Ontwikkelingspsychologie en Erikson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is de belangrijkste taak van het ego in de context van innerlijke psychische conflicten?

Het overbruggen van tegenstellingen. (correct)

Het creëren van sociale druk.

Het versterken van onzekerheid.

Het vermijden van persoonlijke groei.

Wat houdt interpsychische dynamiek in?

Het effect van psychologische therapie op individuen.

De spanningen tussen het individu en zijn sociale omgeving. (correct)

De exclusieve focus op persoonlijke ontwikkeling.

De interne strijd van het ego met het id.

Hoe wordt de rol van crisis gezien in de ontwikkeling van een persoon?

Als een belangrijke groeikans. (correct)

Als een onvermijdelijke tragedie.

Als een teken van falen.

Als een periode van stagnatie.

Welke factor heeft een grote invloed op de ontwikkeling van de psychosociale identiteit?

De invloed van de sociale omgeving. Signup and view all the answers

Wat wordt niet genoemd als een facet van de constructieve rol van het ego?

Het creëren van sociale conflicten. Signup and view all the answers

Wat zijn de basisbegrippen van de ontwikkelingsmodellen van Erikson?

Identiteitscrisis en psychosociale ontwikkeling Signup and view all the answers

Wat wordt onder 'nature' verstaan in de context van ontwikkelingspsychologie?

De genen en biologische aanleg van een individu Signup and view all the answers

Welke ontwikkelingsperiode volgt direct na de kleuterjaren?

Schoolperiode Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de psychosociale ontwikkeling volgens Erikson?

Het belang van zelfstandigheid in de adolescentie Signup and view all the answers

Wat beschrijft 'nurture' in ontwikkelingspsychologie?

De rol van omgeving en ervaringen Signup and view all the answers

Welke theorie legt de nadruk op de stadia van cognitieve ontwikkeling?

Piaget's theorie van cognitieve ontwikkeling Signup and view all the answers

Wat houdt de term 'tabula rasa' in de ontwikkelingspsychologie in?

De geest is een onbeschreven blad dat door ervaringen wordt geschreven Signup and view all the answers

Welke van de volgende factoren beïnvloedt de ontwikkeling niet volgens het ontwikkelingspsychologische model?

Intelligentie bij geboorte Signup and view all the answers

Wat beschrijft het trapmodel van de menselijke levensloop?

Het bestaat uit symmetrische op- en neergaande bewegingen. Signup and view all the answers

Welke fase is GEEN onderdeel van Charlotte Bühler's levensloopmodel?

Einde Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van het gelaagde model?

Het beschrijft levensfasen als gevolg van toevallige gebeurtenissen. Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met het begrip 'Tabula Rasa' in de context van ontwikkelingspsychologie?

Een mens wordt gevormd door ervaringen en opvoeding. Signup and view all the answers

Volgens Freud, waar wordt gedrag door bepaald in zijn ontwikkelingstheorie?

Door de manifestatie van het Es. Signup and view all the answers

Welke filosoof wordt geassocieerd met het nativisme in de ontwikkelingspsychologie?

Jean-Jacques Rousseau Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de empiristische benadering van ontwikkelingspsychologie?

Menselijk gedrag wordt aangeleerd door ervaringen. Signup and view all the answers

Welke fase van psychoseksuele ontwikkeling wordt gekenmerkt door interesse in de ontlastingsfunctie?

Anale fase Signup and view all the answers

Wat is de rol van sociale contacten in de ontwikkeling volgens de ontwikkelingspsychologie?

Ze zijn essentieel voor het ontwikkelen van taal en sociale vaardigheden. Signup and view all the answers

Wat beschrijft het lijnmodel voor ontwikkeling?

Het geeft een continue verandering aan zonder bruuske overgangen. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de ontwikkeling volgens de genetische psychologie is correct?

Erfelijkheid speelt een wezenlijke rol in het ontwikkelingsproces. Signup and view all the answers

Wat is de functie van het superego volgens Freud?

Het is verantwoordelijk voor morele oordelen. Signup and view all the answers

Welk complex wordt genoemd in de fallische fase van Freuds psychoseksuele ontwikkeling?

Oedipuscomplex Signup and view all the answers

Welke term verwijst naar een specifieke fase waarin vaardigheden het beste geleerd kunnen worden?

Kritische periode Signup and view all the answers

Wat kenmerkt de voorwetenschappelijke ontwikkelingspsychologie?

Het omvat spontane vragen en persoonlijke inzichten. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke uitkomst van het observeren van babybiografieën?

Het leidt tot systematische observaties en theorievorming. Signup and view all the answers

Wat is assimilatie in de context van cognitieve ontwikkeling?

Het integreren van nieuwe informatie in bestaande schema’s. Signup and view all the answers

Wat beschrijft het concept van equilibratie het beste?

Het evenwicht tussen assimilatie en accommodatie. Signup and view all the answers

Wat houdt accommodatie in?

Het aanpassen van bestaande schema’s aan de omgeving. Signup and view all the answers

Hoe ontstaat cognitieve ontwikkeling volgens Piaget?

Door afwisseling tussen assimilatie en accommodatie. Signup and view all the answers

Wat gebeurt er tijdens het organisatieproces?

Complexe structuren ontstaan uit enkelvoudige schema's. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over adaptatie is juist?

Het zorgt ervoor dat individu en omgeving beter op elkaar afgestemd raken. Signup and view all the answers

Wat is het effect van een disequilibrium in het equilibratieproces?

Het creëert noodzaak voor aanpassing van schema's. Signup and view all the answers

Welke van de volgende beschrijvingen is juist over het proces van assimilatie?

Het betekent dat nieuwe informatie wordt geïnternaliseerd in bestaande schema’s. Signup and view all the answers

Welke van de volgende kernconflicten behoort tot het anaal-musculair stadium?

Autonomie tegenover schaamte en twijfel Signup and view all the answers

Wat is de rol van de omgevingsaspecten in de fasen van Eriksons theorie?

Ze hebben invloed op de invulling van de fasen. Signup and view all the answers

Wat geeft aan dat een crisis in een levensfase gunstig verloopt volgens Eriksons theorie?

Versterking van het gevoel van eenheid en harmonie. Signup and view all the answers

Welke levensfase wordt gekenmerkt door het kernconflict generativiteit tegenover stagnatie?

Middenvolwassenheid Signup and view all the answers

Wat zijn de twee reacties die optreden wanneer men een nieuwe fase ingaat?

Teruggrijpen naar het verleden en verlangen naar verandering. Signup and view all the answers

Wat bepaalt of een kernconflict evolueert naar de positieve of negatieve pool?

De sterkte van de sociale steun en ego-sterkte. Signup and view all the answers

In welke levensfase is het kernconflict 'initiatie tegenover schuldgevoel' van toepassing?

Locomotorisch-genitaal stadium Signup and view all the answers

Wat is volgens Erikson van invloed op de ontwikkeling van de psychosociale identiteit?

Sociale context en sterkte van het ego. Signup and view all the answers

Wat is de eerste fase in Eriksons levensloopmodel?

Fundamenteel vertrouwen tegenover fundamenteel wantrouwen. Signup and view all the answers

Study Notes

Algemene informatie over de lessen

De lessen zijn over ontwikkelingspsychologie
De lessen zijn gegeven door Anne Verkooijen
De lessen zijn gegeven aan Karel de Grote Hogeschool

ECTS-fiche: Leerdoelen en leerinhoud

Studenten leren de stadia van cognitieve, motorische, zintuiglijke en sociale ontwikkeling van mensen kennen.
Studenten leren de manier waarop ontwikkelingsfactoren invloed hebben op het functioneren van mensen in verschillende levensfasen in de verpleegkundige context.
Studenten leren verschillende ontwikkelingsmodellen (een overzicht)
Studenten leren over ontwikkelingsfactoren (nature, nurture, rijping, persoonlijke inbreng)
Studenten leren verschillende ontwikkelingstheorieën zoals Erikson en Piaget.
Studenten leren over verschillende ontwikkelingsdomeinen (zintuigen, psychomotoriek, cognitie, sociale ontwikkeling)
Studenten leren verschillende ontwikkelingsperiodes (babytijd, peuterjaren, kleuterjaren, schooltijd, adolescenten, volwassenheid en ouderdom)
Studenten leren over seksualiteit bij ouderen en psychosociale aspecten bij rouw en depressie

Leerstof

Handboek: Psychologie van de levensloop. Inleiding in de ontwikkelingspsychologie, veertiende gewijzigde uitgave 2018, Pol Craeynest
Verschillende hoofdstukken in het handboek (1-10) die betrekking hebben op de levensloop van mensen (babytijd, peuterjaren, kleuterjaren, schooltijd, adolescenten, volwassenheid en ouderdom).
Extra PowerPoints over specifieke onderwerpen (depressie, rouw en seksualiteit bij ouderen)

Examen

Het examen bestaat uit multiple choice vragen met giscorrectie.
Het examen is een gesloten boek examen.
Een tabel met voorbeeldinformatie is gegeven
Bepaald percentage correcte antwoorden voor een geslaagd examen is vereist (75%, 66.67%, 62.5% of 60% afhankelijk van een aantal vraag)

Hoe jezelf voorbereiden

Studenten moeten het handboek en de PowerPoints bestuderen
Oefeningen doen op Canvas
Curuswijzer bekijken
Op Canvas oefenen met extra oefeningen en PowerPoint presentaties
Zelf testen met behulp van voorbeeldvragen

Agenda Les 1

Introductie tot de lessen
Terreinverkenning (historisch perspectief, indeling in fasen, factoren die de ontwikkeling sturen)
Twee fundamentele ontwikkelingstheorieën (Erikson, Piaget)

Belangrijke begrippen, hoofdstuk 1 & 2

Nature vs. Nurture
Nativisten en empiristen
Tabula Rasa
Gevolgen van sociale isolatie
Gevoelige/kritische periode
Factoren die de ontwikkeling beïnvloeden
Theorieën van Erikson en Piaget

Terreinverkenning (Les 1)

Historisch perspectief van de ontwikkelingspsychologie
Indeling in fasen (van de ontwikkeling)
Factoren die de ontwikkeling beïnvloeden

Ontwikkelingspsychologie of levenslooppsychologie

Studie van de ontwikkeling van gedrag, groei, verandering en stabiliteit gedurende de levensloop (van mens tot mens).
Registratie van gedragsaspecten in verschillende leeftijden

De verre voorgeschiedenis van de ontwikkelingspsychologie

Lange traditie van voorwetenschappelijk denken over hoe gedrag verandert doorheen de verschillende levensfasen.
Spontane vragen en denkbeelden over menselijke ontwikkeling.

Empirisme en nativisme

Filosofische stromingen met verschillende opvattingen over de rol van aangeboren factoren (nativisme) versus ervaringen (empirisme) in de menselijke ontwikkeling.

Nativisten (= Nature)

Jean-Jacques Rousseau(geboren in 1712 en overleden in 1778)
We worden wat de natuur ons meegeeft.
Alles ligt min of meer al vast bij de geboorte
Opvoeding speelt een minimale rol binnen de ontwikkeling.

Empiristen (= Nurture)

John Locke(leefde tussen 1632 en 1704)
Ervaring en opvoeding spelen een belangrijke rol binnen de ontwikkeling.
Tabula Rasa: onbeschreven blad, weinig ligt vast bij de geboorte.

Sociale isolatie

Sociale contact is nodig voor ontwikkeling van taal en sociale vaardigheden
Gevoelige/kritische periode is een bepaalde fase van ontwikkeling om bepaalde vaardigheden te verwerven

Genetische psychologie

Niet enkel meer filosoferen, speculeren, maar observeren.
Babybiografieën: aantekeningen over gedrag van kinderen door geleerden.
Wetenschappelijke theorievorming en systematische observaties.
Ontwikkeling als proces vrijwel geheel erfelijk gestuurd (rijpingsproces).

Omvorming tot een ontwikkelingspsychologie

Methodologisch: nieuwere onderzoeksmethoden (bijv. vragenlijsten, statische methodes).
Uitbreiding van onderzoekstechnieken en een objectievere onderzoekmethode.
Erfelijkheid en genetische psychologie blijft belangrijke element.
Meer focus op psychologische invloeden en rol van ervaring in de ontwikkeling.
Neutralere benaming voor ontwikkelingspsychologie

Uitgroei tot een volwaardige levenslooppsychologie

Tot halfweg de 20e eeuw, voornamelijk gericht op de ontwikkeling bij kinderen.
Puberteit als keerpunt naar volwassenheid.
Nu een continu proces doorheen de hele levensloop.
Nieuwe perspectieven in verschillende levensfasen.

Indeling in fasen

Indeling van levensloop in verschillende onderscheidende periodes (bijv. kind, jeugd, ouderen).

Continuïteit of discontinuïteit in de ontwikkeling

Twee manieren om naar de ontwikkeling te kijken: continue verandering en discontinue verandering.

Factoren die de ontwikkeling sturen

Erfelijkheid (DNA, genen)
Milieu (gezin, omgeving)
Interacties tussen erfelijkheid en milieu.
Zelfsturing, zelfbepaling, persoonlijke vrijheid, eigen verantwoordelijkheid

Zelfbepaling

De mens is meer dan een eenvoudig snijpunt van biologische en milieu determinanten, maar kan zelf een richting geven en heeft een bepaalde mate van vrijheid.
De mens ervaart vrijheid maar is geen bewijs voor zelfsturing als aparte ontwikkelingsfactor.

Twee fundamentele ontwikkelingstheorieën

Theorieën van Erik Erikson en Jean Piaget

De psychosociale identiteitstheorie van Erik Erikson

Het leven is een opeenvolging van acht verschillende levensfasen, ieder fase is gekenmerkt door een kernconflict.
De fase volgt elkaar op in vaste volgorde en individueel proces van psychosociale identiteitsontwikkeling.

Cognitieve ontwikkelingstheorie van Jean Piaget

Doel van Piaget: cognitieve instrumenten die mens in de loop van de ontwikkeling ontwikkelt om problemen op te lossen en in nieuwe situaties te kunnen functioneren. Onderscheid maken tussen inhoud en functie van intelligentie. Cognitieve structuren: abstracte organisatorische principes. Schema's: basis van specifieke vaardigheden.

Basisbegrippen van Piaget: Assimilatie en accommodatie/Equilibratie

Adaptie is via assimilatie en accommodatie.
Assimilatie is het integreren van nieuwe informatie in bestaande schema's.
Accommodatie is het aanpassen van schema's aan de omgeving.
Equilibratieproces is de wisseling tussen evenwicht en onevenwicht binnen de ontwikkeling van cognitieve processen.

Basisbegrippen: Organisatie

Aangeboren tendens tot organisatie (eenvoudige schema's combineren tot complexere structuren).
Schematische organisatie en adaptatie.

De eigenlijke ontwikkeling van Piaget

Ontwikkeling in verschillende periodes (sensomotoriek, preoperationeel, concreet operationeel, formeel operationeel), gekenmerkt door verschillende cognitieve vaardigheden

Evaluatie van Piagets theorie

Onderschatting sociale interacties en aangeboren competenties.
Selectieve weergave vanonderzoeksresultaten, gebrek aan objectiviteit.
Vraag naar herhaling

Oefeningen

Oefenen met basisbegrippen via interactieve link.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Test je kennis over belangrijke concepten in de ontwikkelingspsychologie, waaronder de theorieën van Erik Erikson. Beantwoord vragen over de rol van het ego, interpsychische dynamiek en de factoren die de psychosociale identiteit beïnvloeden. Dit quiz helpt je om de basisbegrippen en modellen van de ontwikkeling beter te begrijpen.