Prawo Prezentacja - Notatki z Wykładu 2021/2022

PRAWO mgr Jakub Puszkarski, radca prawny Katedra Prawa Morskiego Wydział Prawa i Administracji UG 2021/2022 WYKŁAD I ZALICZENIE OBECNOŚĆ NA WYKŁADZIE NIE JEST OBOWIĄZKOWA ZALICZENIE ODBYWA SIĘ NA PODSTAWIE TESTU...

PRAWO mgr Jakub Puszkarski, radca prawny Katedra Prawa Morskiego Wydział Prawa i Administracji UG 2021/2022 WYKŁAD I ZALICZENIE OBECNOŚĆ NA WYKŁADZIE NIE JEST OBOWIĄZKOWA ZALICZENIE ODBYWA SIĘ NA PODSTAWIE TESTU JEDNOKROTNEGO WYBORU TEST ROZWIĄZUJEMY NA KOMPUTERZE LUB URZĄDZENIU MOBILNYM (TELEFON, TABLET ETC.). KONIECZNY BĘDZIE DOSTĘP DO MS TEAMS (BEZWZGLĘDNA ZNAJOMOŚĆ SWOJEGO LOGINU I HASŁA) WYKŁAD I ZALICZENIE W TRAKCIE SEMESTRU BĘDĄ POJAWIAŁY SIĘ LISTY OBECNOŚCI (->DODATKOWE PUNKTY) PREMIOWANA BĘDZIE RÓWNIEŻ AKTYWNOŚĆ NA WYKŁADZIE (->DODATKOWE PUNKTY) WSZYSTKIE DODATKOWE PUNKTY BĘDĄ BRANE POD UWAGĘ PRZY OCENIE KOŃCOWEJ WYKŁAD I ZALICZENIE KONSULTACJE ODBYWAJĄ SIĘ ZGODNIE Z HARMONOGRAMEM NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRACJI UG (UL. BAŻYŃSKIEGO 6, GDAŃSK, POK. 4064, III PIETRO) E-mail: [email protected] LITERATURA E. Bagińska (red.), Leksykon prawa cywilnego - część ogólna 100 podstawowych haseł, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa (aktualne wydanie) A. Olejniczak, Z. Radwański, Prawo cywilne - część ogólna, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 E. Gniewek, W. Szydło, Prawo rzeczowe, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2024 A. Olejniczak, Z. Radwański, J. Grykiel, Zobowiązania - część ogólna, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2022 T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 A. Podolska, O. Śniadach (red.): Zanim zapytasz Google'a: 15 lekcji świadomego obywatela, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2024 LITERATURA Literatura uzupełniająca: J. Puszkarski, A. Śliwińska, i D. Wetoszka, Pisma w sprawach nieprocesowych na przykładach i wzorach, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2021 Z. Muras, Podstawy prawa, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 B. Gnela (red.), Podstawy prawa dla ekonomistów, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2023 WSTĘP DO PRAWA IGNORANTIA IURIS NOCET WSTĘP DO PRAWA Państwo Starożytni Grecy określali miasta – państwa jako „polis”, natomiast Rzymianie początkowo nazywali swoje państwo „civitas” i „res publica”, a w momencie przekształcenia republiki w cesarstwo – ‘imperium”, co było rozumiane jako „państwo obywatelskie”. W średniowieczu na określenie państw rządzących przez monarchę (księcia, króla, cesarza) używano terminu „regnum” (łac. królestwo) lub „terra” (ziemia), podkreślając znaczenie faktu władania ziemią. W znaczeniu ogólnym słowo „państwo” wprowadził włoski myśliciel Niccolo Machiavelli. Klasyczną definicję państwa stworzył niemiecki prawnik oraz teoretyk państwa i prawa. Georg Jellinek, który wskazał, że państwo tworzą trzy elementy: ludność, terytorium i władza publiczna. WSTĘP DO PRAWA Państwo WSTĘP DO PRAWA Pojęcie prawa Pojęcie „prawo” nie jest jednoznacznie rozumiane Terminu „prawo” używa się dla oznaczenia pewnych konkretnych uprawnień (np. prawo własności, prawo wyborcze, prawo do pracy itp.). Ponadto pojęcie „prawo” odnosi się do określenia i wyodrębnienia poszczególnych gałęzi składających się na system prawa (np. prawo cywilne, prawo administracyjne, prawo karne itd.). Pojęcie „prawo” służy do nazywania zespołu norm określających postępowanie ludzi, norm ustanowionych lub usankcjonowanych przez państwo WSTĘP DO PRAWA Pojęcie prawa Prawo to całokształt generalnych i abstrakcyjnych norm postępowania, ustanowionych lub uznanych przez państwo, których przestrzeganie jest zagwarantowane przez państwo Prawo to całokształt norm postępowania, które są poparte przymusem państwowym WSTĘP DO PRAWA Pojęcie prawa ggg WSTĘP DO PRAWA Funkcje prawa WSTĘP DO PRAWA Praworządność WSTĘP DO PRAWA Praworządność WSTĘP DO PRAWA Norma prawna WSTĘP DO PRAWA Budowa normy prawnej WSTĘP DO PRAWA Budowa normy prawnej WSTĘP DO PRAWA Budowa normy prawnej WSTĘP DO PRAWA Normy prawne WSTĘP DO PRAWA Stosunek prawny WSTĘP DO PRAWA Pojęcie prawa WSTĘP DO PRAWA Pojęcie prawa WSTĘP DO PRAWA Pojęcie prawa STOSOWANIE PRAWA Pojęcie prawa STOSOWANIE PRAWA Pojęcie prawa SYSTEMATYKA PRAWA Pojęcie prawa SYSTEMATYKA PRAWA Podział ze względu na zasięg i prawodawcę Prawo międzynarodowe Prawo europejskie Prawo ogólnopaństwowe Prawo lokalne: Miejscowe Zawodowe Zakładowe SYSTEMATYKA PRAWA Pojęcie prawa PRAWO CYWILNE PRAWO CYWILNE Prawo cywilne To gałąź prawa obejmująca przepisy, które regulują majątkowe i niemajątkowe stosunki prawne między osobami fizycznymi i prawnymi jedna z najważniejszych gałęzi prawa PRAWO CYWILNE Systematyka Systematykę prawa cywilnego można podzielić na działy kodeksowe i dwa działy pozakodeksowe: Część ogólna – obejmuje instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cywilnego np. zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, ochrona dóbr osobistych, czynności prawne. Prawo rzeczowe – reguluje normy, które wyznaczają bezwzględne prawa podmiotowe (skuteczne wobec wszystkich), a odnoszące się do rzeczy. W tym dziale uregulowano wszelkie prawa na rzeczach ruchomych i nieruchomościach Prawo zobowiązań – zawiera normy regulujące prawa majątkowe o charakterze względnym, skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych podmiotów Prawo spadkowe – reguluje przejście majątku osoby zmarłej na inne podmioty. Prawo rodzinne (dział pozakodeskowy) – reguluje stosunki prawne między małżonkami, rodzicami i dziećmi oraz innymi krewnymi oraz powinowatymi a także instytucję opieki. Prawo na dobrach niematerialnych, prawo własności intelektualnej (dział pozakodeskowy) -odnosi się do wszelkich wytworów ludzkiego umysłu oraz reguluje kwestie korzystania z nich. Obejmuje prawo autorskie i prawo własności przemysłowej. PRAWO CYWILNE - CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWOOGÓLNA CZĘŚĆ CYWILNE Stosunek cywilnoprawny Stosunek społeczny uregulowany przez normy prawa cywilnego. Układ zależności między co najmniej dwoma podmiotami cywilnego, który można ująć w kategorię uprawnień lub obowiązku. Równorzędność podmiotów Powstanie i kształtowanie treści stosunków cywilnoprawnych w wielu przypadkach zależy od woli samych podmiotów stosunku. CZĘŚĆ OGÓLNA Stosunek cywilnoprawny Stosunek cywilnoprawny może być: ❖ Dwustronnie zindywidualizowany – jeden z podmiotów posiada pewne prawa a drugi odpowiadające tym prawom obowiązki np. umowa sprzedaży ❖ Jednostronnie zindywidualizowany - określony jest tylko jeden podmiot a druga strona stosunku cywilnoprawnego jest nieokreślona. Jeden podmiot jest uprawniony a krąg podmiotów zobowiązanych jest nieoznaczony. ❖ np. Własność CZĘŚĆ OGÓLNA Elementy stosunku prawnego Podmiot – osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, którym ustawa przyznała zdolność prawną Przedmiot – rzecz, przedmioty materialne nie będące rzeczami, przedmioty niematerialne, przedsiębiorstwa Treść – prawa i obowiązki stron stosunku CZĘŚĆ OGÓLNA Podmioty stosunku cywilnoprawnego CZĘŚĆ OGÓLNA Osoba fizyczna Osobą fizyczną jest każdy człowiek CZĘŚĆ OGÓLNA Podmiot stosunku cywilnoprawnego Osoba fizyczna – każdy człowiek od chwili urodzenia do śmierci Osoba prawna – od chwili wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego CZĘŚĆ OGÓLNA Osoba fizyczna Zdolność do czynności Zdolność prawna prawnych oznacza, że każdy człowiek oznacza możność może uzyskać prawa i dokonywania obowiązki majątkowe i czynności prawnych niemajątkowe od chwili (decyzji co do urodzenia. Zdolność kształtowania prawną ma każdy człowiek wiążących ich od chwili urodzenia aż do stosunków prawnych) śmierci CZĘŚĆ OGÓLNA Zdolność prawna Właściwość bycia podmiotem praw lub obowiązków. Art. 8 KC „Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną”. Dziecko poczęte nienarodzone (nasciturus) posiada warunkową zdolność prawną (przysługuje ona pod warunkiem zawieszającym, że nasciturus urodzi się żywy) Zdolność prawna przysługuje każdemu człowiekowi w takim samym zakresie. Co do zasady jest nieograniczona Ustanie zdolności prawnej następuje z chwilą: a) śmierci, b) uznania za zmarłego. CZĘŚĆ OGÓLNA Nasciturus dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone – ma pewne prawa – spadkobranie, renta, ubezpieczenie, odszkodowanie Problematyka embrionów in vitro – dwa skrajne modele – brytyjski i niemiecki. Polska? CZĘŚĆ OGÓLNA Uznanie za zmarłego W przypadku zaginięcia osoby fizycznej i polegająca na sądowym uznaniu śmierci danej osoby po upływie określonego czasu. Gdy nie jest pewne, czy osoba zaginiona żyje, czy też zmarła. zaginiony może zostać uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło dziesięć lat od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył. wyjątki jeżeli zaginiony ukończyłby 70 lat – 5 lat , nie przed ukończeniem 23 lat zaginęła w czasie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą statku, okrętu lub innym szczególnym zdarzeniem – 6 miesiecy. Ustala sąd na wniosek osoby zainteresowanej CZĘŚĆ OGÓLNA Zdolność do czynności prawnych Oznacza, że podmiot prawa cywilnego może sam dokonywać czynności prawnych prowadzących do nabywania praw i zaciągania zobowiązań lub do kreowania innych zmian w jego stosunkach cywilnoprawnych. Polski system prawny wyróżnia trzy stany człowieka w zakresie zdolności do czynności prawnych: 1. Brak zdolności do czynności prawnych. 2. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych. 3. Pełną zdolność do czynności prawnych. CZĘŚĆ OGÓLNA Brak zdolności do czynności prawnych Osoby, które nie ukończyły 13 roku życia oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych jest nieważna. Nie dotyczy to umów zawieranych w drobnych sprawach życia codziennego, które stają się ważne z chwilą wykonania, chyba że powodują rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych. CZĘŚĆ OGÓLNA Ubezwłasnowolnienie częściowe lub całkowite pozbawienie osoby fizycznej zdolności do czynności prawnych. orzeczenie sądowe na wniosek rodziny, opiekuna prawnego lub prokuratora. Wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń, w szczególności narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem CZĘŚĆ OGÓLNA Ograniczona zdolność do czynności prawnych Osoby, które ukończyły lat 13, a nie ukończyły lat 18 oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione (art. 15 KC). Do ważności czynności prawnej dokonanej przez taką osobę potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego (art. 17 KC) Nie dotyczy to umów zawieranych w drobnych sprawach życia codziennego, które osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może dokonywać bez zgody przedstawiciela ustawowego (art. 20 KC). CZĘŚĆ OGÓLNA Pełna zdolność do czynności prawnych Osoby pełnoletnie, które ukończyły 18 rok życia. Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa. CZĘŚĆ OGÓLNA Osoba prawna osoby prawne to jednostki organizacyjne, które na równi z osobami fizycznymi są podmiotami stosunków cywilnoprawnych CZĘŚĆ OGÓLNA Osoby prawne Skarb Państwa Partie polityczne Kościoły Spółka z o.o. Uczelnie Spółka wyższe akcyjna Fundacje Stowarzyszenia CZĘŚĆ OGÓLNA Osoby prawne Skarb Państwa Partie polityczne Spółka z o.o. Spółka akcyjna Fundacja Stowarzyszenie Kościoły Uczelnie wyższe inne CZĘŚĆ OGÓLNA Jednostki organizacyjne Spółki osobowe: - spółka jawna - spółka partnerska - spółka komandytowa - spółka komandytowo-akcyjna Spółki kapitałowe: - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - spółka akcyjna CZĘŚĆ OGÓLNA Przedsiębiorca Art. 431 Kodeksu cywilnego – przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą CZĘŚĆ OGÓLNA Przedsiębiorca Ustawa Prawo przedsiębiorców - Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą, wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej  Rodzaje przedsiębiorców CZĘŚĆ OGÓLNA Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą we własnym imieniu Osoba prawna prowadząca działalność gospodarczą we własnym imieniu Jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą Wspólnicy spółki cywilnej CZĘŚĆ OGÓLNA Przedmiot stosunku cywilnoprawnego CZĘŚĆ OGÓLNA Przedmiot stosunku cywilnoprawnego Rzeczy Przedmioty materialne niebędące rzeczami Przedmioty niematerialne Przedsiębiorstwa CZĘŚĆ OGÓLNA Rzecz Art. 45 KC: „Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne”. Na pojęcie rzeczy składają się dwie cechy: 1. Materialny charakter. 2. Wyodrębnienie z przyrody. CZĘŚĆ OGÓLNA Podział rzeczy Rzeczy Ruchomości Nieruchomości Grunty Budynki Części budynków Rolne Nierolne CZĘŚĆ OGÓLNA Nieruchomości Nieruchomością jest część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności (grunt) jak również budynek trwale z gruntem związany lub część budynku Nieruchomość gruntowa Nieruchomość budynkowa Nieruchomość lokalowa  Ruchomości Kodeks cywilny nie zawiera definicji ruchomości, a doktrynalna definicja rzeczy ruchomych jest zbudowana w sposób negatywny. Ruchomościami są te rzeczy, które nie są nieruchomościami. CZĘŚĆ OGÓLNA Przedmioty materialne niebędące rzeczami Ciecze i gazy Kopaliny Zwierzęta w stanie wolnym CZĘŚĆ OGÓLNA Przedmioty niematerialne Energia Dobra intelektualne Dobra osobiste Pieniądze Papiery wartościowe CZĘŚĆ OGÓLNA Przedsiębiorstwo Zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. W skład przedsiębiorstwa może wchodzić: nazwa, własności nieruchomości i ruchomości, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy, wierzytelności, koncesje licencje zezwolenia, księgi i dokumenty. Może być przedmiotem zbycia lub obciążenia CZĘŚĆ OGÓLNA Treść stosunku cywilnoprawnego Pojęcie stosunku prawnego to jedno z podstawowych pojęć funkcjonujących na gruncie prawa. Stosunek prawny jest to rodzaj stosunku społecznego (relacji), którego powstanie, ustanie i zmianę regulują przepisy obowiązującego prawa. Na treść stosunku prawnego składają się uprawnienia i obowiązki jego podmiotów czyli stron stosunku prawnego  Czynności prawne to takie czynności podmiotów prawa (działania lub zaniechania), których dokonanie powoduje konsekwencje prawne. Jedynym elementem koniecznym dla dokonania czynności prawnej jest oświadczenie woli Art. 60 KC. „Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli).” CZĘŚĆ OGÓLNA Podział czynności prawnych Jednostronne i dwustronne Konsensualne i realne Rozporządzające i zobowiązujące Odpłatne i nieodpłatne CZĘŚĆ OGÓLNA Oświadczenie woli Złożenie oświadczenia woli jest prawnie wiążące jeżeli: - nie jest wynikiem przymusu np. groźby czy szantażu - jest dostatecznie zrozumiałe – osoby postronne muszą zrozumieć o jakie skutki chodzi - jest złożone „na serio” czyli z zamiarem wywołania określonych skutków prawnych - odnosi się do stosunków cywilnoprawnych CZĘŚĆ OGÓLNA Oświadczenie woli Niezbędny element każdej czynności prawnej Przejaw woli wewnętrznej podmiotu składającego oświadczenie ujawnionej na zewnątrz, który wyraża w sposób dostateczny zamiar wywołania skutków prawnych w postaci ustanowienia, zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego CZĘŚĆ OGÓLNA Składanie oświadczeń woli Oświadczenie woli może być złożone: w sposób wyraźny – przez słowa, zwroty lub formę pisemną w sposób dorozumiany poprzez zachowanie w formie elektronicznej CZĘŚĆ OGÓLNA Chwila złożenia oświadczenia woli Powstaje problem z jaką chwilą należy uznać oświadczenie woli za skutecznie złożone Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej Oświadczenie woli w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą przyjęcia oświadczenia przez serwer odbiorcy i zarejestrowania na nim odpowiednich danych CZĘŚĆ OGÓLNA Wykładnia oświadczeń woli Rola wykładni oświadczeń woli polega na ustaleniu rzeczywistego znaczenia złożonego oświadczenia woli Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu CZĘŚĆ OGÓLNA Wykładnia oświadczeń woli Umowy konsumenckie – interpretacja niejasnych postanowień umownych na korzyść konsumenta – art. 385 § 2 KC - wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta. Umowy gospodarcze – gdy po obu stronach kontraktu występują przedsiębiorcy – profesjonaliści, wykładnia oświadczeń woli powinna uwzględniać interesy gospodarcze obu stron: składającego oświadczenie woli, jak i adresata oświadczenia woli CZĘŚĆ OGÓLNA Formy szczególne składania oświadczeń woli Z poświadczeniem daty Z poświadczeniem podpisu Akt notarialny – pod rygorem nieważności , do celów dowodowych, dla wywołania określonych skutków prawnych CZĘŚĆ OGÓLNA Wady oświadczenia woli Brak świadomości lub swobody Pozorność Błąd Podstęp Groźba CZĘŚĆ OGÓLNA Brak świadomości lub swobody np. choroba psychiczna, niedorozwój, ale może to być tez przejściowy brak świadomości - hipnoza, stan głębokiego upojenia alkoholowego, działanie pod wpływem narkotyków CZĘŚĆ OGÓLNA Pozorność Na pozorne oświadczenie woli, składa się więc sytuacja, gdy oświadczenie woli, złożone innej osobie jest symulowane Dwa elementy - zamiar wywołania wrażenia i między stronami musi istnieć niedostępne osobom trzecim uzgodnienie, że to oświadczenie woli nie ma wywołać zwykłych skutków prawnych. CZĘŚĆ OGÓLNA Błąd Warunkiem powołania się na błąd, jest to, aby błąd był istotny i dotyczył treści czynności prawnej, był niezawinony CZĘŚĆ OGÓLNA Uchylenie się od skutków wadliwego oświadczenia woli Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Oświadczenia takiego, należy dokonać w przypadku błędu w ciągu roku od jego wykrycia, w przypadku groźby bezprawnej zaś, w ciągu roku od chwili kiedy stan obawy ustał. Oświadczenie woli, złożone w stanie wyłączającym świadome, lub swobodne powzięcie decyzji i oświadczenie woli, a co za tym idzie powstała w jego wyniku czynność prawna, są z mocy prawa, bezwzględnie nieważne CZĘŚĆ OGÓLNA Groźba Dwa istotne elementy tj. element zewnętrzny, a więc określone zachowanie się grożącego polegające na stworzeniu stanu zagrożenia w celu wymuszenia określonego oświadczenia woli oraz element wewnętrzny, czyli powstała w wyniku elementu zewnętrznego „obawa, strach paraliżujący swobodę decyzji zagrożonego. Groźba oznacza działanie celowe, skierowane na osiągnięcie zamierzonego przez grożącego celu, a mianowicie na uzyskanie oświadczenia woli określonej treści. CZĘŚĆ OGÓLNA Przedstawicielstwo 1. Przedstawicielstwo ustawowe 2. Pełnomocnictwo 3. Prokura CZĘŚĆ OGÓLNA Przedstawicielstwo ustawowe Służy do dokonywania czynności prawnych przez przedstawiciela – w imieniu osoby lub firmy, którą reprezentuje – który nie może działać osobiście Wynikają z oznaczonego stosunku prawnego lub z orzeczenia sądu Dokonanie czynności prawnej przez przedstawiciela rodzi konsekwencje bezpośrednio dla reprezentowanego. rodzice małoletniego dziecka, opiekun, kurator, wspólnik reprezentujący członków spółki cywilnej. CZĘŚĆ OGÓLNA Pełnomocnictwo Udzielenie pełnomocnictwa wymaga złożenia oświadczenia woli, którego treścią jest upoważnienie określonej osoby do dokonania w imieniu i ze skutkiem prawnym dla mocodawcy czynności prawnej indywidualnie oznaczonej albo czynności określonych rodzajowo CZĘŚĆ OGÓLNA Rodzaje pełnomocnictw Pełnomocnictwo ogólne Pełnomocnictwo rodzajowe Pełnomocnictwo szczególne CZĘŚĆ OGÓLNA Pełnomocnictwo ogólne Do czynności zwykłego zarządu pełnomocnictwo ogólne nie obejmuje umocowania do zbywania i obciążania nieruchomości, zaciągania pożyczek i zobowiązań wekslowych, czynienia darowizn, przyjmowania lub zrzekania się spadków, zawierania ugód, wytaczania powództw, czynienia zapisów na sąd polubowny i wykonywania innych czynności, przekraczających zakres zwykłego zarządu CZĘŚĆ OGÓLNA Pełnomocnictwo rodzajowe Pełnomocnictwo rodzajowe udzielane jest do "działań konkretnie określonych w sensie ich rodzajowego stypizowania” Powinno ono określać rodzaj czynności prawnej objętej umocowaniem oraz jej przedmiot CZĘŚĆ OGÓLNA Pełnomocnictwo szczególne stanowi podstawę umocowania do dokonania jednej, określonej czynności prawnej. pełnomocnictwo szczególne może dotyczyć czynności mieszczącej się w zakresie pełnomocnictwa ogólnego lub wykraczających poza zakres zwykłego zarządu. najczęściej pełnomocnictwo szczególne udzielane jest do dokonania czynności wymagającej tzw. kwalifikowanej formy prawnej (np. zbycia albo nabycia nieruchomości, przedsiębiorstwa itd.). CZĘŚĆ OGÓLNA Forma pełnomocnictwa Co do zasady udzielenie pełnomocnictwa nie wymaga zachowania szczególnej formy Pełnomocnictwo ogólne powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do jej dokonania powinno być udzielone w tej samej formie np. pełnomocnictwo do przeniesienia własności nieruchomości CZĘŚĆ OGÓLNA Rzekomy pełnomocnik Z rzekomym pełnomocnikiem mamy do czynienia gdy: Podmiot działa jako pełnomocnik bez jakiegokolwiek umocowania Podmiot działa jako pełnomocnik przekraczając granice umocowania CZĘŚĆ OGÓLNA Rzekomy pełnomocnik Ważność umowy zawartej przez rzekomego pełnomocnika zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta Jednostronna czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna CZĘŚĆ OGÓLNA Rzekomy pełnomocnik Jeżeli pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynność prawna jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć CZĘŚĆ OGÓLNA Prokura Prokura jest to pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę jednej lub kilku osobom fizycznym, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Pod rygorem nieważności powinna zostać udzielona na piśmie Udzielenie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców W razie: wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji, przekształcenia przedsiębiorcy lub śmierci prokurenta prokura wygasa. Natomiast nie wygasa w razie śmierci przedsiębiorcy lub utraty przez niego zdolności do czynności prawnych. CZĘŚĆ OGÓLNA Prokura Prokura łączna Prokura samoistna Prokura oddziałowa CZĘŚĆ OGÓLNA Prokura łączna Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie jedna osoba może ustanowić kilku prokurentów podmiotem prokury staje się zespół osób i dopiero suma złożonych przez nie oświadczeń woli powoduje skutek wobec mocodawcy prokurenci łączni nie muszą składać swoich oświadczeń woli jednocześnie, a czynność prawna dojdzie do skutku wraz ze złożeniem oświadczenia przez ostatniego z prokurentów łącznych. Do tego czasu czynność prawna będzie niezupełna CZĘŚĆ OGÓLNA Prokura samoistna Każdy z prokurentów jest uprawniony do samodzielnego działania w imieniu mocodawcy CZĘŚĆ OGÓLNA Prokura oddziałowa Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa Nie można też wykluczyć udzielenia jednej prokury obejmującej kilka oddziałów przedsiębiorstwa Sprawy całego przedsiębiorstwa, z wszystkimi jego oddziałami, może prowadzić jeden prokurent  PRAWO CYWILNE - PRAWO RZECZOWE PRAWO RZECZOWE Prawo rzeczowe Prawo rzeczowe to dział prawa cywilnego, który reguluje wszystkie sprawy związane z prawem do rzeczy. Rodzaje praw rzeczowych - Własność - Użytkowanie wieczyste - Prawa rzeczowe ograniczone  Własność - daje największe możliwości korzystania z rzeczy, - jest to wyłączne prawo do posiadania rzeczy, korzystania z niej (np. pobierania dochodów) oraz rozporządzania nią (np. przeniesienie prawa własności na inną osobę), - Wyłączne prawo do korzystania z rzeczy może być ograniczone w wyjątkowych sytuacjach, np. dla ratowania życia. Typy własności Własność prywatna Własność państwowa Własność samorządowa  Własność prywatna własność należąca do osoby fizycznej lub osoby prawnej spółki prowadzącym działalność gospodarczą wyróżniamy spółki osobowe i kapitałowe spółki osobowe to takie, w których element personalny tj. wspólnicy odgrywa decydującą rolę. W tym przypadku majątek należy co do zasady do wspólników spółki, nie zaś do samej spółki spółki kapitałowe to takie, w których element ludzki stanowi element drugorzędny, a majątek stanowiący podstawę działalności takiej spółki stanowi jej własność  Własność państwowa państwo może być właścicielem dóbr o szczególnym przeznaczeniu tj. przedmiotów potrzebnych do wykonywania jego ustrojowych funkcji takich jak obrona kraju, bezpieczeństwo obywateli, administracja, szkolnictwo zakres własności państwowej powinien być ograniczony wskazanymi powyżej celami własność państwowa powinna być jako własność publiczna, wykonywana zgodnie z interesem ogólnospołecznym i zasadami prawidłowej gospodarki państwo jest właścicielem o szczególnym charakterze, w nim bowiem są skupione zarówno uprawnienia właścicielskie (dominium), jak i atrybuty władzy (imperium) własność państwowa nie ma charakteru jednolitego, lecz dzieli się na dwie kategorie- własność SP i innych państwowych osób prawnych Własność samorządowa Między poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego w Polsce nie ma żadnych hierarchicznych zależności, każda ma własne zadania i własny majątek, z którego samodzielnie korzysta, jest niezależną od innych osobą prawną. Źródła własności samorządowej: 1) przekazane jednostką samorządu terytorialnego od państwa mienie, w związku z powoływaniem kolejnych szczebli samorządu; 2) mienie nabyte w drodze zwykłego obrotu; 3) pochodzące ze źródeł publicznych (podatki, subwencje, opłaty, dotacje); 4) nabyte za pomocą środków instrumentów publicznoprawnych(np. wywłaszczenie nieruchomości); 5) uzyskane z działalności prywatnej Pojęcie zasad współżycia społecznego Pojęcie zasad współżycia społecznego budziło szereg kontrowersji co do rozumienia tego pojęcia. Najczęściej jednak przyjmuje się, że pod pojęciem tym należy rozumieć reguły postępowania ludzkiego niebędące regułami prawnymi Prawo własności jest prawem bezwzględnym, skutecznym erga omnes- właściciel może z niego korzystać z wyłączeniem innych osób, tym samym inne osoby mają obowiązek powstrzymania się od ingerowania w sferę prawa własności Właściciel jest osobą uprawnioną, a zobowiązanym jest każda osoba trzecia, zobowiązanie zaś polega na nienaruszaniu prawa własności Pozytywna strona własności Nie jest możliwa definicja prawa własności polegająca na wyczerpującym wyliczeniu uprawnień właściciela Uprawnienia podstawowe właściciela to: 1) uprawnienie do korzystania z rzeczy; 2) uprawnienie do rozporządzania rzeczą Negatywna strona własności Właściciel może korzystać z rzeczy i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób Inne podmioty mają obowiązek nieingerowania w sferę uprawnień właściciela, a więc nienaruszania jego prawa własności- nieczynienie czyli non facere Granice prawa własności z art. 140 KC Podmiot i przedmiot prawa własności Podmiotem może być każdy- osoba fizyczna, osoba prawna i Skarb Państwa Przedmiotem może być tylko rzecz materialna lub prawo Treść i granice prawa własności a) ustawy, b) zasady współżycia społecznego, c)społeczno-gospodarcze przeznaczenie danego, indywidualnego prawa własności – np. dot. statku morskiego. Immisje Art. 144 [Immisje] Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych Pod pojęciem immisji rozumie się zwykle takie działanie na gruncie własnym, którego skutki są odczuwalne na gruncie sąsiada Rodzaje immisji 1) immisje bezpośrednie i pośrednie; 2) immisje pozytywne i negatywne (stanowią kategorię immisji pośrednich); 3) immisje materialne i niematerialne (stanowią kategorię immisji pośrednich).  Immisje bezpośrednie i pośrednie Immisje bezpośrednie Immisje pośrednie oznaczają bezpośrednią działania podejmowane na ingerencję w sferę cudzej nieruchomości wyjściowej, których własności - przerzucenie na skutki przenikają w sposób nieruchomość sąsiednią naturalny na nieruchomość nieczystości albo też sztuczne sąsiednią, np. poprzez wytwarzanie skierowanie na nią wód hałasu, ciepła, przykrych zapachów, opadowych wibracji czy wstrząsów Służebności Wykonywanie prawa własności może zostać ograniczone przez potrzebę ustanowienia służebności: art. 145 kc - Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna) art. 146 kc –możliwość ustanowienia drogi koniecznej odnosi się do samoistnego posiadacza nieruchomości art. 151 kc – służebność gruntowa w związku z przekroczeniem granic przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia  Nabycie i utrata własności przeniesienie własności na podstawie umowy Nacjonalizacja nabycie w drodze Wywłaszczenie egzekucji sądowej Przepadek Zasiedzenie Zawłaszczenie Nabycie i utrata własności Pierwotne – pierwotny właściciel traci prawo własności, a nabywca nabywa je niezależnie od pierwotnego właściciela, nabywca uzyskuje prawo własności bez dotychczasowych obciążeń Pochodne – dotychczasowa własność przechodzi z jednego właściciela na drugiego, z poprzednika prawnego na następcę prawnego; nabywca nie może uzyskać więcej praw niż miał poprzednik (nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet); a wśród pochodnego nabycia wyróżnia się nabycie pod tytułem ogólnym (sukcesja generalna) i pod tytułem szczególnym (sukcesja syngularna). Ograniczenia obrotu nieruchomościami Sprzedaż nieruchomości w formie aktu notarialnego Prawo pierwokupu Sprzedaż gospodarstw rolnych Zakup nieruchomości przez cudzoziemców  Współwłasność powstaje wtedy, gdy prawo własności do tej samej rzeczy należy do kilku osób. Wyróżniamy dwa typy współwłasności: Współwłasność w częściach ułamkowych Współwłasność łączną Współwłasność Niepodzielność prawa – współwłasność z zasady istnieje tak długo, aż zostanie zniesiona w określony sposób i w określonym trybie. niepodzielność oznacza, iż co do zasady w czasie trwania nie da się wydzielić odrębnych o rozłącznych uprawnień wobec pewnych fizycznych części przedmiotu współwłasności.  Współwłasność w częściach ułamkowych może powstać na mocy: czynności prawnej – zarówno jedno- jak i dwustronnej np. testament, umowa. prawa (ex lege) np. w przypadku zasiedzenia jednej nieruchomości przez wiele podmiotów. orzeczenia sądu Poszczególnym podmiotom przysługują udziały w prawie własności  Współwłasność łączna - ścisłe powiązanie z określonym stosunkiem prawnym (zazwyczaj o charakterze osobistym) oraz fakt, że nie istnieje możliwość określenia wielkości udziałów. Korzystanie z rzeczy wspólnej Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. możliwość używania rzeczy wspólne posiadanie rzeczy jest niepodzielne i dlatego przysługuje ono każdemu współwłaścicielowi- bez względu na wielkość jego udziału- do całej rzeczy; zaś przychody dają się podzielić Pobieranie pożytków i przychodów z rzecz- stosownie do wielkości udziałów Ponoszenie ciężarów i wydatków na rzecz- stosownie do wielkości udziałów Zniesienie i podział współwłasności Art. 210 KC- Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić. Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Zniesienie i podział współwłasności TRYB ZNIESIENIA WSPÓŁWŁASNOŚCI- umowny i sądowy Umowne zniesienie współwłasności wchodzi w grę gdy wszyscy współwłaściciele dojdą do porozumienia przy uwzględnieniu właściwości rzeczy Strony określają w umowie sposoby dopłat, rozliczenia z tytułu nakładów KC nie przewiduje żadnej określonej formy dla takiej umowy- jeśli nieruchomość to powinien być akt notarialny Sądowe zniesienie współwłasności- postępowanie nieprocesowe Sposoby zniesienia współwłasności Fizyczny podział rzeczy wspólnej Przyznanie rzeczy wspólnej na własność jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych- z reguły dotyczy rzeczy ruchomych Sprzedaż przymusowa rzeczy wspólnej- na zgodny wniosek wszystkich współwłaścicieli Podział fizyczny Zasadniczy sposób zniesienia współwłasności, nie jest możliwy gdy Byłby sprzeczny z przepisami ustawy Ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy Pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości  Posiadanie Od własności należy odróżnić posiadanie. Posiadanie to prawo podmiotowe polegające na władaniu rzeczy niezależnie od prawa własności. Posiadanie to rodzaj władztwa na rzeczą. Posiadaczem jest podmiot, który rzeczywiście włada rzeczą swoją lub cudzą i taką wolę władania rzeczą dla siebie eksponuje, sprawuje. Posiadanie w znaczeniu, jakie nadaje temu pojęciu KC, jest faktycznym władztwem nad rzeczą. Jest to szczególny stan faktyczny. Ten pogląd należy uznać za dominujący w doktrynie polskiej Przeciwne stanowisko, w myśl którego posiadanie jest postacią podmiotowego prawa rzeczowego lub ekspektatywy takiego prawa podmiotowego Posiadanie jest niezależnie od prawa własności.  Posiadanie Dla istnienia posiadania konieczne jest istnienie dwóch przesłanek, określanych jako : corpus - czyli faktyczne władztwo nad rzeczą, animus – czyli wolę władania rzeczą dla siebie, posiadaczem jest ten kto faktycznie włada rzeczą i jednocześnie przejawia wolę władania nią dla siebie jeżeli zabraknie chociaż jednego z tych elementów, istniejący stan traci charakter posiadania Posiadanie a dzierżenie Dzierżenie jest stanem faktycznym, w którym podmiot prawa cywilnego sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą za kogo innego Jedynym elementem odróżniającym dzierżenie od posiadania jest wola sprawowania faktycznego władztwa za kogo innego  Użytkowanie wieczyste - Dotyczy gruntów będących własnością skarbu państwa lub gminy, - trwa minimum 40 lat, a zwykle jest to umowa na 99 lat, - w sytuacji gdy państwo sprzedaje swoje grunty, użytkownicy mają prawo pierwokupu. - Użytkowanie wieczyste może być ustanowione zarówno na rzecz osoby fizycznej, jak i osoby prawnej. Użytkowanie wieczyste użytkowanie wieczyste jest prawem na rzeczy cudzej Użytkownik wieczysty nie jest właścicielem rzeczy przedmiotem użytkowania wieczystego może być fizycznie wydzielona, stanowiąca własność Skarbu Państwa (względnie innych jednostek – samorządu terytorialnego) część powierzchni ziemskiej Użytkowanie wieczyste może zostać ustanowione wyłącznie na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków Treść użytkowania wieczystego ustawodawca przyznaje użytkownikowi wieczystemu uprawnienie do korzystania – z wyłączeniem innych osób – z gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste, jak również uprawnienie do rozporządzania przysługującym mu prawem granice prawa użytkowania wieczystego wyznaczane są przez ustawę, zasady współżycia społecznego i postanowienia umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, która określa sposób korzystania z gruntu. Ograniczone prawa rzeczowe użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, hipoteka Użytkowanie ograniczone prawo rzeczowe, którego treścią jest prawo do używania rzeczy i pobierania jej pożytków. Jest to najszersze ograniczone prawo rzeczowe, bowiem w rękach użytkownika skupia się najwięcej uprawnień do rzeczy. Użytkownik może przede wszystkim używać rzeczy, tj. posiadać ją i korzystać z niej zgodnie z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Użytkownik może także pobierać pożytki (naturalne i cywilne) z rzeczy Właściciel rzeczy może nadal jedynie rozporządzać rzeczą, natomiast przez czas trwania użytkowania pozbawiony jest możliwości korzystania z niej i pobierania pożytków w zakresie, w jakim uprawnienie to przysługuje użytkownikowi (czyli, co do zasady, w całości). Służebności Gruntowe Osobiste Służebność przesyłu Służebności gruntowe Ze służebnością gruntową mamy do czynienia wtedy, gdy podmiot uprawniony jest określany poprzez stosunek prawny do nieruchomości władnącej, a nie poprzez jego indywidualne oznaczenie jej powstanie jest uzależnione od zgody właściciela nieruchomości obciążonej, określanej także jako nieruchomość służebna  Powstanie służebności gruntowej Służebność gruntowa może powstać przez: ustanowienie przez czynność prawną, orzeczenie sądu decyzję administracyjną w wyniku zasiedzenia Służebności osobiste służebność jest osobista wtedy, gdy obciąża ona nieruchomość na rzecz oznaczonej osoby fizycznej (art. 296 KC) Służebność osobista jest ograniczonym prawem rzeczowym, odpowiadającym pod względem treści służebności gruntowej, które może być ustanowione jedynie na rzecz oznaczonej osoby fizycznej Służebności osobiste Służebność osobista najczęściej powstaje na podstawie umowy pomiędzy właścicielem nieruchomości obciążanej a oznaczoną osobą fizyczną, która ma być uprawniona z tytułu służebności  Ograniczone prawa rzeczowe - hipoteka – to zabezpieczenie roszczeń pieniężnych na nieruchomości, - zastaw – to zabezpieczenie roszczeń częścią majątku dłużnika, - służebność – to obciążenie nieruchomości prawem do korzystania z niej przez inne osoby (np. korzystanie z drogi biegnącej przez posiadłość innej osoby), - użytkowanie – to uprawnienie do korzystania z rzeczy oraz czerpania z niej korzyści, - własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego. PRAWO ZOBOWIĄZAŃ  Zobowiązania Zobowiązanie jest stosunkiem prawnym między dwiema lub więcej osobami, na mocy którego jedna osoba (wierzyciel) może żądać od drugiej (dłużnika) określonego działania lub zaniechania (świadczenia), a dłużnik jest zobowiązany to świadczenie spełnić.  Elementy stosunku zobowiązaniowego Podmiot Dłużnik Wierzyciel Przedmiot Świadczenie Treść prawa wierzyciela obowiązki dłużnika Podmioty stosunku zobowiązaniowego Wierzyciel Dłużnik Osoba, która Osoba może żądać zobowiązana do spełniania spełnienia świadczenia od świadczenia na dłużnika rzecz innej osoby ` Przedmiot stosunku zobowiązaniowego Świadczenie przedmiot zobowiązania - wskazane treścią zobowiązania zachowanie się dłużnika na rzecz wierzyciela Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Szczególnym rodzajem świadczenia jest świadczenie pieniężne, którego przedmiotem jest wartość wyrażona w określonych jednostkach pieniężnych.  Treść stosunku zobowiązaniowego Prawa wierzyciela – wierzytelność 1. uprawnienia zasadnicze (główne): uprawnienie do uzyskania świadczenia, uprawnienie do uzyskania odszkodowania zamiast lub oprócz świadczenia (po zaistnieniu określonych prawem przesłanek), 2. uprawnienia akcesoryjne (uboczne): Treść stosunku zobowiązaniowego Obowiązek Dłużnika – Dług Jest to zespół obowiązków dłużnika, które odwzorowują uprawnienia wynikające z wierzytelności  Źródła zobowiązań z czynności prawnych; z aktów administracyjnych; z wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym; z bezpodstawnego wzbogacenia;  Zobowiązania solidarne W strukturze zobowiązań występuje wierzyciel i dłużnik. Zarówno po jednej, jak i po drugiej stronie może występować kilka podmiotów. Taka sytuacja może istnieć od samego początku istnienia zobowiązania, ale może powstać także później. Solidarność dłużników nazywana jest solidarnością bierną, a wierzycieli – solidarnością czynną.  Solidarność dłużników występuje kilka podmiotów po stronie dłużników, są oni zobowiązani w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od: - wszystkich dłużników łącznie, - od kilku z nich, - od każdego z osoba, zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych.  Solidarność wierzycieli po stronie wierzycieli występuje kilka podmiotów, dłużnik może spełnić całe świadczenie do rąk jednego z nich – spełnia je według swojego wyboru do rąk któregokolwiek z wierzycieli, ale w razie wytoczenia powództwa przez jednego z wierzycieli dłużnik powinien spełnić świadczenie do jego rąk, przez zaspokojenie któregokolwiek z wierzycieli dług wygasa względem wszystkich.  Skutki niewykonania zobowiązania Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania Szkoda Majątkowa Niemajątkowa Strata rzeczywiste zmniejszenie się Krzywda majątku poszkodowanego Utracone korzyści wartość tego, co poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby nie doznał szkody Odpowiedzialność odszkodowawcza Ponosi ją podmiot, który został w związku z wstąpieniem zdarzenia wywołującego uszczerbek zobowiązany przez normę prawną do jego naprawienia deliktowa kontraktowa  Odpowiedzialność kontraktowa łac. ex contracto – odpowiedzialność cywilnoprawna wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku, który powstał na podstawie czynności prawnej i obejmująca obowiązek naprawienia wynikłej z tego szkody.  Odpowiedzialność odszkodowawcza kontraktowa Przesłanki: Zdarzenie, które wyrządza szkodę (zawsze jest nim zachowanie dłużnika sprzeczne z treścią zobowiązania) Szkoda – odpowiedzialność kontraktowa dłużnika odnosi się wyłącznie do SZKÓD MAJĄTKOWYCH Związek przyczynowy – łączy zdarzenie oraz powstałą szkodę  Odpowiedzialność deliktowa Odpowiedzialność za czyny niedozwolone tj. działania niezwiązane z istniejącym stosunkiem zobowiązaniowym, wyrządzające komuś szkodę, za którą ustawa czyni kogoś odpowiedzialnym, przy spełnieniu określonych przez ustawę przesłanek Powoduje samoistne powstanie zobowiązania  Odpowiedzialność deliktowa Odpowiedzialność deliktowa polega na tym, że przed powstaniem szkody poszkodowanego nie łączył co do zasady z osobą odpowiedzialną żaden stosunek prawny Odpowiedzialność deliktowa – realizacja funkcji kompensacyjnej oraz prewencyjno-wychowawczej  Odpowiedzialność deliktowa Powstanie odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego (deliktu) jest uzależnione w każdym przypadku od zaistnienia trzech przesłanek: 1) Wyrządzenia szkody w znaczeniu uszczerbku w dobrach osoby poszkodowanej 2) Szkoda musi być spowodowana przez zdarzenie (działanie ludzkie lub inne zdarzenie), z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonej osoby, 3) Między zdarzeniem, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy, a szkodą musi istnieć adekwatny związek przyczynowy.  Opóźnienie Opóźnienie występuje wtedy, gdy dłużnik nie wykonuje zobowiązania w ustalonym terminie Opóźnienie zwykłe ma miejsce, kiedy niewykonanie zobowiązania w terminie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Brak spełnienia świadczenia we właściwym terminie powoduje, iż zobowiązanie nie zostaje należycie wykonane. W takiej sytuacji wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia.  Zwłoka Dłużnik popada w zwłokę, jeżeli nie spełnia świadczenia w oznaczonym terminie miejsce, kiedy brak spełnienia świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność wierzyciel może nadal domagać się wykonania zobowiązania i jednocześnie może żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.  Odpowiedzialność za cudze czyny Odpowiedzialność za niepoczytalnych Odpowiedzialność za czyny osób, którymi się posłużono - wina w wyborze Odpowiedzialność za podwładnego Odpowiedzialność za szkodę przy wykonywaniu władzy publicznej  Odpowiedzialność za zwierzęta i rzeczy Ten kto zwierzę chowa lub się nim posługuje - Wina w nadzorze Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w skutek wyrzucenia ,wylania lub wypadnięcia z pomieszczenia ponosi ten kto pomieszczenie zajmuje na zasadzie ryzyka Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z użyciem sił przyrody Podmiotem odpowiedzialności jest osoba, która prowadzi przedsiębiorstwo lub zakład na swój rachunek 43 – odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Wyłączenia : Siła wyższa Wyłączna wina poszkodowanego Wyłączna wina osoby trzeciej za którą prowadzacy zakład nie odpowiada Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez ruch mechanicznych środków komunikacji Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka Poszkodowany : ktokolwiek Wyjątkowo odpowiedzialność na zasadzie ryzyka Zderzenie mechanicznych środków komunikacji Przewóz z grzeczności Umowy  Umowy jako źródła zobowiązań Dwustronne, zgodne oświadczenie woli, mające na celu powstanie stosunku zobowiązaniowego Zobowiązania umowne Umowa – czynność prawna dwustronna Polega na świadomym i swobodnym zachowaniu się osoby, ale w ramach obowiązującego porządku prawnego, którego celem jest dążenie do osiągnięcia określonych skutków cywilnoprawnych. Oświadczenie woli  Zasada swobody umów Swoboda dot. powstania zobowiązania Swoboda wyboru kontrahenta Swoboda kształtowania treści Swoboda w wyborze formy zawarcia umowy (jeżeli z mocy ustawy nie wynika zastrzeżenie formy szczególnej).  Warunek Zdarzenie przyszłe i niepewne Ziszczenie się pewnych zdarzeń cywilnoprawnych można uzależnić od powstania lub ustania pewnych okoliczności Może zostać zastrzeżony w umowie, chyba że wyjątki przewiduje ustawa lub czynność prawna (np. sama umowa) Co do zasady ziszczenie się warunku nie ma mocy wstecznej  Warunek Zawieszający – zdarzenie przyszłe i niepewne, od pojawienia się którego można mówić o powstaniu i skuteczności danej czynności prawnej, np. strony umowy ustaliły, że będzie ona obowiązywała jeśli jedna ze stron uzyska kredyt Rozwiązujący - zdarzenie, które powoduje ustanie czynności prawnej lub jej skutków np. przedłużenie umowy spółki z zastrzeżeniem osiągnięcia zysku w danym roku obrotowym  Termin Umowy często zawierają terminy np. wypowiedzenia, odstąpienia, spełnienia świadczenia Kodeks cywilny reguluje sposób obliczania terminów Termin jest istotny, ponieważ jego uchybienie może spowodować np. przedłużenie umowy na kolejny rok Po upływie terminu płatności dłużnik popada w opóźnienie lub zwłokę  Termin Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca Jeżeli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca  Rodzaje umów zobowiązaniowe (obligacyjne) Jednostronnie Umowy adhezyjne zobowiązujące Dwustronnie Umowy dotyczące zobowiązujące nieruchomości Odpłatne Nieodpłatne rozporządzające o podwójnym skutku  Podział umów 1) Ze względu na różne skutki wywołane przez umowy: Umowy zobowiązujące (obligacyjne) art. 353 KC Umowy rozporządzające 2) W zależności od tego czy obowiązek świadczenia ciąży tylko na jednej czy na obu stronach: Jednostronnie zobowiązujące Dwustronnie zobowiązujące 3) Ze względu na uzyskanie korzyści majątkowej: Umowy odpłatne Umowy nieodpłatne  Podział umów 1) Ze względu na różne skutki wywołane przez umowy: Umowy zobowiązujące (obligacyjne) art. 353 KC Umowy rozporządzające 2) W zależności od tego czy obowiązek świadczenia ciąży tylko na jednej czy na obu stronach: Jednostronnie zobowiązujące Dwustronnie zobowiązujące 3) Ze względu na uzyskanie korzyści majątkowej: Umowy odpłatne Umowy nieodpłatne  Tryb ofertowy do zawarcia umowy dochodzi Dwa elementy poprzez złożenie oferty WOLA ZAWARCIA (OFERENT) i jej przyjęcie UMOWY (OBLAT) OKREŚLENIE ISTOTNYCH oferta = oświadczenie drugiej POSTANOWIEŃ UMOWY stronie woli zawarcia umowy, jeśli określa istotne postanowienia tej umowy  Tryb ofertowy Oblaci mogą być określeni konkretnie lub jako krąg podmiotów nieoznaczonych Czas związania się ofertą: 1. OFERTA TERMINOWA - termin wskazany w treści oferty. 2. OFERTA BEZTERMINOWA - oferta złożona w obecności drugiej strony lub oferta złożona w inny sposób  Tryb ofertowy Odwołalność oferty - oferta może być odwołana – w stosunkach między przedsiębiorcami – przed zawarciem umowy, jeśli oświadczenie o odwołaniu oferty zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. Oferty nie można odwołać, jeśli: wynika to z jej treści, określono w niej termin przyjęcia Opóźnienie - Jeśli oświadczenie o przyjęciu oferty doszło w opóźnieniem, ale z jego treści lub okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym, umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę, że wskutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje umowę za niezawartą  Przyjęcie oferty Złożenie oświadczenia woli Milczące przyjęcie oferty - Jeśli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swoje działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty Przystąpienie do wykonania  Tryb przetargowy do zawarcia umowy dochodzi w drodze aukcji lub przetargu tryb przetargowy składa się z trzech etapów: 1. ogłoszenia 2. składania ofert 3. wyboru oferty Organizator i Oferent  Ogłoszenie przetargu oświadczenie woli organizatora, które rozpoczyna postępowanie przetargowe. Na treść ogłoszenia składają się: - zaproszenie do składania ofert - czas - miejsce - przedmiot - warunki aukcji albo przetargu lub sposób udostępnienia tych warunków  Aukcja i Przetarg Uczestnicy aukcji składają oferty Każda kolejna oferta powinna być korzystniejsza od poprzedniej Wybrana zostaje oferta najkorzystniejsza Oferty zawarcia umowy składane są w miejscu i czasie określonym przez organizatora w ogłoszeniu o przetargu Organizator dokonuje wyboru oferty najkorzystniejszej Oferta przestaje wiązać, gdy wybrana została inna oferta Organizator ma obowiązek, niezwłocznie, powiadomić na piśmie uczestników przetargu o wyniku przetargu  Dodatkowe zastrzeżenie zawarte w warunkach aukcji albo przetargu Wadium Na osobach przystępujących do aukcji lub przetargu ciąży obowiązek wpłacenia odpowiedniej sumy pieniężnej lub ustanowienia jej zabezpieczenia – pod rygorem niedopuszczenia do aukcji albo przetargu Podmiot, który wpłacił lub zabezpieczył wadium staje się uczestnikiem aukcji albo przetargu Uchylenie się od zawarcia umowy PRZEZ UCZESTNIKA jeśli uczestnik aukcji albo PRZEZ ORGANIZATORA Jeśli organizator aukcji przetargu, którego oferta została wybrana, albo przetargu uchyla się od zawarcia umowy, uchyla się od zawarcia umowy, której uczestnik, którego umowa nie została zawarta ważność zależy od spełnienia szczególnych może: wymogów ustawowych, organizator aukcji - żądać zapłaty podwójnego wadium albo przetargu może: - żądać naprawienia szkody w granicach - zachować sumę pobraną tytułem wadium, negatywnego interesu umownego - dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia  Negocjacje Wzajemna wymiana propozycji (informacji) w celu zawarcia umowy W toku negocjacji strony nie są związane swoimi oświadczeniami, aż do momentu uzyskania porozumienia, co do wszystkich postanowień stanowiących przedmiot negocjacji Umowa zostaje zawarta jeśli strony doszły do porozumienia, co do wszystkich postanowień będących przedmiotem negocjacji Poszczególne umowy  Umowa przedwstępna Umowa przedwstępna to umowa przygotowująca zawarcie właściwej umowy między tymi samymi stronami. Strony tej umowy (lub jedna z nich) zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy Umowa przedwstępna nie wymaga żadnej szczególnej formy(pisemnej, notarialnej), Termin zawarcia umowy przyrzeczonej może zostać ustalony w samej umowie przedwstępnej. Jeżeli jednak nie zostanie w ten sposób oznaczony, wówczas umowa przyrzeczona powinna zostać zawarta w terminie wskazanym przez stronę uprawnioną do żądania jej zawarcia  Zadatek / zaliczka Służy do zabezpieczenia interesów obu stron umowy. Zadatkiem może być określona suma wyrażona w pieniądzu jak również rzecz ruchoma. Dzięki niemu każda ze stron zabezpiecza się na wypadek zerwania umowy w ostatniej chwili przez drugą stronę. Jeśli umowa właściwa zostanie zawarta, zadatek/zaliczka jest zaliczony jako część zapłaty Jeśli kupujący wycofa się z zakupu, to sprzedający może zatrzymać zadatek/ zaliczkę Jeśli sprzedający wycofa się ze sprzedaży, to kupujący może żądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości Jeśli właściwa umowa nie zostanie zawarta z winy obu stron lub z przyczyn niezależnych, to zadatek/ zaliczka ulega zwrotowi  Umowa o dzieło Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło ma zatem przedmiot: zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania dla zamawiającego, za zapłatą wynagrodzenia określonego w umowie dzieła  Umowa o dzieło Strony - zamawiający i przyjmujący zamówienie ( wykonawca ), zamawiający i przyjmujący są równorzędnymi podmiotami, przyjmujący zamówienie ma daleko idącą swobodę, wykonawca ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za rezultat swojej pracy, zatem ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne wykonanego dzieła, umowa odpłatna.  Umowa zlecenie Przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do jego wykonania określonej czynności w należytej staranności dla dającego zlecenie; inaczej niż przy umowie o dzieło, gdzie wykonawca zobowiązuje się do osiągnięcia rezultatu  Umowa zlecenie mały stopień zależności zleceniobiorcy od zleceniodawcy, umowa zlecenie nie tworzy stosunku podporządkowania, może być odpłatna bądź nieodpłatna, zleceniobiorca nie ma obowiązku prowadzenia dokumentacji osobowej , poza dokumentami wymaganymi dla celów podatkowych i ubezpieczeniowych, roszczenia ze stosunku cywilnoprawnego są dochodzone przed sądem cywilnym.  Umowa najmu poprzez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Umowa dwustronna, wzajemna Stronami umowy najmu są: wynajmujący i najemca. Nie jest wymagane, żeby wynajmujący był właścicielem rzeczy oddanej w najem. Przedmiotem najmu mogą być rzeczy wszelkiego rodzaju: ruchome i nieruchome, a także ich części składowe  Umowa najmu Cechą charakterystyczną umowy najmu jest czasowość. Okres używania rzeczy przez najemcę może być: oznaczony (np. poprzez wskazanie dnia, miesiąca, roku, czy lat) albo nie oznaczony. Po upływie okresu, na który rzecz oddano w najem, najemca ma obowiązek jej zwrotu wynajmującemu Przedmiotem świadczenia wzajemnego najemcy jest zapłata umówionego czynszu. Czynsz pieniężny i niepieniężny może być świadczeniem okresowym albo jednorazowym Oznacza to, iż umowa najmu co do zasady może zostać zawarta w dowolnej formie. Jedynie dla umowy najmu nieruchomości lub pomieszczenia zajmowanego na czas dłuższy niż rok prawo cywilne przewiduje formę pisemną.  Wypowiedzenie umowy najmu Ustawowe terminy wypowiedzenia zależą od terminów uiszczania czynszu przez najemcę. ❖ w odstępach czasu dłuższych niż miesiąc, najem można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód. ❖ czynsz jest płatny co miesiąc – na miesiąc naprzód. ❖ czynsz jest płatny w krótszych odstępach czasu – na trzy dni naprzód, ❖ najem jest dzienny – na jeden dzień naprzód Śmierć najemcy lub wynajmującego nie wpływa na stosunek najmu. Możlwość wypowiedzenia bez zachowania terminów  Umowa darowizny Darowizna to umowa, przez którą darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku Świadczenie na rzecz obdarowanego może w szczególności polegać na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego, na zapłacie określonej sumy pieniężnej, ustanowieniu pewnych praw majątkowych, zwolnieniu obdarowanego z długu, zniesieniu prawa obciążającego rzecz należącą do obdarowanego Stronami umowy są darczyńca i obdarowany Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, natomiast oświadczenie obdarowanego w formie dowolnej.  Umowa sprzedaży Umowa sprzedaży polega na tym, że jedna strona (sprzedawca, zbywca) zobowiązuje się przenieść na drugą stronę (kupującego, nabywcę) własność rzeczy i wydać ją drugiej stronie, zaś kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę Przedmiotem umowy sprzedaży mogą być nie tylko rzeczy, ale energie (np. elektryczna, wodna, gazowa itp.) oraz prawa majątkowe (prawa zbywalne). Ceną w umowie sprzedaży jest zawsze oznaczona kwota pieniężna; strony ustalają cenę w umowie.  Umowa sprzedaży Sprzedaż jest umową konsensualną, odpłatną i wzajemną - sprzedawca jest zobowiązany do przeniesienia własności rzeczy na nabywcę, zaś nabywca jest zobowiązany do zapłaty ceny Obowiązki zbywcy : przeniesienie na kupującego własności rzeczy, wydanie rzeczy kupującemu, obowiązek udzielenia potrzebnych wyjaśnień dotyczących przedmiotu sprzedaży oraz wydania posiadanych dokumentów, które dotyczą przedmiotu sprzedaży. Obowiązek nabywcy : zapłata ceny kupna, odbioru przedmiotu sprzedaży Elementy konieczne umowy sprzedaży Oznaczenie przedmiotu sprzedaży Oznaczenie zbywcy Oznaczenie ceny  Gwarancja dwa rodzaje gwarancji - odpowiedzialność producenta z tytuły gwarancji oraz niezależnie od niej – odpowiedzialność sprzedawcy. Gwarancja producencka - oświadczenie gwarancyjne. Może ono przyjąć dowolną formę. Udzielenie gwarancji przez producenta nie jest obowiązkowe, zależy to wyłącznie od jego dobrej woli Gwarancja sprzedawcy ( rękojmia ) - sprzedawca ponosi odpowiedzialność przed kupującym za wszelkiego rodzaju „wady”, które mogą mieć postać wady fizycznej lub wady prawnej kupionego towaru konsumpcyjnego.  Gwarancja i rękojmia Gwarancja Rękojmia Jest instytucją umowną Jest instytucją ustawową Przez udzielenie gwarancji jakości sprzedawca Dotyczy wad fizycznych i prawnych rzeczy lub producent przyjmuje na siebie zobowiązanie usunięcia wad fizycznych rzeczy sprzedanej lub Sprzedawca jest odpowiedzialny względem dostarczenia rzeczy wolnej od wad kupującego w razie ujawnienia się wad fizycznych lub prawnych przedmiotu sprzedaży określa warunki oraz termin, w ciągu którego gwarant (np. producent, który nie jest Jest to odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka – sprzedawcą) odpowiada względem kupującego niezależna od winy i świadomości sprzedawcy za to, że we wskazanym okresie nabyta rzecz Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z będzie w pełni sprawna i funkcjonalna tytułu rękojmi jeżeli kupujący wiedział o wadzie w Podstawa prawna- kodeks cywilny chwili zawarcia umowy Podstawa prawna- kodeks cywilny oraz ustawa o prawach konsumenta Uprawnienia kupującego z tytułu gwarancji Gwarant sam ustala własne obowiązki i uprawnienia kupującego na wypadek niewłaściwości zakupionego produktu Wszelkie postanowienia dotyczące gwarancji powinny znaleźć się w dokumencie gwarancyjnym Uprawnienia kupującego z tytułu gwarancji jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady  Wada fizyczna To niezgodność produktu z umową. Pod tym pojęciem może kryć się przykładowo: brak przez zakupiony towar właściwości, które powinien mieć (np. suszarka nie suszy, zamrażarka nie mrozi, żarówka nie świeci, itd.), niekompletność wydanego towaru, brak właściwości, o których sprzedawca zapewniał przed zawarciem umowy w komunikacie reklamowym lub podczas bezpośredniej rozmowy  Wada prawna To przykładowo sprzedaż przez sprzedawcę towaru, chociaż nie miał do niego prawa własności; sprzedaż towarów na których ciąży prawo zastawu, itp.  Prawa konsumenta konsument ma prawo oczekiwać, że każdy kupowany przez niego towar będzie zgodny z umową przez 2 lata. konsument ma prawo złożyć reklamację do sprzedawcy. istnieje domniemanie, że stwierdzona wada lub jej przyczyna istniała już w momencie sprzedaży. zauważenia wady w między 12 a 24 miesiącem od wydania towaru, to na konsumencie spoczywa zadanie wykazania, że wada towaru istniała w momencie zakupu  Prawa konsumenta W momencie, gdy konsument powołuje się na „niezgodność towaru z umową”, wtedy sprzedawca musi ją przyjąć (tj. rozpatrzyć), nie może odsyłać konsumenta do producenta czy do serwisu. Do złożenia reklamacji nie jest konieczny tzw. paragon – wystarczy każdy inny dowód zakupu Sprzedawca ma obowiązek odnieść się do reklamacji w terminie 14 dni. Nieudzielenie odpowiedzi w tym terminie oznacza uznanie reklamacji.  Prawa konsumenta konsument już przy pierwszej reklamacji może żądać: wymiany towaru na nowy, naprawy, obniżenia ceny lub w przypadku, gdy wada jest istotna, złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy. gdy ma miejsce druga reklamacja dotycząca tego samego towaru (może to być ta sama lub zupełnie inna wada) lub sprzedawca nie wywiązał się ze swoich obowiązków wynikających z pierwszej złożonej reklamacji, wtedy sprzedawca nie może już odmówić konsumentowi obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy.  Prawa konsumenta Jeśli dojdzie do zwrotu pieniędzy, konsumentowi powinna być zwrócona pełna kwota. Konsument nie może ponosić żadnych kosztów związanych z reklamacją Dokonując reklamacji, klient nie ma obowiązku dostarczenia produktu w oryginalnym opakowaniu, nawet, gdy takie wymagania podawane są przez sprzedającego Niedozwolone postanowienia umowne w umowach konsumenckich Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Niedozwolone postanowienia umowne w umowach konsumenckich Wzorzec umowny powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały art. 3853 KC zawiera obszerny katalog niedozwolonych postanowień umownych O uznaniu postanowień wzorców za niedozwolone rozstrzyga Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Umowy zawierane z konsumentem poza lokalem przedsiębiorstwa Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta w sposób jasny i zrozumiały o obowiązkach przedsiębiorcy wynikających z ustawy o prawach konsumenta (art. 12) Przedsiębiorca jest zobowiązany wydać konsumentowi dokument umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub potwierdzenie jej zawarcia Przedsiębiorca zapewnia, aby konsument w momencie składania zamówienia wyraźnie potwierdził, że wie, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty Umowy między przedsiębiorcami Prawo kontraktowe dotyczące relacji pomiędzy przedsiębiorcami oparte jest na zasadzie swobody kontraktowania – art. 355 § 2 KC - należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności Zawieranie umów między przedsiębiorcami W zakresie profesjonalnego obrotu gospodarczego wprowadzono w stosunkach między przedsiębiorcami: Ofertę odwołalną (art. 662 KC) Dopuszczalność tzw. modyfikującego przyjęcia oferty (art. 681 KC) Dopuszczalność ustalenia ostatecznej treści umowy, zawartej ustnie za pomocą tzw. pisma potwierdzającego (art. 771 KC) Zawieranie umów między przedsiębiorcami W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia. Zawieranie umów między przedsiębiorcami W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią – modyfikujące przyjęcie oferty Powyższe nie ma zastosowania jeżeli: a) w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, b) gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, c) gdy druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała  Zawieranie umów między przedsiębiorcami W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią – modyfikujące przyjęcie oferty Powyższe nie ma zastosowania jeżeli: a) w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, b) gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, c) gdy druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała Zawieranie umów między przedsiębiorcami W wypadku gdy umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami bez zachowania formy pisemnej jedna strona niezwłocznie potwierdzi w piśmie skierowanym do drugiej strony, a pismo to zawiera zmiany lub uzupełnienia umowy, niezmieniające istotnie jej treści, strony wiąże umowa o treści określonej w piśmie potwierdzającym, chyba że druga strona niezwłocznie się temu sprzeciwiła na piśmie Forma umów między przedsiębiorcami Ogólne formy dla czynności prawnych znajdują zastosowanie także w stosunkach między przedsiębiorcami Zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy zachowanie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej Forma umów między przedsiębiorcami Zbycie lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa albo ustanowienie na nim użytkowania powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi Zbycie przedsiębiorstwa należącego do osoby wpisanej do rejestru powinno być wpisane do rejestr Dziękuję za uwagę