S8.pdf

‫فصل هشتم‬ ‫موجودی ها‬ ‫❑ تعاریف و اصطالحات‬ ‫❑ مدلهای موجودی‬ ‫❑ مدل سفارش اقتصادی‬ ‫‪223‬‬ ‫❑ موجودی کاال شامل مواد خام و محصوالتی است که در انبار نگهداری می شود‪.‬‬ ‫❑ موجودی تنها مواد اولیه قطعات نیست بلکه مواد اولیه و قطعات‪ ،‬کاالهای نیمه‬ ‫ساخته ماشین آالت‪ ،‬ابزار االت تولیدی‪ ،‬لوازم و ت...

‫فصل هشتم‬ ‫موجودی ها‬ ‫❑ تعاریف و اصطالحات‬ ‫❑ مدلهای موجودی‬ ‫❑ مدل سفارش اقتصادی‬ ‫‪223‬‬ ‫❑ موجودی کاال شامل مواد خام و محصوالتی است که در انبار نگهداری می شود‪.‬‬ ‫❑ موجودی تنها مواد اولیه قطعات نیست بلکه مواد اولیه و قطعات‪ ،‬کاالهای نیمه‬ ‫ساخته ماشین آالت‪ ،‬ابزار االت تولیدی‪ ،‬لوازم و تعمیرات آن ها و کاالی ساخته‬ ‫شده اطالق می شود‪.‬‬ ‫❑ مدیران می توانند با بکار گیری مدیریت زنجیره تامین می توانند هزینه های‬ ‫مواد اولیه را به میزان چشمگیری کاهش دهند‪.‬‬ ‫‪224‬‬ ‫اندازه دسته (‪)Lot Size‬‬ ‫مقدار کاالیی که هریک از سطوح زنجیره تامین در یک بازه‬ ‫زمانی خاص و مشخص تولید یا خریداری می نماید‪.‬‬ ‫زمان جریان موجودی ( ‪Inventory Flow Time )IFT‬‬ ‫تقاضا هر چه موجودی دوره بیشتر باشد زمان طوالنی تری بین تولید‬ ‫محصول و فروش آن وجود خواهد داشت‪.‬‬ ‫‪225‬‬ ‫موجودی دوره (‪Cycle Inventory )CI‬‬ ‫به مقدار میانگین موجودی در زنجیره تامین با توجه به اندازه دسته‬ ‫خریداری شده یا تولید شده اشاره دارد که مقدار آن از سفارشات مشتریان‬ ‫بیشتر است ‪.‬‬ ‫‪226‬‬ ‫‪Q‬‬ ‫‪t‬‬ ‫انواع هزینه های مرتبط با موجودی عبارتند از‪:‬‬ ‫• هزینه قیمت مواد (‪Purchase Cost )PC‬‬ ‫• هزینه ثابت سفارش (‪Setup Cost )SC‬‬ ‫• هزینه نگهداری (‪Holding Cost )HC‬‬ ‫• هزینه کمبود یا فروش از دست رفته‬ ‫‪227‬‬ ‫حالت ‪EOQ‬‬ ‫سفارش اقتصادی‬ ‫مفروضات مدل مدیریت موجودی در این حالت عبارتند از ‪:‬‬ ‫❑ کمبود در سیستم مجاز نمی باشد‬ ‫❑ با افزایش اندازه دسته یا مقدار سفارش تامین کننده تخفیفی برای مشتریان درنظر نمیگیرد‬ ‫❑ موجودی به یکباره وارد انبار می شود فاصله بین زمان سفارش و دریافت کاال وجود ندارد‬ ‫❑ نرخ مصرف موجودی برابر با نرخ تقاضای بازار است‪.‬‬ ‫‪228‬‬ ‫متغیرها و پارامترهای حالت اول‬ ‫ردیف‬ ‫عنوان‬ ‫شرح‬ ‫‪1‬‬ ‫‪D‬‬ ‫تقاضای سالیانه‬ ‫‪2‬‬ ‫‪Q‬‬ ‫مقدار سفارش یا اندازه دسته سفارش‬ ‫‪3‬‬ ‫‪TIC‬‬ ‫هزینه کل موجودی در یک بازه زمانی خاص‬ ‫‪4‬‬ ‫‪HC‬‬ ‫هزینه نگهداری در یک بازه رمانی مشخص‬ ‫‪5‬‬ ‫‪SC‬‬ ‫هزینه ثابت سفارش یا راه اندازی به ازاه هر بار سفارش یا راه اندازی‬ ‫‪6‬‬ ‫‪PC‬‬ ‫هزینه خرید یا تامین مواد یا محصوالت‬ ‫‪7‬‬ ‫‪229‬‬ ‫‪I‬‬ ‫فاصله زمانی بین دو سفارش‬ ‫‪8‬‬ ‫‪T‬‬ ‫کل دوره برنامه ریزی‬ ‫‪9‬‬ ‫‪N‬‬ ‫تعداد دفعات سفارش در یک بازه زمانی مشخص‬ ‫‪10‬‬ ‫‪Ch‬‬ ‫هزینه نگهداری هر واحد موجودی در یک بازه زمانی مشخص‬ ‫‪11‬‬ ‫‪Cs‬‬ ‫هزینه راه اندازی یا ثابت سفارش‬ ‫‪12‬‬ ‫‪Cp‬‬ ‫هزینه واحد کاال یا هزینه خرید محصول‬ 230 D  T EOQ ‫رسم نمودار موجودی مدل‬ Q A QA Q D Tan  =  = DT = AT T Q 1 1 Q N= = = T D D Q ‫تعریف‬ ‫‪ : T‬فا له زمانی بین دریافت دو س ار‬ ‫رسم نمودار موجودی مدل ‪EOQ‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪ : N‬تعداد س ارشات دریافت شده یا تحویل در سال‬ ‫شیب = ‪D‬‬ ‫‪231‬‬ ‫محاسبه‬ ‫‪:‬‬ ‫‪232‬‬ ‫نکته ‪ D :‬و ‪ h‬باید دارای پارامترهای زمانی یکسان باشند‪.‬‬ ‫مثال‪ -‬تقاضای روزانه محصولی ‪ 100kg‬و هزینه نگهداری هر ‪kg‬در ماه‪ 30‬است‪.‬‬ ‫هزینه ثابت سفارش دهی آن نیز در هر نوبت ‪ 50$‬می باشد‪ .‬موجودی این‬ ‫محصول توسط مدل ‪ EOQ‬کنترل می شود‪ .‬مطلوب است محاسبه مقدار سفارش‬ ‫اقتصادی ؟‬ ‫جواب ‪:‬‬ ‫‪233‬‬ ‫تمرین‪ -‬فرض کنید اطالعات زیر در مورد محصولی در اختیار می باشد‪:‬‬ ‫واحد‪.‬سال‪/‬تومان ‪ h=0.75‬سال‪ /‬واحد ‪ D= 6000‬واحد پول ‪A= 6‬‬ ‫الف) مطلوبست محاسبه‬ ‫و‬ ‫؟‬ ‫ب) چنانچه مقدار سفارش ‪ 100‬واحد انتخاب شود مقدار ‪ TRC‬را بدست‬ ‫آورید؟‬ ‫ج) چنانچه مقدار سفارش ‪ 3000‬واحد انتخاب شود در این صورت مقدار ‪TRC‬‬ ‫چقدر است؟‬ ‫جواب؟‬ ‫‪234‬‬ ‫جواب ‪:‬‬ ‫الف)‬ ‫ب)‬ ‫ج)‬ ‫تومان‬ ‫واحد‬ ‫سال‪/‬تومان ‪=116.25+116.25=232.5‬‬ ‫سال ‪ /‬تومان‬ ‫‪235‬‬ ‫خواص‬ ‫مدل ‪EOQ‬‬ ‫رسم نمودار هزینه ‪ TRC‬نسبت به مقادیر مختلف ‪:Q‬‬ ‫✓ *‪Q < Q‬‬ ‫✓ *‪Q = Q‬‬ ‫✓ *‪Q > Q‬‬ ‫نکته ‪:‬‬ ‫هزینه نگهداری < هزینه ثابت سفارش دهی‬ ‫هزینه نگهداری = هزینه ثابت سفارش دهی‬ ‫هزینه نگهداری > هزینه ثابت سفارش دهی‬ ‫‪236‬‬ ‫‪10 i= %20 D = 2000‬تومان = ‪ 20 C‬تومان = ‪A‬‬ ‫است ‪:‬‬ ‫محاسبه مقدار بهینه هزینه مرتبط با مقدار سفارش ‪:‬‬ ‫مثال‪ -‬با است اده از داده های یل‪ ،‬مطلو‬ ‫الف) مقدار س ار‬ ‫اقتصادی ؟‬ ‫در سال و فا له زمانی بین هر بار س ار ؟‬ ‫) مقدار بهینه هزینه مرتبط و کل هزینه ساالنه سیستم ؟‬ ‫ج) تعداد س ار‬ ‫جواب؟‬ ‫‪237‬‬ ‫جواب ‪:‬‬ ‫الف )‬ ‫ب)‬ ‫ج)‬ ‫واحد‬ ‫نوبت در سال‬ ‫ماه ‪ =1.2‬سال‬ ‫‪238‬‬ ‫تمرین ‪:‬‬ ‫در شرکتی هزینه خرید هر واحد از یک کاال ‪ 20‬تومان‪ ،‬هزینه ثابت سفارش‬ ‫دهی در هر نوبت هزار تومان‪ ،‬تقاضای ساالنه هزار واحد و نرخ هزینه‬ ‫نگهداری ساالنه آن ‪ 10‬درصد است‪ .‬این شرکت‪ ،‬سفارش را در بسته های‬ ‫سیصدتایی تحویل می گیرد ‪:‬‬ ‫الف‪ -‬مطلوب است مقدار بهینه سفارش ؟‬ ‫ب‪ -‬متوسط موجودی سیستم ؟‬ ‫جواب؟‬ ‫‪239‬‬ ‫جواب ‪:‬‬ ‫الف)‬ ‫واحد‬ ‫✓ اینک‪ ،‬بایستی مقدار بهینه س ار را از دو مقدار ‪ 900‬و ‪ 1200‬واحد (سه‬ ‫یا چهار بسته سیصدتایی) انتخا کنیم‪:‬‬ ‫بنابراین‪،‬‬ ‫ب)‬ ‫مناسبتر است؛ زیرا‪ ،‬حساسیت (در د افزایش) کمتری‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪ k=25%‬سال‪ /‬واحدمو ودی ‪ D= 6000‬واحد پول ‪C= 3‬‬ ‫‪:‬‬ ‫واحد‬ ‫)الف‬ ‫واحد پول ‪A= 6‬‬ ‫مثال‪ -‬محصولی با اط عات یل به وسیله مدل مو ودی کنترل می شود ‪:‬‬ ‫الف‪ -‬مقدار بهینه س ار و هزینه بهینه مرتبط با مقدار س ار را به دست‬ ‫ورید؟‬ ‫ به ازای س ار هزار واحد از این محصول مقدار ‪ TRC‬را به دست‬‫ورید؟‬ ‫وا‬ ‫واحد پول‬ ‫واحد پول‬ ‫(ب‬ ‫‪241‬‬