خلاصه بورس اوراق بهادار ایران 1398-1403 PDF

\[بدون عنوان\] 2024 ---- خلاصه ساختار یافته ================== عکس فوری -------- بازار سرمایه ایران در سال‌های اخیر با افزایش ارزش بازار، تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و حجم معاملات، علی‌رغم مواجهه با چالش‌هایی مانند همه‌گیری کووید-۱۹، تنش‌های بین‌المللی و نوسانات اقتصادی، رشد چشمگیری را تج...

\[بدون عنوان\] 2024 ---- خلاصه ساختار یافته ================== عکس فوری -------- بازار سرمایه ایران در سال‌های اخیر با افزایش ارزش بازار، تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و حجم معاملات، علی‌رغم مواجهه با چالش‌هایی مانند همه‌گیری کووید-۱۹، تنش‌های بین‌المللی و نوسانات اقتصادی، رشد چشمگیری را تجربه کرده است. یافته های کلیدی --------------- - محدودیت‌های تحقیق به صراحت بیان نشده است، اما به نظر می‌رسد این مطالعه تنها بر بازار سرمایه ایران تمرکز دارد و تحلیل مقایسه‌ای با سایر بازارها ارائه نمی‌کند. - کار آینده این مطالعه به صراحت بیان نشده است، اما به نظر می رسد که تحقیقات بیشتری برای تجزیه و تحلیل تأثیر تنش های بین المللی، نوسانات اقتصادی، و همه گیر COVID-19 بر بازار سرمایه ایران مورد نیاز است. - کاربردهای عملی این مطالعه به صراحت بیان نشده است، اما به نظر می‌رسد که این مطالعه می‌تواند بینش‌هایی را برای سرمایه‌گذاران، سیاست‌گذاران و سایر سهامداران در بازار سرمایه ایران فراهم کند. ### روند بازار و عوامل موثر بر بورس اوراق بهادار تهران بورس اوراق بهادار تهران در سال های اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده است و ارزش بازار از سال 1395 تا 2022 به میزان 1188 درصد افزایش یافته است. این رشد عمدتا ناشی از افزایش تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس و افزایش سرمایه گذاری در بازار بوده است. ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران با رشد 205 درصدی نسبت به سال قبل به بالاترین سطح خود در سال 1398 رسید. این رشد عمدتاً ناشی از عرضه شرکت‌های جدید به‌ویژه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی است که در پایان سال 2019، 42 درصد از کل ارزش بازار را به خود اختصاص داده‌اند. با وجود رشد، بازار با چالش هایی مانند نوسانات نرخ ارز، نرخ تورم بالا و عدم اطمینان در مورد سیاست های اقتصادی دولت مواجه بود. این چالش ها منجر به کاهش ارزش بازار در سال 2020 شد، اما در سال های 2021 و 2022 بهبود یافت. بورس اوراق بهادار تهران نیز با رشد 974 درصدی از سال 1395 تا 2022، افزایش قابل توجهی در حجم معاملات را تجربه کرد. حجم معاملات با میانگین حجم معاملات روزانه 2825 میلیون سهم به بالاترین حد خود در سال 2022 رسید. با این حال بازار همچنان با چالش هایی مانند نوسانات نرخ ارز و نرخ تورم بالا مواجه است که باید از سوی دولت و نهادهای نظارتی چاره اندیشی شود. ### شاخص ها و شاخص های بازار بورس اوراق بهادار تهران دارای چندین شاخص از جمله شاخص کل، شاخص قیمت و شاخص سود تقسیمی است. شاخص کل پرتعدادترین شاخص است و بر اساس ارزش بازار کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس محاسبه می شود. شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران از سال 1395 تا 1398 با نرخ رشد 305 درصدی رشد چشمگیری را تجربه کرد. این شاخص در سال 2019 به بالاترین سطح خود رسید، اما در سال 2020 به دلیل چالش های پیش روی بازار کاهش یافت. با این حال، در سال های 2021 و 2022 به ترتیب با نرخ رشد 12 و 13 درصد بهبود یافت. ### حجم و ارزش معاملات حجم و ارزش معاملات بورس تهران در سال های اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. حجم معاملات با میانگین حجم معاملات روزانه 2825 میلیون سهم به بالاترین حد خود در سال 2022 رسید. ارزش معاملات از سال 2016 تا 2019 با نرخ رشد 974 درصد رشد قابل توجهی را تجربه کرد. ### شرکت کنندگان در بازار بورس اوراق بهادار تهران دارای طیف متنوعی از فعالان بازار از جمله سرمایه گذاران فردی، سرمایه گذاران نهادی و سرمایه گذاران خارجی است. سرمایه گذاران انفرادی بزرگترین گروه از فعالان بازار هستند که حدود 70 درصد از کل حجم معاملات را تشکیل می دهند. سرمایه گذاران نهادی مانند صندوق های بازنشستگی و شرکت های سرمایه گذاری نیز نقش مهمی در بورس اوراق بهادار تهران دارند. آنها حدود 20 درصد از کل حجم معاملات را تشکیل می دهند. سرمایه گذاران خارجی نیز در بورس تهران فعال هستند که مشارکت آنها به دلیل محدودیت های اعمال شده از سوی دولت محدود است. ### چالش ها و فرصت ها بورس تهران با چالش های متعددی از جمله نوسانات نرخ ارز، نرخ تورم بالا و عدم اطمینان نسبت به سیاست های اقتصادی دولت مواجه است. این چالش ها می تواند بر ثبات و رشد بازار تاثیر بگذارد. با این حال بورس تهران نیز فرصت های متعددی برای رشد دارد که از آن جمله می توان به افزایش سرمایه گذاری و عرضه شرکت های جدید در بورس اشاره کرد. دولت و نهادهای نظارتی نیز اقداماتی را برای بهبود زیرساخت های بازار و جذب سرمایه گذاران خارجی بیشتر انجام می دهند. با این حال، بازار همچنان با چالش هایی مواجه است که باید توسط دولت و نهادهای نظارتی برطرف شود. ### روندهای بازار سهام بورس تهران از سال 1396 تا 1402 رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. میانگین حجم معاملات روزانه از 65000 تراکنش در سال 1396 به 569000 تراکنش در سال 1402 رسیده است. ارزش کل معاملات نیز از 3824 میلیارد ریال در سال 1396 به 79188 میلیارد ریال در سال 1402 رسیده است. ترکیب معاملات تغییر کرده است، به گونه ای که سرمایه گذاران فردی سهم خود را از معاملات از 58.8 درصد در سال 1396 به 72.4 درصد در سال 1402 افزایش داده اند، در حالی که سهم سرمایه گذاران نهادی از 24.3 درصد به 15.2 درصد در مدت مشابه کاهش یافته است. تعداد سرمایه گذاران فعال نیز با افزایش قابل توجهی در مشارکت سرمایه گذاران فردی افزایش یافته است. تعداد سرمایه گذاران انفرادی فعال از ۷/۷ میلیون نفر در سال ۱۳۹۷ به ۵/۳۹ میلیون نفر در سال ۱۴۰۲ رسیده است. بازار سهام با افزایش قابل توجهی در عرضه های اولیه (IPO) مواجه بوده است که میانگین تعداد شرکت کنندگان در عرضه های اولیه از 125570 نفر در سال 1396 به 4448293 نفر در سال 1399 رسیده است. معاملات آنلاین نیز محبوبیت بیشتری پیدا کرده است، به طوری که سهم معاملات آنلاین از 25 درصد در سال 1396 به 76 درصد در سال 1399 افزایش یافته است. سرمایه‌گذاری خالص سرمایه‌گذاران فردی با افزایش قابل توجهی در سال‌های 1398 و 1399 رو به افزایش بوده است. با این حال، از آن زمان کاهش یافته است. شاخص بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1399 و 1400 با نوسانات قابل توجهی همراه بوده است. این شاخص تحت تاثیر سرمایه گذاری خالص سرمایه گذاران فردی بوده است که محرک اصلی بازار بوده است. ### صنعت صندوق های سرمایه گذاری ایران تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران رو به افزایش است و در مجموع ۷۸ صندوق سرمایه‌گذاری مشترک و ۶۳ صندوق قابل معامله در بورس (ETF) تا پایان سال ۲۰۲۳ وجود دارد. ارزش صندوق های سرمایه گذاری نیز رشد داشته و تا پایان سال 2023 به 6313 میلیارد ریال رسیده است. تعداد سرمایه گذاران در صندوق های سرمایه گذاری نیز افزایش یافته است و در مجموع 4792949 سرمایه گذار تا پایان سال 2023 به ثبت رسیده است. بازده سرمایه‌گذاری (ROI) صندوق‌های سرمایه‌گذاری بی‌ثبات بوده است و بالاترین میزان آن در سال 2019 به 175 درصد و در سال 2023 به 18 درصد رسیده است. ROI صندوق های سرمایه گذاری تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله تحریم های اقتصادی و بی ثباتی سیاسی قرار گرفته است. صنعت صندوق های سرمایه گذاری در ایران با افزایش تعداد صندوق ها و سرمایه گذاران رو به رشد بوده است. با این حال، این صنعت با چالش‌هایی از جمله تحریم‌های اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی مواجه بوده است که بر بازگشت سرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری تأثیر گذاشته است. ### تحریم های آمریکا علیه ایران دولت آمریکا تحریم‌های مختلفی را علیه ایران اعمال کرده است که شرکت‌ها و افراد مرتبط با صنایع نفت، گاز و پتروشیمی این کشور و همچنین افرادی را که متهم به نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم هستند، هدف قرار داده است. در سال ۲۰۱۹، وزارت خزانه‌داری آمریکا ۱۶ شرکت و شخص مرتبط با صنعت فولاد ایران را به اتهام دور زدن تحریم‌ها و حمایت از برنامه هسته‌ای ایران تحریم کرد. در سال 2020، دولت آمریکا چندین شرکت و شخص ایرانی از جمله بزرگترین شرکت کشتیرانی کشور را به اتهام حمایت از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) و شرکت‌های وابسته به آن تحریم کرد. در سال 2021، دولت آمریکا چندین مقام ایرانی از جمله وزیر کشور و رئیس قوه قضائیه را به اتهام نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم تحریم کرد. دولت آمریکا همچنین چندین شرکت و شخص خارجی را به دلیل تجارت با ایران از جمله شرکت‌هایی از چین، هنگ کنگ و امارات متحده عربی تحریم کرده است. اتحادیه اروپا، کانادا و استرالیا نیز تحریم هایی را علیه ایران اعمال کرده اند که افراد و شرکت های مرتبط با برنامه هسته ای این کشور، نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم را هدف قرار داده اند. ایران هر گونه تخلفی را رد کرده و آمریکا و دیگر کشورهای غربی را به دست داشتن در تروریسم اقتصادی و تلاش برای بی ثبات کردن کشور متهم کرده است. ### تنش های منطقه ای و بین المللی اقدامات نظامی و تنش های ایران با سایر کشورها در سال های اخیر افزایش یافته است. ایران در سال 2019 یک پایگاه نظامی آمریکا در عراق را مورد حمله موشکی قرار داد و در سال 2020 به پایگاه نظامی آمریکا در سوریه حمله کرد. علاوه بر این حملات، ایران درگیر درگیری‌ها و تنش‌های نظامی دیگر در منطقه نیز بوده است. ایران در سال 2020 به تأسیسات نفتی عربستان سعودی و در سال 2021 به تأسیسات نفتی امارات حمله موشکی کرد. در سال 2022، ایران به پایگاه نظامی ترکیه در عراق حمله موشکی کرد. ایران همچنین در چندین درگیری دریایی در منطقه شرکت داشته است. ایران در سال 2019 یک نفتکش انگلیسی را در تنگه هرمز توقیف کرد و در سال 2020 یک نفتکش کره جنوبی را در همین منطقه توقیف کرد. در سال 2021، ایران به یک کشتی نیروی دریایی آمریکا در تنگه هرمز حمله موشکی کرد. ایران علاوه بر اقدامات نظامی خود در تعدادی از تلاش های دیپلماتیک برای کاهش تنش با سایر کشورها نیز شرکت داشته است. در سال 2020، ایران و ایالات متحده با هدف کاهش تنش ها و اجتناب از درگیری، وارد مذاکرات دیپلماتیک متعددی شدند. در مجموع، اقدامات نظامی و تنش‌های ایران با سایر کشورها منبع اصلی نگرانی در منطقه بوده و پیامدهای مهمی بر امنیت منطقه و جهان داشته است. ### برنامه هسته ای برنامه هسته ای ایران برای سالیان متمادی منبع اصلی نگرانی بوده است. در سال 2015، ایران با توافق هسته‌ای با آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) موافقت کرد که در ازای رفع تحریم‌های اقتصادی، محدودیت‌هایی برای برنامه هسته‌ای این کشور ایجاد کرد. با این حال، در سال 2018، ایالات متحده از برجام خارج شد و تحریم های اقتصادی علیه ایران را دوباره اعمال کرد. در پاسخ، ایران شروع به کاهش تدریجی پایبندی خود به برجام، از جمله با افزایش سطح غنی سازی و ذخایر اورانیوم خود کرد. در سال 2020، ایران اعلام کرد که دیگر از محدودیت های برجام در مورد برنامه هسته ای خود تبعیت نخواهد کرد و شروع به غنی سازی اورانیوم تا سطوح بالاتر کرد. در سال 2021، ایران و آمریکا با هدف احیای برجام به مذاکرات دیپلماتیک متعددی پرداختند، اما این مذاکرات در نهایت شکست خورد. در سال 2022، ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به توافقی دست یافتند تا همکاری‌ها را افزایش داده و امکان بازرسی‌های سرزده‌تر از تأسیسات هسته‌ای ایران را فراهم کنند. با این حال، آژانس به ابراز نگرانی خود در مورد برنامه هسته ای ایران ادامه داده است و این موضوع همچنان منبع اصلی تنش بین ایران و جامعه بین المللی است. ### FATF گروه ویژه اقدام مالی (FATF) یک سازمان بین المللی است که استانداردهایی را برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم تعیین می کند. در سال 2019، FATF ایران را به دلیل عدم رعایت استانداردهای خود در لیست سیاه خود قرار داد. در سال 2020، FATF به ایران مهلتی 4 ماهه داد تا اصلاحات را برای رفع نگرانی های خود انجام دهد. با این حال، ایران نتوانست اصلاحات لازم را انجام دهد و FATF در نهایت کشور را در لیست سیاه قرار داد. قرار گرفتن در لیست سیاه پیامدهای قابل توجهی برای اقتصاد ایران داشته است، زیرا دسترسی این کشور به بازارهای مالی بین‌المللی را دشوارتر کرده و به افزایش نظارت بر تراکنش‌های مالی این کشور منجر شده است. ### رویدادهای بین المللی گروه ویژه اقدام مالی (FATF) نام ایران را از لیست سیاه خود حذف کرد و ایران با این سازمان موافقت کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) قطعنامه‌ای را علیه ایران تصویب کرد و از ایران خواست دسترسی به دو سایت هسته‌ای و همکاری کامل با آژانس را فراهم کند. شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی جلسه ای را برای بررسی مسائل مربوط به برنامه هسته ای ایران برگزار کرد اما هیچ قطعنامه ای علیه ایران تصویب نشد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تهران بازدید کرد و با مقامات ایرانی گفت‌وگو کرد که منجر به نتیجه مثبت و کاهش تنش شد. ### انتخابات ریاست جمهوری در ایران و آمریکا انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شد و ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور جدید انتخاب شد. جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده آغاز به کار کرد و احساسات مثبت خود را درباره همکاری با اروپا برای بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ابراز کرد. ### عادی سازی روابط ایران و عربستان سعودی ایران و عربستان سعودی توافقنامه ای را برای بازگرداندن روابط دیپلماتیک امضا کردند که به مدت هفت سال قطع شده بود. ### رویدادهای اجتماعی اعتراضات گسترده ای در شهرهای سراسر ایران در واکنش به افزایش قیمت بنزین آغاز شد که منجر به درگیری با نیروهای امنیتی و خسارت به اموال شد. یک هواپیمای مسافربری اوکراینی به اشتباه توسط سامانه پدافند هوایی ایران سرنگون شد و تمامی 176 سرنشین آن کشته شدند. اعتراضات در استان خوزستان به دلیل کم آبی و در شهرهای دیگر به دلیل مسائل اقتصادی آغاز شد. ### رویدادهای داخلی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ایران تغییر کرد. رئیس کل بانک مرکزی تغییر کرد. دولت طرح افزایش قیمت گاز طبیعی صنایع پتروشیمی را تصویب کرد که منجر به کاهش بورس شد. ### رویدادهای اقتصادی لایحه بودجه سال 2023 دولت به دلیل نگرانی از صحت پیش بینی درآمدها و تاثیر آن بر اقتصاد در مجلس رد شد. بانک مرکزی برای جذب سرمایه و حمایت از تولید بخشنامه ای را به بانک ها ابلاغ کرد تا گواهی سپرده ویژه با نرخ سود بالا ارائه کنند. ### پاندمی کووید 19 همه‌گیری COVID-19 در سطح جهانی گسترش یافت و منجر به قرنطینه گسترده و اختلالات اقتصادی شد. ایران نیز تحت تأثیر قرار گرفت و اولین مورد در فوریه 2020 گزارش شد و دولت تدابیری را برای کاهش سرعت گسترش ویروس به اجرا گذاشت. ### رویدادهای دیگر طالبان کنترل افغانستان را به دست گرفتند و این امر باعث نگرانی در مورد آینده روابط ایران و افغانستان شد. روسیه حمله نظامی به اوکراین را آغاز کرد که منجر به افزایش قیمت نفت و تحریم‌های اقتصادی شد. اسرائیل و حماس درگیر درگیری نظامی شدند که منجر به افزایش تنش در خاورمیانه شد. ### عوامل موثر بر بازار سرمایه بازار سرمایه در ایران تحت تأثیر عوامل مختلف اقتصادی از جمله تورم، نرخ ارز و سیاست پولی قرار گرفته است. در سال های اخیر کشور تورم بالایی را تجربه کرده است که تاثیر بسزایی بر اقتصاد و بازار سرمایه داشته است. تورم چالش بزرگی برای اقتصاد ایران بوده است و نرخ تورم در سال 2020 به 52 درصد می رسد. این امر منجر به کاهش قدرت خرید، افزایش نابرابری و کاهش سرمایه گذاری شده است. نرخ بالای تورم بازار سرمایه را نیز تحت تاثیر قرار داده است و سرمایه گذاران به دنبال بازدهی بالاتر برای جبران از دست دادن ارزش پول خود هستند. نرخ ارز نیز در بازار سرمایه نقش بسزایی داشته است. کاهش ارزش ریال ایران در برابر دلار آمریکا منجر به افزایش قیمت کالاها و خدمات وارداتی شده است که به تورم کمک کرده است. نرخ ارز بر سودآوری شرکت های صادرکننده کالا و خدمات نیز تأثیر گذاشته است، زیرا ارز قوی تر می تواند محصولات آنها را در بازار جهانی رقابتی تر کند. سیاست های پولی بر بازار سرمایه نیز تاثیر گذاشته است. بانک مرکزی ایران سیاست هایی را برای کنترل تورم و تثبیت ارز از جمله افزایش نرخ سود و تنظیم عرضه پول اعمال کرده است. این سیاست‌ها تأثیر متفاوتی بر بازار سرمایه داشته است، به طوری که برخی از سرمایه‌گذاران از نرخ سود بالاتر سود می‌برند و برخی دیگر تحت تأثیر منفی کاهش نقدینگی قرار می‌گیرند. نقدینگی بازار سرمایه نیز تحت تاثیر تحریم های اقتصادی اعمال شده علیه ایران قرار گرفته است. تحریم ها دسترسی کشور به بازارهای بین المللی را محدود کرده و ورود سرمایه خارجی را کاهش داده است که منجر به کاهش نقدینگی و افزایش نوسانات شده است. ترکیب نقدینگی نیز در سال های اخیر با افزایش چشمگیر سهم پول در گردش تغییر کرده است. این امر منجر به افزایش تقاضا برای دارایی هایی مانند املاک و مستغلات و طلا شده است که به عنوان پوششی در برابر تورم و کاهش ارزش پول تلقی می شوند. بازار سرمایه نیز تحت تأثیر همه گیری کووید-19 قرار گرفته است که منجر به کاهش فعالیت های اقتصادی و کاهش اعتماد سرمایه گذاران شده است. این بیماری همه گیر همچنین حرکت به سمت تجارت آنلاین و پلتفرم های دیجیتال را تسریع کرده است که نحوه تعامل سرمایه گذاران با بازار را تغییر داده است. این عوامل تاثیر قابل توجهی بر بازار داشته و منجر به تغییر در رفتار سرمایه گذاران، قیمت دارایی ها و نوسانات بازار شده است. ### قیمت دلار و رشد اقتصادی قیمت دلار در سال های اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. در سال 1398 قیمت دلار با رشد 16 درصدی به 149030 ریال رسید. در سال 1399 با رشد چشمگیر 61 درصدی به رقم 318560 ریال رسید اما بعداً تا پایان سال به 240400 ریال کاهش یافت. در سال 1400 قیمت دلار همچنان به نوسانات خود ادامه داد و در نهایت به 262300 ریال رسید. در سال 1401 با رشد چشمگیر 78 درصدی به 467769 ریال رسید و در سال 1402 با 30 درصد رشد به 609460 ریال ادامه داد. رشد اقتصادی تاثیر مثبتی بر شاخص بورس دارد. افزایش رشد اقتصادی باعث کاهش عدم اطمینان و افزایش سودآوری مورد انتظار می شود و منجر به افزایش تقاضا برای دارایی های مختلف از جمله سهام و متعاقباً افزایش قیمت آنها می شود. تحقیقات نشان داده است که رشد اقتصادی عامل کلیدی در افزایش شاخص بورس است. ### تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی بر اساس آمار بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی ایران در سال 1398 کاهش 2.9 درصدی را تجربه کرد که عمدتاً ناشی از کاهش صادرات نفت و تحریم های اقتصادی بود. این در حالی است که در سال 1399 تولید ناخالص داخلی بدون نفت 3.6 درصد و در سال 1400 با و بدون نفت به ترتیب 3.9 درصد و 4.4 درصد رشد داشته است. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در سال های 1401 و 1402 به ترتیب با افزایش 4% و 4.5% به افزایش ادامه داد. ### قیمت نفت و رشد اقتصادی قیمت نفت تاثیر بسزایی بر اقتصاد ایران دارد. افزایش قیمت نفت منجر به افزایش درآمدهای ارزی و درآمد دولت می شود که به نوبه خود رشد اقتصادی و شاخص بورس را تقویت می کند. تحقیقات نشان داده است که بین قیمت نفت و شاخص بورس رابطه مثبت وجود دارد. ### نوسانات قیمت نفت قیمت نفت در سال های اخیر نوسانات قابل توجهی را تجربه کرده است. در سال 1398 به دلیل همه‌گیری کووید-19 و تصمیم اوپک برای کاهش تولید، قیمت نفت کاهش یافت. در سال 1399 قیمت نفت به کاهش خود ادامه داد و به کمترین میزان خود یعنی حدود 27 دلار در هر بشکه رسید. اما در سال 1400 شروع به افزایش کرد و تا پایان سال به 113 دلار در هر بشکه رسید. در سال 1401، قیمت نفت به دلیل احتمال وقوع یک بحران مالی جهانی و سیاست‌های چین برای مبارزه با COVID-19 کاهش یافت. در سال 1402، قیمت نفت تحت تأثیر سه عامل اصلی قرار گرفت: کاهش تولید، جنگ روسیه و اوکراین و کاهش تقاضا. ### درآمد نفت و تولید ناخالص داخلی درآمد نفتی نقش بسزایی در تولید ناخالص داخلی ایران دارد. ارزش نفت در تولید ناخالص داخلی در سال های اخیر دارای نوسان بوده و در سال 1398 به دلیل تحریم های اقتصادی کاهش قابل توجهی داشته است. با این حال، از سال 1399 شروع به افزایش کرد و در سال های بعد به رشد خود ادامه داد. ### نرخ بهره و بازار سهام تحقیقات نشان داده است که نرخ بهره با شاخص بورس رابطه معکوس دارد. وقتی نرخ بهره افزایش می‌یابد، افراد تمایل دارند در بانک‌ها سرمایه‌گذاری کنند تا بازار سهام. برعکس، زمانی که نرخ بهره کاهش می یابد، افراد تمایل بیشتری به سرمایه گذاری در بازار سهام دارند. ارزش ذاتی یک سهام تحت تأثیر نرخ تنزیل جریان های نقدی آتی، از جمله سود سهام و قیمت سهام است. نرخ بهره تاثیر بسزایی بر نرخ تنزیل دارد و کاهش نرخ بهره می تواند منجر به افزایش ارزش ذاتی سهام شود. در ایران نرخ بهره در سال های اخیر نوسانات قابل توجهی را تجربه کرده است. در سال 1398 نرخ سود حدود 19.8 درصد بود اما تا پایان سال به حدود 18.3 درصد کاهش یافت. در سال 1400 نرخ سود همچنان در نوسان بود و تا پایان سال به حدود 21.1 درصد رسید. نوسانات نرخ سود تاثیر قابل توجهی بر بازار سهام داشته است. در سال 1398 بازار سهام با افزایش حدود 186 درصدی شاخص بورس اوراق بهادار تهران (TSE) رشد چشمگیری را تجربه کرد. بانک مرکزی ایران سیاست های مختلفی را برای مدیریت نرخ سود و ثبات اقتصاد اعمال کرده است. این سیاست ها شامل تعدیل نرخ سود، اجرای سیاست های پولی و تقویت نظارت بانکی بوده است. علاوه بر نرخ سود، عوامل دیگری نیز بر بازار سهام تاثیرگذار بوده است. این عوامل شامل همه گیری COVID-19، تغییرات در قیمت جهانی نفت و سیاست های دولت است. بازار سهام نیز تحت تأثیر عملکرد سایر طبقات دارایی مانند مستغلات و ارز قرار گرفته است. سازمان بورس و اوراق بهادار (SEO) برای مدیریت بازار سهام و کاهش نوسانات، اقدامات مختلفی را انجام داده است. این اقدامات شامل تعدیل مارجین مورد نیاز برای خرید و فروش سهام، اجرای سیستم قطع کننده مدار و تقویت نظارت بر بازار بوده است. سئو همچنین سیاست های مختلفی را برای حمایت از سرمایه گذاران و بهبود نقدینگی بازار اعمال کرده است. این سیاست ها شامل ارائه تسهیلات نقدینگی به کارگزاری ها، اجرای سیستم وام دهی سهام و تقویت حمایت از سرمایه گذاران بوده است. ### مقررات و تغییرات در بورس ایران بورس ایران در سال‌های اخیر برای بهبود عملکرد و حفظ حقوق سرمایه‌گذاران دستخوش تغییرات و مقررات متعددی شده است. در اینجا برخی از تحولات کلیدی ذکر شده است: سازمان بورس و اوراق بهادار (SEO) در سال 1398 سقف 20 درصدی کارمزد کارگزاری را برای تمامی موسسات مالی اعم از بانک ها، کارگزاری ها و صندوق های سرمایه گذاری تعیین کرد. در سال 2020، سئو مکانیسم قیمت گذاری جدیدی را برای سهام معرفی کرد که امکان تغییر قیمت روزانه 3٪ را فراهم کرد. در سال 2020، سئو همچنین محدودیت تغییر قیمت روزانه برای صندوق های سرمایه گذاری را به 10 درصد افزایش داد. در سال 2021، سئو مقررات جدیدی را معرفی کرد که به موجب آن همه شرکت های فهرست شده موظف شدند صورت های مالی خود را ظرف سه ماه پس از پایان هر سال مالی افشا کنند. در سال 2021، سئو مکانیسم جدیدی را برای محاسبه حجم پایه سهام معرفی کرد که برای تعیین حداقل حجم معاملات برای هر سهام استفاده می شود. سئو در واکنش به نوسانات بازار، مجموعه ای از اقدامات را برای حمایت از بازار ارائه کرد که شامل تزریق نقدینگی به بازار، خرید سهام توسط صندوق های دولتی و ارائه ضمانت برای سرمایه گذاران می شود. سئو همچنین اقداماتی را برای بهبود حاکمیت شرکتی و شفافیت در بازار انجام داده است، از جمله معرفی قوانین جدید برای معاملات با اشخاص مرتبط و افشای مالکیت ذینفع. این تغییرات و مقررات با هدف بهبود عملکرد بورس ایران، افزایش شفافیت و حاکمیت شرکتی و حمایت از حقوق سرمایه گذاران انجام می شود. ### بازار سرمایه ایران بازار سرمایه ایران در سال های اخیر تنش های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قابل توجهی را تجربه کرده است که بر عملکرد آن تأثیر گذاشته است. این کشور با تحریم‌های اقتصادی، درگیری‌های نظامی و ناآرامی‌های اجتماعی مواجه بوده که منجر به نوسانات بازار شده است. با وجود این چالش ها، بازار برای ثبات بازار اقدامات مختلفی از جمله افزایش عرضه سهام، تقویت سمت تقاضا و کنترل نوسانات قیمتی را انجام داده است. بازار همچنین مکانیسم های جدیدی مانند سامانه «سجام» را معرفی کرده است که به سهامداران امکان می دهد هویت خود را از راه دور تأیید کنند. علاوه بر این، بازار اقداماتی را برای کاهش ریسک برای سرمایه گذاران انجام داده است، مانند معرفی ابزارهای بیمه مانند. در حالی که عوامل ژئوپلیتیکی، اجتماعی و سیاسی بازار را تحت تاثیر قرار داده اند، علت اصلی نوسانات بازار در سیاست های اقتصادی نهفته است و پرداختن به این سیاست ها کلید تثبیت بازار است. تجزیه و تحلیل ============= محدودیت ها ---------- محدودیت‌های تحقیق به صراحت بیان نشده است، اما به نظر می‌رسد این مطالعه تنها بر بازار سرمایه ایران تمرکز دارد و تحلیل مقایسه‌ای با سایر بازارها ارائه نمی‌کند. کار آینده --------- کار آینده این مطالعه به صراحت بیان نشده است، اما به نظر می رسد که تحقیقات بیشتری برای تجزیه و تحلیل تأثیر تنش های بین المللی، نوسانات اقتصادی، و همه گیر COVID-19 بر بازار سرمایه ایران مورد نیاز است. کاربردهای عملی -------------- کاربردهای عملی این مطالعه به صراحت بیان نشده است، اما به نظر می‌رسد که این مطالعه می‌تواند بینش‌هایی را برای سرمایه‌گذاران، سیاست‌گذاران و سایر سهامداران در بازار سرمایه ایران فراهم کند. کتابشناسی ========= 1. (2024). \[بدون عنوان\].