Vrederechter en Bevoegdheden Quiz

Rechtbanken en Hoven in België

• Een organigram toont de hiërarchie van Belgische rechtbanken en hoven.
• Hoven (bijvoorbeeld het Hof van Cassatie) hebben een hogere instantie dan rechtbanken.
• Verschillende rechtbanken (zoals arbeids-, ondernemings-, en familierechtbanken) hebben specifieke jurisdictie.
• De vrederechter behandelt geschillen onder een bepaalde waarde.

Vredegerecht (1)

• Materiële bevoegdheid (art. 590 Ger. W.):
• Geschillen rond huur/verhuur (onroerende goederen, woningen, handelspanden, landbouwgrond) met voorkooprechten.
• Uitzetting en bewoningsproblemen tussen ex-samenwonenden.
• Geschillen over burenhinder.
• Terugvorderingen betreffende leefloon/maatschappelijke dienstverlening.
• Geschillen over kredietovereenkomsten (betalingsfaciliteiten).
• Beschermingsmaatregelen (afgedwongen opname in instelling, bewindvoerders, voogdij)

Vredegerecht (2)

• Materiële bevoegdheid (art. 591 Ger. W.):
• Algemene bevoegdheid voor geschillen onder €5000 tussen een handelaar en een particulier en tussen particulieren.
• Waarde van een vordering is niet vastgesteld en rechtbank eerst aanleg heeft geen exclusieve bevoegdheid.
• Eiser heeft keuze van rechtbank.

Vredegerecht - Voorbeelden

• Schilder met onbetaalde factuur (€1.100)+intrest (€1.200)
• Schilder = eisende partij
• Wanbetaler = verweerder
• Rechtersrol: beslissen of de geschil waarde bevoegd is voor vrederechter.
• Huurder overdraagt niet zijn huur (4 maanden geen huur)= €3.200 (achterstallige huur) + €2.400 schadevergoeding (€5.600)
• Geschil tussen huurder en verhuurder is een burgerlijk geschil (€5.000) > vrederechter bevoegd.

Vredegerecht - Voorbeeld 3

• Buurtgeschil betreffende blaffende hond
• Verzoening in het vrederechter (zonder proceskosten)
• Geen verplichting om processen bij de vrederechter aan te spannen.

Het Vredegerecht (3)

• Territoriale bevoegdheid:
• Principe: woonplaats van de verweerder
• Uitzondering: bij huurgeschillen - de plaats waar de huurwoning zich bevindt.
• Voorbeeld: Eigenaar en huurder wonen in verschillende gemeenten, maar de huurwoning staat in Deinze, dan is de vrederechter van Deinze de juiste rechtbank.

Het Vredegerecht (4)

• Beroep tegen vonnis:
• Geen enkel beroep als de waarde van de zaak <2000€.
• Hoger beroep bestaat uit tweede gelegenheid van hogerberoep, en is alleen mogelijk indien de waarde van de zaak meer dan 2000 euro is. De tweede gelegenheid (tweede aanleg) kan bij verschillende rechtbanken plaatsvinden. •bij de rechtbank van eerste aanleg (art.577). •bij de familierechtbank (art.577).

Rechtbank Eerste Aanleg - Burgerlijke Zaken

• Burgerlijke Rechtbank, Correctionele Rechtbank, Familie- en Jeugd rechtbank en de Strafuitvoeringsrechtbank zijn allemaal deel van de Rechtbank in de eerste aanleg,
• Geschillen > €5000
• Waardebepaling niet mogelijk voor familiezaken en geschillen tussen echtgenoten.

Burgerlijke Rechtbank

• Volledige bevoegdheid voor burgerlijke geschillen.
• Geschil tussen burger-onderneming < €5000 valt onder de bevoegdheid van de vrederechter.
• Geschil tussen burger – onderneming > €5000, valt onder de bevoegdheid van de Burgerlijke Rechtbank(volheid van bevoegdheid).
• Geschil tussen burger – onderneming > €5000 en onderneming is de verweerder valt onder de bevoegdheid van de burgerlijke rechtspraak.
• Geschil tussen 2 ondernemingen vallen onder de bevoegdheid van de ondernemings rechtbank.

De Familie- en Jeugdrechtbank

• Behandeld enkelvoudige zaken.
• Familierechtbank bevoegd voor echtscheiding, kinderbepalingen, alimentatie, adoptie etc
• Jeugdrechtbank bevoegd voor zaken betreffende minderjarigen (moeilijke of onrustbarende situaties).

De Jeugdrechtbank (1 & 2)

• Rechtbank voor minderjarigen.
• Beslissingen over misdrijven van minderjarigen, hulp nodig of situatie in gevaar (Vlaanderen, Brussel, Wallonië, Duitstalige gemeenschap).
• Herstelbemiddeling, heropvoeding, ambulante begeleiding, huisarrest, jeugdinstelling..

Rechtbanken voor misdrijven - Eerste Aanleg

• Politierechtbank
• Rechtbank van eerste aanleg (enkel waar Hof van Beroep ook aanwezig is.)
• Burgerlijke, Correctionele, Familie- en jeugd rechtbank en Strafuitvoeringsrechtbank.
• Assisenhof is bevoegd voor ernstige misdrijven, veroordeeld tot levenslange gevangenis straf.

Welke rechtbank?

• Overtredingen: politierechtbank (licht misdrijf — nachtlawaai, dronkenschap, inbreuken op verkeersreglement).
• Wanbedrijf: correctionele rechtbank (zwaarder misdrijf — diefstal, misbruik van vertrouwen, mishandeling).
• Misdaden: Hof van Assisen (ernstige misdrijven — verkrachting, moord).

De Politierechtbank

• Bevoegd voor overtredingen (lichte misdrijven).
• Kan ook bevoegd zijn voor lichte misdrijven
• Geldboete tot 25 €, max 7 dagen gevangenis.

Correctionele Rechtbank (1 & 2)

• Bevoegd voor wanbedrijven (ernstigere misdrijven).
• Straffen > 8 dagen gevangenisstraf, > €26,00 euro
• Correctionele zaak kan behandeld worden bij de correctionele rechtbank

Strafuitvoeringsrechtbank

• Bevoegd voor verdere uitvoering van straffen (> 3 jaar).
• vb: beperkte detentie, elektronisch toezicht,...
• Beroepsrechter, 2 assessoren in penitentiaire dossiers en 1 voor sociale re-integratie.

Voorbeeld Kasteelmoord

• Feiten: moord op Stijn Saelens in 2012.
• In eerste instantie raadsraadkamer oordeelde dat de zaak niet behandeld mocht worden door de correctionele rechtbank (Brugge), maar kwam later toch wel bij die rechtbank.
• Uitspraak in 18/4/2018: veroordeeld tot 27 jaar voor moord.
• Hof van beroep Gent: Mildere straf van 21 jaar.

Hof van Assisen

• Politieke misdrijven, persmisdrijven en misdaden.
• Hof van Assisen bevoegd voor politieke misdrijven.
• Wetgeving betreffende hervormingen van Hof van Assisen.

Ondernemingsrechtbank

• Geschillen tussen ondernemers
• Bevoegd voor faillissement, vennootschapsrecht.

Arbeidsrechtbank

• Geschillen ivm arbeidsrecht (loon, maaltijdcheques, arbeidsuren, ontslag)
• Geschillen ivm sociale zekerheid, (werkloosheidsuitkering, kinderbijslag, ziekteverzekering)
• Openbaar Ministerie kan verplicht advies geven.

Arbeidsrechtbank, Ondernemingsrechtbank

• Samenstelling bestaat uit 1 beroepsrechter (voorzitter) en 2 lekenrechters (zonder juridische opleiding).
• Arbeidsrechtbank: WN-organisaties (ACV/ABVV/ACLVB), WG-organisaties (VBO).
• Ondernemingsrechtbank: zelfstandigenorganisaties (UNIZO).

KMS (Kamer Minnelijke Schikking)

• Arbeidsrechtbank Gent heeft KMS.
• Geschillen tussen werkgevers en werknemers.
• Streeft naar verzoening en vermijden van gerechtelijke procedure.
• Vrijwillige basis, partijen kunnen advocaat of vakorganisatie laten bijstaan.

Hof van Beroep

• Neemt kennis van in hoger beroep van rechtbank van eerste aanleg of ondernemingsrechtbank.
• Hoger beroep voor zaken in burgerlijke- en handelszaken, en strafzaken.

ArbeidsHof

• Hoger beroep tegen vonnis van de arbeidsrechtbank.
• Samenstelling: 1 beroepsrechter als voorzitter en 2 lekenrechters.

Hof van Cassatie (1& 2)

• Hoger beroep na een vonnis van een rechtbank in eerste aanleg of ondernemingsrechtbank.
• Procedurefout beoordelen in het geval van een arrest.
• Arrest ongelijke wet beoordelen.
• Indien procedurefout: cassatie het arrest.
• Proces opnieuw doorgeven aan een hogerberoepsrechtbank (bv. Antwerp).