Orta Çağ Felsefesi (MS 2. Yüzyıl - MS 15. Yüzyıl) PDF

M.S 2. YÜZYIL - M.S 15. YÜZYIL FELSEFESİ 4.İlk Çağ Yunan Felsefesi'nde eleştiricilik ve şüphe ön plandadır, Orta Çağ Felsefesi ise eleştiriciliğe ve şüpheciliğe Orta Çağ felsefesi hangi dönemleri içine alır?...

M.S 2. YÜZYIL - M.S 15. YÜZYIL FELSEFESİ 4.İlk Çağ Yunan Felsefesi'nde eleştiricilik ve şüphe ön plandadır, Orta Çağ Felsefesi ise eleştiriciliğe ve şüpheciliğe Orta Çağ felsefesi hangi dönemleri içine alır? karşı çıkar. Orta Çağ felsefesi M.S yaklaşık 2. ve 15.yy kapsar. Bu Hıristiyan felsefesi niçin böyle adlandırılmıştır? dönemde dinsel düşünüş egemen olmuş ve felsefe dinin hizmetine girmiştir. Hristiyan Felsefesi Hristiyanlık dininin ortaya çıkışıyla başlayan ve 15. yüzyıla kadar geçen sürede Batı Felsefesi için kullanılan Ortaçağ felsefesi hangi dinleri temel alır? bir Adlandırmadır. Bu dönemde felsefe ile birlikte bilim Orta Çağ felsefesi iki farklı din anlayışından oluşan iki farklı dışlanmıştır Felsefe ve bilim merkezleri bir bir kapatılmıştır. felsefedir; Hristiyan Felsefesi ve İslam Felsefesi. Orta Çağ 5. yy'da İskenderiye Kütüphanesi bilimsel ve felsefi felsefesi Hristiyanlığın yayılmasıyla başlayan ve 7. yüzyıldan çalışmaların Hristiyan düşüncesine zarar verdiği gerekçesiyle itibaren İslamiyet'in de katılımıyla dine dayalı bir şekilde 15. yakılmıştır. yüzyıla kadar yapılan felsefedir. Benzer gerekçelerle 6. yy'da Yunan Akademisi de Ms. 2. Yy Ms. 15. Yy. Felsefesinin Genel Özellikleri Nelerdir? kapatılmıştır. *Felsefi Düşünce tarihinin en uzun dönemidir. (MS.2-15. Yy) Hıristiyan felsefesi kaç döneme ayrılır? *Kendinden sonraki dönemleri inanç ve inanca dayanan akıl Hristiyan Felsefesi 2 temel dönemle sınıflandırılır konusunda etkilemiştir. 1.Patristik Dönem 2.Skolastik Dönem *Özellikle Hıristiyan felsefesinde düşünürler çoğunlukla din adamıdır. Patristik dönem nasıl bir dönemdir? *Felsefe daha çok din alanında yapılmış, teolojiye kaymıştır. İlk dönem Hristiyan felsefesidir. (M.S 2.yy- M.S 8.yy) Bu dönem Hristiyan filozofları aynı zamanda din adamlarıdır ve Not: Teoloji belli bir dinin öğretilerini pekiştirmeye, akla "Kilise Babaları" olarak adlandırılırlar. Tertullian, Cellemens, dayandırarak anlaşır kılmaya çalışan tanrı bilim olarak Augustinus, bunların önde gelenleridir. Akılla dini açıklama bilinen disiplindir. çabaları vardır. *Bu dönem inancı pekiştirmek için felsefeye başvurulmuş, Skolastik Dönem nasıl bir dönemdir? felsefenin bilgi, ahlak, varlık görüşleri ise inanca-dine zarar verdiği düşüncesi ile dışlanmıştır. 8. yy'dan 15. yy'a kadar olan 2. dönem Hristiyan felsefesidir. Skolastik felsefe dogmatiktir. Bu felsefede kişisel görüş, *Antik Yunan Felsefesinden etkilenmiştir. ( Özellikle Antik tartışma ve kuşkuya yer yoktur. Kutsal kitaplarda ve dini Yunan Filozoflarının dine dayanak oluşturacak görüşleri otoritelerde insanın merak ettiği her sorunun yanıtı almışlardır.) bulunabilir. Anselmus,Thomas Aquinas, Ockhamlı William -Platon’un Ruhun Ölümsüzlüğü ve En yüksek iyiye ulaşma fikri önde gelen filozoflardır -Plotinos’un Tanrı ve Ruh kavramları Felsefenin dolayısıyla Hristiyanlığın üniversiteler yoluyla yayıldığı dönemdir. - Stoa Felsefesinin Ahlak, İstenç (irade) görüşleri Hıristiyan felsefesinin genel özellikleri nelerdir? *Etkin bir şekilde Çeviri faaliyetleri görülür. *Din merkezli düşünce görülmüştür. Ele alınan problemlerin tümü dinseldir. (Tanrının varlığı, akıl-inanç ilişkisi, dine uygun İlk çağ felsefesi ile orta çağ felsefesinin temel farklılıkları davranış..) nelerdir? *Filozoflar aynı zamanda din adamlarıdır, kullanılan dil 1.İlk Çağ Yunan Felsefesi sadece Yunan halkının ya da sınırlı Latincedir. bir topluluğun felsefesi olarak kabul edilirken, Orta Çağ *Akıl ile dinin temellendirilmesi yapılmaya çalışılmıştır. Felsefesi toplumların felsefesidir. İnancın bilgiyi mümkün kıldığı düşüncesi egemendir. 2.İlk Çağ Yunan Felsefesi dini ya da mitolojik açıklama yerine *Tanrı'nın varlığı kanıtlanmaya çalışılmıştır. akla, Orta Çağ Felsefesi ise dini dogmaya önem verir. Kutsal metinlerin doğruluğu merkeze alınmıştır. Bilim, din ve felsefe çatışması ortaya çıktığı zaman Kilise kutsal kitapta 3.İlk Çağ Yunan Felsefesi'nde evrenin ana maddesi, bilgi ve yazılanların dışındaki her türlü düşünceyi reddetmiştir. insan ele alınırken, Orta Çağ Felsefesi'nde Tanrı, inanç, otorite, kötülük ele alınır. Eleştiriye izin verilmemiştir. Farklı düşüncede olanlar ve eleştirenler cezalandırılmıştır. Hristiyan Felsefesinin ilgilendiği problem alanları nelerdir? Kavramcılık (Konseptüalizm): Kavramların nesne ve eylemlerden bağımsız bir gerçeklikleri yoktur. Tümeller tek -Tanrının Varlığının Kanıtı Problemi -Kötülük Problemi tek varlıklrın içindedir. -Ruhun Ölümsüzlüğü Problemi - Tümeller Problemi İslam Felsefesi hangi dönemlerde ortaya çıkmıştır? Hristiyan Felsefesinde Tanrının Varlığına Dair Kanıtlar İslam Felsefesi MS. 7. - 15. Yy da ortaya çıkmıştır. problemi nedir? İslam felsefesi; MS 7-12. yüzyıl arasında İslam dininin kabul Hıristiyan felsefesinde tanrının varlığı problemi iki yolla gördüğü, bünyesinde farklı milletlerin bulunduğu geniş bir kanıtlanmaya çalışılır. coğrafyada ortaya çıkmış ve yayılmıştır. Ontolojik kanıtlama; İslam felsefesi ilim merkezlerinde (Antakya, Harran, İran, *Tanrı kavramından çıkar ve mantıksal olarak onun varlığını İskenderiye gibi) Antik Yunan eserlerinin Grekçe’den çeviriler kanıtlamaya yöneliktir. Anselmus Daha yetkini yapılarak Antik Yunan Eserlerinin kalıcılığının devamını düşünülemeyen ve tasarlanamayan anlamıyla Tanrı’nın insan sağlamıştır. zihninde bulunmasını, Tanrı’nın var olduğuna kanıt olduğunu Düşünürleri arasında Müslüman, Farklı Dinlere İnanan belirtir. Düşünürler ve İnançsız Düşünürler bulunur. Buradan hareketle Tanrı’nın mutlak olarak var olduğu İslam Felsefesinde ilim açısından elverişli ortam, İslami ilimler sonucuna ulaşır. dışında çeşitli bilimsel ve felsefi çalışmaların yapılmasını Kozmolojik Kanıt: sağlamıştır. *Bu kanıt, ilk neden ve nedensellik kanıtıdır. İslam düşünürlerinin Antik Yunan felsefesi üzerine düşünme ürünleri oluşturması, Batı’nın tekrar Antik Yunan *Hiçbir şey, nedensiz olarak meydana gelmez. Her şeyin bir felsefesinden etkilenmesine neden olmuş ve bu durum, nedeni vardır; her bir neden, başka bir nedenin sonucudur. zamanla Batı’da Rönesans’ın oluşmasına zemin hazırlamıştır. Yani var olan her şeye, kendisinden önce gelen bir şey neden olmuştur. Bu nedenlere bakarak, ilk nedene kadar ineriz ve İslam felsefesinin özellikleri nelerdir. yani tanrıyı buluruz. Tanrı var olma nedeni bulunmayan temel *Antik Yunan felsefesinden etkilenilmiştir. tek varlıktır. *Akıl, iman ve inanç gibi konular tartışılmıştır. Kötülük Problemi nedir? *İslam felsefesinden önceki problemler tartışılmıştır. Hristiyanlığa göre Tanrı; insanlara iyiliği emreden, kötülükten uzak durmalarını isteyen ve her şeyi yaratan tek varlıktır. Bu *Çeviri faaliyetleri yapılmıştır. açıdan Hristiyan felsefesinde kötülük problemine çeşitli * Felsefeyi gelişimine katkı sağlanmıştır. açıklamalar getirilmiştir. Bunlar arasında Augustinus’un ve Aquinalı Thomas’ın açıklamaları öne çıkmaktadır. *Batı felsefesini etkilemişlerdir. Ruhun Ölümsüzlüğü Problemi nedir? İslam felsefesi hangi problemlerle uğraşmıştır? Hristiyan felsefesinde ruh ve beden konusunda genel olarak *Yaratıcının Varlığını Kanıtlama *İrade Özgürlüğü düalist (ikici) bakış açısı kabul edilmiştir. Ruh, bedenden bağımsız ve bedenden önce yaratılmıştır. Maddi bir yapı *Toplumsal Yaşam *Bilginin Kaynağı olmayan ruh; değişmez, sonsuz ve ölümsüzdür. Ruh, Yaratıcının Varlığını Kanıtlama Problemine Kimler Kanıt Tanrı’dan ayrılmıştır ve ona geri dönecektir. getirmiştir? Tümeller Problemi nedir? **Eş’arî, yaratıcının varlığına yönelik şu kanıtı sunar. Terim anlamıyla tümel, belli bir sınıfın tüm bireylerini içine İnsanın doğumdan ölüme kadar farklı biyolojik süreçlerden alan genel kavramları işaret etmek için kullanılır. geçtiğini ve olgun bir varlık haline geldiğini ama insanın bu *Kavram Realizmi : Tümellerin nesnelerden bağımsız olarak olgunluğa kendi kendine ulaşamayacağını söyleyerek bir var olduğunu ve onların üstünde bulunduğunu yaratıcının olması gerektiğini savunur. savunur.Tümeller Tanrının zihnindedir. Her şeyin ilkini yaratan bir yaratıcı olduğunu söyler. *Adcılık (Nominalizm) : Tümellerin kendi başlarına bir anlamı ** El Kindi; yoktur. Kavramlar sadece bir ses ve addan ibarettir. Kavramlar gerçek değildir. Çünkü soyutlama yoluyla elde Yaratıcının varlığını kanıtlamak için HUDÜS DELİLİNİ kullanır. edilmiştir. Gerçek olan kavram değil, nesnenin kendisidir. HUDÜS sonradan yaratılan demektir. Bu delilde sonradan var olanın zorunlu olarak bir yaratıcısının *Gazali’ye göre akıl da duyu da yanıltıcıdır. Bilgi sezgiyle elde olması gerektiğine dayanır. edilir. Sezgi, Allah'ın insanların kalbine indirdiği bir ışıktır. Entüisyonizm (sezgicilik) yaklaşımının temsilcisidir. ** İbn-i Sina Südur nazariyesi delilini, Zorunlu varlık( yaratıcı), Mümkün varlık ( etrafta görülen değişen ve yok olan varlık) ( bak) ** İbn-i Rüşt ise İnayet(aynı zamanda düzen ve gaye delili ) ve ihtira(yaratmak, eşi ve benzeri olmayan bir şeyi ortaya İslam Felsefesinde Yaklaşımlar nelerdir? koymak) delilerini sunmuşlardır. İşrakilik İrade Özgürlüğü Problemi Nedir? Akla değil mistisizme, dine, önem veren yaklaşımdır. Bu konuda dört farklı yaklaşım vardır. Sühreverdi temsilcisidir. Cebriye: İnsanın seçme ve irade özgürlüğü yoktur.Her şeyleri Dehriye (Materyalist) kaderlerinde yazılıdır Gerçek olan tek şey maddedir. Ateizmi benimser. Temsilcisi Mutezile: Cebriye'ye karşı çıkar. İnsan aklı ve iradesiyle kendi Ravendi'dir davranışlarının belirleyicisidir. Dolayısıyla özgürdür ve davranışlarından sorumludur Meşşailik felsefesi Eş’ariye:İnsan eylemlerinde seçme özgürlüğüne sahiptir. Akla dayalı inancı savunan yaklaşımdır. İbn Rüşt, Farabi Ancak sınırlı bir seçim vardır. temsilcisidir. Maturidilik: Allah insanı seçme yetisiyle donatmıştır. İnsanlar Batınilik seçim yapar. Dolayısıyla özgürdür. Seçimlerin gerçekleşmesi Kutsal kitaplarda gizli anlam ve sembollerin olduğuna inanan Allah’ın takdirine bağlıdır. yaklaşımdır. Temsilcisi İbn Meymun'dur. İslam filozoflarından Farabi’ye göre insan akıllı bir varlıktır ve İhvan-ı Safa kendi iradesiyle iyiyi ve kötüyü seçebilir. Çeşitli kaynaklardaki bilgileri toparlayarak ansiklopedi Toplumsal Yaşam Problemi Nedir? oluşturan islam filozoflarıdır. *Farabi, erdemli hayatın ahlaki açıdan ideal olan devlette Naturalistler (Tabiyyun) gerçekleşeceğini ileri sürer. Devlette insanların bir arada ve mutlu yaşamanın koşulu ADALET’tir. Adalet ancak devlet Tanrı ile insan arasında aracı kabul etmeyen deizmi benimser. düzeni içinde sağlanır. Farabi devlet konusundaki Temsilcisi Razi'dir. düşüncelerini Medinet-ül Fazıla (Erdemli Şehir) eserinde Felsefede İnanç ve Akıl İlişkisi Nasıldır? ortada koymuştur. Bu dönemde hem Hıristiyan felsefesinde hem de İslam Farabi devlet konusundaki düşüncelerini Medinet-ül Fazıla felsefesinde inanç ve akıl ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır. Bazı (Erdemli Şehir) eserinde ortada koymuştur. filozoflar aklı ön plana çıkarırken, bazı filozoflar inancın *İbn-i Haldun, Ona göre toplum insanların birbirine muhtaç belirleyici olduğunu savunmuşlardır. Bazı filozoflar ise akıl ve olmasından dolayı çıkmıştır. Oysa devlet, insanı toplum inancı birleştirmeyi amaç edinmişlerdi. Bununla beraber inanç içindeki diğer insanların saldırı ve zulmünden korumak için ve , inanç bilgisi her zaman akli bilginin önünde olmuştur. kurulmuştur. Syf 50 bak. İnsanın toplumsal yönü kadar hayvani bir yanı da vardır. İşte üstün otoriteye sahip devlet belirlediği yasalarla insanı, sahip olduğu bu hayvani yönüne karşı koruyan bir silahtır. Devlet canlı organizmaya benzer. Bilginin Kaynağı Problemi nedir? *Farabi’ ye göre bilgi akla dayanır. Bu açıdan Rasyonalist filozoftur. Bilgi konusunda Aristoteles'in görüşlerini takip eder. Ona göre insanın bir nesneye ait düşüncesi vardır. Düşüncesi nesneyle örtüşürse doğru hâline gelir.