İlaçların Dağılımı: Faktörler ve Biyoeşdeğerlik

İlaç Dağılımını Etkileyen Faktörler

• Kimyasal kararsızlık, bazı ilaçların mide içeriğinin pH'sında veya GI sisteminde parçalanmasına neden olur.
• Formülasyon, ilacın emilimini etkileyen faktörlerdir:
  • Partikül büyüklüğü
  • Tuz formu
  • Kristal polimorfizmi
  • Enterik kaplamalar
  • Bağlayıcı ve çözücü ajanlar

Biyoeşdeğerlik ve Eşdeğerlik

• Biyoeşdeğerlik, iki ilaç formülasyonunun biyoyararlanımlarının benzer olması durumunda geçerli olur.
• Eşdeğerlik, iki ilaç formülasyonunun aynı dozaj şekline sahip, aynı etken maddeyi aynı güçte içeriyor ve aynı uygulama yolundan kullanılması durumunda olur.
• Terapötik eşdeğerlik, ilaçların biyoeşdeğer ve farmasötik olarak eşdeğer olmasını gerektirir.

Dağılım

• Dağılım, ilacın kan dolaşımından ayrılması ve hücre dışı sıvı ve dokulara geçmesi sürecidir.
• Emilim, IV uygulanan ilaçlar için söz konusu değildir.
• Dağılım Fazı, ilacın dolaşımı hızlıca terk ettiği ve dokulara girdiği fazdır.

Dağılım Fazını Etkileyen Faktörler

• Kardiyak debi
• Lokal kan akımı
• Kılcal damarların geçirgenliği
• Doku hacmi
• İlacın plazma ve doku proteinlerine bağlanma derecesi
• İlacın görece lipofilikliği

Kan Akımı

• Damar bakımından zengin organlara (beyin, karaciğer ve böbrek) kan akımı iskelet kaslarına göre daha yüksektir.
• Yağ dokusu, cilt ve iç organlar daha düşük kan akım hızına sahiptir.
• IV propofol'ün bolus şeklinde uygulanmasıyla oluşan kısa süreli hipnozun nedeni, yüksek kan akımı ve yüksek lipofilikliğin ilacın SSS'ye hızla dağılmasını sağlamasıdır.

Kılcal Damarların Geçirgenliği

• Kılcal damarların geçirgenliğini, damarların yapısı ve ilacın kimyasal yapısı belirler.
• Karaciğer ve dalak, geniş aralıklı kılcal damarlara sahiptir ve bazal membranın önemli bir kısmı içinden büyük plazma proteinleri geçebilir.
• Beyinde kılcal damar yapısı süreklidir ve bağlantı aralıkları şeklinde yarıklar bulunmaz.