Rechtbanken en Hoven RV 24_25 (1) PDF

JUSTITIE – Rechtbanken & Hoven RECHT VERKENNEN- 1SOW- Katrien Van den Bosch – 2024- 2025 Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Het Vredegerecht (1) Materiële bevoegdheid – art.590 Ger. W. Ongeacht het bedrag (niet volledig): ›› geschillen i.v.m. huur/verhuur: de huur van onroerende...

JUSTITIE – Rechtbanken & Hoven RECHT VERKENNEN- 1SOW- Katrien Van den Bosch – 2024- 2025 Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Het Vredegerecht (1) Materiële bevoegdheid – art.590 Ger. W. Ongeacht het bedrag (niet volledig): ›› geschillen i.v.m. huur/verhuur: de huur van onroerende goederen, de woninghuur, de handelshuur en de landpacht met voorkooprechten ›› uitzettingen & bewoningsproblemen tussen ex-samenwonenden, krakers ›› geschillen inzake burenhinder ›› terugvorderingen leefloon/ maatschappelijke dienstverlening op onderhoudsplichtigen ›› geschillen i.v.m. kredietovereenkomsten aanvragen voor betalingsfaciliteiten ›› beschermingsmaatregelen = aanduidingen van bewindvoerders, gedwongen opname in gesloten instellingen, minderjarigen (voogdij) Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Het Vredegerecht (2) Materiële bevoegdheid – art.591 Ger. W. Ook algemene bevoegdheid voor geschillen < 5000 euro  tussen handelaar-burger  tussen burgers Waarde vordering is niet bepaald en geen exclusieve bevoegdheid 1ste aanleg? - Eiser heeft de keuze Behalve o.a.591 Ger Wetboek en de speciefieke regelingen - van vorderingen betreffende de staat van de personen alsmede van alle geschillen tussen echtgenoten, betreffende de nietigverklaring van de wettelijke samenwoning, onderhoudsplicht, erfrechtelijke onwaardigheid - Vorderingen mbt bijstand, mbt patiëntenrechten, ziekenfondsen, … - Vorderingen ondernemingsrechtbank - Vorderingen Arbeidsrechtbank - Vorderingen Politierechtbank/correctioneel Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Het Vredegerecht - Voorbeeld Materiële bevoegdheid Schilder heeft onbetaalde factuur van 1.100 € en wil wanbetaler voor rechter brengen - Factuurbedrag + intrest = 1.200 € Welke rechter ? - schilder = eiser = handelaar - de wanbetaler = verweerder niet handelaar Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Het Vredegerecht – Voorbeeld 2 Materiële bevoegdheid Huurder betaalt al 4m geen huur meer Verhuurder wil - ontbinding huurovereenkomst - + uithuiszetting - + 4m achterstallige huur (4 x 800 €/m = 3.200 €) - + schadevergoeding (3m huur = 2.400 €) - totaal = 5.600 € Geschil tussen VH en H is burgerlijk geschil - geschil > 5.000 € - vrederechter specifiek bevoegd ongeacht bedrag Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Het Vredegerecht – Voorbeeld 3 Materiële bevoegdheid - Buurtgeschil over blaffende hond. Gehinderde buur vindt geen gehoor bij eigenaars hond. - Verzoeningspoging mogelijk bij vrederechter  Om eigenlijk proces te vermijden  Vraag per gewone brief (kosteloos)  Niet voor alle geschillen  Griffier verwittigt partijen  Indien minnelijke schikking: proces-verbaal Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Het Vredegerecht (3) Territoriale bevoegdheid: welk vredegerecht op welke plaats is bevoegd? Principe: woonplaats verweerder Uitzondering: Bij huurgeschillen: plaats waar de huurwoning gelegen is Oefening: Verhuurde woning in Deinze. Eigenaar woont in Oostende. Huurder klaagt over geurhinder door kapotte leidingen. Loodgieter uit Eeklo voert op kosten van eigenaar een werk uit maar probleem is niet verholpen. Huurder wil verhuurder voor rechter brengen omdat het geurprobleem niet is opgelost. Vraag: - Welke Vrederechter is bevoegd? - Loodgieter wil eigenaar dagvaarden omdat hij de factuur (800 €) niet betaalt. Welke Vrederechter is bevoegd? Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Het Vredegerecht (4) Beroep tegen vonnis vrederechter - Geen beroep mogelijk indien Enkel daar waar ook een Hof van Beroep is Eerste aanleg voor - burgerlijke zaken >5000 euro, - waardebepaling niet mogelijk: mogelijk - Familiezaken bv vorderingen betreffende de staat van de personen alsmede van alle geschillen tussen echtgenoten, betreffende de nietigverklaring van de wettelijke samenwoning, onderhoudsplicht, erfrechtelijke onwaardigheid Hoger beroep zaken Vredegerecht > 2000 euro Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  Burgerlijke Rechtbank Heeft volheid van bevoegdheid Voorbeeld: onbetaalde factuur - Geschil burger - onderneming < 5.000 € : vrederechter (toegewezen) - Geschil burger- onderneming > 5.000 €: én onderneming is eiser: Burgerlijke Rb (volheid van bevoegdheid) - Geschil burger- onderneming > 5.000 €: én onderneming is verweerder: burger – eiser kan kiezen - Geschil Onderneming – Onderneming: altijd Ondernemingsrechtbank HB tegen vonnis vrederechter in eerste aanleg Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  Burgerlijke Rechtbank BURGERLIJK GESCHIL < 5.000 € bevoegdheidsdrem > 5.000 pel € Vred. Rb.EA < 2.000 € > beroepsdremp < 2.500 € > 2.500 2.000€ el € HB: HB: Geen HB Geen HB Rb.EA HvB Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW De Familie- en Jeugdrechtbank Omvat 2 deelrechtbanken De familierechtbank o Familiekamer o Kamer voor minnelijke schikking Nadruk op bemiddeling, verzoening en het bereiken van een minnelijke schikking bij familiale zaken De jeugdrechtbank Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  De Familierechtbank Eén rechtbank verantwoordelijk voor familiale aangelegenheden - echtscheidingsdossiers, - de verblijfregeling voor de kinderen, - alimentatieregeling, - adoptie, - testamenten 1 familie = 1 dossier = 1 rechter Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  De Jeugdrechtbank (1) De jeugdrechtbank is een rechtbank voor minderjarigen. Wat? Het jeugdrecht is verschillend in Vlaanderen, Brussel, Wallonië en de Duitstalige gemeenschap (decreet! Bv 15/4/2019 Decreet jeugddelinquentierecht) De jeugdrechtbank is bevoegd om uitspraken te doen: - als een minderjarige een MOF heeft gepleegd (maar niet voor verkeersovertredingen vanaf 16 jaar) (= als Misdrijf Omschreven Feit) - als hulpverlening noodzakelijk is omdat een minderjarige in gevaar is of opgroeit in moeilijke omstandigheden. (In Vlaanderen spreekt men van een “verontrustende situatie” of VOS), bv verwaarlozing - https://www.familierecht.vlaanderen/Portals/20/Images/Brochure/ Jeugdrechtbank.pdf Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  De Jeugdrechtbank (2) - De jeugdrechtbank kan reageren op misdrijven door:  Herstelbemiddeling, hergo, positief project, ambulante begeleiding, huisarrest, … voor te stellen  door de jongere in een jeugdinstelling te plaatsen in ernstige gevallen. - Uithandengeving = voor 16-+Wanneer de maatregelen van de jeugdrechtbank niet meer helpen en in erg uitzonderlijke gevallen, kan de jeugdrechtbank beslissen om de plus-16-jarige door te verwijzen naar een rechtbank voor volwassenen. - Dat kan zijn:  de correctionele rechtbank  het hof van assisen. Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Rechtbanken voor misdrijven – eerste aanleg Politierechtbank Rechtbank van Eerste Aanleg Burgerlijke Rechtbank Correctionele Rechtbank Familie- en jeugdrechtbank: verschillende kamers Strafuitvoeringsrechtbank Enkel daar waar ook een Hof van Beroep is Assisenhof Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  Welke rechtbank? De wet onderscheidt 3 soorten van misdrijven, volgens de ernst ervan: Overtredingen =de lichtste vorm van een misdrijf. Meestal is de politierechtbank bevoegd. Voorbeelden zijn: Nachtlawaai, openbare dronkenschap, inbreuken verkeersreglement. Wanbedrijf = zwaarder misdrijf, dus ook zwaardere straffen aan gekoppeld. De correctionele rechtbank is bevoegd. Voorbeelden zijn: diefstal, misbruik van vertrouwen oplichting, slagen en verwondingen. Misdaden = ernstigste misdrijven. Hof van assisen is bevoegd. Voorbeelden: verkrachting, moord Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  De Politierechtbank 15 in totaal Alleen zetelend rechter Overtredingen + beroep gas-boetes - lichte misdrijven nl. overtredingen indien geen minnelijke schikking - Geldboete (min. 1 € - max. 25 € maar uitz) - Gevangenis max. 7d Misdrijven wegverkeer + alle vorderingen tot schadevergoeding uit een verkeersongeval (of treinongeval) Alternatieve straffen mogelijk/bemiddeling Beeldfragment: https://www.youtube.com/watch?v=4rmqtAsqqsE Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  Correctionele Rechtbank Voor wanbedrijven - Min 8d - max 5j (> bij verzwarende omstandigheden) en/of geldboete van min 26 euro - Bv stalking, diefstal,.. Voor gecorrectionaliseerde misdaden - Misdaad -> Hof van Assisen (principe) : zie verder - Via correctionalisering van misdaad -> Correctionele rechtbank - Wanneer ? Anticiperen op verzachtende omstandigheden? - ter ontlasting van Hoven van Assisen - Beoordeling door Kamer van Inbeschuldigingstelling - Voorbeeld: Kasteelmoord (zie verder) Hoger beroep: tegen vonnis politierechter in eerste aanleg Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Voorbeeld – Kasteelmoord Zaak Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Voorbeeld – Kasteelmoord Zaak Feiten 31 januari 2012 (moord op Stijn Saelens) Inleidende zitting 2017 Raadkamer oordeelt in eerste instantie dat de zaak niet door de Correctionele Rechtbank dient worden behandeld De K.I. (in beroep) besloot om de zaak toch door te verwijzen naar de correctionele rechtbank (Brugge) - Verzachtende omstandigheid: de afwezigheid van eerdere veroordelingen door het Hof van Assisen Uitspraak 18/4/2018: hoofdverdachte veroordeeld tot 27 jaar celstraf voor moord: beroep aangetekend door… Uitspraak 6 /5/2019 Hof van Beroep Gent: licht mildere straffen (21 jaar) Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Strafuitvoeringsrechtbank Bevoegd voor verdere uitvoering van straffen (>3 jaar) opgelegd door rechters en raadsheren vb: beperkte detentie, elektronisch toezicht,.. Beroepsrechter, bijgestaan door 2 assessoren (1 in penitentiaire zaken en 1 in sociale re-integratie) Voorbeeld Kasteelmoord Uiteindelijke veroordeling pas 5/2019 tot 21 jaar, maar in 6/2020 zit veroordeelde reeds 7 jaar vast en kan vervroegde vrijlating of enkelband vragen bij de Strafuitvoeringsrechtbank (Wet Lejeune - min. 1/3 straf uitgezeten). Dit werd geweigerd. Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  Die criteria zijn: afwezigheid van vooruitzichten op sociale reclassering, het risico op het plegen van nieuwe strafbare feiten, het risico op het lastigvallen van de slachtoffers en zijn houding naar hen toe en de door de veroordeelde geleverde inspanningen tot vergoeding van de slachtoffers. Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Strafuitvoeringsrechtbank (2) Aan wijziging van uitvoering straffen worden veelal voorwaarden verbonden Deze voorwaarden moeten worden opgevolgd door Justitieassistenten = sociaal werkers Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Hof Van Assisen Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW  Hof Van Assisen Politieke misdrijven, persmisdrijven en misdaden (art. 150 G.W.) - Politieke misdrijven en persmisdrijven blijven voor Hof van Assisen met een volksjury komen  behoudens deze die door racisme of xenofobie zijn ingegeven! correctionele rechtbank! Wet op hervorming van Assisen (Potpourri II van 19/2/2016) - Hof van Assisen wordt behouden maar aanzienlijk ontlast - Algemene correctionaliseerbaarheid van alle misdrijven - K.I. beslist welke eventueel nog voor Assisen komen. - Beroepsrechters beraadslagen met de volksjury over schuldvraag en strafmaat Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Ondernemingsrechtbank Voor geschillen tussen ondernemers Voor specifieke zaken Faillissement Vennootschapsrecht … Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Arbeidsrechtbank Geschil ivm Geschil ivm sociale arbeidsrecht zekerheid Loon, maaltijdcheques, Werkloosheidsuitkering, Collectieve arbeidsuren, overuren … kinderbijslag, schuldenregeling Ontslag van een WN na ziekteverzekering,… ruzie: Maar ook: ontslag om dringende arbeids(weg)ongeval reden ? ontslagvergoeding ? Openbaar Ministerie Geschillen tegen (O.M.) = de OCMW, sociale Arbeidsauditeur bijstand Soms verplicht advies (opgelet!) Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Arbeidsrechtbank & Ondernemingsrechtbank Een bijzondere samenstelling - Eén beroepsrechter (voorzitter) - Twee lekenrechters (juridische opleiding niet vereist)  Ondernemingsrechtbank > ondernemers of kaderleden  Arbeidsrechtbank > één van WN-organisatie (ACV / ABVV / ACLVB) > één van WG-organisatie ( bv. VBO) of organisatie zelfstandigen (bv. UNIZO) + mogelijkheid om bij volmacht te pleiten in ArbRb Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW KMS niet enkel in Familiezaken … Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Hof van Beroep Neemt kennis van zaken die al in eerste aanleg gewezen zijn bij Rechtbank van eerste aanleg en Ondernemingsrechtbank - Burgerlijke en handelszaken  HB Burgerlijke Rb, Familie- en jeugdrechtbank, Ondernemingsrechtbank. - Strafzaken  HB Correctionele Rb. Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW ArbeidsHof Beroep in zaak Nuyens-Van Aert in juni 2021 Hoger beroep tegen vonnis arbeidsrechtbank Eén beroepsrechter (raadsheer) en twee lekenrechters (raadsheer) Het verhaal startte in 2018 toen Nuyens met Veranda's Willems Van Aert voor de rechter sleepte toen die zijn contract opzegde wegens vertrouwensbreuk en andere dringende redenen. Nuyens eiste toen een schadevergoeding van 1,1 miljoen euro maar Van Aert werd over de hele lijn vrijgesproken. Nuyens tekende beroep aan bij het Arbeidshof van Antwerpen. Die veroordeelde Wout Van Aert tot het betalen van een compensatoire verbrekingsvergoeding, wegens de onterechte beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens dringende reden. https://www.rechtbanken-tribunaux.be/nl/lokaal- nieuws/arrest-9-juni-2021-wout-van-aert-ex-ploeg- vergoeding-verschuldigd Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Hof van Cassatie -voorbeeld - Hof van Cassatie (= Hof van Verbreking) - Procedurefout of niet ? - Is arrest strijdig met de wet ? - Geen uitspraak over de feiten zelf  Indien fout: Hof casseert (verbreekt) het arrest en verwijst zaak naar ander Hof van Beroep bv. Antwerpen  Hof van Beroep Antwerpen: moet het proces volledig overdoen mét uitspraak over de feiten zelf - Geen hoger beroep tegen arrest Hof van Assisen (= eerste én laatste aanleg) Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Hof van Cassatie – voorbeeld SMS Moord Hof van Assisen Antwerpen (september 2006) Maura van Lommel en haar zoon Andy Hermans: veroordeeld (levenslang) voor de moord op hun stiefdochter/stiefzus Stefanie De Mulder Het meisje stuurde tijdens haar doodsstrijd nog een sms'je naar haar vader met de boodschap: “Ppa gelp Maura doet dood” De zaak staat bekend als de SMS-moord Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW Hof van Cassatie – voorbeeld SMS Moord - - Enkel naar Hof van Cassatie obv procedurefout  Werd procedurefout gemaakt ?  In proces SMS-moord: fout door Voorzitter Hof: omdat assisenvoorzitter tijdens het eerste proces in Antwerpen een ontmoeting had met de jury, en dat mag niet - Hof van Cassatie stelt fout vast  Arrest Hof van Assisen wordt verbroken - Proces helemaal overgedaan door ander Hof van Assisen (in casu Limburg)  In dit geval: zelfde uitspraak nl. levenslang Recht verkennen - Katrien Van den Bosch - 1SOW