D4 De lange reformatie PDF - Examenvragen en Reformatie

**D4: De lange reformatie** 1. Historisch referentiekader - tijd: vroegmoderne tijd - Ruimte: West-Europa - Domein: cultureel 2. De lange reformatie **Reformatie** = hervorming 14^e^ -- 15^e^ eeuw = periode van geestelijke onrust in West-Europa (vb.: oorlogen, pest= straff...

**D4: De lange reformatie** 1. Historisch referentiekader - tijd: vroegmoderne tijd - Ruimte: West-Europa - Domein: cultureel 2. De lange reformatie **Reformatie** = hervorming 14^e^ -- 15^e^ eeuw = periode van geestelijke onrust in West-Europa (vb.: oorlogen, pest= straffen van God voor de zonden van de mensen + men vreesde het einde van de wereld (laatste oordeel) - Men probeerde een plaats in de **hemel** te veroveren door... - Heiligenverering met relikwieën - Bedevaarten en processies - Kopen van aflaten (aflaat = vermindering of kwijtschelding van zonden **tegen betaling** en/of vrome werken(=vuil werk doen bv. Stront opscheppen cel) (papier met naam van je gaat naar hemel)) !!!!!!!!!!!! Oorzaken reformatie: 1. Het [pausdom] had alle aanzien verloren. vb.: een paus had 10 kinderen bij 4 verschillende vrouwen 2. De hogere geestelijkheid leedgeen voorbeeldig leven. vb.: paus, hielden zich niet aan het celibaat (=geestelijken mogen geen vrouw of kinderen hebben) en residentieplicht (= moeten wonen waar ze werken). 3. De lagere clerus was arm en onwetend( wisten niet wat er in de Bijbel stond). (vb.: priesters, nonnen, in contact met volk) de pastoor kon vaak niet lezen of schrijven, vroeg geld voor het toedienen van sacramenten = terechte kritiek, onder invloed van humanisme (zuivere beleving van het geloof Kerk in Rome stond niet open voor deze kritiek mensen werden beschuldigd van ketters ( ongelovig brandstapel) 1. **[MAARTEN LUTHER]** NIET KING Duitse Augustijnermonnik en professor theologie aan de universiteit van Wittenberg.\ theologie = studie van God,\ hij wordt beschuldigd van ketterij - Heeft kritiek op de wantoestanden van de kerk (alles wat de kerk niet goed doen bv de paus die vrouw heeft, sacramenten krijgen? betalen) Video: - [Luther in Rome](https://web.microsoftstream.com/video/031270c0-a711-4272-9f47-412489e116df) - [Aflatenverkoop door John Tetzel](https://web.microsoftstream.com/video/5285b55f-d527-465f-a736-1e8a86001e52) Bestudeer de onderstaande bron en beantwoord de vragen. [Kunnen niet kennen] **Doc. *de 95 stellingen van Wittenberg*** - **Met welke twee argumenten veroordeelt Luther de handel in aflaten?** - **Hoe krijgt een christen volgens Luther kwijtschelding van straf?** 43 - **Waaruit blijkt het belang dat Luther aan de Bijbel hecht?** 62 (1)  - Het gedachtengoed van Maarten Luther verspreidt zich snel door de boekdrukkunst. **Bestudeer het onderstaande document in het kadertje en pas de historische kritiek toe**. [Soort bron]: werk\ [betrouwbaarheid:] niet betrouwbaar, omdat er geen bewijs is van dat dat gebeurd is, er zijn 4 argumenten die dit aantonen dat het hoogstwaarschijnlijk niet heeft plaats gevonden. (geen ooggetuigen...)[\ bruikbaarheid:] wel bruikbaar want het benadrukt de symbolisch betekenis van het verhaal, we zijn bijna zeker dat het niet gebeurd is maar het vertelt ons wel over het belang van hetgeen Luther wilde aankaarten. KUNNEN NIET VANBUITEN[\ representativiteit:] niet representatief voor de meerderheid van de bevolking, de meeste mensen geloven de kerk zonder zich er vragen bij te stellen.\ wel representatief binnen de humanistische visie (uit kritiek ten opzichte van de kerk)[\ standplaats gebondenheid:] hij is professor theologie (godsdienst) hij is gelovig maar hij is wel beïnvloed door de humanisten Kritiek leidt tot kerkban + rijksban = vogelvrij Luther werd uit de katholieke kerk verstoten. (mag kerk niet binnen, niet trouwen, ni dood) (en wordt verbannen uit het rijk) (vogelvrij = iedereen mag die persoon bestelen, verhongeren, opsluiten, doden) Rijksdag te Worms een mislukking Keizer Karel V was tegen Luther, hij **vreesde** dat de Duitse Rijkvorsten de ideeën van Luther zouden aangrijpen om zich zelfstandiger op te stellen tegenover hem en de paus. Video: [De Rijksdag van Worms](https://web.microsoftstream.com/video/5660c667-ea19-45e2-97a6-19e3296b03ba) - **Vanwaar is Luther afkomstig?** Saksen - **Waarom wordt Luther ondervraagd op de Rijksdag te Worms?** - **Waarop baseerde Luther zich in zijn geschriften?** Hij baseerde zich op de bijbel - **Waarom kan en wil hij niets herroepen?** 1. Niet in de bijbel niet waar 2. We moeten gezond verstand gebruiken OP EXAMEN 3 SPOTPRENTEN ZOALS OP PWP ZO GEVOLGEN VOOR LTUHER duivel zit op Luther en fluistert hem al het slechte in, gemaakt door katholieken **Gevolgen**: Luther wordt vogelvrij verklaard (rijksban). (ging beschermen bij vrienden) Rijksvorsten protesteerden tegen de veroordeling van Luther ontstaan protestantisme Christendom verdeeld in rooms katholieke kerk (recht tegenover de protestantisme (= calvinisme en hetheranisme)) en oosters orthodox **[!! De leer van Luther: BELANGRIJK]** - *Sola fide:* [het geloof alleen] volstaat om in de hemel te komen (=geen aflaten) - *Sola scriptura*: [alleen de bijbel] is richtinggevend (alleen focussen op bijbel) - *Sola gratia*: [alleen de 'genade Gods]' kan u redden (en bv. geen 'goede werken') - Slechts twee *sacramenten (die gelden)*: het doopsel en het avondmaal (=de eucharistie) - Geen celibaat meer voor priesters - Gevolgen: - De kerk wordt overbodig als bemiddelaar tussen God en de gelovigen - Geen aflaten en rijk versierde kerken, noch afbeeldingen (geen beeld) - De bijbel wordt vertaald in de volkstaal en voor iedereen toegankelijk Bekijk het onderstaande document en toon aan dat het hier om een lutherse afbeelding gaat. - De 2 sacramenten (doopsel en eucharistie) - Soberheid enkel kruis en geen beelden - Bijbel als leidraad - Geen aflaten 2. **[JOHANNES CALVIJN]**  Verklaar de term 'predestinatie'. Alles in je leven is voorbestemd, alles ligt vast (God heeft al beslist of je naar de hemel gaat of de hel, je kan dus een slecht mens zijn maar toch in de hemel gaan, het is voorbestemd. Letterlijke vertaling = voorbestemming Kenmerken **calvinisme**: - Geïnspireerd door [Lutherse leer], maar is radicaler (= extremer niet goed) - Gaat uit van het feit dat de redding van de mens alleen door [God] bepaald kan worden. God bestemt vrij of je naar de hemel of naar de hel zult gaan. = [predestinatie] - Hij bedoelt het als troost: 'Wat er ook gebeurt, je bent veilig bij God.' Maar dat wordt later door de calvinisten negatief ervaren: 'Je weet nooit wat God over jou beslist heeft. 3. **[HENDRIK VIII]** (kijk pp love story) Stichter: Hendrik VIII, koning van [Engeland] , n.a.v. een echtscheidingsproces [Acte van Suprematie (1534)]: de koning wordt zelf het hoofd van de kerk in Engeland **anglicaanse** **kerk** [Gevolgen] protestantisme: De protestantse reformatie zorgt voor **een diepe breuk** in de rooms-katholieke kerk. - Er zijn al veel [hervormingspogingen] vanuit de rooms-katholieke kerk geweest, maar telkens zonder succes. - Reactie van de katholieke kerk: (moeten iets doen want er zijn veel protestanten - **Repressie** - **kerkban** - **Inquisitie !!!! (kerkelijke rechtbank)** Onderdrukking = index [Schema]: hoofdstromingen binnen het christendom Noteer de volgende woorden op de juiste plaats in het schema: **christenen** / **orthodoxen** / katholieken / **protestanten** / **anglicanen** / lutheranen / **calvinisten.** Volgorde boeit ni ma protestanten moeten wel splitsen, ni vanbuiten das gewoon structuur  3. De lange katholieke reformatie !!!!!!!!!!BELANGRIJK, EXAMEN EN TOETS!!!!! [**Concilie van Trente** (1545-1563à:] Concilie erkent fouten, maar dat levert eerst niets op Doelstellingen: - Herenigen van de kerk (dat wil in kerkvergadering) - Aanpakken van misbruiken of wantoestanden - Duidelijk scheppen (over geloof) Intern: (gelovigen, al katholiek) Voorbeelden: 1. Wantoestanden uitroeien door bennenkerkelijke hervormingen (=hoe misbruiken tegengaan) - Verplichte universitaire opleiding voor bisschoppen - Priester worden opgeleid in seminaries - Catechismus voor gewone gelovigen (geloofsonderwijs) - Kloosterorden worden hervormd (bv. Jezuïeten) - Residentieplicht (wonen waar je werkt als geestelijken bv. Abt in abdij) - Verplicht celibaat Extern: (voor buitenwereld) bv. protestanten Voorbeelden: 2. Bevestigen van traditionele geloofspunten (=duidelijkheid scheppen) - Geloof op basis van de bijbel alleen is onvoldoende - Alleen de paus bepaalt de officiële kerkelijke leer - 7 sacramenten blijven - Aflaten en heiligenverering (beelden in kerk fz) blijven - Latijn bleef de taal van de kerk (liturgie) - De kloof tussen katholieken en protestanten vergroot. Voorbeelden: - Bartholomeusnacht 1572: Massale moordpartij op protestanten in Parijs - François Dubois, ca. 1572-1584 - De Spaanse inquisitie streeft naar 'raszuiverheid'. (willen protestanten martelen) - Pieter Breughel, triomf van de dood (1522)  ------------------------ Vergelijk deze grafiek met het jaar waarin het schilderij van Brueghel gemaakt is. [Religie in Europa doorheen de tijd (11de eeuw \ 17de eeuw)]  - Welke christelijke stromingen kan je op deze kaart vinden? Verklaar. Rooms-katholiek, oosters-orthodox - Welke christelijke stromingen kan je op deze kaart vinden? Verklaar. Protestantisme\ rooms-katholiek christendom\ anglicaanse kerk\ oosters-orthodox christendom  https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Edict\_of\_Fontainebleau.svg/1024px-Edict\_of\_Fontainebleau.svg.png Wereldlijke vorsten en de reformatie ==================================== - Vorsten [pleitten] voor principe: '1 vorst, 1 staat, 1 geloof' - Hangt af van vorst tot vorst welke godsdienst zij kiezen. =\> Talrijke **godsdienstoorlogen** in Europa in de 16e eeuw! Voorbeeld: Duitse keizerrijk =\> rijksvorsten willen onafhankelijker en kiezen daarom voor de lutherse leer [tegen] de keizer en de paus Einde van religieuze conflicten in Duitse gebieden: **Godsdienstvrede van Augsburg (1555):** de machthebber van een gebied beslist of zijn gebied katholiek of protestants zou zijn. Andersdenkenden...mochten het gebied verlaten (je mag gwn verhuizen als je niet akkoord bent moet niet perse bekeren, dus niet moorden) ---------------------------------------------------------------------------------- ----------  40D47363 ---------------------------------------------------------------------------------- ---------- Sterfte bevolking Duitsland tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648)  Afbeelding met tekst, oud, persoon, groep Automatisch gegenereerde beschrijving Breng deze afbeelding in verband met de Lutherse leer. TOETS TOETS TOETS TOETS AAAH 1. Wat zie je en wat betekent dit? Examen: 3 prenten zeggen katholieke of protestantse prent Op toets: chronologisch ordenen