türkçe halk sağlığı sağlık ve çevre.pdf

Sağlık & Çevre Dr. Zeynep Çapan Ankara Medipol Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 2023-2024  Doğrudan bir hastalık faktörü/nedeni olabilir Hastalıklara zemin hazırlar Hastalıkların seyrini etkiler Hastalıkların yayılmasına neden olur  Daha sağlıklı ortamlar, kür...

Sağlık & Çevre Dr. Zeynep Çapan Ankara Medipol Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 2023-2024  Doğrudan bir hastalık faktörü/nedeni olabilir Hastalıklara zemin hazırlar Hastalıkların seyrini etkiler Hastalıkların yayılmasına neden olur  Daha sağlıklı ortamlar, küresel hastalık yükünün neredeyse dörtte birini önleyebilir. COVID-19 salgını, insanlar ve gezegenimiz arasındaki hassas ilişkiyi bir kez daha hatırlattı. Temiz hava, istikrarlı iklim, yeterli su, sanitasyon ve hijyen, kimyasalların güvenli kullanımı, radyasyondan korunma, sağlıklı ve güvenli işyerleri, sağlam tarım uygulamaları, sağlığı destekleyen şehirler ve inşa edilmiş çevreler ve korunmuş bir doğa, iyi bir sağlık için ön koşullardır.. Çevre Nedir? Çevremizdeki ağaçlar, hava Yaşadığımız, ve toprak çalıştığımız ve oynadığımız TÜM yerler Tarlalarımız, Okyanuslarımız, çiftliklerimiz göllerimiz ve ve nehirlerimiz yetiştirdiğimiz yiyecekler 4 Integrated Environmental Health Middle School Project University of Washington © 2005  Çevre canlıların gelişmelerini sağlayan ve onları sürekli etkisi altında tutan fiziksel, kimyasal (abiyotik), biyolojik (biyotik) ve sosyal faktörlerin bütünüdür. Çevre tüm canlıların yaşamlarını sürdürebilmelerini ve nesillerini devam ettirebilmelerini sağlayan kültürel, ekonomik, sosyal, biyolojik ve fiziksel ortamdır. Yani bir canlının sağlıklı bir şekilde yaşamını sürdürmesine izin verilen yerdir. Ayrıca çevre, yeryüzündeki tüm canlıları ve tüm cansız varlıkları içine alan bir doğadır. Çevre, insan üzerindeki etkilerin toplamıdır. İnsan dışındaki her şey çevrenin bir unsurudur. Çevre …… Bireyin iç ve dış dünyası olarak tanımlanabilir.  Çevre Sağlığı; İnsan sağlığına zarar verebilecek, hastalık veya yaralanmaya neden olabilecek etkenlerden etkilenmeme durumu olarak tanımlanır. Çevre sağlığının insan sağlığı üzerindeki etkisi her zaman dikkate değer bir konu olmuştur ve M.Ö. 400'lerde Hipokrat tarafından bahsedilen tanımlanmıştır  Çevre Sağlığı? Hava Güneş ışınları Yiyecek Gürültü Su Toprak 19 Dr NatashaK Halk Sağlığı "Çevre" Tanımı Çevre sağlığı, çevrenin insanlar üzerindeki etkilerini ve insanların çevreleri üzerindeki etkilerini değerlendirmek ve kontrol etmekle ilgilenen halk sağlığının alt alanıdır. Çevre Sağlığı, çevre kirliliğini önlemeye, azaltmaya ve azaltmaya adanmış bilim ve sanattır  Halk Sağlığı "Çevre" Tanımı  Bireysel olarak, kişinin dışında olan her şey. [Bu], popülasyonlardaki sağlık durumunu etkileyebilecek fiziksel, biyolojik, sosyal ve kültürel faktörlere ayrılabilir. Last, J. M. (Ed.). (1995). A Dictionary of Epidemiology (3rd ed.). New York: Oxford University Press. ????? DSÖ, Çevre Sağlığını Şu Şekilde tanımlar; Çevre sağlığı, çevredeki fiziksel, biyolojik, sosyal ve psikososyal faktörler tarafından belirlenen yaşam kalitesi de dahil olmak üzere insan sağlığını araştırır.. Aynı zamanda, çevredeki mevcut ve gelecek nesillerin sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek faktörlerin değerlendirilmesi, düzeltilmesi, kontrol edilmesi ve önlenmesine yönelik teori ve pratiği ifade eder. Çevre Sağlığı Bilimi Çevrede insan sağlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Hava, su, toprak, gıda, bitki veya hayvanlardaki faktörler (“kirleticiler” veya “zehirleyiciler”). Solunum, yutma veya emilim yoluyla insanlara aktarılır. Olumsuz sağlık etkilerinin üretimi.  Çevreye etki eden Faktörler Fiziksel: ***Hava, su, toprak, barınma, iklim, coğrafya, ısı, ışık, gürültü, moloz, gürültü vb. ***Hava kirleticiler, zehirli atıklar, pestisitler vb. Biyolojik: ***Virüs, bakteri ve diğer mikroplar, böcekler, kemirgenler, hayvanlar ve bitkiler ***Hastalık üreten ajanlar, enfeksiyon rezervuarı, ara konakçı ve enfeksiyon rezervuarları, Çevreye Etkili Faktörler Sosyal/psikososyal/sosyoekonomik: **Kültür, değerler, gelenekler, alışkanlıklar, ahlak, dinler, eğitim, yaşam tarzı, toplum yaşamı, sağlık hizmetleri, sosyal ve politik organizasyonlar. Sağlıklı bir çevre için Temel Gereksinimler Temiz hava Güvenli ve yeterli su Güvenli, besleyici ve erişilebilir gıda Güvenli ve güçlü yerleşimler İstikrarlı küresel ortam Çevre Sağlığı Kapsamı Su kaynakları Atık su arıtma Atık Yönetimi Vektör kontrolü Arazi kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü Gıda hijyeni ve güvenliği Hava kalitesi yönetimi Çevresel radyasyon tehlikeleri İş sağlığı ve güvenliği Çevresel gürültü yönetimi Konaklama tesisleri Çevre Sağlığı Kapsamı çevresel etki değerlendirmeleri liman sağlığı Kaza önleme Kamusal rekreasyon ve turizmin çevre sağlığı yönleri Salgın hastalıklar, acil durumlar, afetler ve nüfus göçleri ile ilgili çevresel sağlık önlemleri Etkili bir çevre sağlığı gözetim ve bilgi sisteminin kurulması Çevre sağlığı konularında araştırma Çevre Sağlığı Uygulamaları İçme ve kullanma suları Atıklar Konut Hava kirliliği Radyasyon Aydınlatma Gürültü Vektör kontrolü Su ve Sağlık Patojenik ajanlardan arınmış Zararlı kimyasal maddeler içermeyen Hoş tat, yani renk ve kokusu olmayan Evlerde kullanılabilir İçme amaçlı: 2 litre/kişi/gün Evsel amaçlı : 150-200 litre /kişi/gün Ev içi kullanımlar; Kamu amaçlı; Endüstriyel amaçlı; Tarım amaçlı; hidroelektrik üretimi Su Kaynakları & Kalitesi Su kaynakları **Yağmur, kar erimesi, dolu, sulu kar, buzul erime suyu olarak alınan meteorik su, nedeniyle **Yüzey suyu yani nehirler, akarsular, göller, gölet **Kazılan kuyular, tüp kuyular, doğal kaynaklar, çeşmeler yoluyla elde edilen yeraltı suları Su kirliliğinin kaynağı **Kanalizasyon, endüstriyel ve ticari atıklar, böcek ilaçları, kimyasal gübreler, radyoaktivite, organik, inorganik ve çözünmüş kirleticiler  1. İçme ve Kullanma Suyu  Bir su kaynağının içilebilmesi ve evde kullanılabilmesi için bazı uygun fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olması gerekir.  Yani berrak, kokusuz, organik madde içermemeli, çok sert ve kireçli olmamalı, koliform bakteriler başta olmak üzere bağırsak bakterilerini içermemelidir. 1.İçme ve kullanma suları Su kirliliğine neden olan faktörler,  Tarımsal hastalıkların kontrolünde kullanılan ilaçların, kimyasal gübrelerin, otlaklarda oluşan bitkisel ve hayvansal atıkların, su kaynaklarına karışması,  Yerleşim alanlarındaki çöplerin ve sıvı (kanalizasyon) atıkların akarsulara, göllere veya denizlere ya da su tesislerine sızması,  Endüstride kullanılan petrol ürünleri, deterjanlar ot ya da böcek ilaçları, amonyak tuzları, boya maddeleri, yağlar, zehirli elementler gibi kimyasal sanayi atıkları akarsulara ya da göllere karışarak suların kirlenmesine neden olurlar.  Su kaynaklı hastalıklar  Viral: Viral Hepatit A, Hepatit E, Çocuk Felci, Rotavirüs ishali vb.  Bakteriyel: Tifo ve Paratifo ateşi, Basilli dizanteri, Kolera, Esch.Coli İshal vb.  Protozoal: amoebiasis, giardiasis.  Helmintik: yuvarlak solucan, iplik solucanı, hidiyatik hastalığı.  Salyangoz: schistosomiasis.  Cyclops: Gine solucanı, misina solucanı.  Suyla İlgili Hastalıklar  Kimyasal kirleticilerin akut ve kronik toksik etkisi  Yetersiz su kullanımı ile ilişkili hastalık  Diş sağlığı sorunu: 1 gr florür/litre su diş sağlığı için faydalıdır.  Vektör kaynaklı hastalık:  Sıtma, filaria vb.  Kardiyovasküler hastalık: Suyun sertliği, suyun sertliği üzerinde olumlu etkiye sahiptir.  Suyla İlgili Hastalık Su Kalite ve Standartları DSÖ (1993 ve 1996) tarafından önerilen içme suyu kalitesi kılavuzu aşağıdaki değişkenlerle ilgilidir: **Kabul edilebilirlik yönleri **Mikrobiyolojik yönler **Kimyasal yön **Radyolojik yönler **Su Kalitesi Kriterleri ve Standartları  Kabul Edilebilirlik Yönleri A. Fiziksel parametreler Bulanıklık: < 5NTU (Nefelometrik Bulanıklık Birimi) Renk: renksiz; 15 TCU'ya kadar (Gerçek Renk Birimi) Tat ve koku: tadı hoş ve kokusuz Sıcaklık: soğuk su daha lezzetlidir. Kabul Edilebilirlik Yönleri B. inorganik bileşenler  Klorür: 200mg/litreye  Sülfat: