Samenvatting Theorie VWO 4 Periode 1 PDF

4V Lezen toetsweek 1 Samenvatting van de theorie Linkjes naar uitlegfilmpjes Leerdoelen Je kan het onderwerp, hoofdgedachte, het tekstdoel en de titel van een tekst formuleren. Je kan de inleiding en slot van een tekst herkennen. Je kan de deelonderwerpen en tekststructuren her...

4V Lezen toetsweek 1 Samenvatting van de theorie Linkjes naar uitlegfilmpjes Leerdoelen Je kan het onderwerp, hoofdgedachte, het tekstdoel en de titel van een tekst formuleren. Je kan de inleiding en slot van een tekst herkennen. Je kan de deelonderwerpen en tekststructuren herkennen. Je kan de alinea’s en kernzinnen uit de tekst halen. Je kan signaal- en functiewoorden herkennen. Je kan herkennen voor welk publiek de tekst is geschreven. Je kan standpunten en argumenten herkennen uit een tekst. Je kan de betrouwbaarheid van een tekst beoordelen. Je kan tekstsoorten en - doelen herkennen. Je weet wat een column is. Je kent het verschil tussen een uiteenzetting, betoog en beschouwing. Stof: paragraaf 1 t/m 7 van De basis en paragraaf 1 t/m 3 van Cursus 2 Lezen. Onderwerp en hoofdgedachte Centrale vraag: waar gaat de tekst over? Formulering is anders! Onderwerp: in een woord of een woordgroep. Hoofdgedachte: in een mededelende zin. Let op! Onderwerp + hoofdgedachte kunnen nooit als vraag geformuleerd worden! Tekstdoelen We onderscheiden vijf tekstdoelen. Activeren De lezer moet iets wel/niet gaan doen. Amuseren De lezer wordt vermaakt. Informeren De lezer wordt iets uitgelegd. Opiniëren De lezer moet zelf een mening vormen. Overtuigen De lezer moet een mening overnemen. Titel Bijna iedere tekst heeft een titel. Er zijn twee soorten titels: Een informerende titel Waar gaat de tekst over? Een motiverende titel De lezer wordt nieuwsgierig naar de tekst. Inleiding Een inleiding heeft twee functies: Aandachttrekker Introductie onderwerp Een goede openingszin = aandachttrekker nummer 1 Andere aandachttrekkers: Actuele gebeurtenis Voorgeschiedenis Aantrekkelijk voorbeeld (anekdote) Belang voor publiek Inleiding Hoe kan ik een onderwerp introduceren? Probleem noemen Mening formuleren Vragen stellen Middenstuk Waaruit bestaat een middenstuk? Deelonderwerpen... Deelonderwerpen vormen een stukje van het grote onderwerp en beslaan 1 of meerdere alinea's. Slot Wat zit er allemaal in het slot? Een combinatie van of maar een van onderstaande zaken: Samenvatting Conclusie Toekomstverwachting Aanbeveling Tekststructuren De volgende tekststructuren zijn er: Argumentatiestructuur (komt veel voor!) Aspectenstructuur Probleem-oplossingsstructuur (komt veel voor!) Verklaringsstructuur Verleden-heden(-toekomst)structuur Voor- en nadelenstructuur Kernzinnen Kernzin = belangrijkste zin van een alinea Meestal de eerste of laatste zin Soms de tweede zin Soms is er geen kernzin... Zelf formuleren dus... Tekstverbanden en signaalwoorden Je moet in totaal 12 tekstverbanden kunnen herkennen. Chronologisch verband Zaken worden opgesomd in tijdsvolgorde. Concluderend verband Op basis van eerder gegeven informatie wordt een conclusie getrokken. Doel-middelverband Een gesteld doel wordt bereikt met een bepaald middel. Oorzakelijk verband Er wordt uitgelegd waardoor iets gebeurd is. Dit is buiten de menselijke wil om. Opsommend verband Zaken worden opgesomd, maar deze hebben niets met een tijdsvolgorde te maken. Redengevend verband Er wordt uitgelegd waarom iets gebeurd is. De menselijke wil is hierbij betrokken. Tekstverbanden en signaalwoorden Samenvattend verband Alle informatie wordt kort en krachtig herhaald. Tegenstellend verband Zaken die elkaars tegenovergestelde zijn, worden tegenover elkaar gezet. Toegevend verband Er wordt iets genuanceerd. Toelichtend verband Iets wordt uitgelegd aan de hand van voorbeelden. Vergelijkend verband Twee zaken worden tegenover elkaar gezet. Voorwaardelijk verband Eerst moet het ene gebeuren voordat het andere gerealiseerd kan worden. Publiek Een tekst heeft een bepaald publiek. Voor welk publiek is een tekst bedoeld? Let op: Onderwerp Bron Taalgebruik Lay-out Ga je zelf schrijven, let dan op het volgende: Voorkennis Niveau Toon Standpunten en argumenten Standpunt = een mening Soorten: Positief standpunt Negatief standpunt Standpunt van twijfel Argumenten = ondersteunende elementen bij standpunt Te herkennen aan signaalwoorden: want, omdat, namelijk, immers, enz. Tekstdoelen en tekstsoorten Je kent vijf tekstdoelen. Bij deze tekstdoelen kun je verschillende concrete tekstsoorten bedenken. Activeren: advertentie, poster Amuseren: strip, roman Informeren: bijsluiter, nieuwsbericht Opiniëren: column, recensie (deze kunnen ook andere doelen dienen...) Overtuigen: ingezonden brief, redactioneel commentaar Column Een column heeft een 'vast' plekje. Verschijnt in: kranten, tijdschriften, vakbladen. Auteur geeft zijn visie. Dat betekent niet dat het tekstdoel altijd overtuigen is. Betoog/beschouwing/uiteenzetting Deze drie zijn 'basistekstsoorten'. Betoog: overtuigende tekst Standpunt Argumenten Tegenargumenten met weerlegging Herhaling standpunt of conclusie Betoog/beschouwing/uiteenzetting Beschouwing: opiniërende tekst Verschillende structuren mogelijk Bijvoorbeeld: Probleem-oplossingsstructuur Voor- en nadelenstructuur Uiteenzetting: informerende tekst Verschillende structuren mogelijk Bijvoorbeeld: Probleem-oplossingsstructuur (andere toon) Vraag-antwoordstructuur Verleden-heden-toekomststructuur Uitlegfilmpjes Het onderwerp van een tekst: https://www.youtube.com/watch?v=0IEWKbVxN-4 De hoofdgedachte van een tekst: https://www.youtube.com/watch?v=UoNQ-ujBdto Inleiding, middenstuk en slot: https://www.youtube.com/watch?v=0ErUr9hEzTw Uitlegfilmpjes Inleiding, middenstuk en slot + tekststructuren: https://www.youtube.com/watch?v=M5t5lbZqu_I Kernzinnen: https://www.youtube.com/watch?v=6skmHyRlFrk Tekstverbanden: https://www.youtube.com/watch?v=4F81-tWCfJw Uitlegfilmpjes Publiek: https://www.youtube.com/watch?v=TcdFhcW-IB8 Standpunten en argumenten: https://www.youtube.com/watch?v=zELHb87K89Q Tekstdoelen en tekstsoorten: https://www.youtube.com/watch?v=6gBCD5EuayU Uitlegfilmpjes Column: https://www.youtube.com/watch?v=VmVY1M3wMzs Betoog, beschouwing en uiteenzetting: https://www.youtube.com/watch?v=Z_59Ep_7t9E Je kunt zelf zoeken naar nog meer uitlegfilmpjes!