TEBLİGAT HUKUKU.pdf

T E B L İ G A T H U K U K U Bölüm Bir: Tebligat Hukukunun Konusu ve Kaynakları 1. Tebligatın anlamı Tebligat sadece yargısal süreçlere ilişkin olmak zorunda değildir. Tebligatın konusu idari veya mali konulara ilişkin de olabilir. Bir belediyenin...

T E B L İ G A T H U K U K U Bölüm Bir: Tebligat Hukukunun Konusu ve Kaynakları 1. Tebligatın anlamı Tebligat sadece yargısal süreçlere ilişkin olmak zorunda değildir. Tebligatın konusu idari veya mali konulara ilişkin de olabilir. Bir belediyenin konut sahiplerine ilettiği imar konusundaki para cezaları da tebligata örnektir. 2. Tebligat hukukunun kaynakları Tebligat hukukunun en önemli kaynağı Tebligat Kanunu’dur. 7201 sayılı Tebligat Kanunu dört babtan ve bablar da fasıllardan oluşmaktadır. a. Birinci Bab: (Umumî Hükümler, m. 1-33), kanunsa düzenlenen tebligat türlerine ilişkin genel hükümleri içermektedir. Birinci bab, iki fasıldan oluşmaktadır. sırasıyla, kanunun kapsamını belirleyen birinci fasıl (m.1-7a) ile tebligatın genel esaslarını ortaya koyan ikinci fasıldır (m. 8-33). b. İkinci Bab: (Hususî Hükümler, m. 34-51), tebligat türlerine ilişkin hükümleri içermektedir. Bu bab, adlî (kazaî) tebligatı düzenleyen birinci fasıl ( m. 34-44), idarî tebligatı düzenleyen ikinci fasıl (m. 45-49) ve malî tebligatı düzenleyen üçüncü fasıldır (m. 50-51). c. Üçüncü Bab: (Cezaî Hükümler, m. 52-57), tebligat kanunun uygulanışıyla ortaya çıkabilecek suç ve bu suçların cezalarına ilişkin hükümleri içermektedir. d. Dördüncü Bap: (Müteferrik Hükümler, m. 58-64), tebligat kanunu ile kendi dışındaki kanunların ilişkisini ve ek hükümleri içermektedir. Bunun yanında Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik ve Elektronik Tebligat Yönetmeliği de tebligat hukukunun kaynağıdır. Adalet Bakanlığı tarafından çıkartılan Tebligat Yönetmeliği, 82’maddeden oluşmaktadır. 3. Tebligat ve davetiye farkı Davetiye, tebligattan farklı bir kavramdır. Bir yargı mercinin, bir kimseyi huzuruna çağırmasına davet, davetin yazılı şekilde yapılmasına da davetiye denir. Her tebligat bir daveti içermez, davetiye dışında başka hususların da tebliği söz konusudur. Davetiyede nelerin bulunması gerektiği Tebligat Kanunu ve Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’te belirtilmiştir. Davetiyede bulunması zorunlu olan hususlar şunlardır: Tarafların ve varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile yerleşim yeri veya mesken yahut iş adresleri, Anlaşılacak şekilde kısaca tebliğin konusu, Davet edilen kişinin hangi mercide ve hangi gün ve saatte hazır bulunması gerektiği ve bu merciin yeri, Kanunlarına göre davetiye ve celpnamelerde belirtilmesi gereken diğer hususlar, Davetiyeyi çıkaran merciin mührü ve mahkeme yazı işleri müdürü ve diğer mercilerde yetkili memurun imzası. Davetiyenin tebligattan farkı sadece yargı mercileri tarafından çıkarılmasıdır. 1  T E B L İ G A T H U K U K U 4. Tebligat çıkarma yetkisi “Tebligatın yapılması” Madde 1 – Kazaî merciler, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler, (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar, (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları ile vakıf yükseköğretim kurumları, il özel idareleri, belediyeler, köy hükmî şahsiyetleri (tüzel kişilik), barolar ve noterler tarafından yapılacak elektronik ortam da dâhil tüm tebligat, bu Kanun hükümlerine göre Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü veya memur vasıtasıyla yapılır.” Tebligat Kanunu’nun 1. maddesinde tebligat çıkaracak merciler tek tek belirtilmiştir. Kanunda açıkça belirtilen merciler dışında, kural olarak tebligat yapılması mümkün değildir. Bu hükme göre, tebligat çıkaracak merciler şunlardır: Yargı mercileri (kazai merci) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, Tüketici hakem heyeti, Özel bütçeli idareler (üniversiteler) vakıflar, dernekler, şirketler, Düzenleyici ve denetleyici kurumlar (RTÜK, BDDK…) bankalar tebligat Sosyal güvenlik kurumları (SGK, İŞKUR...) çıkaramazlar. Vakıf yükseköğretim kurumları (Vakıf üniversitesi) İl özel idareleri, Belediyeler, Talepten sarfı nazar etmek: Köy tüzel kişilikleri, talepten vazgeçmek Barolar, Noterler. Yukarıda sayılanlar dışında kendi özel düzenlemelerinde Tebligat Kanunu çerçevesinde yetkili kılınan merciler de tebligat çıkarmaya yetkilidir. Tebligat işlemlerinin yapılabilmesi için, Tebligat Kanunu gereğince tebligat çıkarmaya yetkili mercilerden birinin bu yönde işlem yapması gerekir. Bazen bir işlemin devamı olarak bazen de bağımsız olarak tebligat işleminin yapılmasına karar verilebilir. Örneğin, ilânen tebligat söz konusu ise, ilânen tebligatı gerektiren sebebi ayrıca belirterek tebligat çıkaracak merciin karar vermesi gerekir. Tebligatla ilgili karar verilmesi gereken durumlarda, öncelikle inceleme yapılıp karar verilmelidir. 5. Tebligatın yapılma usulleri Tebligatın kanun ve yönetmeliklerde gösterildiği üzere farklı şekillerde yapılması mümkündür. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü aracılığıyla, Memur aracılığıyla, Doğrudan doğruya, İlan yolu ile veya Elektronik ortamda yapılabilir. 2  T E B L İ G A T H U K U K U 6. Tebligat giderleri Tebligatın yapılması ile ilgili verilecek zorunlu masraflar, tebligatın yapılmasını isteyen tarafından peşin olarak ödenir. Bu hükmün aksine düzenleme yapılması da mümkündür. Tebligat masraflarının ne kadar tutacağı kesin olarak belirlenemez ise bu durumda ücret avans olarak alınır. Tebliği çıkaracak merci tarafından belirlenen süre içinde gerekli masrafın verilmemesi halinde talepten vazgeçilmiş sayılır. Tebligatı çıkartan merci, haklı sebeplerden dolayı bu süreye uyulmaması halinde yeni bir süre verilir. Adli yardımdan faydalananların, vermeleri gereken ücret veya masraflar, ileride haksız çıkacak taraftan alınmak üzere ilgili mercilerce ödenir. Yabancı elçilik ve konsolosluklardan gönderilen evraka ait ücret veya masrafın bu elçilik veya konsolosluklardan talep edilebilmesi, anlaşma hükümlerine ve ülkeler arasındaki karşılıklılık esaslarına tabidir. 7. Memur vasıtasıyla tebligat yapılması Yapılacak olan tebligatlar, Posta teşkilatı veya memur eliyle ya da elektronik ortamda gerçekleştirilir. Bu düzenleme çerçevesinde, tebligat çıkarmakla yetkili mercii, sözü edilen işlemi gerçekleştirirken, posta teşkilatını kullanma ile kendi memurundan yararlanma konusunda bir seçim serbestisine sahiptir. Merci, dilerse PTT aracılığıyla dilerse kendi memuru eliyle tebligat işlemini yapar. Tebligatın, hangi hallerde, doğrudan memur eliyle yaptırılacağı ise, Tebligat Kanunu’nunda ssayılmıştır. Buradaki saymanın sınırlı olduğu hususunu, Tebligat Tüzüğü’nün 2’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ve memur eliyle tebligat yaptırılması halinde, neden bu yola gidildiğine yani memur eliyle tebligatı zorunlu kılan sebebe, işin ilişkin bulunduğu belgede işaret edilmesi gereğini öngören düzenleme de doğrulamaktadır. Tehir: gecikme Doğrudan memur eliyle tebligat yaptırılmasını gerektiren halleri, şu şekilde sıralamak mümkündür: 1. Diğer kanunlarda özel bir hüküm bulunması, 2. PTT tarafından süratle tebligat yapılmasının imkânsız olduğu anlaşılması ve bu gecikmeden dolayı bir zararın doğması olasılığının bulunması, 3. Aynı yerde bulunan ve Vinci maddede belirtilen daire ve kurumlara tebligat yapılmasının söz konusu olması, 4. Aynı yerde bulunan ve tebligat çıkarmaya yetkili daire ve kurumlarda bulunan şahıslara tebligat yapılması durumunun ortaya çıkması. Memur vasıtasıyla yaptırılacak tebliğlerde, tebliğ yapana verilecek zorunlu masrafların miktarı, tebliğ yapılacak şahsın bulunduğu yerin uzaklığına göre, her mali yılbaşında, il idare kurullarınca, merkez ilçe ve bağlı ilçeler için ayrı ayrı tespit olunur. 3  T E B L İ G A T H U K U K U 8. Elektronik tebligat (Madde 7/a) Aşağıda belirtilen gerçek ve tüzel kişilere tebligatın elektronik yolla yapılması zorunludur. 1. 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar. 2. 5018 sayılı Kanunda tanımlanan mahallî idareler. 3. Özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları. 4. Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri. 5. Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklar. 6. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları. 7. Kanunla kurulanlar da dahil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kişileri. 8. Noterler. 9. Baro levhasına yazılı avukatlar. 10. Sicile kayıtlı arabulucular ve bilirkişiler. 11. İdareleri, kamu iktisadi teşebbüslerini veya sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıkları; adli ve idari yargı mercileri, icra müdürlükleri veya hakemler nezdinde vekil sıfatıyla temsile yetkili olan kişilerin bağlı bulunduğu birim. Birinci fıkra kapsamı dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, talepleri hâlinde elektronik tebligat adresi verilir. Bu durumda bu kişilere tebligatın elektronik yolla yapılması zorunludur. Birinci ve ikinci fıkra hükümlerine göre elektronik yolla tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması hâlinde bu Kanunda belirtilen diğer usullerle tebligat yapılır. Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır. Ör: 10.05.2022 tarihinde tebligat mail olarak geldi. 11-12-13-14- 15.05.2022 gün sonunda tebligat yapılmış sayılır. Bu Kanun uyarınca yapılan elektronik tebligat işlemleri, Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından kurulan ve işletilen Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi üzerinden yürütülür. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi, sistemin güvenliğini ve bu sistemde kayıtlı verilerin muhafazasını sağlayacak her türlü tedbiri alır. Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) PTT anonim şirketi tarafından işletiliyor. Uçak, telgraf ve diğerleri veya özel vasıtalarla tebligat MADDE 10 Tebligat, uçakla veya postada kullanılan diğer seri ve özel vasıtalarla veya muhtelif işaretli telgraflarla da yaptırılabilir. Tebliğin bu vasıtalardan hangisiyle yapılacağı ilgilinin talebi üzerine veya resen, mahkeme başkanı, hâkim veya tebliği yaptıracak diğer merciler tarafından kararlaştırılır. Talepte bulunan müracaatını yazılı olarak yapmamışsa, talep, ilgili evrak üzerine yazılarak kendisine imzalattırılır. İlgilinin talebi veya resen görülen lüzum üzerine birinci fıkrada yazılı vasıtalardan biriyle tebligat yapılabilmesi için, tebligatı çıkaran merci tarafından sebebinin evrak üzerinde gösterilmesi gerekir. 4  T E B L İ G A T H U K U K U Uçak, telgraf ve diğerleri veya özel vasıtalarla tebligat ücretleri MADDE 11 – Tebligatın, resen veya talep üzerine uçak, telgraf ve diğer seri veya özel vasıtalarla yapılması halinde bunlara ait ücretler, 6 ncı madde gereğince hazırlanan ücret tarifesine göre tebliği isteyenden, tebliğ ücretine ilaveten alınır. 9. Tebliğ evrakının kaybı halinde masraflar PTT İşletmesine teslim edilen tebliğ evrakının, kaybedilmesi halinde masraflar, Posta Kanununun taahhütlü maddeler hakkındaki hükümleri gereğince karşılanır. Masraf miktarı, tebliğ evrakının tanzim ve tebliği için gerekli masraf miktarından fazla olamaz. Tebliğ evrakı, postaya değerli olarak verilirse, kaybı halinde tazminat, Posta Kanununun değerli maddeler hakkındaki hükümleri gereğince ödenir. Örneğin, PTT işletmesine verilen bir tebligat mücbir bir sebep dışında kaybedilirse, bu durumda işletme taahhütlü gönderilerin kaybı halinde ödediği tazminatı ödeyecektir. Bölüm Sonu Soruları 1. Tebligat çıkarılmasını isteyen ilgili, tebligat giderini peşin olarak ödemez ise ilgili yargı mercinin nasıl bir karar vermesi gerekir? 2. Yargı organı tarafından çıkartılacak bir tebligatın PTT işletmesi eliyle süresinden önce muhataba ulaştırılamayacağı anlaşılmıştır, sizce yargı organı nasıl bir yol izlemelidir? Bölüm İki Tebliğ Evrakının Düzenlenmesi ve Tebliğin Yapılması 1. Tebliğ evrakının nüshaları ve makbuz verilmesi Tebliğ olunacak her nevi evrak, biri dosyasına konulmak ve diğeri tebliğ edilecek kişilere verilmek üzere yeterli sayıdaki nüshadan oluşur. Bu nüshalarda, iş sahibi veya vekilinin imzası bulunur. Resen yapılan tebligata ait evrak, tebliği çıkaran merciin yetkili memuru tarafından imzalanır. Tebliğ olunmak üzere yetkili mercilere verilecek evrakın her nüshasına bu mercilerce, verildiği tarih yazılır ve istenirse makbuz verilir. Her nevi evrakın tebliğine ve davetiyelere ait tebliğ mazbataları dosyasına konulur. 2. Tebligatın ulaşması için müddet hesabı Her çeşit tebliğ evrakı ve davetiyelerin, ilgililere ulaşması ve ilgililerin tebliğin veya davetiyenin gereklerini yerine getirebilmesi için bu evrakı çıkaran merci tarafından tayin edilecek müddetin hesabında, evrakın gönderileceği mahallin yakınlık veya uzaklığı, mevsim koşulları, ulaşım araçlarının durumu gibi hususlar dikkate alınır. Müddet hesabı - Gönderileceği mahallin yakınlığı uzaklığı 1)bilinen en son adres - Mevsim koşulları 2) Adres kayıt sistemi - Ulaşım araçlarının durumu 3) Madde-35 4) İlanen tebligat 3. Bilinen adreste tebligat (madde-10) Tebligat, öncelikle tebliğ yapılacak şahsın bilinen en son adresinde yapılır. Bilinen en son adresin tespitinde, tebliğ isteyenin beyanı, muhatabın veya diğer ilgililerin bildirimleri ya da mevcut belgeler esas alınır. Bilinen en son adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya tebligat yapılamaması hâlinde, muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan yerleşim yeri adresi bilinen en son adresi olarak kabul edilir ve tebligat buraya yapılır. Ayrıca başkaca adres araştırması yapılmaz. Bu hallerde tebligat zarfında, adresin 5  T E B L İ G A T H U K U K U muhatabın adres kayıt sistemindeki yerleşim yeri adresi olduğu belirtilerek bu adrese tebligat yapılacağına dair açıklamaya yer verilir. Örneğin, A’ya çıkartılacak bir tebligatın A’ya ait bilinen en son adres neresi ise oraya çıkarılması şarttır. A’ya ait bilinen son bir adres var iken A’nın adres kayıt sistemindeki adresine tebligat çıkarılmaz. A’nın bilinen bir adresi yoksa veya bilinen son adreste tebligat yapılamaması halinde, A’nın adres kayıt sisteminde yer alan adresine tebligat çıkartılır. Burada dikkat edilmesi gereken temel nokta, adres kayıt sisteminde muhataba ait bir adres var ise muhataba ilişkin herhangi bir adres araştırması yapılmayacağıdır. Bir şahsa, adresinden başka bir yerde tebligat yapılabilmesi, o şahsın kabulü halinde mümkündür. Tebliğ yapılacak şahsın, tebliği çıkaran mercie, PTT merkezine veya tebliğ memuruna müracaat etmesi durumunda da tebliğ yapılır. 4. Vekile tebligat Vekil vasıtasıyla takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır. Vekile bürosunda yapılacak tebligat, resmî çalışma gün ve saatleri içinde yapılır. Vekil birden çok ise bunlardan birine tebligat yapılması yeterlidir. Eğer tebligat birden fazla vekile yapılmış ise bunlardan ilkine yapılan tebliğ tarihi asıl tebliğ tarihi sayılır. Ancak, Ceza Muhakemesi Kanununun, kararların sanıklara tebliğ edilmesine ilişkin hükümleri saklıdır. Kişinin bir vekili varsa, bu durumda tebligat kişinin kendisine değil, kişinin vekiline yapılır. Burada dikkat edilecek husus, kişinin vekili olması halinde artık asıl kişiye değil vekile tebligat çıkartılır. Dikkat edilecek diğer husus ise, kişinin birden fazla vekili varsa, bu durumda bu vekillerin her birine değil sadece birine tebligat yapılması yeterlidir. Vekalet yukarıdaki açıklamanın aksine vekile değil asile çıkartılır ise, bu durumda usulsüz tebligattan değil, tebligat işleminin yokluğundan bahsedilir. 5. Kanuni temsilciye tebligat Kanuni temsilcisi bulunanlara yapılacak tebligat temsilciye yapılır. Kanuni temsilcisi bulunanlara kanun hükümleri gereğince bizzat kendilerine tebligat yapılması icap ederse temsilciye tebligat yapılmaz. Kanuni temsilcisi olmayıp da bulunması gerekenlere usulüne göre kanuni temsilci tayini yoluna gidilir. Kanuni temsilci, kişinin iradesi ile belirlediği temsilciden farklıdır. Bu temsil ilişkisi doğrudan kanunun uygulanmasından doğar. Örneğin, veli ile küçük, vasi ile kısıtlı arasındaki ilişki bu türden bir ilişkidir. O zaman bir kısıtlıya tebligat yapılmaz, bunun yerine tebligatın kısıtlının vasisine yapılması gerekir. Bununla beraber kişinin kısıtlanması gerekmesine rağmen, kısıtlanma kararı aldırılmamışsa, bu durumda kısıtlama kararı aldırılması için mahkemeye başvurulması gerekir. 6. Tüzel kişilere ve ticari işletmelere tebligat Tüzel kişilere tebliğ yetkili temsilcilerine, bunlar birden çok ise yalnız birine yapılır. Tüzel kişilerin yetkili temsilcileri, bağlı bulundukları kanunlara ve statülerine göre tayin edilir. Gerçek ve tüzel kişilere ait ticari işletmelerin işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda, ticari işletmenin o işlemde yetkili ticari temsilcisine yapılan tebliğ geçerlidir. Tüzel kişiler adına tebligatı almaya yetkili kişiler, herhangi bir sebeple alışılmış iş saatlerinde işyerinde bulunmamaları veya o sırada evrakı bizzat alamayacak bir halde olmaları durumunda tebliğ, tüzel kişinin o yerdeki sürekli çalışan memur veya hizmetlilerinden birine yapılır. Ancak, kendisine tebliğ yapılacak memur veya hizmetlinin, tüzel kişinin o yerdeki teşkilatı veya personeli içinde görev itibariyle tebligatın muhatabı olan tüzel kişinin temsilcisinden sonra gelen bir kimse veya evrak müdürü gibi esasen bu tür işlerle görevlendirilmiş bir kişi olması gereklidir. Bu kişilerin de bulunmaması halinde, bu husus tebliğ mazbatasında belirtilir ve tebliğ, o yerdeki diğer bir memur veya müstahdeme yapılır. 6  T E B L İ G A T H U K U K U Yukarıdaki açıklamalar ışığında, örneğin, bir şirkete çıkarılan tebligat, eğer o şirket yetkili bulunamaz ise şirketin sürekli çalışanına yapılır. Burada önemli olan nokta, yetkili kimse o sırada orada ise çalışana tebligat yapılamayacağıdır. 7. Askeri Şahıslara tebligat Er ve erbaşlara yapılacak tebliğ, kıta komutanı ve kurum amiri gibi en yakın üste yapılır. Nöbetçi amiri veya subayı, tebliğ memurunun en yakın üste tebliğ yapmasını temin eder. Er ve erbaşlar dışında kalan askeri şahıslara, birlik veya kurumda tebligat yapılması gerektiğinde, tebliğin yapılmasını nöbetçi amiri veya subayı temin eder. Muhatap bu kişiler tarafından derhal bulundurulamaz veya tebellüğden kaçınırsa ya da diğer bir sebeple tebliğin temini mümkün olmazsa, tebliğ o nöbetçi amiri veya subayına yapılır. Sefer halinde olan birlik veya kuruma mensup askeri şahıslara tebligat, bağlı bulundukları Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları aracılığıyla yapılır. Tebligatı, kıta komutanı, kurum amiri gibi en yakın üst yapar. 8. Aynı konutta oturan kişilere veya hizmetçiye tebligat Kendisine tebligat yapılacak kişi adresinde bulunmazsa tebliğ, kendisi ile aynı konutta oturan kişilere veya hizmetçilerinden birine yapılır. 9. Meslek ve sanat erbabına tebligat Belirli bir yerde devamlı olarak meslek veya sanatını icra edenlere, o yerde de tebligat yapılabilir. Muhatabın işyerinde bulunmaması halinde tebliğ, aynı yerde sürekli olarak çalışan memur veya müstahdemlerinden birine yapılır. Muhatap, meslek veya sanatını konutunda icra ediyorsa, kendisi bulunmadığı takdirde memur veya müstahdemlerinden birine yapılır. Bunlardan hiç birinin bulunmaması durumunda tebliğ, aynı konutta sürekli olarak oturan kişilere veya hizmetçilerinden birine yapılır. 10. Otel, hastane, fabrika ve okul gibi yerlerde tebligat Tebliğ yapılacak kişi; otel, pansiyon, hastane, tedavi veya istirahat evi, fabrika, okul, öğrenci yurdu, resmi veya özel daire veya kurum gibi içine serbestçe girilemeyen veya arananın kolayca bulunması mümkün olmayan bir yerde bulunuyorsa tebliğin yapılmasını, o yeri idare eden veya muhatabın bulunduğu kısmın amiri temin eder. Muhatap bu kişiler tarafından derhal bulundurulamaz veya tebellüğden kaçınırsa yahut diğer bir sebeple tebliğin temini mümkün olmazsa tebliğ o yeri idare eden veya muhatabın bulunduğu kısmın amirine yapılır. 11. Tutuklu ve hükümlülere tebligat Tutuklu ve hükümlülere tebligat yapılmasını, bu kişilerin bulunduğu kurum müdürü, müdür yoksa orayı idare eden memur temin eder. Bir yıl veya daha fazla hürriyeti bağlayıcı ceza ile mahkûm olup kendilerine kanuni temsilci atanmış olanlara ait tebligat, kanuni temsilciye tebligat yapılma usulüne göre yapılır. Tutuklu ve hükümlüye tebligat yapılamazsa tebliğ mazbatasına müdür veya memur tarafından belirtilen sebep şerh verilir. Tutuklu veya hükümlünün hastanede bulunması halinde dahi tebligat, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre yapılır. Bölümle İlgili Yargı Kararları Dava dosyasının ön incelemesinde, davacının vekil ile temsil edildiği, davacı vekilinin dava dosyasına iş yeri adresini “... Cad. Onat Sok. No.13, Huzur Apt. K:3, D:6,... – İstanbul” olarak bildirdiği ancak mahkemece verilen gerekçeli kararın ve davalı vekilinin cevap dilekçesinin, ne şekilde belirlendiği anlaşılamayan bir başka adrese tebliğe çıkarıldığı, Tebligat Kanunu’nun 21. maddesi çerçevesinde tebliğ işlemine tevessül olunduğu ve bu tebligat işlemi ile yetinilerek dava dosyasının temyizen incelenmek üzere Dairemize gönderildiği anlaşılmaktadır. 7  T E B L İ G A T H U K U K U Tebligat Kanunu’nun 10. maddesi hükmü uyarınca, tebligatın bilinen en son adreste yapılması gerekir. Bu nedenle, davacı vekiline yapılan tebligat işlemleri usulsüz olmakla, gerekçeli karar ve temyiz dilekçesinin davacı vekiline usul dairesinde tebliği ile temyiz süresinin beklenildikten sonra Dairemize gönderilmesi için, dava dosyasının yerel mahkemeye geri çevrilmesine karar vermek gerekmiştir. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2018/3025 E. , 2019/4916 K.) Davacı-davalı vekiline temyiz dilekçesi, aynı işyerinde daimi çalışanına tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. Vekil adına işçisine yapılan bu tebligatta, tebliğ memuru tarafından, tebligatın yapılması gereken avukatın, tevzi sırasında belirtilen adreste olup olmadığı başka bir anlatımla, tebliğ memuru tarafından, muhatabın adreste bulunup bulunmadığının araştırılıp tespit edilmediği görülmekte olup, bu durumda tebliğ işlemi, 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 17. maddesi ve Yönetmeliğin 26. maddesi hükümlerine uygun yapılmadığından usulsüzdür. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/6755 E. , 2019/7968 K.) Tebligat Kanununun 17. maddesine göre, belli bir yerde devamlı olarak meslek veya sanatını icra edenler o yerde bulunmadıkları takdirde tebliğ aynı yerdeki daimi memur veya müstahdemlerinden birine yapılır. Bu şekilde yapılan tebligatın geçerli olabilmesi için muhatabın o yerde bulunmadığının tebliğ evrakına yazılması gerekir. Mahkeme kararının tebliği için davacı vekiline çıkartılan tebligat, avukatın çalışanına tebliğ edilmiştir. Sözkonusu tebligatta, muhatab vekilin o yerde bulunmadığına dair bir kayıt yer almamaktadır. Bu nedenle yapılan tebligat usulsüz olduğundan... (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2019/675 E. , 2019/5995 K.) Kanuni mümessilleri bulunanlara veya bulunması gerekenlere yapılacak tebligat kanunlara göre bizzat kendilerine yapılması icabetmedikçe bu mümessillere yapılır.'' uyarınca vekil vasıtasıyla takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır. Anılan madde gereğince gıyabi hükmün dosyada vekaleti bulunan vekil yerine; dosya içerisinde vekaletinin ya da tevkili olmayan vekile tebliği usulsüz olduğundan; a) Mahkemece öncelikle anılan avukattan, kesin süre içeren muhtıra ile davalıya ait vekaletname veya yetki belgesi aslı veya onaylı örneği ibrazı istenmeli, vekaletname ibrazı halinde dosyanın aynen gönderilmesi için, b) Vekalet ibrazı yahut tevkil yetkisi verilmediği taktirde, dosyada mevcut vekalete göre tebligatın avukata yapılmasına, avukatın istifa ya da azli halinde ise asıl davalıya tebliği... (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2017/6115 E. , 2019/5805 K.) Bu itibarla 7201 sayılı Tebligat Kanununa göre tebligatın aynı konutta birlikte oturan kişiye yapılması gerektiği dikkate alınarak davalı... ile bir kısım davalı murisleri... ve...’in tebligatın yapıldığı tarihte bu kişiler adına tebligatı alan kişilerle birlikte oturup oturmadıkları, bir kısım davalı murisi... adına tebligatı alan eşi...’in tebligatın yapıldığı tarihte okuma yazma bilip bilmediği, imzasına itiraz edilenler yönünden gerekirse imza incelemesi de yapılmak ve taraflardan delilleri sorulmak suretiyle vakıa olarak incelenerek sonucuna göre tebligatın geçerli olduğunun tespiti halinde davanın kabulüne, aksi halde reddine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, doğru görülmemiştir. (Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2019/883 E. , 2019/12158 K.) Vekile tebligat Vekile bürosunda yapılacak tebligat resmi çalışma gün ve saatleri içinde yapılır. Vekil birden çok ise birine tebligat yapılması yeterlidir. Birden fazla vekile tebligat yapılmışsa ilkine yapılan tebliğ tarihi asıl tebliğ Kanuni temsilciye tebligat ( veli, vasi ) Kanuni temsilcisi bulunan kişilere yapılacak tebligat temsilciye yapılır. ** Hükmi Şahsiyetlere (Tüzel kişi) yapılacak tebligat salahiyetli mümessillerine (yetkili temsilci) yapılır. Tüzel kişilere ve ticari işletmelere tebligat 8 Tüzel kişilere tebligat → yetkili temsilci → yetkili temsilci o sırada yoksa → sürekli çalışan memur ya da hizmetli ** Ortaklara tebligat yapılmaz. Bir ortağa gelen tebligat diğerine verilmez.  T E B L İ G A T H U K U K U Bölüm Sonu Soruları 1. Muhatap A, iki yıldır bir dava dolayısıyla tutukludur. A için çıkartılan tebligat, cezaevi görevlisi B’ye tebliğ edilirse, bu tebligat usulüne uygun bir tebligat olarak kabul edilebilir mi? 2. A, hakkında üç yıl kesinleşmiş hapis cezası bulunmakta ve A bu cezayı çekmektedir. Cezaevinde A’ya yapılan tebligat usulüne uygun mudur? 3. A, hakkında kumar bağımlısı olduğu gerekçesiyle kısıtlama kararı verilmiştir. A, bu karardan sonra yüklü bir borcun altına girmiştir, bu borç dolayısıyla A hakkında icra takibi başlatılmıştır, A’nın borçları ile ilgili bu tebligatların nasıl yapılması hukuka uygun olacaktır? 4. Muhatap A işte olduğu sırada, kendisine bir tebligat gelmiştir. A’yı adreste bulamayan posta memuru tebligatı A’nın apartmanında sürekli görev yapan apartman görevlisi B’ye tebliğ etmiştir. Sizce yapılan bu tebligat usulüne uygun mudur? 5. Borçlu A aleyhine yapılan bir icra takibi esnasında A’ya çıkartılan tebligatın yapılması için A’nın işyerine gidilmiştir. Ancak A işyerinde bulunamadığı içi tebligat aynı işyerinde beraber çalıştıkları B’ye yapılmıştır. Bu tebligat usulüne uygun bir şekilde yapılmış mıdır? 6. Bir otelde kalan A, otel adresini bir davada adresi olarak bildirmiştir. Otele A hakkında tebligat geldiği sırada A otelde bulunmamaktadır, oda servisi görevlisi A adına gelen tebligatı almıştır, sizce bu tebligat usulüne uygun bir şekilde yapılmış mıdır? 7. A, tatil için evden ayrıldığı bir sırada kendisine bir tebligat getirilmiştir, ancak A evde olmadığı için tebligatı o sırada misafir olarak evde bulunan amcasının oğlu B almıştır. Bu tebligat usulüne uygun mudur? 8. A için çıkartılmış bir tebligat mevcuttur. A’nın adresine gidildiğinde A ile eşi B evdedir. Eş B, tebligatı alabileceğini belirtmiştir. Bu durumda yapılan tebligat usulüne uydun mudur? 9. Güzel sanatlar işiyle ilgilenen A’nın aynı zamanda işyeri olarak kullandığı evine tebligat gönderilmiştir. A, evde bulunmamakla beraber evde hem eşi B hem de çalışanı C bulunmaktadır. Bu durumda tebligatın nasıl yapılması gerekmektedir? 10. Bir şirket adına çıkartılan tebligat, o sırada yetkili temsilci orada bulunmasına rağmen, sürekli çalışan sekretere yapılmıştır. Bu tebligat usulüne uygun mudur? NOTLAR 9  T E B L İ G A T H U K U K U Bölüm Üç Muhatabın adreste Bulunamaması 1. Muhatabın adreste bulunmaması, ölmesi veya adresinden sürekli olarak ayrılması halinde yapılacak işlem (Madde 21) Adres kayıt sistemindeki yerleşim yeri adresine meşruhat verilerek çıkarılan tebligatlar hariç olmak üzere, muhatap veya muhatap adına tebliğ yapılabilecek olanlardan hiçbiri gösterilen adreste sürekli olarak bulunmazsa, tebliğ memurunun, adreste bulunmama sebebini bilmesi muhtemel komşu, yönetici, kapıcı, muhtar, ihtiyar heyeti veya meclisi üyeleri, kolluk amir ve memurlarından araştırarak beyanlarını tebliğ mazbatasına yazıp imzalatması, imzadan çekinmeleri halinde bu durumu yazarak imzalaması gerekir. Muhatap ölmüşse veya gösterilen adresten sürekli olarak ayrılmış ve yeni adresi de tebliğ memurunca tespit edilememişse tebligat evrakı, tebligatı çıkaran mercie geri gönderilir. Yeni adres, tebliğ memuru tarafından tespit edilmişse bu adres, tebliğ mazbatasındaki mahsus yerine ve tebliğ evrakındaki adresin bulunduğu tarafa yazılır. Yeni adres, tebliğ memurunun tevzi bölgesi dâhilinde bulunduğu takdirde tebligat o adrese yapılır. Yeni adres, aynı PTT merkezinin diğer bir tevzi bölgesinde veya başka bir PTT merkezinin mıntıkası içinde bulunursa, tebliğ evrakı yeni adreste tebliğinin temini için memur tarafından bağlı olduğu merkeze iade olunur. Tebligatın, tebliğ evrakında belirtilen tarihten önce yapılamayacağının anlaşılması veya yeni adresin yabancı bir ülkeye ait olması durumunda PTT merkezi tebliğ evrakını tebligatı çıkaran mercie geri gönderir. Burada dikkat edilmesi gereken husus çıkarılan tebligatın üzerinde adres kayıt sistemi açıklamasının bulunup bulunmamasıdır. Eğer adres kayıt sistemi açıklaması var ise bu durumda posta memuru, muhatap o adresten ayrılmış bulunsa bile tebliğ işlemini bu adreste tamamlayacaktır. Adres kayıt sistemindeki adrese çıkartılan tebligatlarda posta memurunun ayrıci bir adres araştırması yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır. Örnek: posta memuru üzerinde adres kayıt sistemi şerhi bulunan bir tebligatı muhatabın adresine götürmüş ve muhatabın adresten taşındığını öğrenmiştir, bu durumda ayrıca bir adres araştırması yapmadan tebliğ işlemini bu adreste tamamlayacaktır. Ancak tebligatın üzerinde adres kayıt sistemi şerhi bulunmasaydı, bu durumda muhatabın yeni adresini öğrenip tebliğ evrakında adresin bulunduğu tarafa yazacaktır. Muhatabın adreste bulunmaması / Adresinden sürekli ayrılması / Muhatabın ölmesi **Muhatabın ölmesi durumunda tebligat tebliği çıkaran merciye geri gönderilir. Tespit Tebligat ihbarname kapıya yapıştırıldığında yapılmış sayılır. Muhtar / Aza / Zabıta İhbarname Komşu Mazbata 10  T E B L İ G A T H U K U K U Posta memuru tebligatta adres kayıt sistemi şerhi görürse yeni adres araştırması yapmaz. Adres kayıt sistemi şerhi yoksa posta memuru yeni adres tespiti için komşulardan bilgi alır. Tevzi bölgesi dahilinde ise evrakı kendi götürür. Tevzi bölgesi içinde değilse PTT merkezine iade eder. **Madde-21 halinde muhtara tebligat yapılmaz. Bırakılır. Kişi adreste bulunmuyor →Adres kayıt sistemi şerhi var →Adres sorulmaz →ihbarname muhtara bırakılır Tespit Kişi adreste bulunmuyor →Adres kayıt sistemi şerhi yok →Yeni adres sorulup öğrenilir →evrak PTT merkezine döner ya da memur yeni adrese tebliğ eder. 2. Tebliğ imkânsızlığı ve tebellüğden kaçınma ile adres kayıt sistemindeki adreste bulunamama halinde yapılacak işlem Tebliğ memuru; a) Muhatap veya muhatap adına tebligat yapılabilecek kişiler, o adreste bulundukları halde hiçbirinin tebliğ anında gösterilen adreste mevcut olmamaları, b) Muhatap ya da kendilerine tebligat yapılabilecek kişilerin tebellüğden kaçınması, c) Muhatap, gösterilen adreste hiç oturmamış veya bu adresten sürekli olarak ayrılmış olsa dahi tebligatın, muhatabın adres kayıt sistemindeki yerleşim yeri adresine bu husus meşruhat verilerek çıkarılması, hallerinden biri gerçekleştiği takdirde tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti veya meclisi üyesinden birine ya da kolluk amir veya memuruna imza karşılığında teslim eder. Tebliğ memuru, ihbarnameyi gösterilen adresteki kapıya yapıştırır. Muhatap veya muhatap adına tebligat yapılabilecek kişiler, o adreste bulundukları halde hiçbirinin tebliğ anında gösterilen adreste mevcut olmamaları, durumunda tebliğ memuru, tebliğ olunacak şahsa keyfiyetin haber verilmesini de mümkün oldukça en yakın komşularından birine, varsa yönetici veya kapıcıya da bildirir. Muhatap, gösterilen adreste hiç oturmamış veya bu adresten sürekli olarak ayrılmış olsa dahi tebligatın, muhatabın adres kayıt sistemindeki yerleşim yeri adresine bu husus meşruhat verilerek çıkarılması halinde, tebliğ memurunca ayrıca adres araştırması yapılmaz. Yukarıda bahsi geçen tebligatlarda, ihbarnamenin gösterilen adresin kapısına yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılır. 3. Muhatabın geçici olarak başka yere gitmesi Muhatap yerine tebligatı almaya yetkili kişiler, tebliğ yapılacak olanın geçici olarak başka yere gittiğini belirtirlerse, tebliğ memuru, muhatabın hangi sebeple adresten geçici olarak ayrıldığını, beyanda bulunanın adı ve soyadı ile sıfatını tebliğ tutanağına yazar. Tebliğ tutanağını beyanda bulunana imzalattırır ve tebliğ edilecek evrakı beyanda bulunana verir. Bu kişiler, tebliğ evrakını kabule mecburdurlar. Bu kişilerin beyanlarını imzadan kaçınmaları ve tebliğ evrakını kabul etmemeleri durumunda, tebliğ memuru bu hususu tutanağa yazar, imzalar ve tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti üyesinden birine ya da kolluk amir veya memurlarına imza karşılığında teslim eder ve teslim ettiği kişinin adresini içeren ihbarnameyi gösterilen adresin kapısına yapıştırır. Bu maddeye göre yapılacak tebligatlarda tebliğ, tebliğ evrakını almaya yetkili kişilere verildiği tarihte veya ihbarname kapıya yapıştırılmışsa bu tarihten itibaren on beş gün sonra yapılmış sayılır. 11  T E B L İ G A T H U K U K U Örneğin, muhatap yaz tatili için şehir dışına çıkmış ve tebligat aynı evde beraber oturduğu annesine verilmiş ise tebligat anneye verildiği tarihte tebliğ yapılmış sayılır. Çünkü muhatap şehir dışında olsa bile, muhatap yerine yetkili kimse tebligatı almıştır. Ancak yetkili kişi tebligatı almasaydı bu durumda tebligat ihbarnamenin kapıya yapıştırılmasından itibaren on beş gün sonra yapılmış sayılacaktır. Madde-20) Muhatabın geçici olarak adreste bulunmaması ( muvakkaten ) Muhatap yerine tebligatı almaya yetkili kimse M.Y.T.A.Y.K. Tebligatı almazsa; tebligatı alırsa Muhtar/Aza/Zabıta ‘ya tebligat teslim edilir. Aldığı tarih tebliğ tarihi sayılır. İhbarname kapıya yapıştırılır. İhbarnamenin yapıştırılmasından 15 sonra tebligat yapılmış sayılır. 4. Tebliğ evrakının saklanması ve ihbarnamenin kapıda kalma süresi Kendisine tebliğ evrakı teslim edilen kişiler, tebliğ evrakını üç ay saklamakla yükümlüdürler. Tebliğ evrakının belirli süre içermesi durumunda, bu evrak içerdiği sürenin bitiminden itibaren üç ay daha saklanır. Bu süreden sonra tebliğ evrakı hakkında yapılacak işlemler ilgili kurumların mevzuatına tâbidir. Tebligat yapılabilmesi için kapıya yapıştırılan ihbarname on gün süreyle kapıda kalır. Tebliğ evrakının saklanması ve ihbarnamenin kapıda kalma süresi Kendisine tebliğ evrakı teslim edilen kişiler → 3 ay saklamakla yükümlüdür. Tebliğ evrakı süre içeriyorsa → süre bitiminden itibaren 3 ay saklamakla yükümlüdür. Kapıya yapıştırılan ihbarname → 10 gün süreyle kapıda kalır. Bölümle İlgili Yargı Kararları Muhatabın adres kayıt sistemindeki adresine, Kanunun 21/2. maddesi uyarınca doğrudan tebligat yapılması mümkün değildir. Muhataba çıkarılan ilk tebligat, öncelikle bilinen veya gösterilen en son adresine, mavi renkli zarf kullanılmaksızın ve adres kayıt sistemindeki adres olduğuna ilişkin şerh verilmeksizin Kanunun 10. maddesine göre normal bir şekilde çıkarılmalıdır. Muhatabın bu adreste bulunmaması durumunda, tebliğ memurunca Kanunun 20 ve 21. maddesinin birinci fıkrası ile Tebligat Yönetmeliğinin 29. maddesi uyarınca, muhatap lehine olan araştırmalar yapılarak tebligatın kendisine ulaşması ve bilgilendirme işlemlerinin yerine getirilmesi gerekir. (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2019/2803 E. , 2019/5191 K.) 12  T E B L İ G A T H U K U K U Bölüm Sonu Soruları 1. A için çıkartılan tebliği yapmak için A’nın adresine giden posta memuru A’nın o sırada evde olmadığını tespit etmiştir. Tebliğ evrakını kapıya yapıştırarak bu durumu tebliğ mazbatasına yazmıştır. Yapılan işlem usule uygun mudur? 2. A’nın ev adresine giden posta memuru, A’nın yurtdışında olduğunu öğrenir ve bu durumu ifade eden A’nın eşine tebligatı verir. Bu durumda tebligat ne zaman yapılmış sayılır? 3. A’nın adresine gidildiğinde, A’nın yurtdışına gittiğini ifade eden eşine tebligatı alması gerektiği söylenmesine rağmen, eş B tebligatı almaktan kaçınmıştır. Bunun üzerine tebligat işlemini tamamlayan posta memuru kapıya ihbarnameyi yapıştırmıştır. Bu durumda tebligat ne zaman yapılmış sayılır? 4. Tebligat yapılmak üzere A’nın ev adresine gidilir. A, evde bulunmamasına rağmen ev arkadaşı B evdedir ve tebliğ evrakını almaktan kaçınmaktadır. Bu durumda posta memurunun ne yapması gerekir? Notlar 13  T E B L İ G A T H U K U K U BÖLÜM DÖRT TEBLİĞİN YAPILMASI VE MAZBATASI 1. Muhatap yerine tebligat yapılacak kişinin yaş ve ehliyet şartı Muhatap yerine kendisine tebliğ yapılacak kişinin görünüşüne nazaran onsekiz yaşından aşağı olmaması ve açıkça anlaşılır bir şekilde ehliyetsiz bulunmaması gerekir. Akıl hastalığı, akıl zayıflığı veya diğer bir hastalık ya da engel sebebiyle kendisi ile anlaşma imkânı olmayan kişiye tebligat yapılmaz. Muhatap adına kendisine tebligat yapılacak olan, görünüşüne nazaran onsekiz yaşından aşağı veya açıkça anlaşılır bir şekilde ehliyetsiz olur ve o adreste muhatap yerine tebligat yapılacak başka bir kişi de bulunmazsa muhatabın adreste bulunamamasına ilişkin hükümler uygulanır. Muhatap yerine tebligat yapılacak kimsenin yaş ehliyet şartı M.Y.T.A.Y. Kişinin görünüşüne nazaran 18 yaşından aşağı olmaması ve açıkça anlaşılır bir şekilde ehliyetsiz bulunmaması gerekir. 2. Tebliğ mazbatasında bulunması gereken bilgiler ve tanzimi Tebliğ bir mazbata ile belgelendirilir. Bu mazbatanın; a) Tebliği çıkaran merciin adını, b) Tebliği isteyen tarafın adını, soyadını ve adresini, c) Muhatabın adını, soyadını ve adresini, ç) Tebliğin konusunu, d) Tebliğin kime yapıldığını ve tebliğ muhatabından başkasına yapılmış ise o kişinin adını, soyadını, adresini ve tebellüğe ehil olduğunu, e) Tebliğ tarihini, saatini ve nerede yapıldığını, f) adreste bulunmama veya tebellüğden kaçınma gibi durumların gerçekleşmesi halinde bu hususlarla ilgili hangi işlemlerin yapıldığını, adreste bulunmama ve kaçınma için gösterilen sebebi, g) Tebligatın adres kayıt sistemindeki yerleşim yeri adresine yapılması durumunda buna ilişkin kaydı, ğ) Tebliğ evrakı kime verilmiş ise onun adı, soyadı, sıfatı ve imzası ile tebliğ memurunun adı, soyadı ve imzasını, içermesi gerekir. Tebliğ mazbatasında yukarıda belirtilen hususları kaydetmek için yeterli alan bulunmaması halinde tebliğ memuru usulüne uygun şekilde mazbataya eklenti yapabilir. tebligatı çıkaran merci tarafından düzenlenen tebliğ mazbatasının ilgili bölümleri tebliğ memuru tarafından tebliğ yerinde düzenlenir. Tebliğ mazbatası, tebliği çıkaran merci ve tebliğ memuru tarafından okunaklı şekilde düzenlenir. Tebliğ mazbatasında muhatabın birden fazla adresine yer verilemez. Aksi halde tebliğ mazbatası tebligatı çıkaran mercie iade edilir. Tebliğ memuru, tebligat yaparken muhatabın veya onun adına tebliğ yapılacak kişilerin kimlikleri ile kanun ve yönetmelikte belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarını incelemeye yetkilidir. 14  T E B L İ G A T H U K U K U Tebliğ mazbatasında bulunması gereken bilgiler ve tanzimi 1) Tebliği çıkaran mercin adı 2) Tebliğ isteyen tarafın adı / soyadı / adresi 3) Muhatabın adı / soyadı /adresi 4) Tebliğin konusu 5) Tebliğin kime yapıldığı: adı /soyadı / adres bilgileri, ehliyetli olması 6) Tebliğin tarihi, saati, nerede yapıldığı 7) Adreste bulunmama, tebellüğden kaçınma varsa sebebi 8) Tebligatın adres kayıt sistemindeki adrese yapılması durumunda A.K.S. kaydı 9) Tebliğ memurunun adı / soyadı **Tebliğ mazbatasına eklenti yapılabilir. **Tebliğ mazbatasında muhatabın birden fazla adresine yer verilmez. Aksi halde tebligat tebliği çıkaran merciye iade edilir. 3. İmza edemeyecek durumda olmak Kendisine tebliğ yapılacak kişi, imza atacak kadar yazı bilmez veya diğer sebeplerle imza atamayacak durumda bulunursa okuryazar komşulardan bir kimse, okuryazar bir komşu bulunmaz veya bulunan komşu imzadan kaçınırsa tebliğ memurunun daveti üzerine gelecek olan o mahalle veya köyün muhtar veya ihtiyar heyeti ya da meclisi üyelerinden birisi yahut bir kolluk görevlisi huzurunda aşağıdaki hükümlere göre tebligat yapılır: a) Kendisine tebliğ yapılan kişinin sol elinin başparmağı, sol elinin baş parmağı yoksa aynı elinin diğer bir parmağı, sol eli yoksa sağ elinin baş parmağı, bu da yoksa diğer parmaklarından biri bastırılır. b) Tebliğ yapılacak kişinin iki eli de yoksa tebliğ evrakı kendisine verilir. c) Tebliğ mazbatasında hangi elin hangi parmağının bastırıldığı ve sebebi, tebliğ yapılacak kişinin iki eli de yoksa evrakın kendisine verildiği ve huzurunda tebligat yapılan şahsın kimliği yazılarak hazır bulunan şahsa da imzalattırılır. İmza edemeyecek durumda olmak: Kendisine tebliğ yapılacak kişi imza atacak kadar yazı bilmezse; yoksa Okuryazar komşu muhtar aza kolluk görevlisi huzurunda şu şekilde yapılır: 1)Sol elin baş parmağı yoksa diğer parmaklardan biri, sol eli yoksa sağ el baş parmağı, yoksa sağ elindeki diğer parmaklardan biri 2)İki eli de yoksa tebliğ evrakı kendisine verilir. 15  T E B L İ G A T H U K U K U Bölüm Sonu Soruları 1. Muhatap A için adresine gidildiğinde, A evde bulunmadığı için tebligat oğlu B’ye verilmiştir. B, on altı yaşında olmasına rağmen görünüş itibariyle on sekiz yaşından büyük görünmektedir. bu durumda yapılan tebligat usulüne uygun mudur? 2. Muhatap A için çıkartılan tebligatı yapmak için giden posta memurunun kimlik sorma yetkisi var mıdır? 3. Muhatap A için tebligat gönderilmiştir, ancak A’nın iki eli de bulunamadığı için imza edemeyecek durumdadır, bu durumda tebligat nasıl yapılacaktır? 4. Muhatap A için çıkarılmış tebligat usulüne uygun bir şekilde yapılmıştır. Bu tebliğ mazbatasında posta memurunun imzası bulunmalı mıdır? BEŞİNCİ BÖLÜM: YABANCILARA TEBLİGAT VE YURTDIŞI TEBLİGAT 1. Yabancı Ülkede Yapılacak, Yabancı Ülkeden Gelecek veya Yabancılara Yapılacak Tebligat Yabancı ülkelerde bulunanlara tebligat Yabancı ülkelerde bulunanlara tebliğ olunacak evrak, tebligatı çıkaran merciin bağlı bulunduğu bakanlık aracılığıyla Dışişleri Bakanlığına, oradan da o yerdeki Türkiye Büyükelçiliğine veya başkonsolosluğuna gönderilir. Dışişleri Bakanlığının aracılığına gerek görülmeyen hallerde, tebligat evrakı bakanlıklarca doğrudan o yerdeki Türkiye Büyükelçiliğine veya başkonsolosluğuna gönderilebilir. Dışişleri Bakanlığı ve tebliği çıkaran merciin bağlı olduğu bakanlık tebliğ evrakını, usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği yönünden inceler, varsa yanlışlık ve eksiklikleri düzelttirir veya tamamlattırır. 2. Tebliğ evrakının düzenlenmesi Yabancı ülkelere gönderilecek tebliğ evrakı, anlaşma hükümleri ve karşılıklılık esaslarına göre düzenlenir. Yabancı ülkelere gönderilecek tebliğ evrakında; muhatabın adı ve soyadı, tam adresi ve uyruğu gösterilir. Bu bilgiler yazı makinesi ile yazılır. Her takvim yılı başında, tebligat işleriyle ilgili anlaşmalar hükümleri, mütekabiliyet esasları ve hangi ülkeler için avans olarak ne kadar tebligat masrafı yatırılması gerektiği Adalet Bakanlığınca Dışişleri Bakanlığından görüş alınarak Resmî Gazete’de yayımlanır. Bir takvim yılı içinde meydana gelen değişiklikler de aynı usulle ilan edilir. Tebliğ evrakı ve tebliğ mazbatalı kapalı zarf, muhatabın bulunduğu ülke diline veya anlaşmalarla belirlenen dile tercüme ettirilir. Tebliğ evrakı, ilgili tarafından tebligatı çıkaracak mercie verilmişse, tercümenin noterlikte yaptırılması gerekir. İlgilinin bulunduğu yerdeki noterlikte o dili bilen mütercim bulunmaz ve ilgilinin tercümeyi şahsen veya vekili tarafından diğer bir şehirdeki noterlikte yaptırması imkânı da bulunmazsa, tercüme, tebligatı çıkaracak merci tarafından tercüme yapılabilecek yerde bulunan denk bir merci vasıtasıyla oradaki noterlikte yaptırılır. Tebligat evrakı, ilgili merci tarafından resen tanzim edilmişse, merciin mütercimi varsa onun tarafından tercüme edilir ve merci tarafından onaylanır. Aksi halde, o yerdeki noterlikte veya diğer bir yerde bulunan denk bir merci vasıtasıyla tercüme ettirilir. Yabancı ülkelere gönderilecek olan ve belirli bir günü içeren tebliğ evrakının, tebliği çıkaran merci tarafından, belirlenen günden en az üç ay önce ilgili bakanlığa gönderilmesi gerekir. 16  T E B L İ G A T H U K U K U 3. Yabancı ülkelerde tebligat Yabancı ülkede kendisine tebligat yapılacak kişi Türk vatandaşı olmadığı takdirde, tebligat o ülkenin yetkili makamı vasıtasıyla yapılır. Bunun için anlaşma veya o ülke kanunları müsait ise, o yerdeki Türkiye siyasi memuru veya konsolosu tebligat yapılmasını yetkili makamdan ister. Yabancı ülkede kendisine tebligat yapılacak kişi, Türk vatandaşı olduğu takdirde tebligat, o yerdeki Türkiye siyasi memuru veya konsolosu vasıtasıyla da yapılabilir. Bu halde tebligatı Türkiye siyasi memuru veya konsolosu ya da bunların görevlendirecekleri bir memur yapar. Tebliğin konusu ile hangi merci tarafından çıkarıldığı bilgilerinin yer aldığı ve otuz gün içinde başvurulmadığı takdirde tebliğin yapılmış sayılacağı ihtarını içeren bildirim, muhataba o ülkenin mevzuatının izin verdiği yöntemle gönderilir. Bildirimin o ülkenin mevzuatına göre muhataba tebliğ edildiği belgelendirildiğinde, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna başvurulmadığı takdirde tebligat otuzuncu günün bitiminde yapılmış sayılır. Muhatap Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna başvurduğu takdirde tebliğ evrakını almaktan kaçınırsa, bu hususta düzenlenecek tutanak tarihinde tebliğ yapılmış sayılır. Evrak bekletilmeksizin merciine iade edilir. Tebligat, düzenlenecek bir mazbata ile belgelendirilir. Tebellüğden kaçınma halinde bu husus mazbataya yazılarak tebliğ yapan tarafından imzalanır. Yargı organları tarafından çıkarılacak tebligatta, tebliğ evrakı doğrudan o yerdeki Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna gönderilebilir. Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu tarafından tebliğ işleminin gerçekleştirilmesinden sonra evrak doğrudan ilgili kazaî mercie gönderilir. Özetle söylemek gerekirse, yurtdışında yabancı ülke vatandaşlarına bir tebligat yapılması gerekir ise, o ülkenin mevzuatına göre o ülkedeki yetkili makam vasıtasıyla tebligat yaptırılır. Ancak yurtdışındaki kişi Türk vatandaşı ise bu durumda Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu vasıtasıyla tebligat yaptırılır. 4. Yabancı ülkelerden gelen evrakın tebliği Yerleşim yeri Türkiye’de bulunan yerli veya yabancı şahıslara tebliğ edilmek üzere yabancı bir ülkenin elçiliğinden veya havzasında bulunduğu valilik kanalıyla konsolosluğundan Dışişleri Bakanlığına tevdi olunan evrak, Dışişleri Bakanlığı tarafından anlaşma hükümleri ve mütekabiliyet esaslarına uygun görüldüğü takdirde, tebliğ mazbatası, zarf içinde tebligatın mahiyetine göre ilgili bakanlığa gönderilir. İlgili bakanlık tebligatı, muhatabın bulunduğu yerdeki yetkili merci vasıtasıyla yaptırır. Tebliğ işlemi yerine getirildikten sonra tebliğ mazbatası aynı yollardan iade edilir. 5. Türkiye’de yabancılara tebligat Türkiye’de kendisine tebligat yapılamayacak olan bir yabancıya tebligat çıkarılması durumunda muhatap, tebliğ memuruna kendisine tebligat yapılamayacağını beyan eder veya tebliğ memuru bu hususu bizzat öğrenirse bu durum tebliğ mazbatasında açıklanarak evrak iade olunur. Muhatap, tebliğ yapılabilecek kişilerden olmasına rağmen, muhatabın adresi, “ülke dışı” muamelesi gören bir yer ise ve tebliğ memuru tebligatı yapamazsa evrak yine iade olunur. Muhatap Türkiye’de kendisine tebligat yapılamayacak olan bir yabancı veya muhatabın adresi, “ülke dışı” muamelesi gören bir yer ise tebligatı çıkaran merci, tebliğ evrakını, bağlı olduğu bakanlık kanalıyla Dışişleri Bakanlığına gönderir. Türkiye’de kendilerine tebligat yapılamayacak olan elçi, elçilik kâtibi gibi kişiler Dışişleri Bakanlığı tarafından belirlenir. 17  T E B L İ G A T H U K U K U 6. Yabancı ülkelerde Türk memurlarına tebligat Resmî görevle yabancı ülkede bulunan Türk memurlarına 38 inci maddenin birinci fıkrası veya 43’üncü madde hükümlerine göre tebliğ yapılır. 7. Yabancı ülkelerde Türk askerî şahıslarına tebligat Yabancı ülkede bulunan Türk askerî şahıslarına yapılacak tebligat bağlı bulundukları Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı vasıtasıyla yapılır. Bu komutanlıklar tebliğ evrakını, tebligat yapılacak şahsın bulunduğu yabancı ülkedeki birlik veya kurum komutan veya amirine gönderirler. Tebligatı, kıta komutanı, kurum amiri gibi en yakın üst yapar. Kıta veya bir kurum yoksa tebligat en yakın amiri tarafından yapılır. 18  T E B L İ G A T H U K U K U Madde-25) Yabancılara tebligat ve yurt dışı tebligat Madde-25 Madde-25/a O ülkenin yetkili makamları aracılığıyla yapılır. Yurt dışındaki Türk vatandaşlara tebligat o ülkedeki Türk konsolosluğu, büyük elçiliği tarafından yapılır. Yurt dışı tebligat İlgili merci ↓ İlgili Bakanlık ↓ Dış İşleri Bakanlığı madde-25/a bildirim ↓ Türk vatandaşı ise; *tebliğin konusu Türk konsolosluğu, büyükelçilik *hangi merci tarafından çıkarıldığı ↓ *30 gün içinde başvurulmazsa O ülkedeki yetkili merci tebliğin yapılmış sayılacağı hususlarını içerir. ** Yabancı ülkelere gönderilecek tebligatlar ilgili merci tarafından en az 3 ay önce ilgili bakanlığa gönderilmelidir. **muhatap konsolosluk ya da büyükelçiliğe gitmiş fakat tebliğ evrakını almaktan kaçınmışsa bu hususta düzenlenecek tutanak tarihinde tebliğ yapılmış sayılır. Türkiye de kendisine tebligat yapılamayacak olan bir yabancıya veya ülke dışı muamelesi gören bir yer tebligat adresi ise evrak iade olunur. Bu durumda evrak ilgili bakanlık aracılığıyla dış işleri bakanlığına gönderilir. ** Türkiye de kendilerine tebligat yapılamayacak olan elçi, elçilik katibi gibi kişiler dış işleri bakanlığı tarafından belirlenir. Yabancı ülkedeki Türk askeri şahıslara tebligat; Komutanlığı → yabancı ülkedeki amir, komutan → tebligatı kıta komutanı, kurum amiri gibi en yakın üste yapar. Kıta, kurum yoksa en yakın amir tebligatı yapar. 19  T E B L İ G A T H U K U K U Bölüm Sonu Soruları 1. Seyhan Belediyesi, yurtdışında bulunan Türk vatandaşı A için tebligat çıkarılmıştır, bu tebligat doğrudan yurtdışındaki Türk konsolosluğuna gönderilebilir mi? 2. Türkiye’de bulunan bir yabancıya tebligat nasıl yapılacaktır? 3. Türkiye’de bulunan bir yabancıya çıkartılan tebligatı götüren posta memuruna muhatap tarafından kendisinin diplomatik bağışıklığı bulunan biri olduğu ifade edilmiştir. Bu durumda posta memuru ne yapmalıdır? 4. Yurtdışında yaşayan bir Türk vatandaşına çıkartılan tebligat için Türk konsolosluğunca muhataba bildirimde bulunulmasına rağmen muhatap 30 günlük süre içinde konsolosluğa başvuruda bulunmamıştır. Bu durumda tebligat ne zaman yapılmış sayılır? 20  T E B L İ G A T H U K U K U BÖLÜM ALTI: İLANEN TEBLİGAT 1. Adresin meçhul olması Kendisine tebligat yapılamayan, tebliğ memuru tarafından adresi tespit edilemeyen, adres kayıt sisteminde de yerleşim yeri adresi bulunmayan kişinin adresinin tespiti için tebligatı çıkaran merci tarafından adres araştırması yapılır. Tebligatı çıkaran merci, muhatabın adresini öncelikle resmî veya özel kurum ve dairelerden, bunlardan sonuç alınamadığı takdirde kolluk vasıtasıyla araştırabilir ve tespit ettirebilir. Yapılan araştırmalara rağmen muhatabın adresinin tespit edilememesi halinde adres meçhul sayılır. Adresi meçhul olanlara tebligat ilanen yapılır. İlânen tebligat, tüm hukuki usuller izlendikten sonra başvurulacak son çaredir. 2. İlanen tebligat usulü İlanen tebligat, ilgili merciin sebebini göstermek suretiyle vereceği karar üzerine yapılır. İlan, kendisine tebliğ yapılacak kişinin en güvenilir bir şekilde öğrenmesini sağlayabilecek ve varsa tebliği çıkaran merciin bulunduğu yerde yayımlanan bir gazetede ve elektronik ortamda Basın İlan Kurumu vasıtasıyla yapılır. Muhatabın en güvenilir bir şekilde öğrenmesini sağlayabileceği umulan gazete, tebliği çıkaran merciin bulunduğu yerde yayımlanan bir gazete ise, ayrıca bir diğer gazete ile ilan yapılmaz. Tebliğ olunacak evrak ve ilan sureti bir ay süreyle tebliği çıkaran mercide herkesin kolayca görebileceği bir yere asılır. Merci, gerekirse, ikinci defa ilan yapılmasına karar verebilir. İkinci ilan da (a) ve (b) bendi hükümlerine göre yapılır. İki ilan arasındaki süre bir haftadan az olamaz. İkinci ilan, gerekiyorsa yabancı ülke gazeteleriyle de yaptırılabilir. Adresi yabancı ülkede bulunanlara ilan yoluyla tebliğ yapılmasını gerektiren hallerde, tebliği çıkaran merci, tebliğ olunacak evrak ile ilan suretlerini yabancı ülkede bulunan kişinin varsa bilinen en son adresine, ayrıca, iadeli taahhütlü mektupla gönderir ve posta makbuzunu dosyasında saklar. İlanen tebligat, tebliği çıkaran merci tarafından masrafı ilgilisinden alınarak yayımlattırılır. 3. İlanen Tebligatın İçeriği İlanda; - İlgililerin ad ve soyadları, - İşleri, - Yerleşim yeri veya mesken ya da işyeri adresleri, - Tebliğ olunacak evrakın içeriğinin özeti, - Tebliğin anlaşılabilecek şekilde konusu, - Sebebi, - İlanın hangi merciden verildiği, - İlan daveti gerektiriyorsa nerede ve ne için, hangi gün ve saatte hazır bulunacağı hususlarına yer verilir. 4. İlanen Tebligatta Tebliğ tarihi İlan yoluyla tebliğ, son ilan tarihinden itibaren yedi gün sonra yapılmış sayılır. İlan yoluyla tebliğ yapılmasına karar veren merci, işin gereğine göre daha uzun bir süre tayin edebilir. Ancak bu süre onbeş günü geçemez. 21  T E B L İ G A T H U K U K U Bölümle İlgili Yargı Kararları Mahkemece mirasçılarının davaya dahil edilmesi ile öncelikle taraf teşkili sağlanması için 7201 sayılı Tebligat Kanunundaki düzenlemeler gözetilerek mirasçıların adreslerinin araştırılması yapılarak adres tespiti yoluna gidilmesi, bulunamazsa mernise kayıtlı adresleri araştırılarak buradaki adreslerine tebligat yapılması, tüm araştırmalara rağmen dahili davalı mirasçıların adresleri bulunamaz ise ilanen tebligat yapılması gerektiği düşünülmeden yazılı şekilde hüküm kurulması... (Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2018/3358 E. , 2019/12500 K.) Bölüm Sonu Soruları 1. Borçlu A’nın bilinen adreslerinde tebligat yapılamadığı gibi, A’nın adres kayıt sisteminde kayıtlı bir adresi de bulunamamıştır. Adres araştırması yapılmadan doğrudan ilanen tebligat yapılması hukuka uygun mudur? 2. İstanbul’da yaşayan A’ya ilanen tebligat yapılması için 15.12.2019 tarihinde ulusal bir gazeteye ilan verilmiştir, ilanen tebligat ne zaman yapılmış sayılır? 3. Borçlu A’nın bilinen adreslerinde tebligat yapılamadığı gibi adres kayıt sisteminde de herhangi bir adresine ulaşılamamıştır. Adres araştırması yapıldığında ise A’nın Ankara’da bir evde su aboneliği olduğu tespit edilmiştir. Ankara’daki bu adrese tebligat gönderilir mi? 4. Borçlu A’ya tebligat çıkartmak için adres araştırması yapılırken, özel bir GSM firmasından bilgi istenip, firmadan gelen bilgiye göre ulaşılan adrese tebligat çıkartılabilir mi? İLANEN TEBLİGAT A) Adresin meçhul olması: Kendisine tebligat yapılamayan kişinin adresinin tespiti için tebligatı çıkaran merci tarafından adres araştırması yapılır 1) Resmi ve özel kurumlarda araştırma 2) Kolluk vasıtasıyla araştırma Adresi yine de bulunamamış yani meçhul olanlara ilanen tebligat yapılır. B) İlanen tebligat usulü: İlanen tebligatta ilgili merci sebebini göstermek zorundadır. İlan tebliğ yapılacak kişinin → en güvenilir şekilde, en emin şekilde öğrenmesini sağlayabilecek (ıttıla) Tebliği çıkaran mercin bulunduğu yerde bir gazetede Ve elektronik ortamda Basın İlan Kurumu vasıtasıyla yapılır. Tebliğ olunacak İlan 1 ay süreyle tebliği çıkaran mercide herkesin kolayca görebileceği bir Evrak sureti yere asılır. Gerekirse ikinci defa ilan yapılmasına karar verilebilir. İki ilan Arası süre 1 haftadan az olamaz. İlanen tebligat yabancı ülkede bulunan birine yapılacaksa; Tebliğ olunacak evrak + ilan suretleri → varsa bilinen son adresine, ayrıca iadeli taahhütlü mektupla gönderir. Posta makbuzu dosyada saklanır. 22  T E B L İ G A T H U K U K U İlanen tebligatın içeriği: İlgililerin adı soyadı, işleri, yerleşim yeri – mesken - iş yeri adresi, evrak içeriğinin özeti, anlaşılabilecek şekilde konu, sebep, ilanın hangi merciden verildiği, ilan daveti gerektiriyorsa nerede ve ne için hangi gün ve saatte hazır bulunacağı hususlarına yer verilir. İlanen tebligatta tebliğ tarihi: Son ilan tarihinden 7 gün sonra yapılmış sayılır. Ancak tebliğ yapılmasına karar veren merci süreyi uzatabilir. Bu süre toplamda 15 günü geçemez. BÖLÜM YEDİ USULSÜZ TEBLİGAT, ADRES DEĞİŞİKLİĞİNİN BİLDİRİLMESİ 1. Değiştirilen adresin bildirilmesi zorunluluğu ve yapılacak işlemler (Madde 35) Muhataba veya adresinde onun yerine tebellüğ edebilecek birine tebligat yapılmasından veya Tebligat Kanunu 21. madde işlemi yapılmasından sonra muhatap bu adresini değiştirirse, yeni adresini hemen tebliği yaptırmış olan kaza merciine bildirmek zorundadır. Bu takdirde bundan sonraki tebliğler, bildirilen yeni adrese yapılır. Adresini değiştiren kişi yenisini bildirmediği ve adres kayıt sisteminde yerleşim yeri adresi de tespit edilemediği takdirde, adres araştırması yapılmasına gerek kalmaksızın tebliğ evrakının bir nüshası eski adresin kapısına asılır ve asılma tarihi tebliğ tarihi sayılır. Bundan sonra eski adrese çıkarılan tebliğler muhataba yapılmış sayılır. Daha önce tebligat yapılmamış olsa bile, tüzel kişiler bakımından ana statü, sicil, tüzük ve kuruluş senedi gibi resmî kayıtlardaki adresleri esas alınır ve bu madde hükümleri uygulanır. Daha önce yurt dışındaki adresine tebligat yapılmış Türk vatandaşı, yurt dışı adresini değiştirir ve bunu tebliği çıkaran mercie bildirmez, adres kayıt sisteminden de yerleşim yeri adresi tespit edilemezse, bu kişinin yurt dışında daha önce tebligat yapılan adresine Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğunca gönderilen bildirimin adrese ulaştığının belgelendiği tarihten itibaren otuz gün sonra tebligat yapılmış sayılır. Örnek Olay: Muhatap A, bir davada yargılanırken kendi adresini yargı mercine bildirmiş olmasına rağmen sonrasında adresini değiştirmiş ve bu adres değişikliğini yargı mercine bildirmemiştir. Bu durumda A’nın adresine gönderilen tebligat A adresten taşındığı için merciiye iade edilecektir. Bu durumda merciin yapması gereken A’nın adres kayıt sistemindeki adresine tebligat çıkarmaktır. Eğer A’nın adres kayıt sisteminde de adresi bulunamaz ise bu durumda Tebligat Kanunu 35. Madde hükümlerine göre hareket edilerek, e-tebliğ evrakının bir nüshası eski adresin kapısına asılarak tebliğ işlemi tamamlanır. Bölümle İlgili Yargı Kararları Hükmi şahıslara ne şekilde tebligat yapılacağı, 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 12 ve 13. maddelerinde belirlenmiştir. Tebligat adresinin, borçlu şirketin ticaret sicilinde kayıtlı adresi olması ve tevziat saatlerinde kapalı olması veya tebligatın alınmasından imtina edilmesi halinde, bu adrese 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 21/1. maddesine göre tebligatın yapılması gerekir. Tüzel kişiler adına ve adı geçenin ticaret sicilindeki adresine gönderilen tebligatın, 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 21/1. maddesine göre yapılmış olması halinde, tebliğ memurunun Yönetmeliğin 30 ve 31.maddelerindeki koşulları araştırmasına gerek yoktur. Zira, muhatabın adreste bulunmaması halinde, bunun nedeninin araştırılması ve tevziat saatinden sonra adrese dönüp dönmeyeceğinin tespit edilmesi gerçek kişiler yönünden zorunlu olup, hükmi şahısların sıfatı ve niteliği itibari ile böyle bir araştırmanın yapılmamış olması tebligatın usulsüzlüğü sonucunu doğurmaz. (12. Hukuk Dairesi 2019/8013 E. , 2019/10331 K.) Dosya kapsamından; dava dilekçesinin davalı... San. ve Tic. AŞ’ye dava dilekçesinde bildirilen adrese Tebligat Kanunu 21/1 maddesi uyarınca muhtara tebliğ edildiği, duruşma gününü bildirir tebligatın ise bahsi geçen davalının adresten taşınmış olması sebebiyle iade edildiği ve mahkemece davalı... San. ve Tic. AŞ’nin yeni adresinin ticaret sicilinden sorulmaksızın bildirilen adrese Tebligat Kanunu 35. maddeye göre tebligat 23  T E B L İ G A T H U K U K U çıkarıldığı, yargılama sırasında adı geçen davalıya yapılan tebligatların usulsüz olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle davalı... San. ve Tic. AŞ’nin HMK’nın 27. maddesine göre hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilmiştir. Şu durumda; davalıya usulüne olarak dava dilekçesi tebliğ edilmeli, bu şekilde yasal savunma hakkı tanındıktan sonra oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, savunma hakkını kısıtlar şekilde usulsüz tebligat yapılarak karar verilmiş olması doğru değildir. (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2017/4118 E. , 2019/3741 K.) Tüm bu düzenlemeler gözetildiğinde, artık, adres kayıt sisteminde yazılı adresi bulunanlara, 7201 sayılı Kanunun 35. maddesine göre tebligat yapılamayacak olup; bilinen en son adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya tebligat yapılamaması hâlinde, adres kayıt sisteminde yazılı adresine, 21. maddenin ikinci fıkrasına göre tebliğ yapılması gerekecektir. Eldeki davada davalı Akbayır Petrol Ürünleri Ltd. Şti.'ye, dava dilekçesinde belirtilen... adresine usulünce tebligatın yapılamaması üzerine Gebze Ticaret Sicil Odasından 24.02.2012 tarihinde tebligata yarar yeni adresin istendiği, Mahkeme kararının... :27 adresine tebliğatın yapılmaması üzerine 7201 sayılı Kanunun 35. maddesine göre davalı şirketin ilk adresi olan... Gebze/Kocaeli'ne tebligatın usulsüzce yapıldığı anlaşıldığı, bila tebliğ dönen tebligat mazbatasına düşen şerhte "Firmanın tanınmadığı" yazıldığı, Gebze Ticaret Sicil Müdürlüğünün bildirdiği adrese yapılan tebligat mazbatası şerhinde davalının tanınmadığı ve adresten taşındığı, zabıta marifeti ile yeni adresin araştırması yapılmadığı, mahalinden ve Ticaret Sicil Müdürlüğünden yeni adresin sorulmadan 35. göre yapılan tebligatın usulsüz yapıldığı anlaşılmakta, geri çevirmeye mahal verilmeksizin, gıyabi hükmün Tebligat Kanunu'nun 10, 12,13, 21 ve 35. maddelerine göre usulünce tebliğ edilerek; temyiz süresi geçtikten ve gerektiğinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3.maddesi gereği, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 432. maddesindeki prosedür işletildikten sonra gönderilmek üzere, dosyanın mahalline GERİ ÇEVRİLMESİNE, 18.06.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2017/4902 E. , 2019/5096 K.) USULSÜZ TEBLİGAT, ADRES DEĞİŞİKLİĞİNİN BİLDİRİLMESİ Madde-35) Değiştirilen adresin bildirilmesi zorunluluğu ve yapılacak işlemler: Kendisine usulüne uygun tebligat yapılan kimse, adresini değiştirirse bu değişikliği yetkili merciye bildirmelidir. Eğer bildirmez ve adres kayıt sisteminde de adresi bulunmaz ise tebliğ evrakının bir nüshası eski adresin kapısına yapıştırılır. * Adres araştırması ilanen tebligatta yapılır. Madde-35 uygulamasında adres araştırması yapılmaz. ** Adresini değiştiren kişi yenisini bildirmediği ve adresi adres kayıt sisteminden de bulunamadığı takdirde ( daha önceden tebliğ yapılmış eski adrese) adres araştırmasına gerek kalmaksızın tebliğ evrakının bir nüshası asılır. Asılma tarihi tebliğ tarihi sayılır. *** Tüzel kişilere daha önce tebligat yapılmamış olsa bile resmi kayıtlardaki adresleri esas alınır. Ve madde-35 hükümleri uygulanır. **** Daha önce yurt dışındaki adresine tebligat yapılmış Türk vatandaşı adres değiştirir ve bildirmezse adres kayıt sisteminde de adresi yoksa konsoloslukça eski adrese gönderilen bildirimin adrese ulaşmasının belgelendiği tarihten itibaren 30 gün sonra tebligat yapılmış sayılır. 24  T E B L İ G A T H U K U K U Bölüm Sonu Soruları 1. A, bir davada yargılanırken, mahkemeye bildirdiği adresten taşınmıştır. Ancak yeni adresini mahkemeye bildirmemiştir. Bu durumda mahkemenin çıkarttığı tebliğ evrakı postacı tarafından muhatabın kapısına yapıştırılmıştır. Yapılan işlem hukuka uygun mudur? 2. Bir tüzel kişiliğe önceden usulüne uygun bir tebligat yapılmamasına rağmen, Tebligat Kanunu 35. maddeye göre tebligat yapılabilir mi? BÖLÜM SEKİZ TEBLİGAT TÜRLERİ VE ÖZEL HUSUSLAR 1. Tebligat Türleri Tebligat kanunumuz kapsamında üç tür tebligattan bahsedilebilir. Bunlar, kazai (yargısal), idari ve mali tebligattır. Bu tebligatların hepsi Tebligat Kanunu kapsamında yapılırken, türüne göre bazen farklılıklar görülebilmektedir. 2. Kazai Tebligat A. Celse esnasında veya kalemde tebligat Celse esnasında veya kalemde soruşturmaya, davaya ya da takibe ait evrakın; taraflara, ilgili üçüncü kişilere, katılana, vekillere veya kanuni temsilcilere tutanağa geçirilmek suretiyle veya imza karşılığında, tebliğ konusu belirtilerek verilmesi, tebliğ hükmündedir. Bu durumda ayrıca tebliğ mazbatası düzenlenmesi gerekmez ve masraf da alınmaz. Celse esnasında kazaî merci tarafından, sıfatları usulen tespit edilen avukat kâtiplerine ve stajyerlerine bir sonraki celse gün ve saatinin bildirilmesi, avukata tebliğ hükmündedir. Vekil vasıtasıyla takip edilen davalarda, vekil, makbuz karşılığında diğer vekile tebligat yapabilir. Bu iki durumda da ayrıca tebliğ mazbatası düzenlenmez. B. Tebliğ kararlarının ivediliği Muhatap adına kendilerine tebliğ yapılabilecek kişilerin, o davada hasım olarak ilgileri varsa, muhatap adına kendilerine tebligat yapılamaz. Tebliğe dair kararlar, daha önce belirlenmiş celse günü beklenmeden verilir. Adli, idari yargı yerleriyle diğer adalet daireleri, resen veya talep halinde, işin özelliğine göre, memurları aracılığıyla tebligat yapılmasına karar verebilirler. Cumhuriyet başsavcılığına yapılacak tebligat, tebliğ olunacak evrak aslının gösterilmesi ya da elektronik ortamda gönderilmesi suretiyle yapılır. Tebligatın belgelendirilmesi için, elektronik ortamda güvenli elektronik imzalı olarak gönderilen evrak hariç olmak üzere Cumhuriyet savcısı tarafından evrak aslına “Görüldü” ibaresi yazılarak imzalanır. Bu durumda tebliğ bir sürenin başlangıcına esas olacaksa, Cumhuriyet savcısı evrakın gösterildiği günü de evrak aslına yazar ve imzalar. 3. İdari Tebligat Kazaî (yargısal) ve mali tebligatın dışında kalan tebligat, idari tebligattır. İdari tebligatta, birden fazla kişinin temsilcisine, tebliğ olunacak evrakın ancak bir nüshası verilir. Şu kadar ki, yalnız evrakı tebellüğ için vekalet verilen kişiye temsil ettiği kişilerin sayısı kadar nüsha verilir. Evrakı tebellüğ için temsilci tayin ederek merciine bildirmiş olan kişiye tebligat yapılmaz. Gümrük ve tekel işlerinde, kendi kanunlarının imkân verdiği hallerde, işlemin yapıldığı yerde hazır bulunan ilgiliye tebligat, bu işle görevli memurlar vasıtasıyla yapılır. Tapuda kayıtlı taşınmazların veya miras, istimlak, cebrî icra veya mahkeme ilâmıyla iktisapta bulunan hak sahipleri, adreslerini ve değiştirdikleri takdirde yenisini bulundukları yerin tapu idaresine bildirmeye 25  T E B L İ G A T H U K U K U mecburdur. Kendilerine bu durumu belgeleyen bir makbuz verilir. Davetiye veya tebliğ evrakı, bu suretle bilinen son adrese gönderilir. Hak sahiplerinin adres bildirmemeleri hâlinde adres kayıt sistemindeki adresleri tebligat adresleri olarak kabul edilir. 4. Malî Tebligat Sayıştay tarafından yapılacak tebligat, tebliğ yapılacak kişilerden merkez teşkilatlarında görevli bulunanlara bağlı oldukları daireler, bunların haricinde kalanlara mahalli mülki amiri vasıtasıyla ve memur marifetiyle yaptırılır. Özel kanunlarda tebligata ilişkin bir hüküm bulunmaması halinde mali tebliğler, Tebligat Kanunu ve Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre yapılır. Bölümle İlgili Yargı Kararları Antalya Bölge Adliye Mahkemesi kararı Cumhuriyet savcısına tebliğe çıkarılmış ve adreste muhabere bürosu çalışanına tebliğ edilmiş ise de kararın Cumhuriyet savcısı tarafından görüldüğüne ilişkin dosyada herhangi bir kayda rastlanmamıştır. Cumhuriyet savcısına yapılacak tebligatın usulü 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 43. ve Tebligat Kanunu'nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 65. maddelerinde gösterilmiştir. Buna göre "Cumhuriyet savcılığına yapılacak tebligat, tebliğ olunacak varaka aslının kendisine gösterilmesi suretiyle olur. Bu tebliğ bir mehile başlangıç olacaksa, Cumhuriyet savcısı, gösterildiği günü, varakanın aslına işaret ve imza eder." Tebligatın gösterilen usule göre yapılması, geçerlilik koşuludur. Bu bakımdan Cumhuriyet savcısına gösterilen usulde tebligatın yapılması zorunludur. Bu şekilde yapılmayan tebligat usulsüzdür. Bu sebeple, gerekçeli kararın Cumhuriyet savcılığına "görüldü" için gönderilmesi, Cumhuriyet savcısının kararın üzerine "görüldü" açıklamasını verdikten sonra adı, soyadı ve sicil numarasını yazıp, görüldüğü tarihi yazması... (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2019/1602 E. , 2019/6956 K.) Tebligat türleri ve özel hususlar 3 tür tebligat vardır. Kazai tebligat (yargısal) Mali tebligat İdari tebligat Kazai tebligat: Celse anında veya kalemde tebligat: Celse anında veya kalemde tebligat tutanağa geçirilmek suretiyle veya imza karşılığında tebligat yapılabilir. Bu durumda tebliğ mazbatası düzenlenmesi gerekmez. Masraf alınmaz. Avukat katiplerine ve stajyerlerine bir sonraki celse gün ve saatinin bildirilmesi avukata tebliğ hükmündedir. Vekil, diğer vekile makbuz karşılığında tebligat yapabilir. Bu durumda da ayrıca tebliğ mazbatası düzenlenmez. Tebliğ kararlarının ivediliği: Muhatap adına tebliğ yapılacak kişinin o davada hasım olarak ilgileri varsa tebligat yapılmaz. Tebliğe dair kararlar daha önce belirlenmiş celse günü beklenmeden verilir. Cumhuriyet başsavcılığına tebligat: Evrak aslının gönderilmesi ya da elektronik ortamda gönderilmesi şeklinde yapılır. Cumhuriyet savcısı tarafından evrak aslına ‘’ GÖRÜLDÜ ’’ yazılarak imzalanır. Tebliğ bir sürenin başlangıcına esas olacaksa cumhuriyet savcısı evrakın gösterildiği günü de evrak aslına yazarak imzalar. 26  T E B L İ G A T H U K U K U İdari tebligat: Kazai ve mali tebligatın dışında kalan tebligat idari tebligattır. Tapu → tapuda kayıtlı son adres → adres kayıt sistemi Mali tebligat: Sayıştay Merkez Merkez dışı Daireler tarafından tebligat yaptırılır. Mülki amir ve memur marifetiyle tebligat yaptırılır Bölüm Sonu Soruları 1. Cumhuriyet Başsavcılıklarına tebligat nasıl yapılır? 2. Sayıştay tarafından merkez teşkilatında görevli bulunanlara tebligat nasıl yapılır? 3. Birden fazla kişi için çıkartılan idari bir tebligat mevcuttur. Birden fazla kişinin temsilcisi olan kişiye tebliğ evrakının kaç nüshası verilir? BÖLÜM DOKUZ TEBLİĞ EVRAKININ HAZIRLANMASI VE PTT İŞLETMESİNE TEVDİ VE USULSÜZ TEBLİGAT 1. Tebliğ mazbatalı zarfın düzenlenmesi Mercilerce çıkarılacak tebliğ evrakı, tebliğ mazbatalı bir zarf içine konulur. Tebliğ evrakının tebliğ mazbatası haricindeki kısımları, tebliği çıkaran merci tarafından doldurulur. 2. Telgrafla tebligat Günümüzde pek uygulanmasa da telgrafla tebligat mümkündür. Telgrafla tebligat, normal veya acele işaretli olmak üzere iki tür olarak kabul edilir. Telgraf otomasyon sistemi üzerinden alınacak listenin bir örneği çıkaran mercie verilir. 3. Liste ile tevdi Tebligat çıkarmaya yetkili mercilerce usulüne uygun olarak düzenlenen tebliğ evrakı, düzenlenen tevdi listesi ile birlikte PTT işyerlerine tevdi edilir. PTT İşletmesi, tebliğ evrakının tebliğ mazbatası haricinde kalan kısımlarının tebliği çıkaran merci tarafından tamamen doldurup doldurmadığı, posta pullarının tarifeye göre yapıştırıp yapıştırmadığı, evrakı tevdi edenin huzurunda tetkik eder. Usulüne uygun olmayan evrak, sebebi tevdi listesinde yazılarak iade edilir. Tebliğ evrakı, barkod numaraları vasıtasıyla kayıtlı posta otomasyon sistemine kaydedilir. Sistem üzerinden kabul listesi düzenlenir. Kabul listesinin bir örneği çıkaran mercie verilir. Kabul edilen tebliğ evrakı, sistem üzerinden takip edilir. 4. Tebliğin vaktinde yapılmaması Tebliğ vaktinde yapılmaz veya tebliğ mazbatası belirlenen zamanda gelmezse tebligatı çıkaran merci durumu mahalli PTT merkezine bildirir. Mahalli PTT merkezi, şikâyet konusu olan evrakın ne işlem gördüğünü inceler ve gerekirse varış merkezinden araştırır ve takip eder. Yapılan araştırma ve takip sonucu, mahalli PTT merkezi ve gerektiğinde Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü tarafından mümkün olduğu kadar kısa bir zaman içinde tebligatı çıkaran mercie bildirilir. 27  T E B L İ G A T H U K U K U 5. Basılı evrak Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’e göre bastırılacak evrakın beyaz renkte olması gerekir. Ancak adres kayıt sistemine göre düzenlenecek tebliğ zarfı açık mavi renkte bastırılır. 6. Usulüne aykırı tebliğin hükmü ve tebligatın zamanı Tebliğ, usulüne aykırı yapılmış olsa bile, muhatabı tebliği öğrenmiş ise geçerlidir. Aksi takdirde tebligat yapılmamış sayılır. Muhatap, her ne şekilde olursa olsun tebliğ evrakını veya davetiyeyi alırsa ya da bunların içeriğini öğrenirse tebliği öğrenmiş sayılır. Muhatabın tebliği öğrendiğini beyan ettiği tarih, tebliğ tarihi olarak kabul edilir. Tebliğin usulüne aykırı yapılmış olması halinde, muhatabın tebliği öğrendiğinin ve bunun tarihinin iddia ve ispatı mümkün değildir. Gece vakti tebligat yapılabilir. Resmî ve adli tatil günlerinde de tebligat yapılabilir. Örneğin, A için gelen bir tebligat, komşu B’ye verilir ise bu durumda tebligat usulsüz bir şekilde yapılmıştır. Dikkat edilirse bu tebligat aynı zamanda geçersizdir. Ancak A, sonrasında B’ye verilen tebligat içeriğini öğrenir ve buna bağlı olarak işlemler gerçekleştirir ise bu durumda usulsüz olan o tebligat geçerli hale gelir. Çünkü artık muhatap A, tebligattan haberdar olmuş, tebligat içeriğini öğrenmiştir. Örnekte de görüldüğü gibi usulsüz yapılan tebligatlar muhatapları tarafından öğrenildiğinde geçerli hale dönüşürler. Başka bir örnek vermek istersek, A’ya gelen tebligat apartman kapıcısı B’ye 5 nisanda bırakılmıştır. Ancak A, tebligat içeriğinden 10 nisanda haberdar olmuşsa, tebligat 10 nisanda yapılmış sayılır. Çünkü usulsüz tebligat, muhatabın tebligatı öğrendiğini iddia ettiği tarihte yapılmış sayılır. TEBLİĞ EVRAKININ HAZIRLANMASI VE PTT İŞLETMESİNE TEVDİ, USULSÜZ TEBLİGAT 1)Tebliğ mazbatalı zarfın düzenlenmesi: Mercilere çıkarılacak tebliğ evrakı tebliğ mazbatalı bir zarf içine konulur. Tebliğ evrakının tebliğ mazbatası haricindeki kısımları tebliği çıkaran merci tarafından doldurulur. 2)Telgrafla tebligat: Telgrafla tebligat mümkündür. Normal ve acele olmak üzere 2 türdür. ***Faksla tebligat mümkün değildir. 3)Liste ile tevdi: İlgili merci → merci tevdi listesi düzenler → PTT’ye verir → PTT kontrol eder → PTT kabul listesi düzenler 4)Tebligatın vaktinde yapılmaması: İlgili merci PTT’ye bildirir → PTT araştırma yapar → araştırma sonucunu tebligatı çıkaran merciye bildirir. 5)Basılı evrak: Basılacak evrakın beyaz renkte olması esastır. Adres kayıt sistemine göre düzenlenen tebliğ zarfı açık mavi renkte bastırılır. 6)Usulüne aykırı tebliğin hükmü ve tebligatın zamanı: Tebliğ usulüne aykırı yapılmış olsa bile muhatap tebliği öğrenmiş ise tebliğ geçerlidir. Muhatabın tebliği öğrendiğini beyan ettiği tarih tebliğ tarihi kabul edilir. Bu tarihin iddia ve ispatı mümkün değildir. *** Gece vakti, resmi tatil, adli tatil günlerinde de tebligat yapılabilir. 28  T E B L İ G A T H U K U K U 7. Tebligat suçları Tebligat suçları Tebligat Kanununu 52 ve 56. Maddeleri arasında düzenlenmiştir. Madde 52: Tebligat Kanunu’nun uygulamasında görevli olan memurlar ile muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyeleri tarafından işlenen suçlar ve onlara karış işlenen suçlar TCK’nın kamu görevlisi hükümlerine göre cezalandırılır. (Kanunu tatbik ile mükellef olanların işleyecekleri suçlar) Madde 53: Yanlış adres bildirme suçu düzenlenmiştir. Buna göre bir kişi kendisine ait isim ve adresi ya da başkasına ait ismi adresi yanmış bildirilirse 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Yanlış adres bildirmek) Madde 54: Tebliğ evrakının muhatabına verilmemesi ve tebligatı kabulden kaçınma suçları için 1 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. (Tebliğ evrakının muhatabına verilmemesi ve tebligatı kabulden kaçınma) Madde 55: Yalan beyan suçu düzenlenmiştir. Buna göre kendisi hakkında tebliğ memuruna yalan beyanda bulunan muhatap veya muhatap adına tebligat almaya yetkisi olup ta olmadığını belirtmek veya muhatap olmadığı halde ya da muhatap adına tebligatı alma yetkisi olmadığı halde yetkisi var gibi davrananlar 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bundan dolayı bir zarar meydana gelmiş ise ağırlaştırıcı hükümler uygulanır. (Yalan beyan) Madde 56: Tebliğ evrakını koparanlar, imha edenler veya evrakı okunamaz hale getirenler 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ve 25 günden 150 güne kadar adli para cezası alır. (Tebliğ evrakının talikiyle ilgili suç) Bölüm Sonu Soruları 1. Tebliğ zamanında yapılmaz ise tebligatı çıkaran merci bu durumu nereye bildirir. 2. Telgrafla tebligat yapılması mümkün müdür? 3. Faks kullanılarak tebligat yapılması mümkün müdür? 4. Muhatap A’ya çıkartılan tebligat, A evde bulunmadığı için apartman yöneticisine yapılmıştır. Bu tebligat hangi tarihte yapılmış sayılır? 5. Gece kulübü işletmecisi A’ya gece vakti tebligat yapılmıştır. A, kendisine gece vakti tebligat yapılmasının usulsüz olduğunu iddia etmektedir. Bu iddia doğru mudur? 6. Borçlu A’ya resmî tatilde tebligat yapılmıştır. A, resmî tatillerde tebligat yapılamayacağı iddiasıyla tebligatın usulsüz olduğunu iddia etmektedir. A’nın iddiasını Tebligat kanunu hükümleri etrafında tartışınız. 7. A için çıkartılan bir tebligat, evine misafir olarak gelen B’ye yapılmıştır. Bu tebligat usulsüz müdür, yapılan tebligatın geçerli hale dönüşmesi mümkün müdür? 29  T E B L İ G A T H U K U K U Tebligat kanununa göre tebligat suçları 1) Madde-52) Görevlilerin suçları TCK’nın kamu görevlisi hükümleri (memur, muhtar, aza) (Kanunu tatbik ile mükellef olanların işleyeceği suçlar) 2) Madde-53) Yanlış adres bildirme suçu 6 ay- 2 yıl 3) Madde-54) Tebliğ evrakını almamak, vermemek 1 yıla kadar 4) Madde-55) Yalan beyan a) Muhatap 3 ay – 1 yıl 1 yıla kadar b) MYTAYK c) 3. Kişi 1yıl – 5 yıl 5) Tebliğ evrakını kopartma ( Talik=asma ) suçları 3 aydan 1 yıla kadar hapis 25 günden – 150 güne kadar idari para cezası *** Usulsüz tebligatta muhatap muttali olmuşsa tebliğ geçerlidir. ( muttali = öğrenen kişi ) NOTLAR 30