REVIEWER-IN-RPH PDF

REVIEWER IN RPH 6. Sa taong may hiya, salita ay panunumpa. La Liga Filipina- Isang reporma na binuo ni 7. Huag mong sasayangin ang panahun; ang Doctor J.Rizal na nagnanais na maging parte yamang nawala’y magyayaring magbalik; nguni’t...

REVIEWER IN RPH 6. Sa taong may hiya, salita ay panunumpa. La Liga Filipina- Isang reporma na binuo ni 7. Huag mong sasayangin ang panahun; ang Doctor J.Rizal na nagnanais na maging parte yamang nawala’y magyayaring magbalik; nguni’t ng bansang Espanya ang Pilipinas bilang panahong nagdaan na’y di na muli pang probinsya nito. magdadaan. KKK- Kataas-taasang, kagalang-galangan, Katipunan ng mga anak ng Bayan. 8. Ipagtanggol mo ang inaapi, at kabakahin ang umaapi. Mga naging Lider ng Katipunan: 9. Ang taong matalino’y ang may pagiingat sa 1. Deodato Arellano bawat sasabihin, at matutong ipaglihim ang dapat 2. Ramon Basa ipaglihim. 3. Andres Bonifacio (Supremo) (Anak ng bayan) 10. Sa daang matinik ng kabuhayan, lalaki ay 72 Kayle Azcarrga- dito matatagpuan ang siyang patnugot ng asawa’t mga anak; kung ang secrete society or KKK. umaakay ay tungo sa sama, ang patutunguhan ng Hulyo 7, 1892 na buo ang kilusang KKK iaakay ay kasamaan din. laban sa gobyerno ng espanya. 11. Ang babai ay huag mong tignang isang Kartilya- Ito ay ang bibliya ng Katipunan na bagay na libangan lamang, kundi isang katuang at naglalaman ng mga 14 na aral na dapat matutunan karamay sa mga kahirapan nitong kabuhayan; ng mga bagong kasapi at kasapi ng Katipunan. gamitan mo ng buong pagpipitagan ang kanyang Emilio Jacinto- “Utak ng Katipunan” at kilala kahinaan, at alalahanin ang inang pinagbuhata’t bilang Dimasilaw at Pingkian. Siya ang awtor nagiwi sa iyong kasangulan. ng Kartilya para sa Katipunan. Siya ay 12. Ang di mo ibig na gawin sa asawa mo, anak sumapi sa KKK sa edad na 18. at kapatid,ay huag mong gagawin sa asawa, anak, Kalayaan- ang titulo ng pahayagan kung at kapatid ng iba. saan si Emilio Jacinto ay naging patnugot. 13. Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, 1. Ang kabuhayang hindi ginugugol sa isang wala sa tangus ng ilong at puti ng mukha, wala sa malaki at banal na kadahilanan ay kahoy na walang pagkaparing kahalili ng Dios wala sa mataas na lilim, kundi damong makamandag. kalagayan sa balat ng lupa; wagas at tunay na 2. Ang gawang magaling na nagbubuhat sa mahal na tao, kahit laking gubat at walang nababatid pagpipita sa sarili, at hindi sa talagang nasang kundi ang sariling wika, yaong may magandang gumawa ng kagalingan, ay di kabaitan. asal, may isang pangungusap, may dangal at puri; yaong di napaaapi’t di nakikiapi; yaong marunong 3. Ang tunay na kabanalan ay magdamdam at marunong lumingap sa bayang ang pagkakawang gawa, ang pagibig sa tinubuan. kapuwa at ang isukat ang bawat kilos, gawa’t pangungusap sa talagang Katuiran. 14. Paglaganap ng mga aral na ito at maningning na sumikat ang araw ng mahal na 4. Maitim man o maputi ang kulay ng balat, Kalayaan dito sa kaabaabang Sangkalupuan, at lahat ng tao’y magkakapantay; mangyayaring ang sabugan ng matamis niyang Liwanag ang isa’y higtan sadunong, sa yaman, sa ganda ngunit nangagkaisang magkalahi’t magkakapatid ng ligaya di mahihigitan sa pagkatao. ng walang 5. Ang may mataas na kalooban inuuna ang ARALIN 5: Acta de la Proclamacion de la puri sa pagpipita sa sarili; ang may hamak na Independencia del Pueblo Filipino ni Ambrosio kalooban inuuna ang pagpipita sa sarili sa puri. Rianzares Bautista  Ang “Acta De La Proclamación De La LUZON Independencia Del Pueblo Filipino” ni PANAY ISLAND Ambrosio Rianzares Bautista ay ang opisyal MINDANAO na dokumento kung saan ang 8 SAGISAG NG ARAW: Rebolusyunaryong Pamahalaan sa pamumuno ni Heneral Emilio MANILA Aguinaldo ay nagdeklara ng kasarinlan ng CAVITE Pilipinas mula sa tatlong daang taong BULACAN pananakop ng mga Kastila. PAMPANGA June 12, 1898- Araw ng Kalayaan sa NUEVA ECIJA Pilipinas ayon sa batas na ipinatupad ni BATAAN Diosdado Macapagal Arroyo kaya pinalitan LAGUNA nya ang July 4. BATANGAS Jose Palma- Ang gumawa ng Marcha ARALIN 5: POLITICAL CARTOONS Magdalo “Lupang Hinirang”. Politics- Ay mula sa saliang greyego na “Polis” na Julian Felipe- Ang naglapat ng tono ang ang ibigsabihin sa ingles ay “city”. kanta. San Francisco De Malabon Band- Ang Aristotle- Isang Philosopher na naniniwala na ang bandang mosiko sa tumugtog upang tugtugin ang tao ay likas na “Political Animal” dahil parte ng buhay ng tao ang pamomolitika. ang Marcha Filipino Magdalo. Editorial Cartooning- Isang bahagi ng pahayag na Apolinario Mabini- Hindi sangayon sa naglalaman ng mga larawan simbolo patungkol sa ginawang pagpapahayag ng unangkalayaan pagtuligsa ng isang isyung panlipunan. ni Emilio Aguinaldo dahil sa ka kulangan ng Pilipinas sa Konstitusyon. Political Cartooning- Ito ay ang mga malikhaing larawan na nagsasaad ng pagtuligsa sa gobyerno at TAKE NOTE: mga tauhan nito kaakibat ng mga isyu. Ibinenta ni Emilio Aguinaldo ang himagsikan Pasyon and Revolution- akda na sinulat ni Dr. sa mga Espanyol sa halagang 800,000 Reynaldo Ileto, isang klasikong akda na Mexican pesos at nagtago siya sa Hongkong tumutukoy sa panlipunang rebolusyon sa upang di madakip ng mga Espanyol. pilipinas laban sa gobyerno. Dahil sa kanyang posisyon, siya ang Tandaan na ang Political Cartoons ay naatasan ni Aguinaldo na sumulat ng lumaganap sa panahon ng Americano. Deklarasyon ng Kalayaan, na kanya ring Ang political cartoons ay lumabas sa binasa sa balkonahe ni Aguinaldo sa Kawit, magazine at pahayagan. Cavite noong Hunyo 12, 1898. Nilagdaan ito Ang mga political cartoon sa mga pahayagan ng 98 katao. at magasin ay mayroong “entertainment value” na tinatawag ngunit kasabay nito ang MGA GUMAWA NG WATAWAT: mensaheng nais iparating sa mambabasa. 1. Marcela Agoncillo ARALIN 6: KOMBENSYON SA TEJEROS 1986- Ito ang taon na nag umpisa ang himagsikan 2. Lorenza Agoncillo sa Pilipinas sa pagitan ng Katipunan ay mga 3. Delfina Herbosa (Pamangkin ni Rizal) Espanyol. MGA SIMBOLO NG WATAWAT: KKK- Kataas-taasang, Kagalang-galangan, Katipunan ng mga anak ng Bayan. TATLONG BITUIN: Ang mga hangarin ng Katipunan: 1. Masulusyonan ang Tensyon sa pagitan ng POLITICAL Magdalo at magdiwang. CIVIC 2. Mag sagawa ng botohan upang magkaroon MORAL na ng unang pangulo sa unang konstitusyon na bubuin ng Pilipinas. Mga Namuno sa KATIPUNAN: 1. Una ay si Deodato Arellano Santiago Alvarez- Kilala bilang “Apoy ng Kidlat” at 2. Pangalawa ay si Ramon Basa siya ang anak ni Mariano Alvarez. Siya ang bagong namumuno ng Magdiwang at siya ang nanguna sa 3. At ang huli ay si Andres Bonifacio labanan sa Noveleta, Cavite nakilala bilang unang digmaang napanalo ng Katipunan. Piskal- Nagmula sa salitang “Fisc” na ang ibig sabihin ay “bag”. Ito ang ahensya na March 25, 1897- Ito ang petsa kung kailan naganap may kinalaman sa usaping pera. ang Tejeros, Convention ayon kay Santiago Alvarez. PASSWORD NG KATIPUNAN: Mariano Trias- Unang Bise Presidente ng bansang MGA KATIPON- “ANAK NG BAYAN” Pilipinas. Ito ay mga naka itim. MGA KAWAL- “GOMBURZA” Ito ay Daniel Tirona- Siya ang tumaligsa sa pagkapanalo mga nakaberde o lutian. ni Andress Bonifacio sa isang posisyon. MGA BAYANI- “RIZAL” Ito ay mga nakapula. ARALIN 7: UNANG SIGAW NG HIMAGSIKAN Magdiwang- Ang grupo na sumusuporta kay Andres Matapos matuklasan ang lihim na Bonifacio na binuo ni Mariano Alvarez. organisasyong Katipunan ay agad na nagdeklara ng Batas Militar ni Gobernador – Magdalo- Ang grupo na sumusuporta kay Emilio Heneral Ramon Blanco upang dagling Aguinaldo na binuo ni Baldomero Aguinaldo. masupil ang nakaambang kaguluhan. Cry- Ibigsabihin nito ay “Pag aaklas”. Sangay- Ito ang tawag sa mga grupong nabuo sa loob ng Katipunan. Cedula- Isang maliit na papel na ginagamit upang maging identipikasyon upang matukoy kung ikaw ay Artemio Ricarte- Isang kasapi ng Katipunan na kasapi ng isang bayan o parte ng isang bayan. parte ng magdiwang na nanalo sa botohan bilang “Pangulo ng Digmaan ng mga Taga-tagalog” ngunit Falla- Ito ang buwis na binabayad sa cedula, upang ito ay kanyang tinanggihan. mag patuloy ang pagiging parte ng isang tao sa isang bayan. March 23, 1897- Ito ang petsa kung naitinala ni Artemio Recarte kung kailan naganap ang Tejeros, Cabeza De Barangay- Kilala bilang “tax collector” Convention. sa isang bayan. Sila ay ang mga dating mga namumuno ng mga barangay (Datu, Raja at Hari) Andress Bonifacio- Kilala bilang “Ama ng noong unang panahon. Katipunan”, “Anak ng Bayan” at “Supremo”. Pio Valenzuela- Siya ay isang Pilipinong Doktor at Director Interior- Ito ang pusisyon na dapat manunulat na ayon sa kanyang tala ay naganap ang naipanalo ni Andress Bonifacio ngunit ito ay pinigilan Unang sigaw noong Agosto 22, 1896. Ayon sa kanya ng Daniel Tirona. dapat ang sigaw ng Katipunan ay mag uumpisa sa bahay ni Apolonio Samson ngunit hindi ito natuloy at Acta De Tejeros- Isang sulatin nakung saan pinag patuloy ang sigaw na ito noong Agosto 23, naglalaman ng pagtuligsa niya patungkol sa 1896 sa bahay ni Juan Ramos na anak ni Melchora nangyayaring pagpupulong sa Tejeros, Convention. Aquino (Tandang Sora/ Ina ng Katipunan) sa bayan ng Quezon at ang sigaw na ito ay kilala bilang March 22, 1897- Ito ang petsa kung kailan naganap “SIGAW NG PUGAD LAWIN”. ang Tejeros, Convention. Mabuhay ang Pilipinas, Mabuhay ang Ano ang Hangarin ng Tejeros Convention? Katipunan. (Ito ang sigaw ng mga Katipunan  at mga Pilipinong nagpunit ng Cedula sa Father Jesus Cavana- Isang pari na nagbigay ng bahay ni Juan Ramos). ibedensya patungkol sa paniniwala na si Rizal ay nagbalik katoliko. Guillermo Masangkay- Ayon sa kanyang tala ang sigaw ng katipunan ay nag umpisa noong Agosto 26, Unang Ibidensya- Ang mismong retraksyon paper 1896 sa bahay ni Apolonio Samson na isang Cabesa ang siyang ginamit na matinding ebidensya ng pag De Barangay sa bayan ng Caloocan. retrak ni Rizal. Mabuhay ang Republika ng Pilipinas, Ikalawang Ibidensya- Binasa at pinirmahan ni Rizal Mabuhay ang Katipunan. (Ito ang sigaw ng ang paryer book na pinamagatang “acts of faith, mga Katipunan at mga Pilipinong nagpunit hope ang charity.” Ibinigay ang librong ito ng Cedula sa bahay ni Apolonio Samson). pagkatapos pirmahan ni Rizal ang retraksyon. Santiago Alvarez- Ayon sa tala niya ang sigaw ng Ikatlong Ibidensya- Ginamit na ibidensya ang tala Katipunan ay nag umpisa noong Agosto 24, 1896 sa nakung saan may mga Jesuits prist ang bumisita kay isang lugar na tinatawag na “Bahay Toro” na parte Rizal ng paulit-ulit para pkombinsihin syang ng Lungsod ng Quezon. pirmahan ang retraksyon. Mabuhay ang Bayan ng Pilipinas, Ikaapat Ibidensya- Si Rizal ay nagdasal at Mabuhay ang Katipunan. (Ito ang sigaw ng nagkumpisal s huling 24 na oras ng kanyang buhay. mga Katipunan at mga Pilipinong nagpunit ng Cedula sa Bahay Toro). Disyembre 30, 1896- petsa kung kailan binarily si Rizal sa Bagumbayan. ARALIN 8: RETRAKSYON NI RIZAL Ikalimang Ibidensya- Ikinasal si Rizal sa kanyang Retraksyon- Ito ay isang uri ng proseso ng pagbawi pinakakamahal na si Josephin Bracken sa ng mga sinabi patungkol sa isang bagay, tao, o pangunguna ni Pader Balaguer. pangyayari. Ayon sa tala ni Balaguer n akita nya si Rizal Dr. Jose Rizal- Ang buong pangalan ng bayani nasi na nagsimba, nagdasal at nagkumpisal ng Rizal ay Jose Protacio Rizal Mercado Y Alonso maraming beses. Realonda. Siya ay pang pito sa labing isang magkakapatid. Ikaanim na Ibidensya- Dinala ng dating guro ni Rizal sa Ateneo ang pinta nyang Sacred Hearth Francisco Rizal Mercado- Ang ama ni Jose Rizal. upang maalala ni Rizal ang pagiging katoliko niya noong sya ay bata pa. Teodora Morales Alonzo- Ang in ani Jose Rizal. Retraction Statement: Side of Rizalist: MGA KAPATID NI RIZAL: (Mag kakasunod- sunod) Unang Ibidensya- Ang ebidensya na papel ng retraksyon ay isang “forgery” o “hoax” na ginawa ni 1. Saturnina (Binansagang “Neneng”) Pascual dahil ayun sa mga eksperto kwesyonable 2. Paciano ang paraan ng pagkakasulat nito. 3. Narcisa 4. Olympia Pangalawang Ibidensya- Hindi lumabas ang 5. Lucia retraksyon pagkatapos ng pagkamatay ni Rizal ito 6. Maria ay lumabas lamang noong 1935 at hindi ito na 7. Jose Protasio ilimbag ng maagang panahon. 8. Concepcion 9. Josefa Pangatlong Ibidensya- Hindi nailigtas si Rizal sa 10. Trinidad kamatayan sa kanyang ginawang retraksyon ibig 11. Soledad sabihin hindi nag retrak si Rizal. Retraction Statement: Side of Catholic Church: Ikaapat na Ibidensya- Itinago at hindi binigyan ng maayos na libingan ang pagkamatay ni Rizal. Ikalimang Ibidensya- Walang Nakita at mailabas Writ of Habeas Corpus- Ito ang Karapatan ng isang ng sertipiko ng kasal nila Jose Rizal at Josephine tao na ipaglaban ang kanilang sarili sa korte upang Bracken. matunayan na di sila kabilang sa isang krimen. Ikaanim na Ibidensya- Sa kanyang likha na huling Sa ilalim ng Batas Militar, sinuspinde ni paalam na Mi Ultimo Adios walang ipinahayag sa Marcos ang pribilehiyo ng writ of habeas mga sulatin na yon na sya ay nag retract. corpus. Ang Mi Ultimo Adios ay isiniksik ni Rizal sa isang Gasera o lampara at ipinigay ito kay Battle of Mendiola- Isang rebolusyon na kung Narcisa. saan marami ang namatay dahil sa Si Andress Bonifacio ang nagsalin sa wikang pagpapasabog ng lugar. tagalog ng Mi Ultimo Adios. Bonifacio P. Ilagan- Isang beterano noong Ikapito na Ibidensya- Hindi sinasalamin ng ugali ni panahon ng Batas Militar sa bansa, isang Rizal kung paano sya bilang isang may prinsipyong aktibistang magaaral ng Unibersidad ng Pilipinas tao. – Diliman. Isa siya sa mga nagtatag ng Kabataang Tandaan: Makabayan (KM) sa UP at isa rin siya sa nakiisa sa Diliman Commune noong 1971. Ambeth Ocampo- Ang gumawa ng akda patungkol sa buhay ni Rizal na Tumagal ng Siyam na taon ang Martial Law pinamagatang “Rizal Without the Over Coat.” sa Pilipinas. Simula 1972-1981. Rene R. Escalante- Ang chairperson ng National Historical Commission, na naglabas Corazon Aquino- Ang na nguna sa mapayabang ng mga dokumento patungkol sa retraksyon rebolusyon sa Pilipinas nakilala bilang People Power ni Rizal base sa isiniwalat ng isang gwardiya Revolution. sibil na si Moreno. Ayon kay Moreno totoo ang panyayari sa People Power Revolution- Ito ay kilala bilang retraksyon ngunit walang Pader Balaguer “Yellow Revolution” at naganap ito noong February ang pumasok sa kulungan. 22-25, 1986. Ang Cuerpo de Vigilancia ay isang uri ng dokumento base sa tala ng gwardiya sibil na Unibersidad ng Pilipinas- Ito ang sentro ng si Moreno. Aktibista sa bansa. Consummatum Est- Ito ang huling binanggit ni Acronyms: Rizal bago siya mamatay. Ang ibig sabihin nito sa EDSA- Epifanio De los Santos Avenue ingles ay “It’s done.” ARALIN 9: BATAS MILIITAR KM- Kabataang Makabayan Ferdinand E. Marcos- ang ikasampung pangulo ng SDK- Samahang Demokratiko Ng Kabataan Pilipinas na kilala bilang diktador at gumamit ng kamay na bakal sa pagkontrol ng mga mamayang NPA- New People Army Pilipino. Siya ay nanalo ng apat na termino sa pagkakapresidente. BOCs- Barrio Organizing Committees Setyembre 21, 1972- idineklara niya ang Proklamasyon Blg. 1081. BRCs- Barrio Revolutionary Committees Setyembre 23, 1972- Ang unang araw ng Martial WOCs- Worker Organizing Committees Law sa Pilipinas. SOCs- School Organizing Committees Juan Ponce Enrile- Isang kasapi ng pamahalaan na tinangkang patayin ng isang grupo ng tao. Mga Rason ayon kay Ferdinand Marcos kung bakit niya isinulong ang Batas Militar:  Paglaganap ng Komunismo sa bansa. Paglaganap ng mga rebelde sa ibat-ibang panig ng Pilipinas. Pagbaba ng ekonomiya at pagtaas ng inflation rate.