای اتفاقات بعدی در تاریخ اسالم که همان امامت است‪ ،‬فراهم نمود‪.‬‬ ‫‪ -۳‬پیمان نامه سیاسی با یهود‪:‬‬ ‫یهودیان از اقوامی بودند که خداوند متعال در قرآن میفرماید‪ :‬یهودیان و مسیحیان پیامبر اسالم را می شناختند‪.‬‬ ‫از آنجا که روح حاکم بر کیش یهود‪ ،‬نژاد و قومیت است‪ ،‬به مخالفت جدی با پیامبر (ص) پرداختند‪.‬‬ ‫پیامبر رحمت در بدو ورود به یثرب با یهودیان پیمان ترک تعرض و همزیستی مسالمت آمیز امضاء کرد‪.‬‬ ‫بخشی از بندهای این قرارداد چنین است‪:‬‬ ‫‪.1‬مسلمانان و یهودیان همچون امتی واحد در مدینه خواهند بود‪.‬‬ ‫‪.2‬هر گروه در انجام مراسم دینی خود آزاد است‪.‬‬ ‫‪.۳‬چنان که جنگی رخ دهد‪ ،‬هر یک به دیگری کمک خواهند کرد‪.‬‬ ‫‪.۴‬هرگاه مدینه مورد یورش دشمن قرار گیرد‪ ،‬هر دو گروه در دفاع شرکت میکنند‪.‬‬ ‫‪.5‬صلح با دشمن با مشورت هر دو طرف انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫‪.۶‬امضاکنندگان این پیمان با خیرخواهی و نیکرفتاری در کنار هم به سر خواهند برد‪.‬‬ ‫ برای اداره جامعه تدوین قانون‪:‬‬ ‫‪ -۴‬قانون اساسی (منشور مقدس)‪:‬‬ ‫منشور مقدسی که بخشی از قانون ا?