Examenvragen Verzekeringswezen PDF

Examenvragen Verzekeringswezen (grote vragen) written by irstudent www.stuvia.com Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Examenvragen Verzekering Vraag 1 ✓ A. Welke kenmerken vertoont de...

Examenvragen Verzekeringswezen (grote vragen) written by irstudent www.stuvia.com Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Examenvragen Verzekering Vraag 1 ✓ A. Welke kenmerken vertoont de persoonsverzekering / de schadeverzekering? Duid de verschillen / de overeenkomstige of gemeenschappelijke kenmerken aan. De persoonsverzekering is een verzekering met betrekking tot een persoon. De verzekeringsprestatie of premie is afhankelijk van een onzeker voorval dat iemands leven, fysieke integriteit of gezinstoestand aantast. De schadeverzekering is een verzekering waarbij de verzekeringsprestatie afhankelijk is van een onzeker voorval dat schade veroorzaakt aan iemands vermogen. Gemeenschappelijke kenmerken: gaat allebei over een onzeker voorval in de toekomst, er wordt een vergoeding uitgekeerd. Ook verzekeren ze allebei personen om hen te beschermen tegen risico’s. Verschillen: Persoonsverzekering Geen band tussen uitkering en schade (meestal vast bedrag) Vergoeding mag dus wel groter zijn dan de schade. Hierbij kan je je wel verrijken (cumulatie). Geen indeplaatsstelling/subrogatie Samenloop is niet beperkt Schadeverzekering Vergoeding mag niet groter zijn dan de opgelopen schade (vergoeding van werkelijke schade) (à Dus bv bij 2 verzekeraars brandverzekering mag niet! Dan moet je schadelast gaan verdelen over beide (soms oudste/jongste contract, soms volgens bedrag,…)) Indeplaatsstelling (De verzekeraar die de schadevergoeding betaald heeft, treedt ten belope van het bedrag van die vergoeding in de rechten en rechtsvorderingen van de verzekerde of de begunstigde tegen de aansprakelijke derden.) (subrogatie) (indeplaatsstelling van verzekeraar die de schade vergoed heeft) Samenloop beperkt tot de vergoeding van de werkelijke schade Voorval tast leven, fysieke integriteit of gezinstoestand aan Schade veroorzaakt aan het vermogen Indien een voorval zich voordoet wordt de prestatie uitgevoerd. Indien zich een voorval voordoet zal de schade opgemeten worden om te beoordelen hoeveel uitgekeerd dient te worden. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 1 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material B. Wat onderscheidt de verzekering tot vergoeding van schade van de verzekering tot uitkering van een vast bedrag? Het verschil tussen beide verzekeringen is dat bij de verzekering tot vergoeding van schade de uitkering bepaald wordt door de omvang van de schade, dit is niet het geval bij de verzekering tot uitkering van een vast bedrag. Hierbij wordt ongeacht de omvang van de opgelopen schade een vast bedrag uitgekeerd. - Een verzekering tot vergoeding van schade is een verzekering waarbij de verzekeraar zich ertoe verbindt de prestatie te leveren die nodig is om de schade die de verzekerde geleden heeft of waarvoor hij aansprakelijk is, geheel of gedeeltelijk te vergoeden. - Verzekering tot uitkering van een vast bedrag is een verzekering waarbij de prestatie van de verzekeraar niet afhankelijk is van de omvang van de schade, maar een vast bedrag wordt uitbetaald. C. Geef courante voorbeelden van beide soorten verzekering. Zijn er verzekeringen die in beide categorieën thuishoren? Zo ja, welke? Waarom? Verz. tot vergoeding van schade: Brandverzekering, autoverzekering Verz. tot uitkering van een vast bedrag: Levensverzekering, schuldsaldoverzekering Beide categorieën: hospitalisatieverzekering en ongevallenverzekering Bij een hospitalisatieverzekering gaat het om een persoonsverzekering, maar niet om een levensverzekering. Dit betekent dat deze schade vergoeden oftewel een bepaald bedrag vast uitkeren. Bv een enorm zieke persoon die in het ziekenhuis ligt. De ziekenhuiskosten kunnen vergoed worden (schadevergoeding) of de patiënt kan bijvoorbeeld 50 euro per dag dat hij er ligt vergoed krijgen (vast bedrag). D. Is er een verschil tussen de “verzekering ter vergoeding van schade” en de “schadeverzekering”? Waarom wel/niet? Neen er is geen verschil tussen. Beide schadeverzekeringen beogen het vergoeden van schade. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 2 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 2 ✓ A. Verzwaring van het risico: wat wordt hiermee bedoeld? Een verzwaring betekent dat tijdens de loop van de overeenkomst er sprake is van een blijvende en aanzienlijke toename van het risico dat een verzekerde gebeurtenis zal plaatsvinden zoals bv. uw zoon gebruikt mee uw voertuig dat verzekerd is via een BA autoverzekering. De verzekeringsnemer is verplicht om melding te maken van een verzwaring van het risico indien dit zich voordoet. Art 81: Zoon die rijbewijs haalt en ook met auto rijdt à risico stijgt à premie wijzigen à verzekeringsnemer moet dit aangeven à ook als zoon eigen auto heeft à premie terug dalen. Opzettelijke verzwijging van verzwaring leidt tot proportionele uitkering. B. Wat voorziet de wet over hoe een verzekeraar mag/moet reageren na de melding van een verzwaard risico? En wat als het risico vermindert? De verzekeraar moet, binnen een maand na inlichting door de verzekerde, een wijziging van de overeenkomst voorstellen met terugwerkende kracht tot de dag van de verzwaring. Indien deze na een maand niet is goedgekeurd kan de verzekeraar binnen een periode van 15 dagen de overeenkomst opzeggen. Verder kan de verzekeraar, indien hij het bewijs levert nooit zo’n verzwaard risico te verzekeren, binnen dezelfde termijn van 1 maand de overeenkomst opzeggen. Indien hij geen wijziging voorstelt of het contract niet heeft opgezegd binnen de termijn, kan hij zich daarna niet meer beroepen op de verzwaring van het risico. Een schadegeval gebeurt: Indien de verzekeringsnemer een mededeling van het verzwaard risico heeft gedaan of hem niet te verwijten valt dat er geen mededeling gebeurde van het verzwaarde risico, is de verzekeraar verplicht om de overeengekomen prestatie te leveren. Indien zich er een schadegeval voordoet en de verzekeringsnemer heeft niet meegedeeld dat het risico verzwaard is en kan hiertoe verweten, is de verzekeraar slechts gehouden tot de prestatie naar verhouding van de betaalde premie en de premie die de verzekeringsnemer had moeten betalen indien de verzwaring opgenomen was in de premieberekening. Wanneer de verzekeringsnemer ter kwader trouw heeft gehandeld, kan de verzekeraar zijn dekking weigeren. De verzekeraar heeft recht op een schadevergoeding, hetzij de premies die vervallen zijn op het moment dat de verzekeraar op de hoogte werd gebracht van het bedrog. Bij een vermindering van het risico moet de verzekeraar een lagere premie toekennen, vanaf de dag waarop hij kennis heeft gekregen van die vermindering. Indien de verzekeraar niet akkoord is kan hij de overeenkomst stopzetten. C. Kan de verzekeraar elke polis opzeggen als het risico na verzwaring of vermindering plots buiten de scope van het acceptatiebeleid van de onderneming zou vallen? Geef ook aan voor welke verzekeringen wel/niet en waarom. De verzekeraar kan in geval hij het bewijs heeft dat hij het verzwaard risico in geen geval zou hebben verzekerd, kan hij binnen de maand, te rekenen van de moment waarop hij op de hoogte werd gesteld, de overeenkomst opzeggen. In geval van een levensverzekering, ziekteverzekering of kredietverzekeringsovereenkomst hoeft de verzekerde geen melding te maken van een verzwaring. Dit is logisch, aangezien bv. een hospitalisatieverzekering levenslang wordt aangegaan. Deze verzekering wordt namelijk gesloten om het risico van een, al dan niet tijdelijke, verslechtering van de gezondheid van de verzekerde te dekken. Indien een verzekeringsnemer dit contract aangaat moet hij een medische vragenlijst invullen. Als de verzekeraar vervolgens het risico accepteert, moet hij de mogelijke verzwaringen meenemen die optreden door het bv. ouder worden van de verzekeringsnemer. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 3 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 3 ✓ à Toen vrouw sliep, snurkte karel evenhard A. Welke kenmerken laten toe de sociale zekerheid te onderscheiden van de private verzekeringen? Geef commentaar bij de verschillende kenmerken die je onderscheidt. 1. Toetreding De meeste private verzekeringen zijn met vrije toetreding. Er zijn echter enkele uitzonderingen van private verzekeringen die wel verplicht zijn zoals bv. de BA autoverzekering en de verzekeringen voor arbeidsongevallen van de werkgever. Bij sociale zekerheid is er sprake van verplichte toetreding opgelegd door de wet. 2. Verzekeringsprincipe Sociale zekerheid en private verzekeringen volgen beide het verzekeringsprincipe. Ze zorgen er beiden voor dat risico’s gedragen kunnen worden door de persoon die schade loopt. Verschillend daarentegen is dat indien je geen bijdragen levert voor de sociale zekerheid, je er nog steeds beroep op kan doen bv voor een werkloosheidsvergoeding, terwijl wanneer je niet bijdraagt aan private verzekeringen, er ook geen bescherming verleend wordt. Bij de sociale zekerheid wordt dus deels van dit principe afgeweken. 3. Segmentering Bij beide is er sprake van segmentering, maar deze is niet gelijk. Bij private verzekeringen zal er segmentatie zijn in functie van de karakteristieken van relevante risicofactoren (in de zin van hun impact op frequentie en intensiteit van mogelijke schadegevallen) om vervolgens een aangepaste premie te kunnen vragen. Bij de sociale zekerheid daarentegen wordt enkel gesegmenteerd op basis van het sociaal statuut van de aangeslotene (werknemer, zelfstandige, ambtenaar, speciale beroepen). 4. Solidariteit (+ premiebepaling en herverdeling): Zowel bij private verzekering als sociale zekerheid is er sprake van solidariteit. Echter is er een verschil in het soort solidariteit. Bij de private verzekeringen is er namelijk sprake van kanssolidariteit (gelijke schadeverwachting bij verzekerden in één risicoklasse) terwijl er bij de sociale zekerheid sprake is van herverdelende (subsidiërende) solidariteit (financieel sterkeren betalen voor financieel zwakkeren). 5. Kapitalisatiesysteem Bij private verzekering geldt een kapitalisatiesysteem, waarbij met het verworven kapitaal door premies extra geld verdiend kan worden door er bv mee te beleggen waardoor er na het betalen van uitkeringen nog extra geld verdiend kan zijn. Bij sociale zekerheid is er geen sprake van een kapitalisatiesysteem maar wel van een omslagstelsel of repartitie (in dit geval steunt men op de collectieve welvaart van de bevolking (het aantal mensen dat betaalt verhoogt + het bedrag verhoogt)). Dit betekent dat alle inkomsten die men verwerft onmiddellijk gebruikt zullen worden om te herverdelen naar andere groepen die een inkomst verkrijgen. Zo zal de actieve bevolking bv. de gepensioneerden financieren. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 4 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material 6. Equivalentieprincipe Zowel private verzekeringen als de sociale zekerheid maken gebruik van het equivalentieprincipe (kosten dienen te allen tijde gelijk te zijn aan de opbrengsten oftewel inkomsten zijn gelijk aan uitgaven), maar dit wordt op een andere manier bereikt. Bij de private verzekering dienen de uitbetalingen na gebeurtenissen in één bepaald jaar vergoed te worden met de inkomsten uit datzelfde jaar. Bij de sociale zekerheid worden inkomsten echter onmiddelijk gebruikt om uitkeringen te financieren waarna een eventueel tekort moet worden aangevuld door de overheid of door een verhoging van de premies (aangezien ze niet zoals een private verzekering extra inkomsten kunnen genereren uit bv beleggingen). B. Hoe verhouden deze twee soorten verzekeringen zich tegenover mekaar? De twee verzekeringen dienen beide om verzekeringsnemers tegen risico’s te beschermen. De sociale zekerheid zorgt ervoor dat werknemers, zelfstandigen en ambtenaren beschermd worden in 9 belangrijke takken (o.a. werkloosheid en gezinsbijslag). Hiernaast zijn er nog twee verzekeringen specifiek voor de zelfstandigen. Verder bestaan er ook aanvullende verzekeringen voor waar de sociale zekerheid te kort schiet (niet voldoende hoge uitkeringen of niet gedekte risico’s). Deze verzekeringen worden aangeboden door private verzekeraars. C. Geef twee voorbeelden van beide categorieën Private verzekering: brandverzekering en schuldsaldoverzekering Sociale zekerheid: gezinsbijslag en pensioenuitkering D. Zijn er verzekeringen die binnen de “intersectie” van deze twee categorieën van verzekeringen vallen? Zo ja, welke? Waarom? Ja, er zijn enkele private verzekeringen die door de wet verplicht worden opgelegd aan de verzekeringsnemer. Zo is men verplicht een BA autoverzekering en arbeidsongevallenverzekering af te sluiten. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 5 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 4 ✓ A. Aanvullende pensioenen: welke risico’s worden door welke partij (inrichter, aangeslotene, …) opgevangen in de diverse organisatievormen van een pensioentoezegging? Er zijn 3 soorten pensioenplannen: Vaste prestatieplan of Defined Benefit plan (DB-plan) à Je weet wat je uitkomt maar niet wat het je kost. In het DB-plan verbindt de inrichter (werkgever) zich ertoe een in pensioenreglement vastgesteld pensioenkapitaal of -rente toe te kennen. Dit is afhankelijk van de loopbaanfactoren (salaris, diensttijd,…). Het pensioenkapitaal (of –rente) is gewaarborgd door de inrichter en wordt gefinancierd door gestorte bijdragen en de financiële opbrengst van deze bijdragen. Het rendementsrisico ligt dus bij de inrichter, vermits lage financiële rendementen leiden tot verhoging van de bijdragen ten laste van de werkgever. Vaste bijdragenplan of Defined Contribution plan (DC-plan) à We maken een afspraak over wat de werkgever elk jaar zal bijdragen, je weet niet waar je uitkomt maar wel wat je betaald In een DC-plan is de jaarlijkse bijdrage van de inrichter bepaald in het pensioenreglement. De inrichter verbindt zich er dus toe deze bijdragen te betalen. Het rendementsrisico ligt bij de werknemer-aangeslotene aangezien lage investeringsresultaten invloed hebben op het eindkapitaal of rente die de werknemer bij zijn pensioen zal ontvangen maar niet op de bijdragen van de werkgever. Door de Wet op het Aanvullend Pensioen (WAP) is er echter een rendementsgarantie van 1,75% (momenteel, wordt elk jaar herberekend met een formule gekoppeld aan de rente op staatsleningen op 10 jaar, met een minimum van 1,75%). Door deze rendementsgarantie is de werkgever/inrichter verantwoordelijk voor een minimaal rendement van 1,75%, en moet ze dus bijleggen indien de verzekeraar uiteindelijk (bij overdracht na uittreding of bij pensionering) geen gemiddeld rendement van 1,75% heeft behaald. Zo is er ook risico voor de inrichter (werkgever) naast het risico voor de werknemer-aangeslotene. Cash balance plan (CB-plan) In het cash balance plan heeft de inrichter twee verbintenissen: enerzijds het toekennen van een vast bedrag op vastgestelde tijdstippen en anderzijds het bereiken van een gegarandeerd rendement. Het rendementsrisico ligt dus bij de inrichter: lage financiële rendementen leiden tot verhoging van de bijdragen ten laste van de werkgever Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 6 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material B. Wat onderscheidt een pensioenfonds van een groepsverzekering? Aanvullend pensioen kan zowel via een groepsverzekering als via een pensioenfonds (ook instelling voor bedrijfspensioenvoorziening of IBP genoemd). Er zijn heel wat verschillen: Groepsverzekering Een verzekeraar heeft externe eigenaars, aandeelhouders/geldschieters of leden-eigenaars Pensioenfonds Er is geen eigenaarschap Kan uit verschillende rechtsvormen bestaan bv Comm. venn op aandelen, NV, Coöperatieve venn of Onderlinge verzekeringsvereniging Het is steeds een Organisme voor de Financiering van Pensioenen (OFP) Heeft meerdere maatschappelijke doelen: verzekering, kapitalisatie, beheer van collectieve pensioenfondsen en verrichtingen die er rechtstreeks uit voortvloeien De maatschappelijke doelen zijn enkel pensioenuitkeringen en verrichtingen die er rechtstreeks uit voortvloeien Afgesloten bij een verzekeringsmaatschappij, die afhankelijk van de rechtsvorm al dan niet een commercieel doel heeft Geen commercieel doel: enkel arbeidsgerelateerde pensioenuitkeringen verstrekken Overwegend resultaatsverbintenis (soms Tak 23: dan wel middelenverbintenis): er is een gewaarborgd rendement voor de werknemer Overwegend middelenverbintenis (uitzonderlijk resultaatsverbintenis met tariefgarantie): er is geen gegarandeerd resultaat Alle premies worden aan aparte contracten toegewezen = individuele kapitalisatie Alle bijdragen worden in 1 pot gedaan = collectieve kapitalisatie C. Hoe kunnen de voordelen van een aanvullende pensioenregeling worden afgesproken? Aanvullend pensioenplan op niveau van entiteit - Private ondernemingen - Publieke ondernemingen (contractuelen) - Lokale overheden (contractuelen) Multi-inrichterspensioenenstelsel - Verschillende werkgevers (inrichters) nemen deel aan een identiek pensioenspaarplan (= WG uit verschillende sectoren) Sectorplannen - Werkgevers nemen deel aan eenzelfde pensioenspaarplan afgesloten op niveau van een paritair comité of subcomité (binnen dezelfde sector) Vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) à de eerste 3 worden gezamenlijk opgenomen = collectief Dit kan door middel van een cafetariaplan. Dit is mogelijk in een DC-plan en cash balance plan. Hierbij krijgt de werknemer een budget ter beschikking, en kan hij zelf invullen waaraan het budget wordt toegewezen. Zo kan hij bijvoorbeeld kiezen om overlijden te verzekeren aan een vast bedrag of bijvoorbeeld 1x of 2x zijn jaarsalaris. Daarnaast zijn ook aanvullende dekkingen mogelijk voor bv. ziekte en invaliditeit, met ook hier verschillende mogelijkheden. De rest gaat naar de opbouw van het pensioenkapitaal dat de werknemer bij zijn pensioen ontvangt. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 7 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 5 ✓ A. Solvency II: drie pijlers met een verschillende invalshoek: welke? Welke concrete uitwerking wordt gegeven aan elke pijler? Pijler 1: De kwantitatieve risico-evaluatie en de overeenstemmende kapitaalvereisten. Deze pijler schrijft voor hoe de balans moet worden opgesteld, inclusief technische voorzieningen, eigen vermogen en waarderingsregels. Verzekeraars moeten een Solvency Capital Requirement (de kapitaalseis, solvabiliteitsmarge die aangeeft hoeveel kapitaal noodzakelijk is om als buffer te dienen rekening houdend met alle kwantificeerbare risico’s) en een Minimum Capital Requirement (een minimale kapitaalseis, geeft aan hoeveel eigen vermogen een verzekeringsonderneming minimaal dient aan te houden) berekenen. Pijler 1 beslaat alle eisen hiervoor. Pijler 2: De kwalitatieve vereisten en de grondslagen voor het toezicht. Deze pijler vereist van verzekeraars een "system of governance" inclusief interne organisatie en sleutelposities binnen het bedrijf, een riskmanagement systeem en een eigen risico identificatie en kwantificatie door middel van het Own Risk and Solvency Assessment. Pijler 3: Transparantieverplichtingen (bekendmaking en rapportering) Hierbij dient men de resultaten te rapporteren naar toezichthouders en naar het publiek. Dit zijn bovendien reporting standards, om zo vergelijkingen te kunnen maken en marktdiscipline te kunnen creëren. B. Welke instelling ontwierp de standaardformule? Wat is de rol van die instelling? De standaardformule is ontworpen door EIOPA (= European Insurance and Occupational Pension Authorit). Dit is een Europese autoriteit in de vorm van een soort nationale bank maar dan voor verzekeringen en aanvullende pensioenen. EIOPA draagt bij aan het opzetten van kwaliteitsvolle regulatory en supervisory standaarden in de Europese Unie. Ze geven allerlei richtlijnen en aanbevelingen om de standaarden te implementeren. C. Wat wordt er bedoeld wanneer men zegt dat een bedrijfsleider of een bestuurder “fit and proper” is? Fit gaat over de deskundigheid van bedrijfsleider of bestuurder. Men dient voldoende kennis, vaardigheden en ervaring te hebben en professioneel gedrag te vertonen. Iemand die bijvoorbeeld nog nooit in de verzekeringswereld gewerkt heeft, zal geen bedrijfsleider kunnen worden. Proper (= professionele betrouwbaarheid) betekent dat men eerbaar en integer is. Als een bedrijfsleider bv. vroeger te veel risico’s nam, zal deze persoon dat in zijn nieuwe functie misschien wel opnieuw doen. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 8 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material D. Waarom hecht de standaardformule aandacht aan Life Lapse Risk? Wat meet het Life Cat risk? Lapse is de beëindiging van het verzekeringscontract doordat het contract ofwel het einde van de looptijd heeft bereikt ofwel door het niet betalen van de premie door de verzekeringsnemer. De standaardformule hecht aandacht aan Life Lapse Risk aangezien verzekeringsondernemingen ook rekening moeten houden met de kans dat de verzekeringsnemer vroeger dan verwacht het contract opzegt. Zo kan een contract bijvoorbeeld gereduceerd* (laten liggen voor een lager eindbedrag) of afgekocht worden, waardoor vroeger dan voorzien een technische voorziening uit de beleggingsportefeuille zal verdwijnen. Dit kan een risico inhouden voor de verzekeringsonderneming. De Life Cat risk meet het effect van catastrofes waarvoor een deel kapitaal moet worden aangehouden. Er kunnen bijvoorbeeld catastrofes als ebola optreden, waarbij er oversterfte kan ontstaan (= groter aantal sterfgevallen dan gemiddeld). Hierdoor komen meer erfgenamen geld claimen (= run on insurance) en zal je sneller dan voorzien geld moeten uitkeren, waardoor er een mismatch ontstaat met de duur van de uitgevoerde beleggingen. Voor dit risico zal dus vervolgens ook een deel kapitaal moeten worden aangehouden. *: gereduceerd contract: bv bij levensverzekering wanneer je stopt met premies betalen en dus geen verder kapitaal meer opbouwt. Maar hetgene je gestort had blijft wel staan en daar blijfde rente op krijgen. Maar vermits je geen nieuwe stortingen meer doet krijgt ge minder op het einde en dus daarom gereduceerd Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 9 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 6 ✓ A. Wat is het doel van het aanleggen van technische voorzieningen? De technische voorzieningen hebben als doel de huidige of toekomstige verbintenissen t.o.v. de rechthebbenden te dekken, rekening houdend met de wiskundige verwachting en standaardafwijking van de toevalsvariabele die de uiteindelijke kostprijs van de schadegevallen vertegenwoordigt. Met andere woorden voorzieningen worden aangelegd zodat de verzekeraar in staat is de schadegevallen of uitkeringen van voorzienbare risico’s te betalen. B. Geef een overzicht van de technische voorzieningen die kunnen voorkomen op de balans van een verzekeringsonderneming. 1. Voorziening voor niet-verdiende premies (voorziening voor lopende risico’s) (niet-leven): Deel van de bruto premies die toegerekend moeten worden aan volgende boekjaren om de schadelast, administratieve kosten en beheerskosten te bedekken. 2. Voorziening voor verzekering “leven”: Deze voorzieningen worden ook wel wiskundige reserves genoemd aangezien de voorzieningen worden aangelegd op basis van statistieken. Deze omvat ook: 2.1 Knipperlichtvoorziening Voor overeenkomsten waarvan de interest > 80% van gemiddelde rentevoet over de laatste 5 jaar van de OLO’s op 10 jaar + 0.1%. 2.2 Voorzieningen betreffende de rust –en overlevingsrenten 2.3 Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s “leven” 2.4 Vergrijzingsvoorziening voor ziekteverzekering: Als de klant langer leeft dan verwacht dient er extra geld opzij gelegd te worden, aangezien de verzekeraar hier geen rekening mee gehouden had. 3. Voorziening voor te betalen schade: Voorziening aanleggen voor bedrag van de te verwachten kosten + IBNR (incurred but not reported, schadegevallen die zijn voorgevallen maar nog niet vermeld zijn) + beheerskosten van de schadegevallen. Bedragen uit verhaal en subrogatie worden niet in mindering gebracht. Indien de schadevergoedingen in de vorm zijn van periodieke betalingen maakt men gebruik van actuariële methoden. Discontering is niet toegestaan. 4. Voorziening voor winstdeling en restorno’s: Verdeelde maar nog niet toegekende winst, inclusief dotaties van het boekjaar 5. Voorziening voor egalisatie en catastrofen Alle bedragen gereserveerd met de bedoeling om in de komende jaren het niet-terugkerend technisch verlies te compenseren, de schommelingen van de schadequote te nivelleren en bijzondere risico’s te dekken Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 10 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material C. Welke van deze voorzieningen worden aangewend bij de brandverzekering voor eenvoudige risico’s (voornamelijk woningen voor particulieren). Voor de levensverzekering van tak 23? En voor de arbeidsongevallenverzekering? Brandverzekering: o Voorziening voor niet-verdiende (overlopende) premies: verzekeringsperiode valt meestal niet samen met het boekjaar, niet alle premies zijn dus al ‘verdiend’ o Voorziening voor te betalen schade: schade bij effectieve brand o Voorziening voor egalisatie en catastrofen: natuurrampen zijn in de brandverzekering inbegrepen o Voorziening voor winstdeling en restorno’s: wanneer je minder moet uitbetalen en dus winst hebt, kan je klanten met de winst bv een korting op de volgende premie geven Levensverzekering tak 23 (zonder gewaarborgd rendement): o Voorziening voor niet-verdiende (overlopende) premies: verzekeringsperiode valt meestal niet samen met het boekjaar, niet alle premies zijn dus al ‘verdiend’ o Voorziening voor verzekering “leven” (= wiskundige voorzieningen): bepaald obv een sterftetabel o Voorziening voor egalisatie en catastrofen: bv door epidemie kan het zijn dat kapitaal eerder dan verwacht moet terugbetaald worden door een hoger sterftecijfer o Vergrijzings- of verouderingsvoorziening: zorgt ervoor dat de service naar de verzekeringsnemers kan blijven bestaan ook wanneer ze steeds ouder en ouder worden. o Voorziening voor winstdeling en restorno’s: wanneer je minder moet uitbetalen en dus winst hebt, kan je klanten met de winst bv een korting op de volgende premie geven Arbeidsongevallenverzekering: o Voorziening voor niet-verdiende (overlopende) premies: verzekeringsperiode valt meestal niet samen met het boekjaar, niet alle premies zijn dus al ‘verdiend’ o Voorziening voor verzekering “leven” (= wiskundige voorzieningen): bepaald obv statistieken o Voorziening voor te betalen schade: voorziening van het bedrag van de verwachte medische kosten, schadevergoeding voor de arbeidsongeschiktheid o Voorziening voor winstdeling en restorno’s: wanneer je minder moet uitbetalen en dus winst hebt, kan je klanten met de winst bv een korting op de volgende premie geven Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 11 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 7: Verzekeringsonderneming of –sector en overheid kunnen gezamenlijk instaan voor het aanbieden van sommige waarborgen of dekkingen (PPS, of publiek-private samenwerking). ✓ A. Leg de in België toegepaste terrorismeverzekering ten gronde uit. Hoe beschermt deze regeling de Belgische burger? Het terrorismerisico is moeilijk in te schatten (er zijn nog te weinig statistieken beschikbaar om voorspellingen te kunnen maken over de gemiddelde terrorismeschade die gelopen zal worden op een jaar) en bovendien kan terrorisme een zeer grote impact kan hebben op de verzekeringswereld. Als gevolg hebben de verzekeraars een volwaardig systeem gecreëerd die de financiële stabiliteit te allen tijde moet kunnen bewaren indien het gaat om terreurrisico’s. De Terrorism Reinsurance and Insurance Pool (=TRIP) is een vzw die moet instaan voor de uitbetaling van schade van Belgische risico’s ten gevolge van een terreurdaad. Of een schade behoort tot een terreurdaad wordt beslist door een speciaal opgericht comité op overheidsniveau. Op deze manier worden burgers gegarandeerd een vergoeding te krijgen voor gelopen schade ten gevolge van terreurdaden, weliswaar geplafonneerd tot een bepaald bedrag (dat geïndexeerd wordt) waardoor de intensiteit zo beperkt wordt. Een eerste principe is totalisering. Immers worden alle schadegevallen ten gevolge van terreur gedurende een jaar opgeteld. Dit betekent dat het niet meer van belang is hoe vaak zich een schadegeval voordoet (frequentie), maar wel hoeveel schade er in totaal is (intensiteit), wat ook reeds beperkt is. Een tweede principe is het volgen van een drietrapsvergoeding. Er wordt dus gewerkt aan de hand van drie lagen, waarbij eerst de verzekeraars (de markt) de schade financieren, vervolgens de herverzekeraars en als laatste zal de overheid mee betalen om de terreurrisico’s voldoende te kunnen spreiden. Voor de eerste laag tot bv. 300 miljoen € dienen de verzekeraars zelf in te staan voor de gelopen schade. Het deel hierboven tot bv. 650 miljoen € wordt verdeeld over de herverzekeraars. Indien het schadetotaal nog hoger is zal ook de staat nog een deel van de schade financieren tot een plafond van 1 miljard €. Deze organisatie zorgt voor alle burgers voor een verbeterde individuele verzekering van de schade als gevolg van terreur. Wel een groot nadeel van het systeem is dat elk jaar de regels kunnen wijzigen. Zo kunnen de hoeveelheden van de lagen verlaagd worden en dergelijke Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 12 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material B. En hoe beschermt ze de verzekeringsonderneming? Om de risico’s van de verzekeringsondernemingen te beschermen werd gekozen om ze vrij te laten beslissen of ze in de vzw willen stappen of niet. Indien ze instappen, zullen ze weten aan welk risico ze maximaal blootgesteld zullen worden. Immers zal de vergoeding die de verzekeringsondernemingen zelf zullen moeten betalen, verhoudingsgewijs worden berekend volgens het marktaandeel waarover ze beschikken in de volledige Belgische verzekeringsmarkt. Op deze manier weten de verzekeringsondernemingen op voorhand hoeveel kapitaal ze maximaal zullen moeten aanwenden. Ook betekent dit dat indien klanten van een klein bedrijf grote schade door terrorisme oplopen, deze kleine verzekeraar toch maar een kleine bijdrage dient te doen. Indien een verzekeringsonderneming kiest om niet in te stappen in het TRIP, zal men zelf moeten instaan voor de risico’s van terreur en kan men dus geen beroep doen op die solidariteit tussen sectorgenoten. Verder kunnen herverzekeraars van over de hele wereld een hoeveelheid bieden waar ze voor in willen staan, in ruil voor het verkrijgen van een bijhorend rendement (rate on line). Dit is het ratio dat verzekeraars dienen te betalen voor het gedeelte dat ze zullen laten herverzekeren. Deze geografische spreiding zorgt opnieuw voor een verpulvering van het risico van de nationale verzekeraars, waardoor het systeem nog betrouwbaarder wordt. Verder slot zorgt ook de overheid nog voor de nodige inspanningen. Deze zullen optreden indien de schadehoeveelheid een bepaald bedrag overschrijdt. De overheid mag niet uittreden wat Er zijn een heleboel vergrendelingen zodat de staat niet kan ontsnappen. Verder staat er ook voor hoeveel de staat zich zal moeten engageren enzovoort. er staat voor hoeveel de staat zich moet engageren. De bundeling van krachten van verzekeraars, herverzekeraars en overheid zorgt voor een betrouwbaar financieel systeem, wat uitkeringen voor schade van terreur kan garanderen en stabiliteit met zich mee kan brengen. Tot slot zorgt het plafond ook voor zekerheid voor de verzekeringsondernemingen en overheid, aangezien ze dan bij enorme schade, dan niet onhaalbare bedragen dienen uit te keren. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 13 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 8 ✓ A. Welke belangrijke posten vermeldt de “geglobaliseerde statistiek” voor de rekeningen van een verzekeringstak (of van een geheel van verzekeringsactiviteiten)? Eerst en vooral wordt er een onderscheid gemaakt tussen 3 rekeningen: - de technische rekening niet-leven - de technische rekening leven - de niet-technische rekening De technische rekeningen omvatten alle technische en financiële elementen die rechtstreeks aan de verzekeringsactiviteiten gekoppeld zijn. De niet-technische rekening omvat alle andere posten, zoals de financiële opbrengsten uit het eigen vermogen, de belastingen op het resultaat en de uitzonderlijke elementen die niet rechtstreeks aan de verzekeringsverrichtingen toe te schrijven zijn. Belangrijke posten technische rekening leven en niet-leven: Verdiende premies (zonder aftrek van afgestane herverzekering): dit zijn alle premies die de verzekeraar heeft ontvangen die betrekking hebben tot het boekjaar. = + = + = Schadegevallen en andere technische lasten (zonder aftrek van de afgestane herverzekering): Deze post bestaat voornamelijk uit schadelast Bedrijfskosten: deze post bevat acquisitiekosten en administratiekosten Bruto saldo voor beleggingsopbrengsten: De drie voorgaande posten leveren dit resultaat op Beleggingsopbrengsten, min beheerskosten: Bestaat uit de beleggingsopbrengsten van het eigen vermogen, verminderd met de beheerskosten van beleggingen Bruto technisch-financieel saldo: De som van het bruto saldo voor beleggingsopbrengsten en de beleggingsopbrengsten geven vervolgens dit bedrag. Technisch-financieel saldo van de afgestane herverzekering Wijziging van het fonds voor toekomstige dotaties (enkel bij technische rekening leven) Netto technisch-financieel saldo De posten van de niet-technische rekening komen in vraag B Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 14 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material B. Verklaar elke post en geef de tussenstappen vertrekkend van de premie-inkomst tot bij het “te verdelen resultaat”. Verdiende premies (totaal niet-leven en leven): In de technische rekeningen worden hiervan de schade en enkele andere kosten afgetrokken om uiteindelijk het tot het resultaat van de technische rekeningen leven en niet-leven te komen. Resultaat van de technische rekeningen (leven en niet-leven): som van het resultaat van de technische rekening niet-leven en technische rekening leven + Opbrengsten van beleggingen min beheerskosten: Deze beleggingsopbrengsten komen voort uit de beleggingen van het eigen vermogen, verminderd met de beheerskosten van beleggingen. Dit bestaat uit de netto beleggingsopbrengsten, min de toegerekende opbrengst van beleggingen, overgeboekt naar de technische rekening niet-levensverzekering, plus de toegerekende opbrengst van beleggingen, overgeboekt van de technische rekening levensverzekering. + = + = + = Overige opbrengsten en kosten (bv herstructureringen) Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening voor belasting: Dit komt voort uit de technische rekeningen van leven en niet-leven Uitzonderlijk resultaat: uitzonderlijke opbrengsten – uitzonderlijke kosten Netto belastingen Resultaat van het boekjaar: Het verschil van het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening voor belasting, het uitzonderlijk resultaat en de netto belastingen Belastingvrije reserves: netto overdrachten Te bestemmen resultaat van het boekjaar C. Hoe bereken je FDR? Wat duidt deze aan? FDR staat voor Financial Dependency Ratio en wordt berekend door de verhouding (voor een verzekeringsproduct of groep van verzekeringsproducten) te nemen tussen het technische resultaat vóór beleggingsopbrengsten en de ermee verbonden gemiddelde technische voorzieningen, vermenigvuldigd met - 1. Deze ratio bepaalt het minimumrendement dat de technische voorzieningen moeten halen om het financiële evenwicht te bereiken. De FDR biedt het voordeel dat ze zonder onderscheid kan worden toegepast op de verzekeringsproducten niet-leven en leven, en een relevante vergelijking mogelijk maakt tussen de resultaten van producten met een snelle schaderegeling (short tail) en die van producten met een trage schaderegeling (long tail). De FDR kan ook worden vergeleken met het aan de technische voorzieningen toegerekende rendement. Een toegerekend rendement dat hoger is dan de overeenkomstige FDR brengt een positief technischfinancieel saldo voort, terwijl een FDR die hoger is dan het toegerekende rendement een tekort oplevert. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 15 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 9 ✓ A. Wat is het doel van statistieken over verzekerde risico’s (objecten, personen, …) en over schaden? Bij verzekeringen is er sprake van een inverse productiecyclus, aangezien de prijs (de premie) van de dienst (de verzekeringsdekking) wordt betaald vóór de kostprijs ervan gekend is. Een verzekeraar moet op voorhand zijn prijs bepalen en statistieken over verzekerde risico’s zijn hierbij een hulpmiddel. De verzekeraar moet de waarschijnlijkheid (frequentie) en de omvang van de mogelijke gevolgen (intensiteit) van de risicogebeurtenis bepalen. Deze frequentie en intensiteit kunnen geanalyseerd worden aan de hand van de statistieken alsook het risicoprofiel van bepaalde groepen mensen of objecten (jongeren versus ouderen, huizen met zwembad,…). Hierdoor kan een verzekeraar zijn acceptatie- en tarificatiecriteria hierop afstemmen om zo zijn portefeuille te gaan differentiëren. De verzekeraar kan ervoor kiezen om bepaalde risico’s wel te verzekeren en anderen niet of voor bepaalde risico’s hogere premies vragen. B. Beschrijf nauwkeurig de logische stappen van statistiek naar tarief en naar acceptatiebeleid van een verzekeringsonderneming – m.a.w. hoe verloopt de productontwikkeling bij een verzekeringsonderneming? à Gewone StraatBAAN Stap 1 : Gaat de verzekeraar een risico verzekeren? Indien het aangeboden risico niet behoort tot één van de risicogroepen die aan de basis liggen van de gewone tariefstructuur, dan kan de verzekeraar: bijkomende voorwaarden opleggen, een speciaal tarief toepassen of de aanvraag tot verzekering afwijzen. Er wordt gekeken of het risico voldoet aan de verzekerbaarheidsvoorwaarden (bv gebeurtenis moet te wijten zijn aan toeval) Stap 2 : Segmentatie De segmentatie van de markt zal gebeuren op basis van een vragenlijst met risicofactoren. Op basis van de risico’s van klanten zullen mensen met risico’s van dezelfde aard (homogene risico’s) worden samengezet. Voorbeelden van segmentatiecriteria zijn: roker/niet-roker, leeftijd, vermogen wagen, rijervaring,… Stap 3 : Bepaling van de premie Premie = prijs die aan de verzekeraar verschuldigd is voor zijn dienst. De prijs volgt uit statistische studie omdat de prijs reeds betaald wordt voor de kostprijs van de verzekering gekend is. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de zuivere premie en handelspremie. - Zuivere premie = werkelijke prijs van het risico - Handelspremie = zuivere premie + opslagen o Opslagen zoals: veiligheidsopslag, algemene onkosten, commissieloon,... Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 16 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Stap 4: Afsluiting verzekeringsovereenkomst Aan het sluiten van een verzekeringsovereenkomst gaan bepaalde fases vooraf - Verzekeringsvoorstel: informatief document, er is nog geen verzekering afgesloten en er is nog geen dekking - Verzekeringsaanvraag = aanbod van de verzekeraar om het risico voorlopig ten laste te nemen - Voorafgaande polis = een door de verzekeraar ondertekende polis met aanbod om risico’s te verzekeren - Verzekeringspolis: ALS aan alle geldigheidsvoorwaarden is voldaan. Bij het sluiten van het contract is er een onderscheid tussen: - Opzettelijk verzwijgen of onjuiste meedelen van gegevens (contract nietig) - Onopzettelijk verzwijgen of onjuist meedelen van gegevens (verzekeraar kan contract opzeggen indien hij het risico nooit zou hebben verzekerd) Stap 5 : Aanpassing aan het risico - De premie moet altijd overeenstemmen met het risico dat de verzekeraar heeft aangenomen - Bij het sluiten van het contract: premie = tegenprestatie voor het gelopen risico - In de loop van de verzekeringsovereenkomst dient het evenwicht tussen premie en risico te blijven bestaan. In geval van wijziging van het risico, wat door de verzekeringnemer spontaan moet worden meegedeeld, is er aanpassing van de premie. Stap 6 : Naselectie De verzekeraar kan een portefeuille-uitzuivering toepassen door de slechte risico’s weg te selecteren. De polissen waarmee hij een slechte schade-ervaring gehad heeft of waarvan het risico ondertussen verzwaard is (vb: kinderen rijden nu ook met de wagen), kan verzekeraar indien contractueel mogelijk opzeggen of niet verlengen. Ook kan een bonus-malus regeling worden toegepast in de autoverzekering waardoor goede bestuurders beloond worden. Een verzekeraar moet zijn acceptatiecriteria, tariferingscriteria en criteria voor omvang van de dekking verplicht publiceren op zijn website. C. Hoe kan een verzekeraar het risico dat een nieuwe klant uitmaakt inschatten? Iedere verzekeraar bepaald voor zichzelf welke risico’s hij wel of niet wil verzekeren. Deze acceptatiecriteria plaatst hij ook op zijn website. Als de klant voldoet aan de acceptatiecriteria moet de verzekeraar een inschatting maken van het te dekken risico. Hij zal zich baseren op de bestaande statistieken om zo de frequentie en intensiteit van het schadegeval in te schatten. Bovendien is de verzekerde verplicht om eventueel verzwarende omstandigheden te melden zodat de verzekeraar hiermee rekening kan houden. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 17 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 10 ✓ A. Welke vorm(en) van solidariteit tref je aan in de private verzekering? Kanssolidariteit: is de solidariteit tussen de mensen waarbij de kans op risico is uitgekomen en de mensen waarbij de kans op risico niet is uitgekomen. Deze solidariteit berust compleet op toeval en is eigen aan het verzekeren zelf. Ook wel toevallige solidariteit genoemd. Subsidiërende solidariteit: aangezien men nooit alle risicofactoren in kaart kan brengen werkt men met pools van mensen met min of meer hetzelfde risicoprofiel. Er zullen echter nog steeds individuele verschillen bestaan tussen deze personen waardoor het risico voor sommigen toch nog hoger/lager ligt dan bij andere. De helft van de personen met een risico dat gemiddeld lager ligt dan het groepsrisico zal dus te veel betalen terwijl de andere helft met een gemiddeld hoger risico, te weinig betaalt. Deze solidariteit kan nog verder onderverdeeld worden in: - onbekende subsidiërende solidariteit: proces van geldoverdrachten tussen verzekeringnemers als gevolg van onbekende of niet kwantificeerbare risicofactoren. - bewuste subsidiërende solidariteit: proces waarbij door het bewust negeren van gekende risicofactoren, bepaalde verzekeringnemers te veel premie betalen ten gunste van anderen. B. Waarom moet er altijd solidariteit aanwezig zijn in de private verzekering? Tussen welke verzekeringnemers speelt deze solidariteit? Het samenbrengen van een groot aantal gelijkwaardige risico's maakt de verliezen - in zekere mate - voorspelbaar voor de groep in zijn geheel (wet van de grote aantallen). Indien men elke persoon apart bekijkt is dit niet mogelijk. De premies die door het geheel van de verzekeringnemers betaald worden zullen gebruikt worden om diegenen te vergoeden die daadwerkelijk een schadegeval hebben. Hierdoor wordt solidariteit gecreëerd tussen de nietgetroffenen en de getroffenen. Dit geldt tussen de leden van dezelfde (min of meer) homogene groep. C. Wat beperkt de invloed van de solidariteit ? De mate waarin er gesegmenteerd wordt, hoe meer segementatie er is hoe dichter de homogene groep waarin je je bevindt zich aansluit bij jouw persoonlijk risicoprofiel. Hierdoor zal de totale solidariteit binnen de groep kleiner worden (door verminderde subsidiërende solidariteit). Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 18 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 11 ✓ A. Wat is het equivalentieprincipe? Het equivalentieprincipe stelt dat de premies in overeenstemming moeten zijn met de grootte van het risico, en dat gebeurtenissen van één jaar (schadegevallen, einde levensverzekering) vergoed moeten worden uit inkomsten van dat jaar (premies, financiële opbrengsten,…). Er is een equivalentieprincipe op micro-niveau en op macro-niveau Op micro-niveau: de premies komen overeen met de verwachtingswaarde van de schade op niveau van 1 klant Op macro-niveau: de som van alle premies komt overeen met de som van alle uitgaven (niet alleen schade maar ook personeelskosten en dergelijke) B. Wat zijn de concrete gevolgen van het toepassen van dit principe op de private verzekering? Alle inkomsten en uitgaven moeten in het correcte jaar geboekt worden. Maar dit is niet altijd even simpel. Bijvoorbeeld een ongeval met blijvende invaliditeit: de uitgaven zullen niet alleen in het jaar van het voorval liggen, maar ook in volgende jaren. Daarom moet men voorzieningen aanleggen, zodat alle uitgaven kunnen teruggebracht worden tot het verzekerde jaar. C. Vind je ook sporen van het equivalentieprincipe in de sociale verzekering? Zo ja, met welk effect? Zo neen, waarom niet? Ja, de premies financieren de uitkeringen en kosten. De inkomsten worden hier echter onmiddellijk gebruikt om de sociale uitkeringen te financieren (principe van herverdeling/solidariteit). Indien er een tekort is aan inkomsten moet de overheid dit bijpassen, of moeten de sociale lasten worden verhoogd. Dit gebeurt dan los van enige statistiek of frequentie/intensiteit. Ja, bijvoorbeeld bij de pensioenen: de toekomstige pensioenen moeten gelijk zijn aan de bestaande reserves en de toekomstige bijdragen rekening houdend met het tijdsaspect van geld en leven (komt uit Yves via Google, is wel niet wat René erover zei in de les). Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 19 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Vraag 12 ✓ A. Doorgedreven segmentering leidt tot problemen in de verzekeringssector. Welke? à SOS HOF Er zijn 6 nadelen van doorgedreven segmentering : 1. Een spiraal van steeds toenemende segmentering = Verzekeraars zullen elkaar steeds moeten volgen in hun segmenteringspolitiek aangezien wanneer ze een significant segmenteringscriterium niet gebruiken en anderen wel, enkel de risico’s met betrekking tot dat criterium naar hen zullen komen terwijl de betere risico’s naar de segmenterende ondernemingen zullen gaan. Dit kan leiden tot overdreven segmentering. Verregaande segmentering kan ook in botsing komen met morele principes of leiden tot een tarievenoorlog waarbij de zwakke marktspelers worden uitgeschakeld en de overblijvende verzekeraars geconfronteerd worden met kleinere winsten of grotere verliezen. 2. Onverzekerbaarheid en onbetaalbaarheid Bepaalde risico’s kunnen voor bepaalde verzekeraars onverzekerbaar zijn. Bij verdere segmentering zullen er steeds meer risico’s onverzekerbaar worden of enkel verzekerbaar tegen onbetaalbaar hoge premies wat voor maatschappelijke problemen kan zorgen (bv. jongeren een premie laten betalen voor hun autoverzekering die 5x hoger is als de gemiddelde premie). 3. Specifieke problematiek van personenverzekeringen Wanneer de verzekeraar zijn segmenteringscriteria en dus tariefstructuur zou aanpassen (ook voor bestaande polissen), zouden sommige verzekeringsnemers door een premieverhoging tot een opzeg van hun contract kunnen worden gedwongen. Dit kan worden voorkomen door na te vragen of de verzekeraar een tariefgarantie biedt. 4. Hogere werkingskosten Door sterke segmentatie stijgen de werkingskosten door voor elke specifieke situatie tarieven te moeten bepalen (extra werk door regelmatig opvolgen en bijhouden van grote gegevensbestanden), maar ook door bv langere consultaties bij de tussenpersoon. 5. Ondoorzichtigheid en onzekerheid voor de consument Een gedereguleerde en meer gesegmenteerde markt wordt voor de consument minder transparant en biedt hem minder houvast op langere termijn. Deze ondoorzichtigheid en onzekerheid in de relatie consument-verzekeraar kunnen leiden tot een verhoging van het aantal twistgevallen en klachten van de consument, wat het imago van de verzekeraar niet ten goede komt. 6. Fraudegevoeligheid van bepaalde factoren Het invoeren van bepaalde segmenteringcriteria kan frauderen en omzeilen in de hand werken. Door verkeerde informatie te geven (bv in gezondheidsverklaring niet zeggen dat je een roker bent) kan men proberen verhoogde premies te ontlopen. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 20 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material B. Op welke diverse wijzen kan segmenteren worden ingetoomd? 1. Algemene beginselen of individuele uitsluitingen - Men zou voorwaarden kunnen opstellen waaraan segmenteringscriteria moeten voldoen (bv. het criterium moet eenduidig vast te stellen en objectief bepaalbaar zijn) of juist niet aan mogen voldoen (bv. het toepassen van het citerium leidt tot discriminatie). - Ook zou men bepaalde specifieke criteria kunnen verbieden (in de praktijk echter onmogelijk, men kan de verzekeraars niet beletten op creatief te zijn) of een lijst maken met de enige toegelaten criteria - Andere mogelijkheid is dat men de markt in principe vrijlaat en slechts gaat ingrijpen wanneer een specifiek probleem ontstaat of er van uit gaan dat overdrijvingen commercieel bestraft worden onder druk van consumentenorganisaties, pers,…. 2. Onderscheid naargelang het type van verzekering Bij het vastleggen van de grenzen van segmentering kan men onderscheid maken tussen verplichte en vrijwillige verzekeringen. Instellen van een verzekeringsplicht (B.A.motorrijtuigen) betekent dat de overheid ook moet toekijken op de praktische haalbaarheid van het nakomen ervan (‘t is te zeggen op de mogelijkheid van acceptatie en op de betaalbaarheid van de premies). De wenselijkheid van segmenteringsbeperkingen bij vrijwillige verzekeringen is delicater (bv. sommige verzekeringen dekken belangrijke risico’s voor de verzekerde, zijn familie of derden). 3. Onderscheid naargelang de aard van de risicofactor Een te verzekeren risico kan beoordeeld worden aan de hand van twee types van risicofactoren: - Risicofactoren die de consument door zijn vrije keuze of gedrag kan beïnvloeden bv. rookgedrag, alcohol,… - Risicofactoren die niet of in veel mindere mate overeenstemmen met de vrije keuze van de verzekerde, bv. geslacht, genetisch profiel, erfelijke aanleg,… Het onderscheid tussen beide types is in bepaalde gevallen vaag en betwistbaar (bv. gezondheidstoestand, woonplaats,…). C. De wetgever heeft de mogelijkheden tot segmenteren ingeperkt in bepaalde verzekeringstakken. Hoe? Geef vier voorbeelden waarbij segmentering telkens op een andere wijze aan banden is gelegd. 1. De wetgever heeft een verzekeringsplicht voor BA-motorrijtuigen ingesteld en kijkt toe op de mogelijkheid van acceptatie en op de betaalbaarheid van de premies. 2. Door een verbod op discriminatie (bv geen onderscheid meer maken obv geslacht). 3. Bij weigering, opzeg of bij het tijdens het contract willen wijzigen van tariefvoorwaarden, moet de verzekeraar dit uitdrukkelijk, schriftelijk en op gemotiveerde wijze doen waardoor er minder snel/gemakkelijk extra gesegmenteerd zal worden 4. De wet van 20 juli 2007 (betreft private ziekteverzekeringsovereenkomsten) voert een reeks waarborgen in (“levenslange” verzekeringsdekking, recht tot overstap van collectieve naar individuele verzekering, “tariefvastheid” en een grotere “toegankelijkheid”) 5. De wet van 12 januari 2010 heeft tot doel de toegankelijkheid van de overlijdensverzekering te vereenvoudigen (door grenzen op te leggen aan de bijpremies, door de verzekeraars aan te zetten beperkte medische vragenlijsten te gebruiken, door een motivatieplicht in te voeren, door een second opinion in te voeren,…). Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 21 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material Tekstvraag: How do unisex rating regulations affect gender differences in insurance premiums? A. Geef de hoofdlijnen van de tekst. Sinds 21 december 2012 is het verboden om geslacht als risicofactor te gebruiken bij de berekening van verzekeringspremies. De paper gaat op basis van gegevens van een Duitse autoverzekeraar na wat het verschil is in premie wanneer de ene keer enkel geslacht uit de premieberekening wordt gehaald en de andere keer zowel geslacht als ook variabelen die kunnen dienen als vervanging voor geslacht. Een voorbeeld van een variabele die nauw samenhangt met geslacht is het vermogen van de wagen. Zo rijden mannen vaker rond met wagens met meer vermogen en kan er dus nog een onderscheid gemaakt worden tussen mannen en vrouwen adhv het vermogen van een wagen. Verder toont de tekst aan dat blijvende prijsverschillen tussen mannen en vrouwen vaak worden veroorzaakt door het verschil in leeftijd. Zo zijn het de jonge mannelijke en de oudere vrouwelijke autobestuurders die vaak duurdere premies moeten betalen en waarvoor het dus voordelig is om een unisex tarief in te voeren. Bovendien wordt er gebruikt gemaakt van bestaande verzekeringsprijzen om de effecten te berekenen van het weglaten van geslacht in de prijsberekening. Dit heeft als voordeel dat de berekening toepasbaar is in bijna elke situatie waar een regulator een uniforme prijs wilt invoeren en dat het slechts een lage kost met zich meeneemt. Tot slot is er ironie terug te vinden in de tekst. Om een unisex tarief in te voeren dat geen enkel geslachteffect meer vertoont is het nodig dat verzekeraars informatie omtrent geslacht bijhouden. B. Hoe is het gebruik van het geslacht als risicofactor bij de acceptatie of de uitbetaling van een verzekering in onbruik geraakt? Het is in onbruik geraakt nadat de rechtbank van justitie van de Europese Unie heeft beslist dat het gebruik van geslachtsinformatie in prijsberekening discriminerend is. Het is discriminerend omdat het onrechtvaardig is dat een premie gebaseerd is op karakteristieken die oncontroleerbaar zijn door het individu. Het afschaffen van de risicofactor geslacht heeft als gevolg dat personen met een laag risico hogere premies moeten betalen in verhouding met het risico dat ze in de verzekeringsgroep inbrengen. Zo zullen jongere vrouwelijke bestuurders en oudere mannelijke bestuurders hier bv een nadeel van ondervinden bij hun premie voor de BA-autoverzekering. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal 22 Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material C. De verzekeraar kan het bannen van geslacht als risicofactor op meerdere wijzen aanpakken. Hoe? Een eerste wijze is de gewoonlijke aanpak binnen de industrie en gebeurt door eenvoudig de risicofactor geslacht uit de premieberekening te halen. Door enkel geslacht te verwijderen kunnen er andere variabelen die een hoge correlatie vertonen met geslacht, er nog steeds voor zorgen dat er een onderscheid bestaat in prijs tussen mannen en vrouwen. Toch wordt deze methode vaak gebruikt binnen de verzekeringsindustrie en dit omwille van de goede voorspellingsnauwkeurigheid, wat de basis is voor risicoclassificatie. Een twee wijze is zowel de risicofactor geslacht als alle variabelen die hoog gecorreleerd zijn met geslacht uit de premieberekening bannen. Dit is zeer kostelijk waardoor het interessanter kan zijn om transfer payments tussen twee risico pools in te voeren. De Pope/Sydnor methode is de laatste wijze en wordt als benchmark gebruikt omdat de methode toelaat om met geslacht correlerende variabelen in de premieberekening te behouden zonder dat ze gaan zorgen dat er een onderscheid in prijs wordt gemaakt tussen mannen en vrouwen. Bij deze wijze wordt er gebruik gemaakt van twee stappen. In de eerste stap wordt het volledig model geschat met alle variabelen waarbij zelfs de variabele geslacht wordt toegevoegd. Bij de tweede stap worden de geschatte parameters van alle variabelen behalve geslacht, en het gemiddelde van de variabele geslacht genomen om een voorspelling te maken. Door deze twee stappen te gebruiken wordt er gegarandeerd dat de variabele geslacht niet de geschatte parameters van de andere variabelen beïnvloedt en dat de variabelen die gecorreleerd zijn met geslacht, hun eigen voorspellingskracht gaan behouden en niet gaan dienen om harder door te wegen om toch een onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen. D. Sommigen vallen hierbij terug op proxies. Wat zijn dit? Kan dit vermeden worden? Hoe? Proxies zijn variabelen die, na de verwijdering van de variabele geslacht uit de premieberekening, het effect dat geslacht heeft op de prijs kunnen vervangen. Zo hebben mannen vaak wagens met hogere vermogens waardoor het vermogen van een wagen nog steeds onderscheid kan maken tussen mannen en vrouwen. Het proxy effect kan vergroot worden wanneer er interactietermen van variabelen met hoge correlatie met geslacht worden ingevoerd in de premieberekening. Het proxie effect kan vermeden worden door de Pope/Sydnor methode in te voeren als standaard aanpak binnen de industrie om de variabele geslacht weg te laten in de premieberekening. Examenvragen Verzekeringswezen Downloaded by: kaanalci | [email protected] Distribution of this document is illegal Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) 23