Yeni Çağda Avrupa 1453-1789 (PDF)

Savaş yöntemleri değişti. YENİ ÇAĞDA AVRUPA 1453-1789 (1453-1789) Yollar güvenlik altına alındı. Ticaret ve ziraat alanlarında gelişme Bu dönemde “Karanlık Çağ” dediğimiz Orta Çağın etkileri yavaş yavaş olduğundan ekonomik gelişme...

Savaş yöntemleri değişti. YENİ ÇAĞDA AVRUPA 1453-1789 (1453-1789) Yollar güvenlik altına alındı. Ticaret ve ziraat alanlarında gelişme Bu dönemde “Karanlık Çağ” dediğimiz Orta Çağın etkileri yavaş yavaş olduğundan ekonomik gelişme arttı. ortadan kalkmıştır. Coğrafi keşifler, Rönesans ve Reform Hareketleri sonucu İstanbul’un fethi topun savaşlardaki önemini kanıtlamıştır. Topu önce Avrupa’da “Aydınlanma Devri” başlamıştır. Bu değişme sonucunda birçok Endülüs Emevileri ve İtalyanlar kullandılar. önemli keşif ve icatlar gündeme gelmiş bu gelişmeler Avrupa’dan bütün Macaristan, Osmanlılar ve İngilizler topu geliştirdiler. Topu İngilizler Yüzyıl dünyaya yayılmıştır. Savaşları içinde geçen “ Kresey Savaşı”ında; Osmanlılar ise 1389 Bu dönemde devletler tablosuna genel bir bakış atalım… I. Kosova Savaşı’ında kullandılar. Fransa: Avrupa’nın güçlü bir İtalya: Bu dönemde İtalya’da siyasi 2) Kağıt ve Matbaanın İcadı devletidir. Alman imparatorluğu ile birlik yoktu. (1870’te kuracaktır.) Ülke Kâğıt ve Matbaa’nın bulunması Çinliler tarafından gerçekleştirilmiştir. devamlı mücadele halindedir. Çünkü birçok şehir devletlerine ayrılmıştı. Çinlilerden Türklere, Türklerden Haçlı Seferleri sırasında (1096–1270) Batıya Almanya, Fransa topraklarını kendi Papalık İtalya’da bulunmaktaydı. geçmiştir. Bu yenilikler Jan Gutenberg’in kurşun ile antimon karışımıyla ülkesine katmak düşüncesindeydi. Venedikliler ve Cenevizliler özellikle Hareketli harflerle buluşuyla yeni bir boyut kazanmıştır. Osmanlı-Fransız dostluğunun önemli Akdeniz Osmanlı imparatorluğunun Böylelikle; nedenlerinden birisi de bu olay ciddi rakiplerindendi. XVI. Yüzyılın Kitaplar ucuz basılmaya başlandı. Parlak bir fikir hayatı doğdu. sonucudur. sonlarına doğru önemlerini yitirdiler. İnsanlık Orta Çağ düşüncesinden (Skolâstik Düşünce) kurtulup yerini akılcı Rusya: Birçok prensliklerden (Knez) İngiltere: İskoçya’nın dışında bütün ve bilimselci (Hümanist) düşünceye sahip oldu. oluşan Rusya, Moskova prensliğinin adaya sahipti. Reform hareketleri Not: Kâğıt ve Matbaa sayesinde Not: Osmanlı’da Matbaa 1727’de egemenliği altında güçlü bir devlet sonucu İngiltere’yi papalıktan ayırdı özgür düşünce ortamı oluştu. Okuma kullanılmaya başlandı ancak oma yolunda birleşti. Altınorda ve kendi kilisesini kurdu. “Angilakan yazma bilenlerin sayısı arttı.Pozitif Rönesans ve Reform gibi Devletinin yıkılması, bölgedeki Türk Kilisesi” Kraliçe I. Elizabeth bilimlerin gelişmesine zemin gelişmelere sebep olmadı. Osmanlı hanlıklarının birbirleri ile döneminden itibaren güçlü deniz hazırladı. Kişisel yaratıcılık gelişti. Bu matbaayı gâvur icadı olarak gördü. mücadeleleri, Rusya’yı XV. filosu ile dünyanın en büyük sömürge durum Rönesans ve Reform’a zemin Okuma oranı çok düşüktü. Avrupa Yüzyıldan itibaren güçlü bir devlet devletini kurdular. (Güneş hazırlamıştır. gibi okuma oranı yüksek değildi. konumuna getirdi. Batmayan İmparatorluk) 3) Pusula ve Gemicilik Sanatında İlerleme Macaristan: Güçlü bir krallık olan Almanya: Almanya bu dönemde Çinliler tarafından kullanılan pusula Haçlı Seferleri sırasında Batı’ya Macaristan, özellikle 1526 tarihindeki “Mukaddes Roma Germen” geçmiştir. Kristof Kolomb, pusulanın sapma açısını düzeltmiş ve böylece Mohaç savaşı ile önemini yitirdi. imparatorluğu” deniyordu. Bütün denizcilerin okyanuslara açılmasını kolaylaştırmıştır. Toprakları zamanla Osmanlı, Orta Avrupa, Macaristan’ın kuzeyi, Böylelikle; Avusturya ve Almanya arasında İspanya, Almanya’nın yönetimi Gemiler, pusula sayesinde uzak bölgelere gidebilmiştir. paylaşıldı. altındaydı. Ticaret gelişmiş, toplumlararası iletişim artmıştır. Şimdi de Yeniçağ Avrupası’nda bilim ve teknikte meydana gelen Coğrafi keşiflerin yapılmasına zemin hazırlamıştır. gelişmeler. COĞRAFİ KEŞİFLER 1) Barut’un Ateşli Silahlarda Kullanılması: Osmanlıların ve başka İslam Devletlerinin ticaret yollarına egemen olması, Barut Çinlilerin icadıdır. Haçlı seferleri sırasında (1096–1270) Avrupa’ya Avrupalıları yeni yol arayışlarına itmiştir. Böylece Coğrafi keşifler gerçekleşti. götürülmüştür. Asıl gelişimi Avrupa’da olmuştur. Avrupa’da top icad edilmiştir. Coğrafi Keşiflerin Nedenleri Ekonomik Nedenler Siyasi Nedenler Barut, Bizans’ta “Rum Ateşi – Grejuva” olarak kullanılmıştır. Doğu’nun zenginliği Kralların, siyasi güç kazanmak için Böylelikle; Osmanlıların İpek ve Baharat ekonomik kazanımlar elde etmek Derebeylik sona erdi. Merkezi Krallıklar güçlendi. (Siyasi sonuç) 1 yollarını ele geçirmeleri. istemeleri önemini yitirdi.) Yerine Bordo, Anvers, Londra ve Lizbon limanları önem Doğu’dan gelen ticari ürünlerin çok Avrupa’daki Kralların birbirleriyle kazandı. (Atlas Okyanusu limanları önem kazandı.) el değiştirmesiyle Batı’ya pahalıya mücadele içinde olmaları Bu durum 1869 Sultan Abdülaziz döneminde Süveyş Kanalının açılmasına ulaşmasıdır. kadar devam etti. Keşiflerden sonra Amerika’dan Avrupa’ya bol miktarda altın, gümüş girdi. Bilimsel Nedenler Dini Nedenler (Merkantalizm) Sermayenin kaynağı toprak yerini altın ve gümüşe bıraktı. Pusulanın sapma açısının Kiliseye olan güvenin azalması hesaplanması (Skolâstik düşüncenin zayıflaması) Not: Yakın Çağ’da Sanayi Not: Kapitülasyonlara zemin Dünyanın yuvarlaklığının taraftar Hıristiyanlığı yayma düşüncesi İnkılâbına yol açtı. Burjuva sınıfı hazırladı. Ticari Kapitalizm, Avrupa bulması Efsane ve hurafelere inanmayan güçlendi. ekonomisi gelişti. Avrupa sömürgeleri Coğrafya bilgisi ve haritacılık cesur gemicilerin yetişmesi Not: Rönesans ve Reforma zemin kuruldu. Tarım ekonomisi yerini para alanında gelişmeler yaşanması hazırladı. Ümit Burnu yolunun ekonomisine bıraktı. Bankacılık ve Matbaa’nın geliştirilmesiyle bilgi bulunması, Başta Osmanlı borsacılık gelişti. birikiminin artması İmparatorluğu olmak üzere bütün Kâşifler ve Keşifler Orta Asyalı Türkleri olumsuz etkiledi. a) Ümit Burnunun Bulunması (1487) keşif gezisi sonucu Hindistan sandığı Siyasi Sonuçlar Portekizli denizci olan Bartelmi Diaz Amerika kıtasına ulaşmıştır. Yeni kıtalar, uygarlıklar, ayrıca dünyanın o döneme kadar bilinmeyen yakalandığı fırtına sonucu Güneye Ancak yeni bir kıta olduğunu yerleri tanınmıştır. (Atlas Okyanusu, Büyük Okyanus, Hint Okyanusu, düşerek Ümit burnuna (Fırtınalar anlayamamıştır. (1492) Amerika ve Afrika keşfedildi. Hindistan’a ulaşıldı.) Burnu) ulaştı d) Amerika’nın yeni bir kıta Önce İspanya ve Portekizliler daha sonra da Avrupa Devletleri geniş b) Hindistan Deniz Yolunun olduğunun anlaşılması topraklar elde ederek sömürge imparatorlukları kurdular. Bulunması 1506-1507’de İtalyan denizci Kâşiflere destek veren Merkezi Krallıklar güçlendi. (Absolitizma) 1498’de Portekiz adına Vasgo de Amerika Vespuçi, İspanya adına Bilimsel Sonuçlar Gama Ümit Burnu’nu geçerek denize açıldı. Kristof Kolomb’un Yeni kıtalar, ırklar, uygarlıklar ve bitkiler keşfedildi. Hindistan’a ulaştı. Portekizlilerin bu gittiği yerlerin Hindistan değil yeni bir İnsanlarda merak ve araştırma arzusu uyandı. yolu bulması Akdeniz ticaretine kıta olduğunu tüm dünyaya ilan etti. Düşüce dünyasında önemli gelişmeler ortaya çıktı. büyük darbe vurdu. Osmanlıların e) Dünyanın Dolaşılması Rönesans ve Reforma zemin hazırladı. limanlarında sona eren Baharat yolu 1519’da İspanya’dan yola çıkan Dini Sonuçlar eski önemini yitirdi. Macellan ve Del Kano devamlı Kiliseye olan güven azaldı. c) Amerika Kıtasının Bulunması Batı’ya giderek Hint adalarına Dini inançlar temelinden sarsıldı. Dünyanın yuvarlaklığı eylemsel olarak Müslüman Coğrafyacılardan ulaştılar. Yolda (Filipinlerde) ispatlandı. dünyanın yuvarlak olduğunu öğrenen Macellan öldü. Del Kano yolculuğu Ahiret korkusu ve Tevekkül felsefesi yerine dünya nimetlerinde yararlanma Kristof Kolomb hep Batıya gidilerek tamamlayıp İspanya’ya geri döndü. isteği güçlendi. Hindistan’a ulaşacağına inanıyordu. Not: Bu seyahat dünyanın Keşfedilen yerlerde Hıristiyanlık yayılmaya başlandı. Burjuvazi kendi İspanya Kralının desteği ile çıktığı yuvarlaklığını kanıtlamıştır. kilisesini yaratma çalışmalarına başladı Coğrafi Keşiflerin Sonuçları Not: Yorum: Ekonomik Sonuçlar I. Haçlı Seferleri a) I ve II’nin sonucunda Doğu’nun zenginliği Batı’ya Baharat ve İpek yolları ticaret yönünü değiştirdi. Avrupalılar ihtiyaç II. Coğrafi Keşifler geçmiştir. duyduğu malları doğrudan doğruya Hindistan’dan almaya başladılar. III. Rönesans b) I, II, III, IV’ün sonunda Papa’ya ve Kiliseye duyulan Süveyş ve İskenderiye limanları eski önemini yitirdi. (Akdeniz ticareti IV. Reform güven azalmıştır. 2  c) I’in sebebi içerisinde Kiliseye olan güvenin azalması sistemidir. Hümanizma hareketlerinin sevgisiyle başlamış ve yaratılan etkili değildir. (Seferlerin başlamasında Papa etkilidir) ilk öncüleri olan Dante, Petrosk ve eserlerde insan vücudunun derskonum.com sitesinde bütün ygs notları var Bokaçius Orta Çağ’ın skolâstik güzelliğine önem verilmiştir. Bu RÖNESANS düşüncelerini yıkarak, yerine pozitif dönemin en büyük ressamları XV. ve XVI. Yüzyıllarda önce İtalya’da başlayan Fransa, Almanya, İngiltere düşünceyi koymaya çalışmışlardır. Gıyatto, Botiçelli, Leonardo da ve diğer Avrupa ülkelerinde görülen edebiyat, güzel sanatlar, resim, Onların bu hareketlerini İtalya Vinci, Rafel ve Mikelanj’dır. mimarlık ve heykeltıraşlık ve bilim alanında meydana gelen hümanistleri devam ettirmiştir. Resimde şekil kadar duygu ve değişikliklerin tümüne verilen isimdir. ) Güzel Sanatlarda; İlk Çağın ifadeye de yer veren ressamlar eserlerinin incelenmesiyle başlayan ölmez eserler vermiştir. 2) Mimarlık: Resimde Rönesans Rönesans’ın Nedenleri doğa sevgisiyle başlamış ve yaratılan Kiliseye olan güvenin azalması Avrupa’da sanatçı ve edebiyatçıları eselerde sadelik, doğallık ve insanı etkilenmekle birlikte yaptıkları Orta Çağ’dan beri gelişen güzel koruyan ve kendilerine Mesen denen düşündüren bir büyüklük egemen eserlerde konusu yine Orta Çağ’da sanatların XV. Ve XVI. Yüzyılda bir gurubun ortaya çıkması olmuştur. Bunelleski, Mikelanj en olduğu gibi dinden almışlardır. Bu olgunlaşması Hümanist düşüncenin etkisi önemli mimarlarıdır. devrin başlıca heykeltıraşları İslam dünyasındaki bazı eserlerin Haçlı seferleri (1096–1270) 3) Heykeltıraşlık: Rönesans Donetello, Gilberti ve Mikelanj’dır. tercüme edilmesi (İbn-i Sina, Farabi sonrasında İslam dünyası ile heykeltıraşları İlk Çağdan vb.) Doğu’daki bilimsel ve teknolojik Diğer Avrupa Ülkelerinde İstanbul’un alınması ile Bizans’tan gelişmelerin Batı’ya geçmesi Rönesans İtalya’ya giden bilginlerin İlk Çağ’daki Mesen Sınıfı: Yeni Çağda antik eserleri burada tanıtmaları ve İngiltere: İngiltere’de Rönesans İspanya: Don Kişot adlı eserin yazarı zenginleşen Burjuva sınıfının içinden daha çok Hümanizma alanında Cervantes bu dönem İspanyasında yeniden yorumlamaları, Grekçe’yi çıkan sınıftır. öğretmeleri Antikite kültürünün kendisini gösterir. Hamlet, Otello, yetişmiştir. Resim alanında Valezkez Not: Dante, Petrosk, Bokaçius, Romeo ve Jülyet gibi eserlerin ünlüdür. (İlk Çağa Dönüş) oluşmasına neden Rafello, Donetello, Mikalenj ve oldu. yazarı olan Şekspir bu dönem Leonardo da Vinci İtalya’daki İngiltere’sinde yetişmiştir. Matbaa’nın icadı ve bu sayede Rönesans hareketlerinin en önemli kültür hareketlerinin ve yeni Fransa: Fransa’da Rönesans Bilim Alanında Rönesans: sanatçılarıdır buluşların kolayca yayılabilmesi hareketleri eğitim alanında Polonyalı bilim adamı Kopernik Rönesans’ın İtalya’da başlamıştır. Fransa Kralı tarafından dünyanın yuvarlak olduğunu, güneşin Başlamasının Nedenleri: Kolej dö Frans açılmış ve eski etrafında döndüğünü, güneş Güçlü siyasi krallıkların olması Not: Deniz ticareti ile zenginleşen Yunan, Latin ve İbrani dilleri sistemine bağlı bir gezegen olduğunu Katolikliğin merkezi olması (Roma) İtalya’nın liman kentleri zenginleştiler. öğrenilmiştir. Antik Çağ eserleri kanıtladı. Küçük kan dolaşımı Coğrafi konum Ekonomik refaha kavuşan şehir halkı bilimsel yönden incelenmiştir. bulundu. Bilimde düzey yöntemi Ticaret merkezi durumunda olması güzel sanatlara karşı ilgi duydu. Fransa’da Rönesans en çok gelişti. Roma ve Helen kültürünün Hümanizm ortaya çıktı. mimaride etkili olmuştur. etkilerinin sürmekte olması Roma ve Helen kültürünün etkilerinin Almanya: Almanya’da Rönesans, Rönesans hareketleri dünyaya sürmekte olması (Temel Sebebidir) Hümanizma ile başlar. Erasmus, yeni bir görüş ve düşünüş açısı İtalya’da Rönesans Luther ve Röklen daha çok dini getirmiştir. Dogmatizmin dar Hümanizm (Edebiyatta Rönesans): Rönesans üç dalda gelişme metinleri incelemişlerdir. Sonuçta kalıpları kırılmış, düşünce, bilim, Konusu doğa ve insan sevgisi olan göstermişlerdir. Katolik Kilisesi’nin inanç sisteminden sanat dünyaya ve insana açılmıştır ürünlerin yaratıldığı felsefi düşünce 1) Resim: Resimde Rönesans doğa ayrılmışlardır. 3  Rönesans’ın Sonuçları desteğini alarak prenslere ve halka Almanya’da yayıldı ve taraftar buldu. Kiliseye olan güven azaldı. (Dini) başlamasında etkili olmuştur. baskı uygulaması İmparator Reform’un yayıldığı Skolâstik düşünce, yerini bilimsel Rönesans, Osmanlıların Almanya’nın Osmanlı Devleti ve yerlerde kalması, başka yerlere düşünceye bıraktı. (Dini – Kültürel) Avrupa’nın gerisinde kalmasına Fransa ile savaş durumunda olması yayılmaması hakkında karar aldı. Aydınlanma Çağı’nın başlamasına sebep oldu. Bilgi: Reform düşüncesi önce Ancak bu karar protesto edildi. İşte neden olmuştur. (Kültürel) Batı’nın Doğu’ya olan üstünlüğü Almanya’da Martin Luther bu nedenle Luther’e taraftar olan ve Avrupa ülkelerinde bilim, edebiyat başladı. tarafından ortaya atılmıştır. bu kararı protesto edenlere ve sanat alanlarında yeni bir dünya Doğa bilimlerinde gözlem ve deney 1517 yılında Wittinberg Kilisesi’nin Protestan denildi. Almanya’da görüşü ortaya çıkmıştır. yöntemi kullanılmaya başlandı. duvarına 95 maddeden oluşan Protestanlarla Katolikler arasındaki Sanatta gelenek bir yana bırakıldı. İnsanların yaşam düzeyleri bildiriyi asmakla Reform hareketlerini mücadele 1555 Osburg Barışının Gotik sanat küçümsendi. Rönesans yükseldi Almanya’da başlattı. Bu bildiride yapılmasına kadar devam etti. mimarisi doğdu. kilise ve Papa’yı eleştirmesinden Reform hareketlerinin dolayı aforoz edildi. REFORM Avrupa’da XVI. yy. da din alanında meydana gelen yeni düzenlemelerin Ousburg Barış Antlaşması (1555) tümüne birden Reform denir. Maddeler Yorumlar Reform’un Sebepleri I- Protestan mezhebi ve kilisesi Almanya’da henüz dinsel hoşgörü Kiliseye olan güvenin azalması Yoksul köylü, şövalye ve prenslerin resmen kabul edildi. oluşmamıştır. Rönesans ve Matbaa’nın ve etkisi kilisenin zenginliklerini ele geçirme II- Alman prensleri istedikleri Almanya’da mezhep özgürlüğü Papa ve din adamlarının isteği mezhebi seçmekte ve bunu sağlanamamıştır. endülijans ile halkı soyması Roma-Germen İmparatorluğunun uyruklarına seçtirmekte serbest Yeni mezheplerin oluşmasına Luther, Erasmus, Rökhlen ve Almanya’da siyasal birliği sağlamak oldular. zemin hazırladı. Kalven gibi reformcuların fikri etkisi için kilise gücünü kullanmak III- Prensler kendi ülkelerindeki din Bu mezhepler arasında çatışmalar Burjuvazinin kendi kilisesini istemesine prenslerin tepkisi ve işlerinin tek sorumlusu oldular. çıktı. kurmak istemesi Luther’i desteklemeleri IV- Halka; prensin seçtiği mezhebe Reform’un Almanya’da girmek istemezse Başlamasının Nedenleri Diğer Avrupa Ülkelerinde Reform Alman halkının yoksulluğu Ancak Luther aforoz kâğıdını halkın Fransa: Luther’den sonra Calven’de önderlik etmiştir. Kral İngiltere nedeniyle kiliseye olan güvenin gözü önünde yaktı. Papa bu olay Fransa da bu yeni mezhebi kabul kilisesini kendisine bağladı. Anglikan azalması ve tepkinin çoğalması üzerine imparator V. Şarlken’den etti. Fransa’da çıkarılan Calven kendi Kilisesi’ni kurdu. Anglikan Mezhebi Almanya’da siyasi birliğinin yardım istemek zorunda kaldı. adıyla kilisesini Cenevre’de kurdu. 1543’te resmen kabul edildi. olmaması İmparator Şarlken’i yargılamak için Fakat Calvenizm’in Fransa’da İskoçya: Calven’in fikirleri İskoçya’da Matbaanın kullanımı Worms Diyeti’ni topladı. 1529’da yayılması çok kolay olmadı. Binlerce kabul görmüştür. İskoçya’daki Luther’in İncili Almancaya çevirmesi Worms Diyeti, ölüme mahkûm etti. Calvenist öldürüldü. Mezhep Calvenizm’in adına Presbiteryen Luther’in Hz. İsa dönemine Saksonya Elektörü Luther’i kaçırarak savaşları Fransa’da Nant Fermanı Mezhebi denilmiştir. dönülmesi düşüncesinin oluşturduğu şatosuna götürdü. Bir yıl boyunca ile sona erdi ve Protestanlık resmen İsveç – Norveç – Danimarka: etki. şatoda kalan Luther bu süre içinde tanındı. (1598) Protestan mezhebini kabul eden Alman İmparatoru Şarlken kilisenin İncil’i Almancaya çevirdi. Onun İngiltere: İngiltere’de Kral VIII. Henry ülkeler olmuştur. düşünceleri çok kısa sürede 4  Not: Reform hareketleri Ortodoks kilisesini etkilememiştir. a) Almanya İmparatoru ülkesindeki e)Hollanda’nın bağımsızlığı tanındı. Bunun Nedenleri pensliklerin siyasal ve dini Not: Westfalya Barışını İspanya Osmanlı tebaası durumunda olan İstanbul, Türklerinin elindedir. özgürlüklerini tanıdı. tanımadı. Bu yüzden Orta Çağda Ortodoks halkı kilisenin istismarından Kanuni Sultan Süleyman b) Almanya’nın küçük savaş bittiği halde Fransa ile İspanya korunmuştur. döneminde; Avusturya ve Almanya prensliklerinden Brendenburg arasında savaş on yıl daha sürdü. İstanbul, Ortaçağ Avrupa’sındaki üzerindeki Türk baskısı Prensliği, Prusya Dükalığı adını Yapılan Pirene Antlaşmasıyla Skolâstik Felsefe’den pek Protestanlığın kabul edilmesinde; aldı. (1659) İspanya, Fransa’nın etkilenmemiştir. dolayısıyla da Reform hareketlerinin c) İsveç Kralı, Baltık Denizi kıyılarına üstünlüğünü kabul etti. Reform hareketleri başladığında başarıya ulaşmasında etkili olmuştur. sahip oldu. Yorumlar: Ortodoks Kilisesinin bulunduğu d) Fransa, Almanya’dan Alsaz-  Bugünkü Almanya’nın temelleri Reform’un Sonuçları Loren’i aldı. atıldı. Not: Almanya, 1872 Sedan Savaşı  Almanya’nın siyasi birliğini Kiliseye olan güven azaldı. Siyasal güç kralların ve prenslerin ile Alsaz-Loren’i Fransa’dan aldı. gerçekleştirememesi üzerine Fransa, Avrupa’da mezhep birliği bozuldu. eline geçti. Fransa 8 Ocak 1918 Wilson ilkeleri Avrupa’nın en güçlü devleti haline Yeni mezhepler ortaya çıktı. Yeni Katolik kilisesi kendi kendini ile tekrar Alsaz-Loren’i Almanya’dan geldi. tarikatlar kuruldu. yenileme gereği duydu. almayı başardı.  I. Dünya Savaşına zemin hazırladı Avrupa’da din savaşları başladı. Kilise malları yağmalayarak, kilise İnanç özgürlüğü sağlandı. ekonomik yönden zayıfladı. Okullar kiliseden alındı. Kanıt: 18. YÜZYILDA VERASET SAVAŞLARI Yeni mezhepler oluştu. —Din ve mezhep seçme özgürlüğü I. İspanya Veraset II. Lehistan Veraset III. Avusturya Kilise Cizvit Tarikatını kurdu. Yasaların toplumun ihtiyacına göre Savaşları Savaşları (1733–1738) Veraset Savaşları Engizisyon Mahkemeleri Yeni şekillenmesi (1702–1714) (1740–1748) Çağda etkin hale geldi. —Farklı din ve mezhepteki insanların Avrupa Devletleri Lehistan’ın Jeopolitik yapısı Savaşta Taraflar Fransa, Almanya’daki Protestanları bir arada yaşaması arasında akrabalık Avrupalı Devletlerin sık sık Almanya, Rusya, destekledi. Yeni düşünce akımları bağları yüzünden içişlerine karışmalarına neden Hollanda ve Sebep: Almanya’nın siyasi birliğini Osmanlı Devleti kuruluş birçok siyasal sorun oldu. Her devlet Lehistan’a İngiltere Fransa, kurmak istememesidir. döneminde Yüzyıl Savaşları (1337– çıkmış ve bu yüzden Kral seçtirmek istemiştir. İspanya, Lehistan Dinin toplum üzerindeki etkisi 1453), yükseliş döneminde Reform zamanla taht kavgaları 1733’te II. Ogüst ölünce ve Prusya değişti. Osmanlı’nın Batı ilerleyişini yaşanmıştır. Bu taht Fransa, Rusya ve Avusturya Avusturya Bu dönemde Laik devlet kolaylaştırdı. kavgalarının ilki karşı karşıya gelmişlerdir. İmparatoru anlayışının kanıtları görülmüştür. İspanya’da çıkmıştır. Lehlilerle iki sınıfa IV.Şarl’ın erkek OTUZ YIL SAVAŞLARI (1618–1648) İspanya Kralı II.Şarl’ın ayrılmışlardır. Rusya ile çocuğu yoktu. Alman İmparatoru II. Ferdinant’ın ülkesindeki merkezi otoriteyi, din ve erkek çocuğu yoktu. Avusturya III. Ogüstü zorla Bundan dolayı mezhep birliğini sağlamak amacıyla Protestan Alman Prensliklerine savaş Kral ölümünden sonra Kral seçtirince Fransa ile tahtı ölmeden önce açması Alman İmparatoru ile Protestanlar arasında din ve mezhep savaşı yerine imparatorluğun rekabet başlamıştır. kızına bıraktı. olarak başlayan savaş Almanya ile Fransa; İsveç ve Danimarka arasındaki geleceği için Fransa Savaşta taraflar: İspanya Kralı bunu savaşa dönüştü. İspanya, Almanya’nın yanında yer aldı. 30 yıl içinde yüz Kralı Lui’nin torunu Fransa-Lehistan kabul etmedi. binlerce insan öldü. Savaş Westfalya Barışı (1648) ile sonuçlandı. Almanya Filip’in geçmesini Avusturya-Rusya Bunun üzerine ve İspanya başarısız oldu. vasiyet etti. 1700 Fransa, başlayan savaşta Avusturya ile Westfalya Barış Antlaşması (1648) yılında Filip, İspanya Rusya, Hollanda 5 tahtına oturdu. Bunu Osmanlı Devletinden ve İngiltere ile Yorum: Yedi yıl savaşları sonunda Prusya ise Avrupa’nın en güçlü Avusturya İmparatoru yararlanmak isteyerek İspanya, Fransa, Fransa zayıflamış, İngiltere toprak kara devleti haline geldi. ve bağlı dükler kabul Osmanlıyı savaşa Prusya ve Lehistan bakımından çok genişlemişti. etmedi. Bunun üzerine kışkırtmıştır. Fakat Osmanlı arasında savaşlar ABD’NİN KURULMASI Avusturya, İngiltere ve Fransa’ya güvenemediğinden başladı. Sekiz yıl Amerikanın keşfi 1492 keşfinden sonra kararlaştırdı. Koloniler bunu kabul Hollanda ile İspanya yazılı bir bağlaşma süren savaşlar İspanyollar, Portekizliler ve İngilizler etmedi. İngiltere’den gelen mallar ve Fransa arasında yapılmasını teklif etti. sonunda Fransa Amerika’da sömürgeler kurdular. denize döktüler. savaşlar başladı. Bu Fransa’nın yanında veraset tekrar üstünlüğü İngilizler XVIII. Yüzyılın ortalarında Koloniler 1774’te I. Filedelfiya savaşlarda Fransa savaşlarına katılmayan sağladı. koloni sayısını 13’e yükselttiler. Kongresi’ni topladılar. İngiltere’ye kısmen başarısızlığa Osmanlı Devleti 1736’da Genel Yorum: İngilizler bu kolonileri kendi sanayileri karşı mücadele kararı aldılar ve uğradıysa da yeniden Rusya ve Avusturya ile Osmanlı için hammadde deposu, Pazar ve ucuz 1775’te savaş başladı. üstünlük sağladı. savaşa girdi. Fransa bu Avrupa’daki iş gücü kaynağı olarak görülüyordu. 1776’da II. Filedelfiya Kongresi Böylece İspanya durumdan yararlanarak veraset Hâlbuki bu koloniler kendi haklarını toplandı. 13 Koloni için bağımsızlık Krallığını garantiye Avusturya’ya üstünlük savaşlarından savunacak bilgi düzeyine ve eğitime kararı alındı ve İnsan Hakları aldı. sağladı. gereği gibi sahip olmuşlardı. Bildirisi ilan edildi. (Thomas yararlanamadı. İngilizler 7 yıl savaşlarından sonra Jeferson ve Benjamin Frenklin bozulan ekonomilerini düzeltmek tarafından hazırlandı.) amacıyla kolonilere satılan mallar İngiltere ile savaş 8 yıl sürdü. üzerine yeni vergiler konulmasını Fransa, Kanada’daki Hollanda, Newyork’taki İspanya’da YEDİ YIL SAVAŞLARI (1756–1763) Meksikadaki Amerikalıları Avusturya Veraset savaşları Fransa ile Prusya’nın Avusturya, Rusya ve destekledi. Prusya’nın üstünlüğü ile sona ermişti. Fransa’ya açtığı savaşlar 1756’da Bu savaş sonunda yapılan 1748 başladı. Yedi yıl süren savaşlar 1783 yılında Versay Antlaşması ABD’nin kuruluşu şu sonuçları Ekslaşapel Antlaşması her iki tarafı da Prusya’nın aleyhine gelişti. İngiltere imzalandı. İngiltere, Amerikan doğurdu. memnun etmediğinden yeniden taraflar ise Fransa’nın bazı sömürgelerini kolonilerinin bağımsızlığını tanıdı. 1)İnsan Hakları bildirisi ilan arasında savaş hazırlıkları başladı. elde etti. Bu arada Fransızları, 1787 yılında Washington edilerek ve demokratik bir rejim Fakat savaşa katılan taraflar arasında Hindistan’dan çıkararak oraya başkanlığında toplanan kongre ilk kurularak Avrupa’ya örnek bazı değişikler olmuştu. yerleşti. anayasayı kabul etti. Böylece ABD olmuştur. Savaş Prusya’nın aleyhine kurulmuş oldu. 1789’da Washington 2)Avrupa’ya karşı bir denge unsuru Savaşta taraflar gelişirken Rus Çarı III. Petro Devlet başkanı seçildi. Böylece olmuştur. Prusya, İngiltere ve Rusya Prusya tarafına geçti. Savaştan günümüzdeki anlamıyla ilk cumhuriyet 3)ABD’ye Avrupa’dan göçler Avusturya, Fransa ve Lehistan rejimi ABD’de kurulmuş oldu. olmuş, Avrupa’da işsizlik azalmış, İlk olarak Prusya, İngiltere ile antlaşmış sonra yorulan Fransa, İngiltere’den siyasi ve dini kavgalar şiddetini bunu Fransa’nın Rusya ve Avusturya ile barış istedi. Bunun üzerine Paris kaybetmiştir. anlaşması takip etmişti. Antlaşması 1763’te yapıldı. 4)Avrupa kültür ve medeniyeti yeni Buna göre; bir yayılma alanı bulmuştur. Fransa, Amerika ve Hindistan’daki Bu savaşlar Fransa’da ihtilalin Racoquista:Hıristiyanların Absolitizma: Ulusal Merkantalizm: sömürgelerini İngiltere’ye bıraktı. başlamasına, İngiltere’de ise Müslümanlara kaptırdıkları monarşilerde Kralın siyasi Coğrafi keşiflerle Avrupa’daki arazi durumu savaştan Amerika’da bulunan13 kolonisi ile tapınakları yeniden ele yetkilerinin çoğaltılmasıdır. doğan değerli önceki haline geldi. arasının açılmasına neden oldu. geçirme politikasıdır. Bir adı mutlakıyetçiliktir. madenlere (altın, 6 Coğrafi keşifler bu Kral XIV. Lui (1643-1715) “ gümüş) sahip düşünceyi destekler. Devlet demek ben demek, olma isteğidir ben demek Devlet demektir.” sözleriyle Absolutizma’yı doruğa çıkarır. 7