Psychologia Społeczna 2023/2024 PDF

Psychologia społeczna „Nie ma nic bardziej praktycznego, niż dobra teoria” Aktywne uczestnictwo (1 dozwolona nieobecność) Kolokwium [Studenci STACJONARNI - PROJEKT] E-learning i udostępnione materiały  Literatura Wojciszke, B. Psychologia...

Psychologia społeczna „Nie ma nic bardziej praktycznego, niż dobra teoria” Aktywne uczestnictwo (1 dozwolona nieobecność) Kolokwium [Studenci STACJONARNI - PROJEKT] E-learning i udostępnione materiały  Literatura Wojciszke, B. Psychologia społeczna Aronson, E. Psychologia społeczna. Serce i umysł. Zieliński, K. PSYCHOefekty. 50 zjawisk psychologicznych, które wpływają na Twoje życie. Czy psychologia jest nauką? Jest. Uff…  NAUKI FORMALNE EMPIRYCZNE MATEMATYKA LOGIKA PRZYRODNICZE SPOŁECZNE FIZYCZNE BIOLOGICZNE Czym zajmuje się psychologia? Co to jest psychologia społeczna?  Psychologia społeczna Człowiek jest istotą społeczną, ten zaś, kto nie żyje w społeczeństwie jest bestią albo bogiem. Arystoteles Bada w jaki sposób obecność innych ludzi i ich działania wpływają na psychikę jednostki, czyli jest to nauka badająca procesy psychiczne i zachowanie się ludzi znajdujących się w sytuacjach społecznych – takich, w których występują inni ludzie. Wyodrębniła się pod koniec lat trzydziestych XX wieku Bada w jaki sposób ludzie wywierają wpływ na sposób myślenia, emocje i postawy innych ludzi zarówno nieświadomie, jak i celowym działaniem. Dziedziną badań tej nauki są zarówno procesy społeczne wpływające na indywidualnego człowieka, jak i procesy zachodzące w małych grupach ludzkich.  Psychologia społeczna a socjologia  Psychologia społeczna a socjologia „…podczas gdy psycholog społeczny bada jednostkę w grupie, socjolog ma do czynienia z grupą jako całością”  Psychologia społeczna - początki Gustave'a Le Bon Psychologia tłumu Norman Triplett i cykliści  Aktor i obserwator Kiedy jesteśmy uczestnikiem jakiegoś działania, w psychologii społecznej nazywani jesteśmy AKTOREM Kiedy obserwujemy jakieś działanie, w psychologii społecznej nazywani jesteśmy OBSERWATOREM  Teoria atrybucji Przypisywanie komuś lub czemuś pewnych cech. W psychologii pojęcie atrybucji odnosi się do tego jak ludzie wyjaśniają przyczyny swojego bądź cudzego zachowania, tzw. naiwne teorie przyczynowości. Sebastian zdał kiepsko kolokwium z psychologii społecznej. Przykład atrybucji wewnętrznej (dyspozycyjnej): Sebastian jest mało inteligentny. Przykład atrybucji zewnętrznej (sytuacyjnej): Były bardzo trudne pytania. Podstawowy błąd atrybucji Pojęcie wprowadzone do psychologii społecznej przez Lee Rossa. Opisuje powszechną skłonność do wyjaśniania zachowania obserwowanych osób w kategoriach przyczyn wewnętrznych i stałych (np. cech charakteru) przy jednoczesnym niedocenianiu wpływów sytuacyjnych, zewnętrznych. Błąd aktora - obserwatora Jeden z błędów atrybucyjnych polegający na odmiennym interpretowaniu zjawisk wtedy, gdy się w nich uczestniczy, i wtedy, gdy się je tylko obserwuje. Jeśli jesteśmy podmiotem danego działania (aktorami), to zwykle tłumaczymy swoje zachowanie w kategoriach okoliczności (dokonujemy tzw. atrybucji sytuacyjnej). Gdy to samo zachowanie widzimy u innych ludzi (jesteśmy obserwatorami), dokonujemy atrybucji dyspozycyjnej, czyli poszukujemy przyczyn tego działania wewnątrz obserwowanej osoby. Gdy idę do kina, to idę dlatego, że jest właśnie interesujący film, na byle co nie chodzę (interesujący film – atrybucja sytuacyjna). Gdy widzę, że inni ludzie idą do kina, dochodzę do wniosku, że ludzie lubią się zabawić, dlatego chodzą do kina (atrybucja dyspozycyjna).  Schemat poznawczy Podstawowy element wiedzy o świecie społecznym. Organizacja uprzednich doświadczeń z jakimś rodzajem zdarzeń, obiektów lub osób. Schemat zawiera wiedzę uogólnioną i wyabstrahowaną z konkretnych doświadczeń. Forma trwałej reprezentacji poznawczej, obejmująca sens typowej sytuacji, jak i znaczenie typowych form zachowania, które powinny zostać wygenerowane w reakcji na tę typową sytuację.  Schemat poznawczy Np. kolacja - jak wygląda w Twoim schemacie? nauka - jak wygląda w Twoim schemacie? żona - jak wygląda w Twoim schemacie? sportowiec - jak wygląda w Twoim schemacie? Spróbuj wykonać ten krótki test, naprawdę nie jest trudny. Musisz tylko kolejno odpowiadać na pytania tak szybko jak potrafisz, ale nie czytaj następnych pytań dopóki nie odpowiesz na poprzednie. Nie zapisuj odpowiedzi na kartce, wykonuj je w duchu. Wynik może Cię bardzo zaskoczyć. Ile to jest? 15+6 3+56 89+2 12+53 75+26 25+52 63+32 123+5 Szybko pomyśl o jakimś narzędziu i jakimś kolorze! Taki? Podstawowe podejścia teoretyczne w psychologii społecznej  Podstawowe podejścia w psychologii społecznej Marek podszedł na ulicy dużego miasta do Jana Nowaka z prośbą o papierosa. Marek jest wysokim, dobrze zbudowanym 22-letnim absolwentem zasadniczej szkoły zawodowej, któremu nigdy nie udało się podjąć pracy zarobkowej; żyje ze sprzedawania na ulicach sznurowadeł i pumeksu, z żebraniny oraz mniejszych lub większych kradzieży. Nowak ma 40 lat i jest niskim, nieco korpulentnym dyrektorem oddziału firmy ubezpieczeniowej, gdzie przed 10 laty podjął pracę, porzucając swój wyuczony zawód historyka sztuki. Nowak z wyraźnym ociąganiem podał Markowi żądanego papierosa, a kie- dy ten zaczął domagać się i pieniędzy, odpowie- dział, że nie po to ciężko pracuje, by dawać swoje pieniądze darmozjadom. Doszło do ostrej wymiany zdań, podczas której Marek zaatakował Nowaka, pobił go do utraty przytomności i obrabował. Gdy Marek oddalał się z miejsca zdarzenia z portfelem Nowaka w kieszeni i jego elegancką teczką w ręku, zatrzymał go patrol policyjny. Podczas kontroli dokumentów na horyzoncie pojawił się oprzytomniały Nowak, Marek próbował więc wyrwać się policjantom. Doszło do szarpaniny, a kiedy Marek uderzył jednego z policjantów, ci obezwładnili go i po zeznaniach Nowaka zawieźli do aresztu pod zarzutem rozboju i czynnej napaści na funkcjonariusza policji. Ponieważ Marek ma już jeden wyrok w zawieszeniu za rozbój, tym razem nieodwołalnie trafi do więzienia na kilka lat. Perspektywa poznawcza Perspektywa motywacyjna Perspektywa teorii uczenia się  Perspektywa społeczno-kulturowa Ojciec z synem jechali samochodem. Nagle samochód zgasł. Niefortunnie miało to miejsce na przejeździe kolejowym, a z odległości było już słychać nadjeżdżający pociąg. Ojciec próbował uruchomić samochód, ale jego trud okazał się próżny. Pociąg uderzył w samochód, a ojciec zginął na miejscu. Syna natomiast w ciężkim stanie przewieziono do szpitala. Sprowadzono chirurga gotowego do akcji. Po wejściu na salę operacyjną chirurg zbladł i powiedział: „Nie mogę operować, to mój syn.”  Perspektywa ewolucjonistyczna Podstawowe modele i metody badawcze w psychologii społecznej  Metody badawcze w psychologii społecznej Eksperyment (naturalny, laboratoryjny) Badania korelacyjne Obserwacja (systematyczna, uczestnicząca) Analiza danych archiwalnych Kwestionariusze, skale, inwentarze Modele eksperymentalne Eksperyment naturalny (np. huśtawka emocjonalna) Eksperyment laboratoryjny (np. eksperyment Milgrama, Pawłow z grupą kontrolną) Quasi-eksperyment (brak randomizacji)  Co w eksperymencie? zmienna zależna (właściwość zachowania lub psychiki podmiotu, pod względem której, osoby badane się różnią; badacze chcą stwierdzić, czy różnice te zależą od zmiennej niezależnej; dokonujemy pomiaru zmiennej zależnej) zmienna niezależna (przypuszczalna przyczyna badanego zjawiska, tą zmienną manipulujemy) manipulacja (wprowadzenie przypuszczalnej przyczyny badanego zjawiska do grup(y), do innej/ych zaś nie) randomizacja (losowy przydział osób badanych do różnych warunków eksperymentalnych) replikacja (sprawdzenie w kilku eksperymentach, czy dana zależność zachodzi)  Co w eksperymencie? trafność wewnętrzna (wykazanie, iż różnica w pomiarze zmiennej zależnej w grupach: ekperymentalnych/ej i kontrolnej nie jest przypadkowa) trafność zewnętrzna (stopień, w jakim uzyskane wyniki badań można uogólniać na inne populacje, miejsca, czas, warunki) mediator (proces lub stan pośredniczący między ZN (przyczyną) a ZZ (skutkiem); dlaczego dana prawidłowość występuje?) moderator (czynnik, który decyduje o występowaniu lub sile danej zależności; w jakich granicach dana prawidłowość występuje?)  Model korelacyjny Kierunek i siła związku (0-1) Korelacja dodatnia, ujemna, brak związku Rodzaje: rzeczywista - np. IQ dodatnio koreluje z osiągnięciami szkolnymi pozorna - np. im wyższy wzrost tym krótsze włosy http://tylervigen.com/correlation_project/  Model korelacyjny Korelacja iluzoryczna „Zawsze gdy umyję samochód, pada deszcz” „Zawsze jak wezmę parasol - nie pada” „Zawsze jak nie wezmę parasola - pada”  Ćwiczenie Metody badawcze Zmienna zależna Zmienna niezależna Grupa kontrolna Grupa eksperymentalna Psychologia społeczna Spotkanie III Wielkie eksperymenty psychologiczne Stanfordzki eksperyment więzienny Eksperyment Milgrama  65% zadaje najsilniejszy wstrząs… …i chcą kontynuować Eksperyment Ascha Eksperyment marshmallow