Farmakologia - definicja i zakres

Działanie niepożądane to każde niekorzystne i niezamierzone działanie produktu leczniczego.

Ciężkie niepożądane działanie to takie, które powoduje zgon pacjenta, zagrożenie życia lub trwały uszczerbek na zdrowiu.

Działanie uboczne jest znane i czasami wykorzystywane, podczas gdy działanie niepożądane jest niekorzystne i wymaga rewizji zastosowania leku.

<p>Należy uwzględnić drogę podania, postać leku oraz jego właściwości fizyczne i chemiczne.</p> Signup and view all the answers

<p>Farmakokinetyka opisuje wchłanianie, dystrybucję, metabolizm i wydalanie leków oraz ich dynamikę w organizmie.</p> Signup and view all the answers

<p>Podstawowe etapy to uwalnianie, wchłanianie, dystrybucja, metabolizm i wydalanie leku.</p> Signup and view all the answers

<p>ADME oznacza wchłanianie, dystrybucję, metabolizm i wydalanie.</p> Signup and view all the answers

<p>Klasyfikacja ATCvet służy do systematyzacji i identyfikacji produktów leczniczych weterynaryjnych.</p> Signup and view all the answers

<p>Na wchłanianie leku po podaniu P.O. wpływają szybkość perystaltyki, rodzaj spożywanego pokarmu oraz obecność mikroflory.</p> Signup and view all the answers

<p>Efekt pierwszego przejścia to zmniejszenie ilości leku, które dostaje się do krążenia centralnego w wyniku metabolizmu w wątrobie.</p> Signup and view all the answers

<p>Główne mechanizmy to dyfuzja bierna, dyfuzja ułatwiona, transport czynny oraz filtracja.</p> Signup and view all the answers

<p>Leki lipofilne swobodnie przechodzą przez bariery biologiczne dzięki swojej rozpuszczalności w lipidach.</p> Signup and view all the answers

<p>Substancje hydrofilne przechodzą przez bariery biologiczne w postaci niezdysocjowanej, co jest uzależnione od pKa i pH.</p> Signup and view all the answers

<p>Rodzaj pokarmu, zwłaszcza tłusty, wspomaga wchłanianie leków lipofilnych.</p> Signup and view all the answers

<p>Mikrofloza, obecna u przeżuwaczy, może modyfikować proces wchłaniania leków w przewodzie pokarmowym.</p> Signup and view all the answers

<p>Postać leku determinuje tempo i sposób uwalniania substancji czynnej do organizmu.</p> Signup and view all the answers

<p>AUC, czyli pole pod krzywą, reprezentuje całkowitą ekspozycję organizmu na lek w określonym czasie.</p> Signup and view all the answers

<p>Parametry te to kβ (stała szybkości eliminacji) oraz t1/2β (półokres czasu eliminacji).</p> Signup and view all the answers

<p>Biodostępność (F) to bezwzględna dostępność biologiczna leku, a jej wartość wskazuje, jaka część dawki leku dociera do krążenia systemowego.</p> Signup and view all the answers

<p>Objętość dystrybucji (Vd) oblicza się jako współczynnik proporcjonalności między ilością leku a jego stężeniem we krwi i wskazuje, jak lek rozkłada się w organizmie.</p> Signup and view all the answers

<p>Gdy Vd &lt; 0,3 L/kg oznacza to, że dystrybucja leku jest ograniczona do kompartmentu centralnego.</p> Signup and view all the answers

<p>kα oznacza stałą szybkości wchłaniania, która wpływa na czas, w jakim lek osiąga swoje maksymalne stężenie we krwi (Cmax).</p> Signup and view all the answers

<p>Stała eliminacji (k) jest definiowana jako wartość stała, która nie jest bezpośrednio obliczana, ale uzyskiwana z przekształcenia innych parametrów.</p> Signup and view all the answers

<p>Średni czas przebywania leku (MRT) to średni czas, przez jaki cząsteczki leku pozostają w organizmie po podaniu.</p> Signup and view all the answers

<p>Można oceniać na poziomie pojedynczego organizmu (zależność dawka-efekt) oraz w ramach populacji (zależność dawka-częstotliwość efektu).</p> Signup and view all the answers

<p>Siła działania leku to zdolność do wywołania efektu farmakologicznego oraz wielkość tego efektu dla danej dawki.</p> Signup and view all the answers

<p>Moc działania oznacza przyrost efektu działania leku na jednostkę dawki.</p> Signup and view all the answers

<p>Wybiórczość to zogniskowanie działania leku w konkretnym miejscu organizmu, co często wiąże się z jego specyfiką narządową.</p> Signup and view all the answers

<p>Rodzaje dawek obejmują: jednorazową, dobową, łamaną, minimalną, maksymalną, uderzeniową, podtrzymującą, leczniczą, toksyczną i śmiertelną.</p> Signup and view all the answers

<p>Wskaźnik terapeutyczny to stosunek między maksymalną dawką tolerowaną a minimalną dawką skuteczną.</p> Signup and view all the answers

<p>DC50 odnosi się do dawki, która wywołuje efekt leczniczy lub skuteczny w 50% populacji.</p> Signup and view all the answers

<p>Mogą wystąpić efekty: brak efektu, efekt leczniczy, efekt uboczny, niepożądany, toksyczny lub śmiertelny.</p> Signup and view all the answers

<p>Agonista ma pełną aktywność wewnętrzną, odwrotny agonista również, ale działa przeciwnie, a antagonista nie ma aktywności wewnętrznej.</p> Signup and view all the answers

<p>Teoria okupacyjna Clarka opisuje, że siła działania leku zależy od ilości cząsteczek leku związanych z receptorami.</p> Signup and view all the answers

<p>Modyfikacja Ariensa uwzględnia zarówno powinowactwo, jak i aktywność wewnętrzną leku, a nie tylko ilość związanych cząsteczek.</p> Signup and view all the answers

<p>Receptory jonotropowe są bezpośrednio związane z kanałem jonowym i kontrolują transport jonów, co wpływa na procesy komórkowe.</p> Signup and view all the answers

<p>Receptory metabotropowe są związane z wtórnym przekaźnikiem i regulują szereg procesów wewnątrzkomórkowych, takich jak aktywność cyklazy adenylowej.</p> Signup and view all the answers

<p>Teoria dynamiczna Patona zakłada, że działanie leku ujawnia się tylko podczas jego łączenia z receptorem, a długotrwałe połączenie prowadzi do zahamowania działania.</p> Signup and view all the answers

<p>Białka G mogą pobudzać lub hamować procesy wewnątrzkomórkowe i każda komórka może mieć wiele rodzajów białek G.</p> Signup and view all the answers

<p>Model MWC łączy teorie Clarka, Ariensa i Stephensona, sugerując, że leki zmieniają konformację receptorów i ich wrażliwość kooperatywną.</p> Signup and view all the answers

<p>Leki kwaśne wiążą się głównie z albuminami, natomiast leki zasadowe z glikoproteinami lub beta-globulinami.</p> Signup and view all the answers

<p>Ukrwienie narządów determinuje ich zaopatrzenie w leki; lepiej ukrwione narządy otrzymują lepsze stężenie substancji czynnej.</p> Signup and view all the answers

<p>Właściwości lipofilne i hydrofilne leków znacząco wpływają na ich zdolność do przechodzenia przez błony biologiczne.</p> Signup and view all the answers

<p>Klirens nerkowy dotyczy eliminacji leków przez nerki, podczas gdy klirens wątrobowy odnosi się do metabolizmu leków w wątrobie.</p> Signup and view all the answers

<p>W biotransformacji leków wyróżniamy fazę I, która obejmuje utlenianie, redukcję i hydrolizę, oraz fazę II, która polega na sprzęganiu z innymi substancjami.</p> Signup and view all the answers

<p>Młodsze organizmy zazwyczaj mają słabiej rozwinięte reakcje I fazy biotransformacji, co wpływa na ich zdolność do metabolizowania leków.</p> Signup and view all the answers

<p>Główne drogi wydalania leków to filtracja kłębuszkowa, aktywna sekrecja kanalikowa oraz bierna reabsorpcja kanalikowa.</p> Signup and view all the answers

<p>Klirens to miara oczyszczania objętości osocza z leku w jednostce czasu, a jego typy to klirens nerkowy, wątrobowy i płucny.</p> Signup and view all the answers