Konsepto ng Wika PDF

**Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino** **Aralin 2: MGA KONSEPTONG PANGWIKA (Bilingguwalismo at Multilingguwalismo)** [Kautusang Pangkagawaran Blg. 25, S. 1974] - kautusang nagtatakda ng panuntunan ng pagpapaunlad ng Patakaran sa Edukasyong Bilingguwal na nilagdaan ni...

**Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino** **Aralin 2: MGA KONSEPTONG PANGWIKA (Bilingguwalismo at Multilingguwalismo)** [Kautusang Pangkagawaran Blg. 25, S. 1974] - kautusang nagtatakda ng panuntunan ng pagpapaunlad ng Patakaran sa Edukasyong Bilingguwal na nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ng DepEd. [Kautusang Pangkagawaran Blg. 52, S. 1987] - ito ay nag aatas sa l;ahat ng kagawaran, kawanihan, opisina, ahensiya, instrumentality ng pamahalaan na **gamitin ang Filipino** sa **opisyal na transaksiyon, komunikasyon, at korespondiya.** - institusyonalisasyon ng Mother Tongue-Based Multilingguwal na Edukasyon (MTB-MLE). - ito ay tumutukoy sa dalawang wika. Isang pananaw sa pagiging bilingguwal ng isang tao kung nakapagsasalita siya ng dalawang wika nang may pantay na kahusayan. - Bilang patakarang pang-edukasyon sa Pilipinas, nangangahulugan ng paggamit ng Ingles at Filipino bilang pantura. (slideshare.net) - ito ay tumutukoy sa paggamit ng maraming wika. - Ang pagpapatupad ng Mother Tongue-based Multilinggual education o MTB-MLE ay nangangahulugan ng paggamit ng unang wika ng mga estudyante sa isang partikular na lugar. Halimbawa, sa Ilokos, Ilokano ang wikang panturo. (slideshare.net) - ito ay tumutukoy sa wikang katutubo na likas at pang-araw-araw na ginagamit at nauunawaan ng mga tao sa isang tiyak na lugar or komunidad. (tagalog.com) - Bahagi mula sa talumpati ni Emma S. Castillo, Phd na tumalakay sa kahalagahan at epekto ng paggamit ng vernacular na wika sa pagpapaunlad ng edukasyon ng bansa. - ito ay isang sining at agham sapagkat dapat na nakahanay ang mahahalagang kaisipan at mabisang paraan ng paghahatid ng mga ito sa tagapakinig. - tumutugon sa layunin (magturo, magpabatid, manghikayat, manlibang, pumuri, pumuna, at bumatikos) - napapanahon - may kaisahan o iisa lamang ang pokus ng paksa - [Panimula] - Dito nakasalalay ang kawilihan ng mga taga pakinig kaya mahalaga ang pagbalangkas ng isang mahusay na panimula. - Ang panimula ay maaaring pahayag mula sa isang bantog na tao, pagtatanong, pagsasalaysay ng mga personal na obserbasyon, karanasan, at ipa pa. - [Katawan] - Ito ang tinutukoy na pinakakaluluwa ng talumpati sapagkat nakapaloob dito ang mahahalagang kaisipan ng paksa. - Ito ay nararapat na nagtataglay ng kaisahan, tamang paggamit ng gramatika, matibay na mga ebidensya, at may kawastuhan ang mga ideya. - [Wakas] - Dito higit na binibgyang diin ang paksa. Maituturing na mahusay ang isang talampati kung ito ay nag iiwan ng mahalagang diwa o kaisipan sa mga tagapakinig. **ARALIN 3: MGA KONSEPTONG PANGWIKA (Register, Barayti, Homogenous, Heterogenous)** - [Register] - Ito ay baryasyon batay sa gamit, samantalang [diyalekto] ay batay sa taong gumagamit. - Ito ay tinatawag ring estilo sa pananalita. Ang isang tao ay maaring gumamit ng iba't ibang estilo/ register. Halimbawa, iba ang gamit na register ng estudyante sa pakiki\[ag-usap sa kanyang guro kumpara sa register na ginagamit nya sa pakikipag-usap sa kanyang kaibigan. Halimbawa: Bibigyan kita ng reseta para sa iyong sakit. (pagsusuri: ang usapan ay sa pagitan ng doctor at pasyente) - [Barayti] - Ito ay isang maliit na gruo\[po o pormal o makabuluhang katangian ng nag uugnay sa patikular na uri ng sosyo-sitwasyonal. [IDYOLEK-] tawag sa kabuuan ng mga katangian sa pagsasalita ng tao. Nagaganap ito base sa iba't-ibang salik kagaya ng gulang, kasarian, hilig or interes, at istatus sa lipunan. Ito rin ay tumutukoy sap unto/ paraan ng pananalita ng isang tao. [DIYALEKTO]- ito ang barayti ng batay sa lugar, panahon, at katayuan sa buhay. Ito ay may nahahati sa tatlo ito ay: **a. Diyalektong Heograpiko**- batay sa espasyo o lugar **b. Diyalektong Temporal-** batay sa panahon **C. Diyalektong Sosyal-** batay sa katayuan sa buhay - [Homogenous] - Ito ay tumutukoy sa pagpapahayag ng wika na may iisang katangian lamang tulad ng language universals. - [Heterogenous] - Ang wika ay iba-iba ang gamit, layunin, at gumagamit.Ito ay nag-iiba iba dahil sa lokasyong heograpiko, pandarayuhan, sosyo-ekonomiko, political, at edukasyonal na katangian ng isang partikular na lugar o komunidad sa gumagamit ng naturang wika. - Babasahing tumutugon sa gamiting pagbasa o pagbasa para sa tiyak na layunin. - Tinatawag na balita ang mga impormasyong mababasa sa pahayagan. - Ito ay balita ukol sa pangyayaring naganap, nagaganap, o magaganap sa loob at labas ng bansa. - Ito ay naglalayong magpabatid, magturo, magpabatid, magsiyasat, magbigay ng opinion, at manlibang. - Ito ay may sariling wika. - Ito ay gumagamit ng mga pili at tiyak na salita. **ARALIN 4: MGA KONSEPTONG PANGWIKA (Lingguwistikong Komunidad, Unang Wika, Pangalwang Wika)** [Lingguwistikong Komunidad] - May kaugnayan sa pagpapaunlad sa wika. - Isinasaalang-alang din ang tungkol sa idyolek, sosyolek, at diyalek ng pangkat ng tao sa isang komunidad. - Wikang natutunan ng isang tao mula noong kaniyang kapanganakan - Tinatawag din itong katutubong wika. - Iba pang wikang pinag-aaralan o natutuhan maliban sa unang wika. - O Caca, O Caca (Pampanga) - Sarung Banggi (Bicol) Isang gabi - Awit ng Cotabato - Ale-Ale (Tagalog) - Naraniag A Bulan (Ilocano) - Pinagsama-samang tunog ng iba't-ibang tono u pang makalikha ng isang katha. - Ito ay pagpapahayg ng damdamin na gumagamit ng melodiya. - Paglalabas ng damdamin nang di nahihirapan sa pagpapahayag. - Napagaganda rin nito ang kalusugan ng tao, sapagkat ayon sa siyentipikong pananaliksik ay nakapagpapagaling ito ng sakit o karamdaman. May sakit na nalalabanan gamit ang nakakamanghang pag-iisip sa impluwensiya ng pakikinig sa musika. - Nakatutulong din sa magandang pagtubo ng halaman, gulay, bulaklak, at prutas. - Nagsisilbing libangan. - Nakatutulong sa paglutas ng mga suliranin, ang pag-iisip ng negatibo ay nagiging positibo. - Ang tunog nito ay may halong Europeo, American, at Katutubong tunog. - -Kanluraning Rock and Roll, Hiphop at Popular na musika mula sa America. - Austronesian at Indo-Malayan naman ang mula sa katutubong musika. - Ang katutubong musika sa Pilipinas ay madalas tumutukoy sa simpleng pamumuhay sa baryo. - Bawat lugar ay may iba't-ibang awiting-bayan. - Ito ay isang tulang inaaawit na nagpapahayag ng damdamin, kaugalian, karanasan, pananampalataya, at gawain o hanapbuhay ng mga taong naninirahan sa isang pook. - Halimbawa: - **Talindaw** - awit sa pamamangka - **Kundiman** -- awit sap ag-ibig - **Oyayi** -- awit sa pagpapatulog ng sanggol - **Kumintang ­**­-- awit sa pakikidigma - Ang unang bagay na kailangan mong gawin ay alamin kung ano ang paksa. Matapos malaman ang paksa, umisip ng mga salitang kaugnay n paksa. Pangalan: \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ Iskor: \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ Gawain Bilang: [2 (Konseptong Pangwika)] Kailan ipinasa: \_\_\_\_\_\_\_\_\_­­ Direksyon: Gamit ang sariling salita, isulat ang depinisyon ng konsepto ng mga wika ng hindi lumalampas ng 1 pangungusap at 2 naman para sa halimbawa. Isulat ito sa isang yellow pad. Ipapasa sa ika 23 ng Enero, Huwebes. +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Konsepto ng Wika | Depinisyon | Halimbawa | +=======================+=======================+=======================+ | 1\. Bilingguwalismo | | 1. | | | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | 2. Multilingguwalismo | | 1. | | | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | 3\. Register | | 1. | | | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | 4\. Barayti | | 1. | | | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | 5\. Homogenous | | 1. | | | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | 6\. Heterogenous | | 1. | | | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | 7\. Lingguwistikong | | 1. | | Komunidad | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | 8\. Unang Wika | | 1. | | | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | 9\. Pangalwang Wika | | 1. | | | | | | | | 2. | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ Special Note: Mag-isip ng awiting bayan at paltan ang mga liriko nito ng mga lirikong tumutukoy sa paglalarawan sa isang konsepto ng wika (kagaya ng mga jingle ng politiko tuwing eleksyon). Ito ay hindi ipapasa pero pwedeng gawin.