Yeni Medyaya Giriş 2023 PDF

20 23 Yeni Medyaya Giriş 20 23 Yeni Medya Nedir? Medya Tarihi ve Dönüşen Medya Dr. Öğr. Üyesi Alper ÖNEN Medya Nedir? Medya sözcüğü dilimize İngilizce’den geçmiştir. İngilizce’de “media” sözcüğü araç, ortam, ortam aracı anlamına gelen “medium” sözcüğ...

20 23 Yeni Medyaya Giriş 20 23 Yeni Medya Nedir? Medya Tarihi ve Dönüşen Medya Dr. Öğr. Üyesi Alper ÖNEN Medya Nedir? Medya sözcüğü dilimize İngilizce’den geçmiştir. İngilizce’de “media” sözcüğü araç, ortam, ortam aracı anlamına gelen “medium” sözcüğünün çoğuludur. Bununla birlikte dilimizde medya sözcüğünün yerine “kitle iletişim araçları” ifadesi de kullanılmaktadır. Bu bağlamda Medya, kitle iletişimini sağlayan radyo, televizyon, gazete, dergi ve interneti kapsayan ortak ada denir. Yazılı, işitsel ve görsel iletişim kurmamızı sağlar. İletişim Nedir? Kişiler, gruplar ya da daha büyük topluluklar arasında, duygu, düşünce, bilgi, haber alışverişi, duygu, düşünce, bilgi ve haberlerin, akla gelebilecek her türlü biçim ve yolla kişiden kişiye karşılıklı olarak aktarılması süreci iletişim olarak ifade edilmektedir. Kişi İçi- (İçsel) : Düşünmek, içsel etkileşim Kişiler Arası: İki kişi arasındaki etkileşim Grup İletişimi: 2 kişiden fazla kişinin etkileşimi Örgütsel İletişim: Örgütsel- koordineli faaliyetler Kitle iletişimi: Daha geniş bir kitleyle etkileşim kurmak Kitle İletişimi Nedir? Kitle, aralarında güçlü iletişim ve etkileşim ilişkisi olmayan topluluk olarak tanımlanabilir. Kitle, belirli bir amaç için bir araya gelip eylemde bulunma yeteneğine sahip değildir. Bu topluluk, kitle iletişim araçları yoluyla kendilerini, çevrelerini, hayatı ve yaşadıkları dünyayı anlamlandırmaya ve yorumlamaya başlar. Bir kişi ya da kuruluşun (iletişimcinin) bir araç, ortam veya kanal (gazete, dergi radyo, televizyon) kullanarak hızlı ve sürekli bir biçimde iletiler (mesajlar) yayarak geniş kitlelere ulaşmasına kitle iletişimi denir. Sanayi Devrimi Sanayi Devrimi, 1760’da Britanya’da tarım devrimini takip eden ve daha yaygın, verimli ve istikrarlı üretim süreçlerine doğru ilerleyen küresel bir geçiş dönemini ifade etmektedir. Bu geçiş, elle üretim yöntemlerinden makinelere geçişi; yeni kimyasal üretim ve demir üretim süreçlerini; su gücü ve buhar gücünün artan kullanımını; takım tezgâhlarının geliştirilmesini ve makineleşmiş fabrika sisteminin yükselişini içermektedir. Sanayi Devrimi Sanayi Devriminin 4 Farklı Evresi Bulunmaktadır; 1. Sanayi Devrimi: 4. Sanayi Devrimi: Buharlı Makinaların Yükselişi ve Makineleşme Nesnelerin İnterneti (IoT), bulut sistemi, büyük veri ve yapay zeka. 2. Sanayi Devrimi: Elektriğin Yaygınlaştırılması ve Seri Üretim 3. Sanayi Devrimi: İnternet, telekomünikasyon, bilgisayar, bilgi teknolojisinin varlığı ve otomasyon Kitle İletişiminin Tarihsel Gelişim Süreci Teknolojik gelişmeler ışığında yaşanan değişimler sonucunda Sanayi devrimini ve endüstriyel kapitalizminin ortaya koyduğu sosyal, ekonomik ve siyasal değişimler kentleşme ve modernleşme olguları iletişimin daha da önem kazandığı yeni bir toplumsal ve kültürel yapının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Özellikle kitle toplumu olarak ifade edilen bu toplumsal yapının her geçen gün artan iletişimsel eylem ihtiyacı bu ihtiyaçla paralel olarak kitle iletişim araçlarının gelişimini gerekli kılmıştır. Bu durum kendisini öncelikle yazılı basının gelişiminde göstermiştir. Kitle İletişiminin Tarihsel Gelişim Süreci XIX. yüzyıl Endüstriyel Devriminin üretim gücünü ve üretim koşullarını değiştiren teknolojik dönüşüm küreselleşen yeni dünya düzeni içinde iletişim ve ulaşım alanında da önemli bir devrimci değişim sürecinin ortaya çıkmasına ve gelişmesine sebep olmuştur. Bu süreçte dönemin daktilo, telefon, telgraf ve fotoğraf gibi teknolojik araçlarının gazetecilikte kullanılmaya başlanması güncel, ekonomi, siyaset ve kültür konularında bir haber ve enformasyon aktarım aracı olarak ifade edilen gazetenin toplumsallaşarak bir kitle iletişim organına dönüşmesini sağlamış, gazetecilik pratiği hızlanmış, haber içeriği, üretim ve tüketim deneyimleri değişerek seçkinci gazetecilik anlayışı yerini geniş kitlelere hitap eden yeni bir iş modeline bırakmıştır. Kitle İletişiminin Tarihsel Gelişim Süreci XIX. yüzyılda geleneksel gazetecilikte ve dergicilikte doruk noktasına erişen basılı medya farklı türde gelişen görsel ve işitsel medya iletişim araçları ile XX. yüzyılın ilk yarısında itibaren egemenliğini önce radyoya sonrasında ise televizyona bırakmıştır. Kitle İletişiminin Tarihsel Gelişim Süreci XX. yüzyılın son çeyreğinden itibaren ise bilişim, elektronik ve telekomünikasyon teknolojilerinde yaşanan ortak gelişmeler küreselleşmeyle birlikte internet teknolojisinin ön plana çıktığı ve bilginin üretim, tüketim ve dolaşım faaliyetlerinin hızlı bir şekilde dönüştüğü yeni bir toplumsal ve ekonomik sistem yaratmıştır. Bu süreç internet tabanlı bilgi teknolojilerinin yükselişe geçtiği XXI. yüzyılda farklı medya endüstrilerinin bütünleşerek “yöndeşme” bu yeni sisteme “yeni medya iletişimi” göre yeniden yapılandırılmasını gerekli kılmış ve ortaya yeni bir medya ekosistemi çıkarmıştır. Kitle İletişiminin Tarihsel Gelişim Süreci Yeni iletişim sistemleri iletişim pratiklerinin yanında izleyici/ okuyucu/ dinleyici deneyimini Web 2.0 dahilinde kullanıcı deneyimine dönüştürerek kullanıcıyı etkileşim ve hıza dayalı çevrimiçi bir bilgi ekosistemi içinde üretime dahil etmiş, tek yönlü iletişimi kırmış ve aynı zamanda konvansiyonel dönemin kitle iletişim araçlarını da bu yeni sisteme uygun melez teknolojiler haline getirerek kitle iletişimini çeşitlendirmiştir. Yeni Medya Nedir? Genel Özellikleri Nelerdir? "Yeni medya kavramsallaştırımıyla, geleneksel medyadan (gazete, radyo, televizyon, sinema) farklı olarak, dijital kodlama sistemine temellenen, iletişim sürecinin aktörleri arasında eş anlı ve çok yoğun kapasitede, yüksek hızda karşılıklı ve çok katmanlı etkileşimin gerçekleştiği multimedya biçimselliğine sahip iletişim araçları kastedilmektedir Yeni Medya Nedir? Genel Özellikleri Nelerdir? (Rogers’a göre) Etkileşim (Interactivity) – Yeni medyayla başlamadı. Canlı yayınlana programa telefon ile bağlanmak da bir etkileşimdir. Yeni medya olanakları artırdı, bireylerin aktif konumda yer almalarını sağladı. Yeni medya kategorisinde yer alan her teknolojinin etkileşim olanağı aynı olmasa da geleneksel medyadan daha fazladır. Birey – birey etkileşimi - iki bireyin sözlü, sözsüz, yazılı veya görüntülü bir iletişim sürecini gerçekleştirebilmesidir. Mail olabilir, 3G ile görüntülü görüşme olabilir. Birey – kitle etkileşimi - Örneğin sosyal medya ortamlarında paylaşılan bir videoya farklı bireylerin yorum yapması Birey - teknoloji/içerik etkileşimi - Bireyin teknoloji ile etkileşimi. Örneğin verdiğiniz komutlarla bilgisayar oyunundaki görüntüler ve hareketler değişiyor. Ya da sanal gerçeklik gözlüğü ile etkileşiminizi düşünebilirsiniz. Yeni Medya Nedir? Genel Özellikleri Nelerdir? (Rogers’a göre) Kitlesizleştirme (Demassification) - Yeni medya ortamları büyük bir kullanıcı kitlesi arasından bireye özel ileti gönderme ve alma yetisine sahiptir. TV ile kıyaslayalım. Bir programda gönderdiğiniz iletiler tüm izleyici kitlesine yönelik. Kadın programı, yayın saati vb gibi tekniklerle sınırlasanız da herkese yönelik. Ancak “Sayın N. Kılıç bu ayki faturanız X liradır. Son ödeme tarihi …’dir. Daha önceki döneme ait ödenmemiş borcunuz bulunmamaktadır” dediği anda bizzat kişiye/ada yönlenmiş olur. Birçok yerden aldığımız bu gibi iletiler kitlesizleştirmeye bir örnektir. Yeni Medya Nedir? Genel Özellikleri Nelerdir? (Rogers’a göre) Eşzamasız olabilme (Asynchronousity) - Yeni medya ile birey kendisine uygun olan herhangi bir zamanda bilgi gönderebilmektedir ve alabilmektedir. Bilginin eşzamanlı olarak karşılıklı iletimi zorunluluğu artık yok. İçeriğin sunulduğu anda alma zorunluluğu yok artık. Yani günlük gazete okumak istiyorsunuz diyelim. İnternette istediğiniz zamana gidebilirsiniz. Radyo yayınını podcast kaydını dinleyebilirsiniz, ya da istediğiniz programı kaydedebilirsiniz. Dijital TV yayıncılığı ile yine kayıt yapabilirsiniz, istediğiniz yayına ulaşabilirsiniz. Yeni Medya Nedir? Genel Özellikleri Nelerdir? (Manovich’e göre) Sayısal Temsil (Numerical Representation) - 0 ve 1’ler şeklinde sayısal kodların kullanılmasıdır. Böyle bir dijital dil kullanımıyla yani sayısal temsille, ortamdaki bütün veriler sayılabilir, programlanabilir hale geliyor. Burada bir (1) ve sıfır (0) mantığına göre işleyen, veri üreten, veri kayıt edebilen yeni ortamlardan bahsedilmektedir. Görüntü, metin, diyagram, ses, şekil gibi girdi verilerinin dijital ortamda sayısallaştırılarak temsil edilmesi, yeni medyanın sayısal temsil özelliğini açıklamaktadır denilebilir. Modülerlik (Modularity): Modülerlik özelliği de her modüle müdahale özelliği sağlıyor ve farklı bileşenleri (modülleri) tek çatı altında toplamaya olanak sağlıyor. Görseller, şekiller, sesler vb. çeşitli içerik öğeleri bir araya gelerek daha büyük ölçekli nesneleri oluşturuyorlar. ÖRN- bir web sayfasında görüntü-ses- yazı gibi ayrı ayrı elemanlar var. Bunlar hem kendi özelliklerini koruyorlar hem de bir araya gelip web sitesini oluşturuyorlar. Ayrıca hepsini ayrı ayrı düzenlemek mümkündür. Yeni Medya Nedir? Genel Özellikleri Nelerdir? (Manovich’e göre) Otomasyon (Automation): Yeni iletişim teknolojilerinin kullanıcı olmadan üretilebilmelerini ifade ediyor. Örneğin tek tıklama ile binlerce kişiye ileti gönderilebilmesi, cep telefonlarının fotoğraf çekimi esnasında otomatik odaklanmasıyla birlikte etrafı bulanıklaştırması, görüntü kalitesinin iyileştirilmesi, film veya dizilerde montaj programlarının senaryoya uygun objeler üretmesi gibi örnekler verilebilir. Değişkenlik (Variability): Sayısal temsil ve modülerliğin bir ürünü olan nesne sabit değil ve birden çok biçimde karşımıza çıkabilir, farklı yapılara dönüştürülebilir. Örneğin; internet ortamında yer alan bir e- ticaret sitesindeki veriler aynı olsa da siteyi ziyaret eden kullanıcıların alışkanlıkları veya davranışları farklıdır. Bu farklı davranışlara göre sistem kullanıcılara özel ekranlar getirebilir. Kod Çevrimi (Transcoding): Kodlardan oluşan yapıların birbirleri arasındaki dönüşümünü kapsar. Yeni iletişim ortamı dilinde bir şeyin formatını dönüştürmeyi ifade eder. Metin dosyalarının ses dosyalarına çevrilmesi [email protected]