Pathologie 2: Locomotorische Aandoeningen (PDF)

lOMoARcPSD|15036968 pathologie 2: locomotorische aandoeningen Pathologie 3V (Karel de Grote Hogeschool) Scannen om te openen op Studocu Studocu wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universit...

lOMoARcPSD|15036968 pathologie 2: locomotorische aandoeningen Pathologie 3V (Karel de Grote Hogeschool) Scannen om te openen op Studocu Studocu wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Locomotorische aandoeningen Pathologie 3V (Karel de Grote Hogeschool) Scannen om te openen op Studocu Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Studocu wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Pathologie 2: locomotorische aandoeningen Ppt belangrijker dan boek – mul琀椀ple choise Niet te diep op ingaan -> examenvragen te kennen -> niet elke behandeling van buiten leren Algemeen onderzoek – Klinisch onderzoek I EERSTE DEEL VAN HET ONDERZOEK = OBSERVATIE! (KIJKEN HOE IEMAND BINNEN KOMT) - Veel informa琀椀e over de pa琀椀ënt en de manier waarop pa琀椀ënt omgaat met probleem. - Systema琀椀sch klinisch onderzoek is belangrijk!!! -> minder over het hoofd gezien. - Ook bij het noteren is het van belang om systema琀椀sch te werk te gaan, hiermee bespaar je niet alleen 琀椀jd maar helpt ook om de evalua琀椀e van het verloop van de aandoening en de behandeling II ANAMNESE - Voorgeschiedenis: wat is het probleem, hoelang al bezig, hoe erg, hoe begonnen, behandelingen? - Belangrijk om in te scha琀琀en hoe dit probleem de pa琀椀ënt gaat beïnvloeden - Levenss琀椀jl (welke sporten, lee昀琀ijd, geslacht, beroep, allergieën) - FA (familiaal, gene琀椀sche afwijkingen) - Medische VG: eerdere opera琀椀es, reuma/diabetes, medica琀椀e - Probleem o Welke vragen ken je? Hoe is het gebeurd? Wat is er gebeurd? Huidige ziektegeschiedenis: - Wat is het probleem? - Hoe lang is het al bezig? - Hoe is het begonnen? - … Algemene vragen: - Lee昀琀ijd - Geslacht - Beroep - Hobby - … Medische voorgeschiedenis: - Systeemaandoeningen zoals diabetes of reuma - Eerdere opera琀椀es - Medica琀椀e zoals bijvoorbeeld bloedverdunners Famiale voorgeschiedenis: Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 - Sommige aandoeningen zijn erfelijk daarom familiale voorgeschiedenis na te vragen Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 III INSPECTIE - Soms doen pa琀椀ënten onbewust dingen die veel informa琀椀e kunnen opleveren - Voldoende ontkleden, beschu琀琀e omgeving (geen open zaal zonder andere mensen) - De inspec琀椀e mag zich niet enkel beperken tot de aangedane zijde - Bilateraal! (Beide zijden vergelijken) - Kleur, zwelling, atro昀椀e (zenuwstelsel), wonden, afwijkende standen van beenderen, wonden of li琀琀ekens, voch琀椀gheidsgraad IV BEWEGINGSONDERZOEK - A昀栀ankelijk van welk deel van het lichaam wordt onderzocht - Zowel aangedane als de gezonde zijde te onderzoeken en vergelijken - Lee昀琀ijd moet hierbij bekeken worden: iemand van 20 jaar gaat meer kracht hebben dan iemand van 80 jaar. Kijk naar het perspec琀椀ef. - Lijst mobiliteit  Niet vanbuiten kennen, wel no琀椀e hebben. - Ac琀椀ef onderzoek: probleem met de spier - Passief onderzoek -> probleem bij het gewricht - Het is aangeraden de beweeglijkheid te meten met een goniometer Flexie vs extensie Abduc琀椀e vs adduc琀椀e - Abduc琀椀e: van het lichaam weggaan - Adduc琀椀e: naar het lichaam toe Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 2 Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Exorota琀椀e - naar buiten draaien van het gewricht - knie naar binnen draaien -> heup draait naar buiten - schouder naar buiten draaien endorota琀椀e - naar binnen draaien van het gewricht - knie naar buiten draaien > heup draait naar binnen - schouder naar u buik toe Prona琀椀e (naar beneden draaien) vs supina琀椀e (naar boven draaien) Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 VI STABILITEIT - Stabiliteit is a昀栀ankelijk van de beenderen, de ligamenten en de spieren - Luxa琀椀e vaak al duidelijk bij de eerste inspec琀椀e van het gewricht - Belangrijk: links EN rechts gaan vergelijken - Hyperlaxiteit = eerder losse gewrichten (kan aantonen dat er een spierscheur is, bindweefselziekte – meestal geen direct probleem) - Meestal is er geen duidelijke onderliggende oorzaak voor de hyperlaxiteit Volgende testen worden gebruikt om hyperlaxiteit te onderzoeken: - Overstrek de pinken 90° of verder - Leg de duimen tegen de voorarm - Overstrek de ellebogen ongeveer 10° - Overstrek de knieën ongeveer 10° - Buig voorover en leg de handen plat op de grond zonder de knieën te buigen VII KRACHT - Weerstandstesten o Goede kennis van anatomie en kinesiologie is noodzakelijk om deze testen goed te kunnen interpreteren - Verminderde kracht o Peesruptuur o Atro昀椀e door bv lang in gips te zi琀琀en o Zenuwletsel - Kracht wordt genoteerd volgens de methode van Medical Research Council -> examenvraag VIII PALPATIE - Voorzich琀椀g mee te werk gaan - Kan zeer pijnlijk zijn als dit te hard gebeurd - Wanneer je voelt dat er bv twee bo琀琀en tegen elkaar zi琀琀en - Al琀椀jd vergelijken met de andere zijde - Thermoalgesie -> mensen voelen wel -> maar voelen geen verschil tussen warm en koud - Hypoalgesie -> minder voelen - Hyperalgesie -> overdreven voelen - Analgesie -> niet voelen Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 IX Re昀氀exen - Biceps re昀氀ex -> je duwt op biceps spier en hand gaat naar boven - Triceps re昀氀ex -> duwt op triceps spier -> hand naar beneden X NEUROVASCULAIR ONDERZOEK - Vascularisa琀椀e (doorbloeding) o Kleur (wit) o Temperatuur (kouder) o Pulsa琀椀es -> pols, lies, voet (drukken op nagel, wanneer deze zijn kleur niet terug hee昀琀 binnen 4 sec is er een probleem met pulsa琀椀e) - Neurologisch -> Probleem wanneer kracht is aangetast o Tintelingen o Atro昀椀e (spieren kunnen afnemen in massa wanneer deze niet genoeg bebloed worden. o Teken van Tinel -> + -> pijn distaal van aanraking o 2 punts discriminia琀椀e: ▪ minimale afstand tussen 2 punten die een pt nog kan waarnemen ▪ bv: gebruiken van gebogen paperclip Technische onderzoeken RADIOGRAFIE - Om bo琀琀en en hun rela琀椀e ten opzichte van elkaar in beeld te brengen - bot wordt opgelicht omdat straal hier niet door kan maar wel door andere weefsels - Alleen aangevraagd als het de behandeling kan beïnvloeden - Straling! -> veroorzaakt DNA-schade, kanker - Cave kinderen, zwangeren zeer gevaarlijk voor foetus -> loodschort over buik ECHOGRAFIE - Geluidstralen - Weke delen (vet), pezen, spieren - Resultaat van echo is a昀栀ankelijk van persoon die deze uitvoert - Dynamisch onderzoek: op het moment zelf beoordelen. - Niet schadelijk Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 CT-SCAN (COMPUTERTOMOGRAFIE) - Röntgenstralen - Verschillende hoeken - Computerberekening: berekening van alle stralen - Mogelijkheid tot 3G - Langs onder bekijken, via voeten. Rechts op foto is links voor pa琀椀ënt. MRI-SCAN - Magne琀椀sche resonan琀椀e – geen straling - Voornamelijk weke delen (miniscus, spieren, pezen…) - water in lichaam -> H+/ ion -> magne琀椀sche straling zorgt er voor dat ionen niet chatoisch in de cel gaan bewegen maar synchroon -> hoe lang dit duurt meet de scanner - Beperkingen: duurt 15min, ligt in een lange buis, maakt heel veel lawaai 6 - Gee昀琀 heel veel informa琀椀e - Niet kankerverwekend ARTROGRAFIE - CT of MRI + contrast in gewricht - Ook contrast in kraakbeenletsels -> zo wordt dit ook zichtbaar - Duidelijke beelden waardoor er meer info kan gegeven worden over de slijtage van kraakbeenderen. BOTSCAN/TECHNETIUM SCAN - Radioac琀椀ef isotoop ingespoten in een ader - Hoopt op bij plaatsen van verhoogde ac琀椀viteit (waar er meer of minder botopbouw is) - Kan voorkomen na een fractuur, infec琀椀e, tumor - Aspeci昀椀ek (wilt niet al琀椀jd iets zeggen) - Je wilt op zoek gaan naar zwarte vlekken -> liefst bilateraal verschillend - Normaal zwarte vlekken (hier wordt de radio ac琀椀ef vloeistof naar toe getrokken) o Blaas, beenmerg EMG (ELEKTROMYOGRAFIE) - Test hoe goed geleiding is van perifere zenuwen - Meerdere fasen die alle func琀椀es van de zenuwen gaan analyseren - Progressie van het zenuwstelsel opvolgen. - Bv: bij carpale tunnel syndroom Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 BEENMATRIX ONDERZOEK - Men telt het aantal kalkpar琀椀kesl per opp - 2 plaatsen -> in rug en heup - Je mag dit onderzoek maar 1X in je leven uitvoeren - Blauwe lijn -> curve die je moet volgen - Om osteoporose op te sporen Traumatologie - Hoogenerge琀椀sch o verkeersongeval, tweede verdiep naar beneden vallen - laagenerge琀椀sch o hand tegen de tafel slaan, rechtstaan en voet breken - ABCDE o airway, breathing, circula琀椀on, disability, environment o Luchtwegen, ademhaling, circula琀椀e, neurologis, func琀椀es vh lichaam - D -> disability -> GCV (Glasgow Coma Schaal) o Ogen kunnen open doen o Oriënta琀椀e o motoriek - Polytrauma: locomotorisch probleem en een andere systeem dat is aangedaan - Belang van anamnese van trauma alsook levenss琀椀jl pa琀椀ënt o Stel been gebroken -> voetbalwedstrijd o Been gebroken -> je kreeg hartaanval op trap -> goede anamnese belangrijk - Open gesloten trauma - Pathologisch fractuur o Stressfractuur o Voora昀戀estaande verzwakking Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Op locatie (buiten ZH) - Stabiliseren van letsel o Vooral belangrijk bij wervelzuil -> a bloc draaien o Immobiliseren ledematen -> vacuüm spalk o Kijk verder dan alleen het uitwendige -> bloedingen??? In ziekenhuis - Vaak eerst RX -> bo琀琀en - CT -> RX onvoldoende - Echo -> weke delen - MRI -> vaak niet Onderzoek - Afwijkende o Stand o zwelling (door vocht, bloed …) o crepitus (horen kraken) o func琀椀e - Wonde, structuren zichtbaar - Bij twijfel behandelen als instabiel fractuur - Halskraag (je kan verlamming teweegbrengen door persoon te verplaatsen!) - Draaien en bloc -> als een plank draait - Spalken - Terminologie is zeer belangrijk!! (examen) Hematoom Onderhuidse bloeding Distorsie Verdraaiing (ligamentair letsel) Contusie Kneuzing Peesruptuur Open wonde of als een afrukking Fractuur Breuk Open fractuur Breuk met een huidwonde Avulsie Afrukking van stukje bot, vaak met een pees of gewrichtsband Luxa琀椀e Gewricht uit de kom Fractuur luxa琀椀e Combina琀椀e van een breuk en een ontwrich琀椀ng Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 behandeling I GIPS - doel o immobilisa琀椀e: twee stukken bot s琀椀lhouden -> bot aan elkaar groeien o Zorgt voor minder pijn (antalgische) o Beschermende func琀椀e o Verplaatsing fractuur voorkomen - Open gips: o omdat er nog zwelling kan onstaan o ongeveer 1 week nadien gesloten gips. - Gesloten/ ciruculair gips o Meestal 4 -6w Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 o Toch a昀欀nelling -> kan open gezaagd worden II DVT - Preven琀椀ef LMWH (Laag moleculair gewicht heparine) o Elke pt boven 12j met trauma/ Ok onderste lidmaat o Fraxiparine in buik (subcutaan) o Voorkomen pulmonair embool o Wie hee昀琀 groter risico= rokers, pil, hypertensie, aderverkalking III REDUCTIE - Terug plaatsen van bot/ gewricht in juiste stand - Onder Pijns琀椀lling of seda琀椀e - Gebeurd op de dienst spoedgevallen of in het opera琀椀ekwar琀椀er - Nadien wordt lidmaat geïmmobliseerd en wordt een controleradiogra昀椀e genomen. - Gekeken of de reduc琀椀e acceptabel is - Bv: arm kind staat krom -> je gaat duwen tot deze terug recht staat IV OPEN REDUCTIE EN INTERNE FIXATIE (ORIF) - Wanneer stand van fragmenten niet acceptabel is - De fractuur of het gewricht worden opera琀椀ef vrijgemaakt en de fragmenten worden op hun plaats gezet - Via plaat, schroeven, pinnen … - Kan verwijderd worden, maar hoe昀琀 niet VI EXTERNE FIXATOR (EXFIX) - Op afstand van fractuur - wanneer o Vaak bij open fracturen wegens infec琀椀erisico o Of bij complexe fracturen - Hoe o Pinnen distaal en proximaal in fractuur stevig geboord o Daarna gesloten reduc琀椀e - Nadeel: staat vast, in gewricht is dit niet wenselijk o Daarom soms dynamische es昀椀x -> laat toe dat gewricht nog een beetje kan buigen Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 COMPLICATIES - Bloeding - Infec琀椀e (open fractuur) - Malunion -> fractuur die na een jaar nog niet genezen is - DVT - Compar琀椀ment syndroom examen vraag o Compar琀椀ment (verschillende spieren die omringd worden door een fascia o Fascia -> vlies dat rond spieren zit dat moeilijk kan uitrekken o Je hebt een breuk -> er gaat zwelling optreden o Fascia gaat niet uitze琀琀en -> probleem o Spieren gaan uit sterven af -> oedeem -> druk verhoogt -> minder bloeddoorstroming -> grote bloedvaten dicht o Symptomen -> ineens heel veel pijn, passief bewegen lidmaat doet pijn o Je krijgt 8u de 琀椀jd om dit op te lossen -> anders de昀椀ni琀椀ef o Behandeling -> opera琀椀e -> heel been open zodat fasica kan uitze琀琀en OPEN FRACTUREN -> WAT GA JE DOEN (examenvraag) 1. Debrideren (eerste 3 stappen gebeuren ineens) a. Alle vuil er uit halen 2. An琀椀bio琀椀ca 3. Tijdelijke 昀椀xa琀椀e a. Externe 昀椀xator 4. Bedekking a. Door plas琀椀sch chirurg 5. De昀椀ni琀椀eve 昀椀xa琀椀e BREUKEN BIJ KINDEREN - Hebben groeischijven -> bo琀琀en gaan nog groeien - Bij kleine kindjes -> bot staat over elkaar -> gaan van zelf remodelen -> terug mooi groeien Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Trauma – Voet en enkel Traumata van de voet en enkel zijn zeer frequent ENKELFRACTUUR - Fibula meest voorkomend o R/ plaat en schroeven o Steunname is dan niet toegestaan omdat de schroef zou kunnen breken o Na 6 weken mag schroef verwijderd worden - Tibia o Bij intra – ar琀椀culaire factuur is reduc琀椀e en 昀椀xa琀椀e van gewrichtsoppervlak primodiaal/ noodzakelijk zodat er postopera琀椀ef geen artrose ontstaat. ENKELDISTORSIE - “Omgeslagen” - Inversie (enkel klikt NAAR BUITEN, voet naar binnen) > eversie (enkel klikt naar binnen, voet naar buiten) - Rekken op scheuren van gewrichtsbanden - R/ korte gips, brace of tape en kiné DIAFYSE FRACTUREN - Fractuur in het been zelf EPIFYSE FRACTUUR - Fractuur bij u gewrichten Trauma – Bovenbeen - Diafysaire femurfractuur gee昀琀 veel bloedverlies (1,5L) - Bloednames - Eventueel transfusie - Meestal opera琀椀ef: trac琀椀e, nagel - Groenhoutsfractuur: geen twee stukken. Komt vaak voor bij jonge kinderen die nog veel botlijm hebben. 13 Gedownload door sintayehu sebile ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Trauma – Heup - Hoogenerge琀椀sch vs laagenerge琀椀sch OUDERE MENSEN - Simpele val, osteoporose - zeer erns琀椀g - Bijkomende medische problema琀椀ek - 50% mortaliteit na 1 jaar - behandeling o Binnen 24u o Heupschroef met plaat of met intramedullaire nagel (pertrochantere heupfractuur) o Totale heupprothese (subcapitale heupfractuur met risico op avasculaire necrose + artrose) JONGERE MENSEN - Subcapitale: toch poging 昀椀xa琀椀e ondanks risico op avasculaire necrose (door bv dat kop van heup geen doorbloeding meer krijgt. We gaan zoveel mogelijk bot van de pa琀椀ënt blijven gebruiken. o R/ 3 holle schroeven (in schroef kan botherstel optreden) Trauma – Bekken LAAGENERGETISCH - Pubistakfractuur bij ouderen o R/ rust en (im)mobilisa琀椀e  geen opera琀椀e nodig o Niet erns琀椀g HOOGENERGETISCH - CAVE veel bloedverlies met fatale a昀氀oop omdat het achter de buikholte zi琀琀en. Men kan doodbloeden. + ruptuur blaas en urinewegen - “Open boek fractuur” o Onderbreking symfysis pubica o de verbinding tussen de twee bekkenhel昀琀en aan de voorzijde Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 o probleem -> kan zorgen voor ruptuur bloedvat -> leeg bloeden -> dood o behandeling ▪ Stabilisa琀椀e met riem, gordel, laken … ▪ Kan leven redden ▪ Ex昀椀x Trauma – Wervelzuil MEESTAL CONSERVATIEF (ZEKER BIJ OUDERE MENSEN) - Osteoporo琀椀sche indeukingsfracturen o wervels verliezen hun hoogte gaan dunner en dunner worden o rust - Stabiele hoogenerge琀椀sche fracturen - R/ rust en pijns琀椀lling, eventueel brace om rug te 昀椀xeren CHIRURGISCH - Bij instabiele fracturen (bij deeltjes die kunnen verschuiven) o R/ posterieur schroeven en staven in aangrenzende wervels -> Resultaat hangt zeer hard af van chirurg/ orthopedist die het doet. o Rug chirurgie doen we liever niet, liefst conserva琀椀ef behandelen. -> bij ouderen -> bij jongeren wel opereren - Fracturen nekwervels o R/ plaat anterieur en/of schroeven posterieur NEUROLOGISCH ONDERZOEK EN CT! Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Trauma clavicula - Conserva琀椀ef  Bijna al琀椀jd  Cijfer 8-verband – steeds minder  Antalgische draagdoek - Heelkunde o Bedreigde huid o Verplaatsing meer 2cm o Snellere mobilisa琀椀e topsporters Trauma – Schouderluxatie - Meest voorkomende luxa琀椀e (anterieur) - Kans op recidief (groter bij groter trauma of jongere pa琀椀ënt) - R/ - Soms spontane reduc琀椀e - Reduc琀椀e onder narcose (roesje)  spier verslappen - Draagdoek - Veelvuldig redidieven -> stabilisqa琀椀e via arthroscopie of open ingreep (mies) - Posterior luxa琀椀e: vaak door voorover te vallen bv epilepsie aanval Trauma – Bovenarm (Humerus) - Meestal hoogenerge琀椀sch (val, verkeersongeval, skiongeval) - N. radialus -> examenvraag - Loopt rond u humerus - Als je hier breuk hebt -> kan evt n. radialis aangetast zijn - Hoe kan je dit weten ▪ Extensie van de pols vragen -> als je dit kan heb je geen n. radialis fractuur - R/ Conserva琀椀ef o Draagdoek o Gips o Sarmiento brace o Langdurig herstel -> Zeker 3 maanden - R/ Chirurgisch o Nagel o Plaat en schroeven Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Trauma – Elleboog - 3 structuren - Radius (spaakbeen) (radius kan draaien rond ulna) - Ulna (ellepijp) - Humerus (bovenarm) - Combina琀椀es van fracturen - Luxa琀椀e van elleboog Trauma – Radiuskop - Zeer frequente fracturen - Val op hand  de kracht wordt van het hand doorgegeven naar de elleboog. - Meestal niet verplaatst (type 1 foto) - R/ Conserva琀椀ef ▪ Antalgische gips ▪ Punc琀椀e voor evacua琀椀e bloed - Typisch verloop, ini琀椀eel weinig pijn, later spanning en moeizame mobilisa琀椀e - Bij verplaatste fracturen - R/ Chirurgisch ▪ Schroe昀樀es ▪ Radiuskopprothese !Bij kindjes die pijn hebben aan pols  Al琀椀jd aan elleboog voelen en andersom. Kunnen pijn moeilijk plaatsen! Trauma – Ulna - Meest frequente ulnafractuur is thv olecranon (kan leiden tot volledige disloca琀椀e) - R/ Meestal ingreep, instabiele breuk - ORIF: pinnen en schroef en cerclage (ijzerdraad dat alles op zijn plaats houdt) - Heel belangrijk dat pa琀椀ënt snel begint te bewegen. Zo is de kans groter dat je volledige beweging terug krijgt. Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Trauma – Distale humerus - In gewricht of erbuiten - Bijna al琀椀jd chirurgisch (ingreep), conserva琀椀ef weinig mee aan te vangen - Sterke 昀椀xa琀椀e nodig: 2 platen en veel schroeven (dit is omdat dit veel beweegt en heel stevig aan elkaar groeit!) - Intra-ar琀椀culaire fractuur met veel fragmenten - Ouderen: prothese - Jongeren: primair herstel Trauma – Onderarm - Meestal niet verplaatst - R/ Conserva琀椀ef - Gips over elleboog, rota琀椀e tegengaan - Bij verplaatsing plaat en schroeven - CAVE compar琀椀mentsyndroom - Minder frequent dan bij onderbeen (doorbloeding gaat makkelijker) Trauma – Pols DISTALE RADIUS - Veel voorkomend (pols, werwel, heup breekt het snelst) - Osteoporose vermindert de sterkte van het bot. Genezen niet trager - Niet of licht verplaatst o R/ Open gips (zwelling), controle later en dan circulaire gips Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 - Verplaatst o R/ Gesloten reduc琀椀e, indien onvoldoende ORIF (plaats en schroef) CARPUS (HANDWORTELBEEN) - 8 beenderen (examen) - Meestal gips om het te laten genezen, soms ORIF - Uitzondering: Scaphoïd (snuifdoos)  erg fragiel o Risico op avasculaire necrose o Scaphoïdgips (speciale gips die hand beetje kantelt zodat botje mooi tegen mekaar zit, pols en duim zi琀琀en vast) vs holle schroef Trauma – Hand - Val, slag, ple琀琀rauma - Vaak mul琀椀fragmentair (verschillende breuken), vaak veel zwelling waardoor heelkunde niet mogelijk is METACARPAAL - Kunnen ontstaan door een klap op de hand of door een indirecte impact op het bot - Meestal conserva琀椀ef (tape) - R/ Syndactylie (samenbrengen van 2 vingers met tape) - Soms pinnig of plaat en schroef, bij rota琀椀e - Boksersfractuur (5de metacarpaal) -> examenvraag o Pinning, zimmer atelle of gips o tape Belangrijk dat je gewricht vrij laat -> zodat je nog wel kan bewegen -> niet s琀椀jf wordt Watje tussen vingers -> anders wordt het voch琀椀g -> schimmel VINGERS - Vroeg bewegen is hier nog belangrijker! - Mobilisa琀椀e - Zimmer atelle, soms pinning Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 PEESLETSELS (ZEER BELANGRIJK, BEWEGING VINGERS) - Peesletsels ter hoogte van het hand dienen opera琀椀ef te worden hersteld - R/ Chirurgisch - Rela琀椀ef frequent (mensen die in vinger snijden) - Flexoren: veel mogelijke complica琀椀es hebben het meeste kracht in de hand - Extensoren: betere prognose (strekken vingers) -> zijn minder krach琀椀g in de hand Algemene orthopedische aandoeningen Probleem - Basis probleem - Kan op verschillende manier tot ui琀椀ng komen Artrose - Slijtage gewricht door constante druk - Verminderd kraakbeen tussen elk gewricht, osteofyten (bot op bot  Ontsteking  Artri琀椀s) - Oorzaak van artrose (examenvraag) o systemische (familiaal belast) o Externe factoren (obesitas, sport) o Interne factoren (O-been belas琀椀ng binnen kant knie, X-been druk buitenkant - R/ o Gewrichtssparend (gewicht, belas琀椀ng) o Medica琀椀e (glucosamine (kraakbeen herstellen) , hyalonzuur - ontstekingsremmers o Heelkunde (excisie osteofyten, prothese) o Kan op de rug, heup, knie, hand Osteoporose - Bo琀琀en verliezen van massa en structuur - Zwakkeren bo琀琀en, breken makkelijker (cfr heup, pols, wervelzuil) - Dexa-scan om botdensiteit te meten - R/ o PREVENTIE ▪ Lichaamsbeweging Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 ▪ Calcium, ▪ Vitamine D (zon) ▪ Valpreven琀椀e vnl bij ouderen o Bisfosfonaten (Ca in bot houden op bepaalde lee昀琀ijd, tegen ontkalking) Ziekte van Paget(NG) - Bo琀琀en versneld afgebroken - Compensa琀椀e: lichaam probeert deze snel terug aan te maken  Minder sterk, minder kwalita琀椀ef dan normale bot - Vervorming en pijn (door snelle aanmaak) - Kans op ontaarding (door snelle deling) - Typisch kenmerk: “pepperpot skull” de schedel gaat groter worden en op RX boteilandjes tonen. - In principe kunnen alle bo琀琀en (vnl schedel, rug, bekken, femur, 琀椀bia) Tumoren BOTMETASTASEN (META’S AFKOMSTIG VAN ANDERE TUMOR) - Frequenter thv heup, WZ, ribben (plek waar ze optreden hangt af van primaire tumor) - Bv borstcarcinoom of prostaatcarcinoom ->geven vaak botuitzaaiingen examenvraag - R/ a昀栀ankelijk van primaire tumor BOTTUMOREN - Osteosarcoom - Vaak slechte prognose - R/ Radiotherapie, chemotherapie, heelkunde (om op alle vlakken tumor te bestrijden) - Soms radicale heelkunde of amputa琀椀e Infecties(verschil kennen -> examenvraag) BOT - = Osteomyeli琀椀s – infec琀椀e van het bot - Soms in excisie nodig Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 - Bv bij open fracturen - R/ IV an琀椀bio琀椀ca (langdurig, 6 tot 10 weken) GEWRICHT - Sep琀椀sche artri琀椀s (ontsteking gewricht) - Via bloedbaan of na punc琀椀e/ heelkunde (vaak bij open fracturen) - Pijnlijk, vuurrood, warm gewricht - Punc琀椀e: e琀琀er - R/ IV an琀椀bio琀椀ca + spoeling van het gewricht - Kijkopera琀椀e om e琀琀er uit gewricht te halen - Moet goed genezen, grote kans op recidief Regionale orthopedische afwijkingen Voet en enkel - Hallux = grote teen - Valgus: knieën naar binnen( x benen) - Varius: knieën naar buiten (o-benen) 琀椀p: ovarius is holte in lichaam HALLUX VALGUS -> EXAMENVRAAG - Standafwijking grote teen - MTP 1 (metatarsophalangeale gewricht – gewricht tussen de middenvoetsbeenderen en de proximale falanx ( eerste kootje) - De teen wijst te hard naar de andere tenen waardoor er een knobbel ontstaat. - Mensen met een grote voorvoet - Pijn - R/ o Spalk kan verlich琀椀ng geven o Chirurgie: osteomie, nadien gips o Zeer pijnlijke postopera琀椀eve periode HALLUX RIGIDUS -> EXAMENVRAAG - MTP 1 - Vers琀椀jving gewricht maar staat niet abnormaal -> je kan moeilijk u teen op en neer bewegen - Pijn - R/ Artodese, gewirchtje vastze琀琀en zodat deze niet meer tegen elkaar zi琀琀en Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 HAMERTEEN EN KLAUWTEEN -> EXAMENVRAAG - Hamerteen: o strekking MTP o buiging PIP (proximaal interfaginaal gewricht) o strekking DIP - Klauwteen: o strekking MTP o buiging PIP o buiging DIP – o drukpunten vanboven en vanonder -> pinning van gewrichten, soms verlengen van pezen Hamerteen Klauwteen PLATVOET - Oorzaak o peesletsel 琀椀bialis posterior (scheur van een pees aan de binnenzijden van de enkel) o beenderige afwijking - R/ Steunzolen, eventueel herstel pees (symptomen verminderen) - R/ Chirurgie (beenderen aanpassen) FASCITIS PLANTARIS (ONSTEKING VAN HET PEESBLAD) - AKA hielspoor - Pijnlijke aandoening peesblad voet - typisch in de ochtend - Exostose aan de onderzijde van het calcaneum - Is te zien op RX - R o Conserva琀椀ef -> NSAID, ijs, knie, steunzolen, in昀椀ltra琀椀e in pee o Niet conserva琀椀ef -> losmaken peesblad en verwijderen hielspier Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Knie Frequente pathologie: krijgt veel krachten te verwerken door staan, wandelen, lopen, springen MENISCUS - Schokdemper tussen femur (bovenbeen) en 琀椀bia (onderbeen) - Witach琀椀ge structuur - Mediale (halve maan) (binnenste) - Laterale (open ronde) (buitenste) - Zorgen voor o dat femur en 琀椀bia op elkaar passen o schokdemper - Kan scheuren o acuut -> menisectomie zo min mogelijk -> anders kraakbeen op kraakbeen o degenera琀椀ef (foute beweging of scheur) -> conserva琀椀ef KRUISBANDEN - Voorste kruisband: zeer frequent, bij verdraaiing van de knie - Achterste kruisband: zelden - Je kan leven zonder kruisbanden, maar minder stabiele knie - R/ o Jonge pa琀椀ënten: vervangen o Ouder dan 40: A昀栀ankelijk van ac琀椀viteitsniveau o Conserva琀椀ef: quadriceps trainen om knie sterker te maken o Heelkunde: arthroscopie, buigpees knie ter vervanging, goede resultaten ARTROSE - Slijtage duidelijk verband met gewicht - R/ o Gewichtsverlies o Enige dat echt helpt: prothese (geheel of gedeeltelijk) Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Heup DYSPLASIE (HEUPKNOP + GEWRICHTSKNOP NIET GENOEG ONTWIKKELD) - Aangeboren afwijking - Heupknop en acetabulum - Vroeg琀椀jdige slijtage - R/ o Jonge kinderen: brace om alles op plaats te houden o Ouderen: ingreep, osteotomie acetabulum op totale heupprothese ARTROSE - Zeer frequent - Zeer duidelijk rela琀椀e met dysplasie - R/ Totale heupprothese o Kan gemaakt zijn uit metaal, polytheen, keramisch o Belangrijk dat deze mooi geplaats wordt! Uitlijning moet perfect gebeuren. o Als prothese slecht geplaats wordt  Veel last, grote kans op luxa琀椀es - Complica琀椀e: heupluxa琀椀e o Geen endorota琀椀e (kruisen benen) Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Wervelkolom LUMBAGO = LAGE RUGPIJN (NG) - Zeer frequent - Pijn, eventueel uitstraling naar bovenbeen (zeer serieus nemen gaat niet voorbij de knie) - Slijtage facetgewrichten, verkramping spieren - R/ Conserva琀椀ef, pijns琀椀lling, NSAID, rugoefeningen, warmte - Belangrijk om preven琀椀ef te werken: oefeningen HNP = HERNIA NUCLEUS PULPOSIS -> examenvraag - Uitstulping kern tussenwervelschijf - Duwt tegen zenuw - Uitstralende pijn (gerefereerde pijn naar been) - Motorische uitval (tenen niet meer naar zich kunnen trekken, niet op been steunen) - R/ o Eerste instan琀椀e conserva琀椀ef: Spieren versterken, rugoefeningen … o In昀椀ltra琀椀es o Heelkunde: lang herstel, lang platliggen en s琀椀laan opbouwen - Uitvalverschijnselen -> examenvraag + foto o L4 voorkant dij, knie, voos gevoel op scheenbeen – quadriceps strekken been o L5 buitenkant, naar grote teen – dorsi昀氀exie van de voet o S1 achterkant dij naar kleine teen – plantair 昀氀exie voet Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 SCOLIOSE - Zijdelingse verkromming verwelkolom - Idiopathisch: geen duidelijke aanwijsbare oorzaak - Soms deel van syndroom - C – of S – vormig - Neemt vaak toe bij groei - R/ o Hangt af van de groo琀琀e van de scoliose en lee昀琀ijd o 0-20° -> doen niets o Meer dan 20° -> corset dragen o Boven de 45° -> gaat blijven toenemen ook al groeien ze niet meer ingreep met 昀椀xa琀椀e wervels KYPHOSE - Overdreven kromming van de rug, “bochel” Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 - Scheuermann: snellere groei achterkant - Bechterew: vastgroeien wervels, minder mobiel - Symptomen: Nek-, rug- en schouderpijn, vermoeidheid, hoofdpijn - Diagnose stellen we vanaf kromming van 50 graden - - R/ o Kinésitherapie o Korset of brace o Spondylodese IMPINGEMENT SYNDROOM - Meest voorkomende aandoening schouder - Inklemming van de pees -> plaats tussen humerus en acromion is te klein -> met OK groter maken - Bij abduc琀椀e krijg je pijn - R/ o Conserva琀椀ef: pijns琀椀lling, ijs, NSAID, kiné o In昀椀ltra琀椀e met cor琀椀coïden o Heelkundig: shaving acromoin -> je maakt de opening groter ROTATOR CUFF - Pezen en spieren rond schouder - Van tendinose tot ruptuut - “Tendini琀椀s calcerae”: o Verkalking gee昀琀 in昀氀amma琀椀e o R/ Conserva琀椀ef: ESWT of heelkunde - Peesscheur (frequenter bij ouderen) o R/ ▪ Conserva琀椀ef: ouderen met par琀椀ële scheur ▪ Heelkunde: volledig scheuren, jongeren Arthroscopie: botankers Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 o Vergevorderd stadium: artrose, subluxa琀椀es ▪ R/ omgekeerde prothese -> bol op op glenoïd kop op de humerus – bovenarm kan niet meer naar boven -> gewricht blij昀琀 in de kom Elleboog TENNISELLEBOOG (BACKHAND) - EXAMENVRAAG - Laterale epicondylus (buitenkant elleboog) - Extensoren problemen - R/ Conserva琀椀ef, langzaam herstel, kiné, bandage, NSAID - Bij aanslepende klachten en geen verbetering  Ingreep GOLFALLEBOOG (EXAMENVRAAG) - Mediale epicondylus (binnenkant elleboog) - Flexoren problemen - Slechtere prognose bij n. ulnaris symptomen - Zijn de pezen van de 昀氀exoren en de pronator aan de mediale epicondylus NERVUS ULNARIS - Symptomen o Verminderde kracht o 10%: 琀椀ntelingen pink en ringvinger - Slapen in hyper昀氀exie of onder lichaam - A昀欀nellen bloedvoorziening zenuw - Chronische klachten o Atro昀椀e spieren o R/ Ingreep: vrijleggen zenuw, soms verplaatsen zodat die niet meer con琀椀nu stress ervaart Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Pols en hand SPRINGVINGER - “Triggervinger” of “knipmesvinger” - Knobbeltje op pees blij昀琀 hangen achter tunneltje - Pa琀椀ënt moet vinger zelf terug recht ze琀琀en  hoort dan een plopje - Als je een vuist maakt -> en terug open -> vinger blij昀琀 in 昀氀exie - R/ o Conserva琀椀ef: injec琀椀e o Heelkunde: openmaken tunneltje CARPALE TUNNEL SYNDROOM - Buigpezen van de vingers -> liggen in tunnel met n. medianus -> knelling - Paresthesie (duim tot aan de middenvinger en vooral ‘s nachts - R/ o Conserva琀椀ef: injec琀椀e o Heelkunde: wegname of doornemen van de tunnel. - Spalk, ontstekingsremmers of een infec琀椀e, dit onvoldoende e昀昀ect: wordt de tunnel doorgesneden - Na opera琀椀e wordt de pols 2 weken bescherm door een open gips POLSCYSTE - Uitstulping kapsel waar vocht ophoopt of peescyste - Reden tot behandeling: pijn of esthe琀椀sch - R/ Openen kapsel en het cyste verwijderen + nadien in de gips omdat men in gewricht is geweest DUPUYTREN - Verdikking en verkor琀椀ng van peesblad hand - Erfelijk - Vingers verliezen in verloop van 琀椀jd aan extensie en zullen ze progressief in een buigstand komen te staan - Progressieve buigstand - R/ Enzym of ingreep Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 RIZARTHROSE (NG) - Slijtage CMC gewricht (trapezium carpus) - S琀椀j昀栀eid en pijn - Pijn treedt vooral op de voorgrond bij belasten van het gewricht - R/ o Conserva琀椀ef: pijns琀椀lling, NSAIS, brace o Heelkunde: verwijderen trapezium of prothese QUIZ KEVIN MEURIS 1. Een Compar琀椀mentensyndroom van de onderarm: is frequenter dan van een onderbeen OF is minder frequent dan van een onderbeen. 2. De carpus bevindt zich: in de voet OF in het hand 3. Uit hoeveel beenderen bestaat de Carpus: 5 OF 8 botjes 4. Rhizartrose: is slijtage thv de 1e metacarpaal OF Is slijtage thv. De 5e metacarpaal 5. Scheuren van de rotator cu昀昀: Komen vooral voor bij jongere mensen OF komen vooral voor bij oudere mensen 6. De behandeling van een lumbago: is meestal conserva琀椀ef OF is meestal chirurgisch 7. Scoliosis: is een zijdelingse verkromming van de wervelzuil OF is een voor- achterwaartse afwijking van de wervelzuil 8. Radiuskopfracturen ontstaan meestal door: een val op de hand OF een slag op de elleboog 9. Een beweging naar het lichaam toe noemen we: adduc琀椀e OF abduc琀椀e Oplossing 1. Is minder frequent dan van een onderbeen. 2. In het hand 3. 8 4. Slijtage thv. 1e metacarpaal 5. Komen vooral voor bij oudere mensen 6. = Pijn in onderrug - Meestal conserva琀椀ef 7. Is een zijdelingse verkromming van de wervelzuil 8. Val op de hand 9. adduc琀椀e Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])  lOMoARcPSD|15036968 Gedownload Gedownload door door Siensebile sintayehu De Beck ([email protected])