Genie: Biologie, Thema 1: De Cel PDF

Genie: Biologie THEMA 1: DE CEL De chemische samenstelling van het leven HOOFDSTUK 2 PAGINA 25 2  HOOFDSTUK 2: De chemische samenstelling van het leven. 1 De chemische samenstelling van cellen O 2 Anorganische moleculen in cellen 2.1 Water A. De chem...

Genie: Biologie THEMA 1: DE CEL De chemische samenstelling van het leven HOOFDSTUK 2 PAGINA 25 2  HOOFDSTUK 2: De chemische samenstelling van het leven. 1 De chemische samenstelling van cellen O 2 Anorganische moleculen in cellen 2.1 Water A. De chemische eigenschappen van water V B. De functies van water 2.2 Zuurstofgas E 2.3 Koolstofdioxide 3. Organische moleculen in cellen. R 3.1 Sachariden A. Monosachariden en disachariden B. Polysachariden Z 3.2 Lipiden A. Triglyceriden B. Fosfolipiden I C. Steroïden 3.3 Eiwitten A. Aminozuren en peptiden C B. De 3D- structuur van eiwitten C. De denaturatie van eiwitten D. De functies van eiwitten H E. Enzymen 3.4 Nucleïnezuren A. Nucleotiden B. DNA T C. RNA 3  3. Organische moleculen in cellen p. 38 3.2 Lipiden Grotendeels apolair → Onoplosbaar in water o Soms polair deel (O- atoom) o Indeling - Hydrolyseerbare lipiden: vetten en oliën (triglyceriden), fosfolipiden, wassen,... - Niet-hydrolyseerbare lipiden: steroïden, terpenen 4  3. Organische moleculen in cellen p. 38 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden oStructuur Condensatiereactie tussen glycerol en drie vetzuren waarbij esters ontstaan. CH2 OH CH OH O CH2 OH R C OH glycerol vetzuur 5  3. Organische moleculen in cellen p. 38 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden 6  3. Organische moleculen in cellen p. 38 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden CH2 OH CH2 OH O CH OH + HO C R CH OH + H2O monoglyceride O CH2 OH CH2 O C R O O CH2 OH HO C R1 CH2 O C R1 diglyceride CH OH + CH OH + 2 H2O O O CH2 OH HO C R2 CH2 O C R2 O O CH2 OH HO C R1 CH2 O C R1 O O CH OH + HO C R2 CH O C R2 + 3 H2O triglyceride O O CH2 OH HO C R3 CH2 O C R3 7  3. Organische moleculen in cellen p. 38 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden Afhankelijk van hun samenstelling spreken we van Vetten => triglyceriden opgebouwd uit verzadigde vetzuren => dierlijke oorsprong => vast bij kamertemperatuur Oliën => triglyceriden opgebouwd uit onverzadigde vetzuren => plantaardige oorsprong => vloeibaar bij kamertemperatuur 8  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden Vetzuren 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 oVoorbeeld: oliezuur CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH CH CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 COOH 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 COOH aantal C-atomen plaatsnummer van de dubbele binding code: 18 : 1 (9) aantal dubbele bindingen 9  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden Verzadigde vetzuren = alleen enkelvoudige bindingen tetradecaanzuur = myristinezuur 14:0 hexadecaanzuur = palmitinezuur 16:0 COOH COOH octadecaanzuur = stearinezuur 18:0 COOH 10  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden Onverzadigde vetzuren = 1 of meerdere dubbele bindingen cis-9-octadeceenzuur = oliezuur 18:1 (9) cis-9,12-octadecadieenzuur = linolzuur 18:2 (9,12) COOH COOH cis-9,12,15-octadecatrieenzuur = linoleenzuur 18:3 (9,12,15) COOH 11  3. Organische moleculen in cellen p. 38 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden Verschillen verzadigde /onverzadigde vetzuren : Verzadigde vetzuren: enkel enkelvoudige bindingen bij C bezitten geen knik = triglyceriden goed stapelbaar => hogere dispersiekrachten => hoger smeltpunt Onverzadigde vetzuren: dubbele bindingen bij C => voornamelijk in de “zusammen” (vroegere cis) configuratie => vertonen een knik => triglyceriden slecht stapelbaar => lagere dispersiekrachten => lager smeltpunt 12  3. Organische moleculen in cellen p. 38 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden 13  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden A. Trigrlyceriden oFunctie Energieopslag Isolatie Waterafstoting 14  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden B. Fosfolipiden oStructuur Glycerol + 2 vetzuren + fosfaatgroep (+org polaire molecule) 15  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden B. Fosfolipiden oStructuur 16  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden B. Fosfolipiden oFunctie Opbouw (cel)membranen Hydrofobe vetzuurstaarten naar elkaar gericht Hydrofiele kop naar waterige omgeving gericht → barrière voor vrije beweging moleculen over membraan 17  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden B. Fosfolipiden 18  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden C. Steroïden Structuur Vier ringvormige moleculen met daarop functionele groepen o Functie Cholesterol: Stabiliteit van celmembranen Geslachtshormonen Bijnierschorshormonen (cortisol, aldosteron) Vitamine D 19  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden C. Steroïden rachitis osteomalacie 20  3. Organische moleculen in cellen 3.2 Lipiden D. Wassen Structuur ontstaat door een condensatiereactie tussen een alcohol en een vetzuur o Functie waterafstotend (cuticula blad) 21