ARALING PANLIPUNAN 7: Mga Pananakop sa Timog-Silangang Asya (PDF)

MERKANTILISMO IMPERYALISMO PAGSISIMULA NG KOLONYALISMO  SPICE ISLAND UNANG PAGLALAKBAY  CHRISTOPHER COLUMBUS KOLONYALISMONG PORTUGESE KOLONYALISMONG ESPANYOL SA KARAGATANG ATLANTIKO BATTLE OF MACTAN ANG PAGBABALIK NI VICTORIA HIND...

MERKANTILISMO IMPERYALISMO PAGSISIMULA NG KOLONYALISMO  SPICE ISLAND UNANG PAGLALAKBAY  CHRISTOPHER COLUMBUS KOLONYALISMONG PORTUGESE KOLONYALISMONG ESPANYOL SA KARAGATANG ATLANTIKO BATTLE OF MACTAN ANG PAGBABALIK NI VICTORIA HINDI NAGTAGUMPAY PANIBAGONG EKSPEDISYON PAGBABALIK SA CEBU KASUNDUAN SA ZARAGOZA ANG INTRAMUROS Consejo de las Indias Ito ang konsehong nangangasiwa sa mga kolonya ng Espanya sa Latin Amerika at East Indies.  Royal Audiencia Isang korte ng hustisya na itinatag ng monarkiya ng Espanya sa mga kolonya nito, kasama ang Pilipinas Encomendero Tawag sa isang tao na may tungkuling pangalagaan ang mga katutubong naninirahan sa kaniyang lupain, magpatupad at itaguyod ang mga gawaing pang- agrikultura.  Alcalde Mayor Ang mga namamahala sa mga lalawigan.  Sistemang Reduccion Kung saan inilipat ang mga sinaunang barangay mula sa kanilang mga orihinal na lokasyon.  Pueblo Ang tawag sa isang malaking pamayanan.  Polo y Servicio Sapilitang paggawa ng mga kalalakihan  Sistemang bandala Sistemang kung saan sapilitang ibinenta ng mga katutubo ang kanilang mga produktong agrikultural sa pamahalaan sa mas mababang presyo.  Kalakalang Galyon Ito ay nagtagal nang halos 200 taon.  PAALAM! Thank you for joining me on this unforgettable adventure!  ANG KOLONYALISMO AT IMPERYALISMONG KANLURANIN SA PANGKAPULUANG TIMOG SILANGANG ASYA TEACHER KIM IMPERYALISMO REBOLUSYONG INDUSTRIYAL KAPITALISMO  IMPERYALISMONG OLANDES SA INDONESIA  IMPERYALISMONG OLANDES SA INDONESIA Simula noong ika-16 na dantaon, isa NETHERLANDS na sa mga nangunguna sa pakikipagkalakalan sa Asya ang mga Olandes sa ilalim ng Dutch INDONESIA East India Company. IMPERYALISMONG OLANDES SA INDONESIA Ang mga Olandes ay tumutukoy sa mga mamamayan ng Netherland  IMPERYALISMONG OLANDES SA INDONESIA Noong 1609, nagtatag ng himpilang pangkalakalan ang mga Olandes sa Makassar sa isla ng Sulawesi para sa pag- aangkat ng cloves at nutmeg.  IMPERYALISMONG OLANDES SA INDONESIA Ang pag-atakeng ito ay nagresulta sa paglagda ng Kasunduan ng Bungaya noong 1667 sa pagitan ng mga Olandes at ni Sultan Hasanuddin ng Gowa, isa sa mga pangunahing kaharian sa Makassar.  IMPERYALISMONG OLANDES SA INDONESIA Sa panahong ito, ang mga Olandes ay nagpatupad ng tuwirang kolonyalismo kung saan sila ay nagtatag ng isang pamahalaang sentral sa kanilang kolonya.  IMPERYALISMONG OLANDES SA INDONESIA Ipinatupad ng mga Olandes ang cultivation system kung saan itinakda na ibebenta ng mga katutubo sa pamahalaan ang 20 porsiyento ng kanilang mga inaning asukal, paminta, indigo, at cinnamon kapalit ng mababang halaga.  IMPERYALISMONG OLANDES SA INDONESIA Sa pagbubukas naman ng ika-20 dantaon, ipinatupad naman ng mga Olandes ang ethical policy sa Indonesia IMPERYALISMONG BRITON SA TIMOG- SILANGANG ASYA  IMPERYALISMONG BRITON SA TIMOG-SILANGANG ASYA Ang mga Briton ay nagpalawak ng kanilang impluwensiya sa Tangway ng Malaya.  IMPERYALISMONG BRITON SA TIMOG-SILANGANG ASYA Ang mga Briton ay nagpalawak ng kanilang impluwensiya sa Tangway ng Malaya.  IMPERYALISMONG BRITON SA TIMOG-SILANGANG ASYA Ito ay nagbigay-daan sa pagkatatag ng mga kolonya at protectorate tulad ng Straits Settlements, Federated Malay States, at Unfederated Malay States.  STRAITS SETTLEMENTS Isang makasaysayang kolonyal na teritoryo na itinatag ng British sa Timog-Silangang Asya noong ika-19 na siglo at bahagi ng Straits Settlements ay kinabibilangan ng Singapore, Penang, at Malacca.  FEDERATED MALAY STATES Ang mga lupain naman ng Perak, Selangor, at Negeri Sembilan sa gitnang bahagi ng Tangway ng Malaya ay mayayaman sa deposito ng lata (tin). Ang mga mangangalakal na Briton, Tsino, at mga katutubo ay kumita nang malaki mula sa pamumuhunan sa mga minahan nito.  FEDERATED MALAY STATES Samantala, ang Sarawak naman ay naiwan sa pamamahala ng pamilya ni James Brooke habang ang Sabah ay nanatili sa pamamahala ng North Borneo Chartered Company. IMPERYALISMONG AMERIKANO SA PILIPINAS  IMPERYALISMONG AMERIKANO SA PILIPINAS Kasabay ng Rebolusyong Industriyal ang paglaya ng Labintalong Kolonya sa Amerika mula sa Britanya noong 1776, at ang pagkakatatag ng Estados Unidos noong 1783.  IMPERYALISMONG AMERIKANO SA PILIPINAS Binigyang-katuwiran ng mga Amerikano ang kanilang pananakop bilang isang Manifest Destiny kung saan itinadhana na kanilang ipalaganap ang kaunlaran at kasaganahan sa mga bansang may “mas mababa” at “hindi maunlad” na kultura at kabihasnan.  DIGMAANG ESPANYOL- AMERIKANO Ang paghina ng puwersa ng Espanya at ang nagaganap na mga pag-aalsa sa Pilipinas ay sinamantala ng mga Amerikano upang masakop ang bansa.  KASUNDUAN SA BIAK-NA- BATO. Isang kasunduang pangkapayapaan na nilagdaan ni Emilio Aguinaldo, at ng mga kinatawan ng pamahalaang kolonyal ng Espanya. Layunin nitong tapusin ang armadong himagsikan ng mga Pilipino laban sa Espanya, na nagsimula noong 1896.  KASUNDUAN SA PARIS Noong Disyembre 1898, nilagdaan ang Kasunduan sa Paris kung saan ipinagkaloob ng Espanya sa Estados Unidos ang pag-aari ng Cuba, Puerto Rico, Guam, at Pilipinas  2O MILYON DOLYAR Pinagkalooban ng Estados Unidos ng 20 milyong dolyar ang Espanya bilang kabayaran  BENEVOLENT ASSIMILATION PROCLAMATION Sa pamamagitan ng Benevolent Assimilation Proclamation ni Pangulong William McKinley ay naikubli ng mga Amerikano ang tunay nilang hangarin mula sa mga Pilipino.  DIGMAANG PILIPINOAMERIKANO Maraming Pilipino ang nakipaglaban sa mga Amerikano kahit na ang kanilang mga armas ay mas mahina kaysa sa armas ng mga Amerikano  DIGMAANG PILIPINOAMERIKANO Kabilang dito si Macario Sakay, na nanguna sa pagtutol sa mga Amerikano sa lalawigan ng Rizal  DIGMAANG PILIPINOAMERIKANO Philippine Tariff Act, na nasundan noong 1913 ng Underwood-Simmons Act. Sa ilalim ng dalawang batas na ito, malayang nakakapasok ang mga produkto ng Pilipinas tulad ng asukal, kopra, at abaka sa Estados Unidos. MGA PARAAN NG PANANAKOP  MGA PARAAN NG PANANAKOP DIPLOMASYA AY UMIRAL SA PAMAMAGITAN NG MGA KASUNDUAN AT PAGBIBIGAY NG PROTEKSIYON SA MGA KAHARIAN AT PAMAYANAN. MGA PATAKARANG KOLONYAL MGA PATAKARANG KOLONYAL Ilan sa mga patakarang ipinatupad noon ay patungkol sa pagtatanim o pagmimina ng mga produktong iluluwas sa Europa at pagtatag ng monopolyo sa pagluluwas ng mga produktong ito MGA PATAKARANG KOLONYAL Sa ilalim ng Homestead Act, ang mga lupaing walang nagmamay-ari at ilang lupaing nakuha mula sa mga prayleng Espanyol ay ipinamahagi rin sa mga nais magsaka. T H AN K YOU MABUHAY!  ARALING PANLIPUNAN MAGANDANG UMAGA LAYUNIN Naipaliliwanag ang imperyalismong Hapon sa ika-20 siglo; Natutukoy ang mga mahahalagang pangyayari sa panahon ng imperyalismong Hapon;  JUMBLED LETTER PANUTO: Basahin ang mga sumusunod na salita na may mga nagulong letra (jumbled letters). Isaayos ang mga letra upang mabuo ang tamang salita.  JUMBLED LETTER OMSLISAYREPMI  JUMBLED LETTER IMPERYALISMO JUMBLED LETTER RISMILIMOTA JUMBLED LETTER MILITARISMO JUMBLED LETTER MAANDIG JUMBLED LETTER DIGMAAN  JUMBLED LETTER YONASNAMOLIS  JUMBLED LETTER NASYONALISMO JUMBLED LETTER NANKAMAYA JUMBLED LETTER KAYAMANAN  ARALING PANLIPUNAN PAGLITAW NG IMPERYALISMONG HAPON SA IKA-20 SIGLO INTERES NG HAPON Bago pa sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ipinakita na ng bansang Hapon ang interes nito sa mga karatig na lupain sa Asya. INTERES NG HAPON Noong ika-19 hanggang ika- 20 dantaon, nais ng bansang Hapon ng karagdagang teritoryo para sa kalakalan at likas na yaman upang higit na mapaunlad ang kanilang bansa. KRISIS PANG-EKONOMIYA Krisis pang- ekonomiya noong 1929 na nagpababa sa kabuuang kita ng bansang Hapon. KRISIS PANG-EKONOMIYA kawalan ng mapagkukunan ng karbon, langis, at batong- bakal na mahalaga sa pagpapaunlad ng kanilang industriya MILITAR ANG SUSI Militarismo ang susi sa kaunlaran ng bansa, at ang pagtatauyod dito ay itinuring na pagpapahayag ng damdaming makabayan. AXIS POWER Pagsapit ng dekada 1940, naging kasapi ang bansang Hapon ang Axis Powers (Alemanya, Italya, at Hapon) TRIPARTITE PACT O BERLIN-ROME-TOKYO AXIS Layunin ng kasunduang ito na palakasin ang koordinasyon at kooperasyon ng tatlong bansa, at bumuo ng isang nagkakaisang puwersa laban sa puwersang Allies. ANG PAGSIKLAB NG DIGMAANG ASYA-PASIPIKO Noong Unang Digmaang Pandaigdig, sinubukan ng Estados Unidos na umiwas sa direktang paglaban sa mga hapon. ANG PAGSIKLAB NG DIGMAANG ASYA-PASIPIKO Inalala ng Estados Unidos na maaaring ang mga Hapones ay magtagumpay sa pagkuha ng kontrol sa Pilipinas. ANG PAGSIKLAB NG DIGMAANG ASYA-PASIPIKO Hindi nito napigilan ang pagsulong ng bansang Hapon sa kanilang layunin sa Timog-Silangang Asya. ANG PAGSIKLAB NG DIGMAANG ASYA-PASIPIKO Sa pangunguna nina Admiral Isoroku Yamamoto at Kapitan Minoru Genda, isinakatuparan ang plano para sa pagsalakay sa Pearl Harbor. BASE MILITAR Ang pangunahing base militar ng Estados Unidos sa rehiyon ng Pasipiko. ANG PAGBOMBA Pahinain ang puwersang militar ng Estados Unidos, isinagawa ng hukbong Hapones ang sorpresang pambobomba sa Pearl Harbor. AMERICA VS. HAPON Ito ang nag-udyok sa Estados Unidos na tuluyang makilahok sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig, at nagdeklara ito ng digmaan laban sa Imperyong Hapon.  ARALING PANLIPUNAN MAGANDANG UMAGA PANANAKOP NG HAPON Kasunod na sinalakay ng bansang Hapon ang teritoryong kontrolado ng mga puwersang Allies tulad ng Pilipinas, Hong Kong, at Malaya.  PANANAKOP NG HAPON Makalipas ang ilang buwan, nasakop ng Hapon ang Burma, Singapore, Sumatra, at rehiyong Indotsina  PANANAKOP NG HAPON Tinangka ring sakupin ng bansang Hapon ang Mongolia at ilang teritoryo ng Rusya ASYA PARA SA MGA ASYANO mapaalis ang mga Kanluranin sa Asya at maisakatuparan ang Greater East Asia Co- Prosperity Sphere ASYA PARA SA MGA ASYANO Ang mga labanan sa rehiyon ng Asya-Pasipiko ay nakilala bilang Teatrong Pasipiko ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. ASYA PARA SA MGA ASYANO Ang “teatro” o “teatro ng digmaan” ay ang tawag sa teritoryo kung saan nagaganap ang mga pagkilos ng mga puwersang militar.  ARALING PANLIPUNAN ANG TIMOG- SILANGANG ASYA NOONG DIGMAANG ASYA-PASIPIKO PANANAKOP NG HAPONES Ang pananakop ng Hapones sa Pilipinas noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay nagdulot ng malawakang paghihirap at pang- aabuso sa mga Pilipino. Ito ay naganap mula Disyembre 8, 1941, hanggang sa wakas ng digmaan noong 1945. PANANAKOP NG HAPONES Idineklara ang Maynila bilang “Open City” noong Disyembre 26, 1941 ni Heneral Douglas MacArthur upang maiwasan ang higit pang pinsala at panganib sa mga sibilyan. PANANAKOP NG HAPONES Sa pagsuko ng mga puwersa ng USAFFE sa Bataan, naganap ang Bataan Death March noong ika-9 ng Abril, 1942, PANANAKOP NG HAPONES PANANAKOP NG HAPONES kung saan ang mga sumukong sundalong Pilipino at Amerikano ay pinaglakad mula sa Bataan nang mahigit 65 kilometro patungo sa Camp O’Donnell sa San Fernando, PANANAKOP NG HAPONES Noong ika-14 ng Oktubre, 1943 ang Ikalawang Republika ng Pilipinas. Nakilala bilang “pamahalaang papet” PANANAKOP NG HAPONES Sinabi ni Laurel na ang kolaborasyon ay kinailangan upang maprotektahan ang mga interes ng mga Pilipino at mapanatili ang autonomiya. PANANAKOP NG HAPONES Bumagsak ang ekonomiya ng bansa dahil karamihan sa mga industriya ay natigil dulot ng digmaan.  PANANAKOP NG HAPONES Naglabas ang pamahalaang papet ng bagong pera na tinawag ng mga Pilipino na “Mickey Mouse Money” PANANAKOP NG HAPONES Sa ilalim ng mga Hapones, ipinatupad ang mga mahihigpit na patakaran tulad ng curfew, censorship ng midya, at sapilitang pagtatrabaho. PANANAKOP NG HAPONES Ang pamahalaan ni Jose P. Laurel ay nagbigay- daan sa maraming usapin tungkol sa kolaborasyon at pakikisangkot ng mga Pilipino sa panahon ng Hapones  ARALING PANLIPUNAN MAGANDANG UMAGA PANANAKOP NG HAPONES Noong ika-8 ng Disyembre, 1941, nagsimula rin ang hukbong Hapones sa kanilang kampanyang masakop ang Malaya (kasalukuyang Malaysia). LIEUTENANT GENERAL TOMOYUKI YAMASHITA Sa pamumuno ni Lieutenant General Tomoyuki Yamashita, mas kilala bilang “Tiger of Malaya, BLITZKRIEG TACTICS Gumamit ang mga Hapones ng Blitzkrieg tactic “SURPRISE ATTACK”  SINGAPORE Binigyan ng bansang Hapon ng bagong pangalang Syonan-to ang Singapore, na nangangahulugang “Light of the South.”  ARALING PANLIPUNAN MAGANDANG UMAGA PAGSAKOP SA SINGAPORE Noong ika-18 ng Pebrero 1942, apat na araw matapos ang opisyal na masakop ng mga Hapones ang Singapore, naganap ang Sook Ching Massacre sa Singapore. Sa wikang Tsino, ang Sook Ching ay nangangahulugang “to purge through cleansing.”  KENPIE Kenpei o mga pulis militar ng imperyong Hapon. Pagsapit ng Oktubre 1942, sinimulan ng Thailand ang pagtatayo ng Thailand - Burma Railway  LAKAS PAGGAWA Ginamit bilang lakas-paggawa ang libo-libong bihag ng digmaan (prisoners of war) at daan-daang libong Romusha o katutubong manggagawa mula sa Burma, Malaya, Java, at iba pang nasakop na bansa.  HABA NG RILES Ang riles ay may habang 259 milya Batay sa utos ng Imperial General Command sa Tokyo, pinamadali ang pagtapos ng nasabing riles  Pagsalakay ang mga Hapones sa Burma sa pamamagitan ng pagbomba sa Tavoy airfield Dahil rito, nakilala bilang “the Speedo, “ at “death railway” ang Thailand-Burma Railway INDONESIAN VOLUNTARY ARMY sa pamamagitan ng pagtatatag ng Pembela Tanah Air (PETA) o Indonesian Volunteer Army noong ika-3 ng Oktubre, 1943.  COMFORT WOMEN Binihag ng mga sundalong Hapones ang maraming babae at sila ay inabuso at pinagsamantalahan  ARALING PANLIPUNAN PAGTATAPOS NG DIGMAANG ASYA- PASIPIKO  BURMESE INDEPENDENCE ARMY (BIA) Ang BIA ay naglunsad ng mga misyon ng pananabotahe at asasinasyon laban sa mga opisyal na nakikipag-ugnayan sa mga Hapones. HUKBONG BAYAN LABAN SA HAPON (HUKBALAHAP) Sa Pilipinas, ang HUKBALAHAP ay nagbigay ng impormasyon sa mga puwersang Allies tungkol sa mga lokasyon ng mga himpilan ng Hapones.  MALAYAN PEOPLE’S ANTI- JAPANESE ARMY Ang mga gerilya sa Malaysia ay nagkaroon ng mahalagang ambag sa pagkatalo ng Imperyong Hapon sa pamamagitan ng pag-atake sa mga sundalo at mga pasilidad ng mga Hapones. DIGMAAN SA GOLPO NG LEYTE Ang Digmaan sa Golpo ng Leyte ang pinakamalaking digmaang pandagat at dito nagapi at nawasak ang hukbong pandagat ng Imperyong Hapon. ANG PAGSUKO NG MGA HAPON Ang pagsuko ng Imperyong Hapon ay naganap sa barkong USS Missouri noong Setyembre 2, 1945, kung saan tinanggap ni Heneral Douglas MacArthur ang pagsuko ng mga Hapones.  Araling Panlipunan THANK YOU