photo.jpg

# Iba’t Ibang Teorya sa Panunuring Pampanitikan Kung walang teksto, walang daigidig, kung walang panunuri, walang kaalaman at mangyari pa walang kabihasnan at sibilisasyon. Samakatuwid, isang kinakailangan at mahalagang gawain ito ng tao na nakaatang sa balikat ng mga intelektwal at akdaemiko (Sant...

# Iba’t Ibang Teorya sa Panunuring Pampanitikan Kung walang teksto, walang daigidig, kung walang panunuri, walang kaalaman at mangyari pa walang kabihasnan at sibilisasyon. Samakatuwid, isang kinakailangan at mahalagang gawain ito ng tao na nakaatang sa balikat ng mga intelektwal at akdaemiko (Santiago, 2004). Ilan sa inilahad na teorya ng Linangan ng Literatura sa Pilipinas ang sumusunod: 1. **Romantisismo** - naniniwala na ang daigdigan ay hindi isang walang kahulugang kasalimuotan na kaaway ng tao - may pagkakasundo at layunin sa kabuoan ang sandaigdigan an nilikha ng Makapanyarihan at Marunong sa lahat at itinataguyod ng katarungan at pag-ibig. - Layunin na ipamalas ang iba’t ibang paraan ng tao o sumasagisag sa tao sa pag-aalay ng kanyang pag-ibig sa kapwa, bansa at mundong kinalakhan. Ipinakikita rin sa akda na gagawin at gagawin ng isang nilalang ang lahat upang maipaalam lamang ang kanyang pag-ibig sa tao o baying napupusuan. 2. **Eksistensiyalismo** - hindi teorya kundi paniniwala - paniniwalang hindi tunay ang buhay kung nakakulong sa Sistema ng paniniwala. - Layunin na ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o magdesisyon para sa kanyang sarili na pinaksentro ng kanyang pananatili sa mundo (human existence). 3. **Istrakturalismo** - iisa ang simulain nito - ang pagpapatunay na ang wika o lenggwahe ay hindi lamang hinuhubog ng kamalayang panlipunan kundi humuhubog din sa kamalayang panlipunan. Nakabaon ang panlipunang kamalayan sa paggamit ng wika o paggamit ng mga salita ayon sa kinikilalang tuntunin at pagsasapraktikang panlipunan. 4. **Dekonstruksyon** - winawasak nito ang kabuoang Sistema ng wika at binubuo lamang muli ito bilang kamalayan na may kalakip na teorya ng realidad. Layunin na ipakita ang iba’t ibang aspekto na bumubuo sa tao at mundo. Pinaniniwalaan na walang iisang pananaw ang nag-uudyok sa may-akda na sumulat kundi ang pinaghalu-halong pananaw na ang nais iparating ay ang kabuoan ng pantao at mundo. 5. **Moralistiko** - ipinalalagay na ang akda ay may kapangyarihang maglahad o magpahayag hindi lang ng literal na katotohanan kundi ng mga panghabambuhay at unibersal na mga katotohanan at mga di mapapawing pagpapahalaga (values). - Layuning ilahad ang iba’t ibang pamantayang sumusukat sa moralidad ng isang tao - ang pamantayan ng tama at mali. Inilalahad din ang mga pilosopiya o proposisyong nagsasaad sa pagkatama o kamalian ng isang kilos o ugali ayon sa pamantayang itinakda ng lipunan. Sa madaling sabi, ang moralidad ay napagkakasunduan ayon na rin sa kaantasan nito.